Ο αληθινός τάφος των νεκρών είναι οι καρδιές των ζωντανών - Για τα Τέμπτη

Η απώλεια παιδιού σημάνει την έναρξη ενός πενθους συντριπτικού. Ασίγαστος αδησωπητος πόνος. Πένθος είναι η αίσθηση ψυχικού πόνου για την απώλεια ενός αγαπημένου προσωπου. Ο ψυχικός πόνος έχει αδιαμφισβήτητη κυριαρχία στην καθημερινότητα του πενθούντος. Το πένθος είναι μια αυστηρώς προσωπική κατάσταση. Οι πενθούντες οι οποίοι δεν βοηθιούνται να εκδηλώσουν ή να επεξεργαστούν το πένθος τους οδηγούνται τις περισσότερες φορές στην ανάπτυξη ψυχολογικών συμπτωμάτων. Εν μέσω πένθους οι άνθρωποι συνήθως εγκλωβίζονται επικοινωνιακά και αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή με άλλους ανθρώπους. Τείνει να αναπτύσσεται στους πενθούντες ένα αίσθημα ενοχής. Η ενοχή επωάζεται ανάλογα με την κοινωνική αποδοχή. Επεξηγηματικα, εννοώ πως πολλές φορές η έκφραση των συναισθημάτων μας περιχαρακώνεται ανάμεσα στα αποδεκτά κοινωνικά ή όχι όρια της αρμόζουσας συμπεριφοράς πένθους. Αν η έκφραση του πένθους δεν ταιριάζει με την κοινωνικά αποδεκτή εικόνα, τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις της εκάστοτε κοινωνίας ο πενθών έρχεται αντιμέτωπος και με την οξεία επίκριση. Η επίκριση εντείνει το συναισθηματικό σοκ. Το συναισθηματικό σοκ έχει ένα απίστευτα υψηλό φορτίο που δεν βοηθά το άτομο να λειτουργεί απρόσκοπα στην καθημερινότητά του.

Ακόμη, ο ψυχικός πόνος και το άγχος επηρεάζουν άμεσα τη βραχυπρόθεσμη μνήμη, τη συγκέντρωση, την επικοινωνία και τον λόγο. Αυτό το συντριπτικό πένθος επιφέρει μια αίσθηση εσωτερικής καταστροφής.

Αναμφίβολα μια από τις πιο δύσκολες προκλήσεις για έναν πενθούντα είναι η υποστήριξη άλλων ανθρώπων καθώς και της κοινωνίας στη ζωή του. Όταν συνυπάρχουν επιβαρυντικοί για το πένθος παράγοντες που κάνουν τη θλίψη αφόρητη και παρατεταμένη μπορούν να αυξήσουν δραματικά την ένταση του πένθους.

Αναφέρονται μερικοί από αυτούς:

• αιφνίδιος θάνατος,
• βίαιος θάνατος,
• δύναμη του δεσμού,
• όταν υπάρχει η πεπείθηση πως αν κάτι είχε γίνει διαφορετικά θα μπορούσε να είχε σώσει τη ζωή του θανόντος,
• η κοινωνική υποστήριξη που λαμβάνει ο πενθών από το περιβάλλον του,
• όταν ο πενθών έχει επωμιστεί το δύσκολο έργο να λαμβάνει δύσκολες αποφάσεις που αφορούν τον θάνατο του παιδιού του,
• το να πιστεύει ο πενθών ότι δεν έκανε ό,τι μπορούσε να κάνει.

Ο πενθών που δεν βοηθιέται στην έκφραση του πένθους του, δηλαδή αποφεύγεται η συμπερίληψη στην επικοινωνία του πόνου αισθάνεται ότι εξαναγκάζεται να πενθεί σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον. Ανάλογα με την προσωπικότητα του πενθούντος, την πνευματική καλλιέργεια, την ψυχική ανθεκτικότητα, την οξυδέρκεια θα είναι και η συμπεριφορά του στην έκφραση του πένθους καθώς και στον κύκλο του πένθους. Για να μπορέσει να αποδεκτεί κανείς μια τόσο τραυματική κατάσταση χρειάζεται να υποστηριχθεί, να πάρει μια απάντηση σε όλο αυτό που βιώνει. Κάθε εμπειρία τραυματική για να πέρασει στο επόμενο στάδιο θεραπευτικά χρειάζεται επεξήγηση.

Γίναμε μάρτυρες τα τελευταία δύο χρόνια μιας ανείπωτης τραγωδίας. Ενός εγκλήματος που συγκλόνισε και τάραξε πανελλήνια και παγκύπρια την πεποίθησή μας ότι ζούσαμε σε μια Ευρωπαϊκή χώρα. Χρειαστηκε χρόνος για να απεμπλακούμε από το συναισθηματικό μούδιασμα. Δεν πήραμε απαντήσεις που να ταιριαζουν νοηματικά με το μέγεθος αυτής της ασύλληπτης τραγωδίας. Έγιναν τόσα λάθη και παραλείψεις σε καθε επίπεδο που τα θύματα, οι πενθούντες συγγενείς, τραυματίες και ένας ολόκληρος λαός, επαναθυματοποιήθηκαν. Η άγνοια αντιμετώπισης ή η ψυχοπαθολογική αντιμετώπιση των πολιτικών, από κάθε άποψη, επέφερε περισσότερα ατοπήματα εγκληματικού χαρακτήρα αδιανόητα για πολιτισμένη χώρα. Τα παραπάνω στοιχεία, γύρω από το πένθος, είναι από έρευνες γύρω από την εκδήλωση πένθους. Ίσως καταφέρουν να απαντήσουν σε μερικές από τις παραπληροφορημένες ειδήσεις, άρθρα, σχόλια, δημόσιες δηλώσεις και τοποθετήσεις για τη συμπεριφορά των πενθούντων γονιών από πολίτες που από άγνοια ενστερνίζονται απόψεις που στερούνται κάθε επιστημονικής εξήγησης.

Ζούμε σε εθνικό πένθος, απαιτούμαι δικαίωση των δολοφονηθέντων, επί της ουσίας στήριξη των πενθούντων συγγενών, ασφαλή χώρα και συμπεριφορά των κυβερνώντων ανάλογη της νοητικής μας κατάστασης. Κυριαρχεί ο θυμός ως ένδειξη σταδίου πένθους που δεν σιγάζει λόγω των παραπάνω κοινωνικών συνθηκών. Ένας ολόκληρος λαός χρειάστηκε για να σηκώσει στους ώμους του τούτο το πένθος. Τόσο ανείπωτο είναι! Ο αληθινος τάφος των νεκρών είναι οι καρδιές των συγγενών, έλεγε ο Τάκιτος και συμπληρώνω, καμια καρδιά γονιού δεν ανέχεται γελοίες δικαιολογίες για τον τάφο του παιδιού του.

*Δρ Αριστονίκη Θεοδοσίου-Τρυφωνίδου

Ψυχολόγος, Διδάκτορας Εξελικτικής-Σχολικής Ψυχολογίας,

Μ.Α. Διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων,

Msc Χρηματοοικονομικά και Ναυτιλιακά,

Μ.Α ART therapist,

Pgp Συμβουλευτική Ψυχολογία,

Ειδίκευση στη Συστημική θεραπεία και στη Γνωστική-Αναλυτική θεραπευτική αντιμετώπιση.