«Δεν είναι επιλογή ο θάνατος» - Ο Κωνσταντίνος Φελλάς για την ευθανασία στην Κύπρο

Στο πλαίσιο της ευρύτερης συζήτησης που έχει φουντώσει γύρω από το θέμα της ευθανασίας, ο Κοινωνιολόγος και Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου, Κωνσταντίνος Φελλάς, μίλησε στην εκπομπή Πρωτοσέλιδο του SIGMA, καταθέτοντας τις απόψεις του με νηφαλιότητα και επιστημονική ευαισθησία.

Ο κ. Φελλάς υπογράμμισε τη σημασία της ψύχραιμης προσέγγισης ενός τόσο σοβαρού ζητήματος, τονίζοντας την ανάγκη για ήπιο λόγο και αποφυγή ακροτήτων. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο θάνατος του συνανθρώπου μας δεν είναι παίξε-γέλασε», επισημαίνοντας πως η κουβέντα γύρω από το τέλος της ζωής απαιτεί σεβασμό και ταπεινότητα.

Σύγκρινε, μάλιστα, την παρούσα κοινωνική ένταση με την περίοδο της πανδημίας του 2021, όταν η κοινωνία είχε διχαστεί με αφορμή τους εμβολιασμούς. Όπως παρατήρησε, «έχει μετατραπεί σε πόλωση υπέρ και κατά της ευθανασίας», αντί να δοθεί έμφαση στον ίδιο τον πάσχοντα.

Προτεραιότητα η παρηγορητική φροντίδα

Ιδιαίτερη βαρύτητα έδωσε στην ανάγκη ενίσχυσης της ανακουφιστικής φροντίδας, την οποία χαρακτήρισε καθήκον του κράτους. Όπως ανέφερε: «Έπρεπε να είχε γίνει χθες», υποδεικνύοντας πως σε πολλές άλλες χώρες, η παρηγορητική φροντίδα ξεκινά από τη στιγμή της διάγνωσης και όχι μόνο στα τελικά στάδια, όπως συμβαίνει στην Κύπρο.

Τόνισε τη λειτουργία διεπιστημονικής ομάδας που συνοδεύει τον ασθενή καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας του, επισημαίνοντας τη σημασία της ψυχολογικής υποστήριξης μέχρι το τέλος. «Υπάρχει μια πολυθεματική ομάδα που στηρίζει τον ασθενή σε όλο του το ταξίδι», ανέφερε.

Η επιλογή του τέλους ως ανθρώπινο δικαίωμα

Αναφερόμενος στην έννοια της ενεργητικής ευθανασίας – δηλαδή της εθελοντικής διακοπής της ζωής μέσω φαρμακευτικής αγωγής – ο κ. Φελλάς τόνισε την αναγκαιότητα συμμετοχής όλων των εμπλεκομένων: ασθενών, γιατρών και νομοθετών. Όπως ανέφερε: «Δεν είναι επιλογή ο θάνατος», συμπληρώνοντας: «Είναι η ύστατη επιλογή όταν όλα τα άλλα έχουν εξαντληθεί».

Έφερε ως παράδειγμα άτομο με τετραπληγία και πλήρη διαύγεια πνεύματος, που παρότι λαμβάνει φροντίδα, ενδέχεται να επιθυμεί τον υποβοηθούμενο τερματισμό της ζωής του. Όπως ξεκαθάρισε: «Είναι δικαίωμά του», προσθέτοντας ότι «Όμως πρώτα πρέπει να προσφέρουμε – είναι κοινωνικό καθήκον».

Ταμπού και υποκρισία απέναντι στον θάνατο

Στοχαστικός και επικριτικός απέναντι στη στάση της κοινωνίας, ο κ. Φελλάς αναφέρθηκε στη συλλογική αδυναμία να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα του θανάτου.
«Γινόμαστε νυπενθείς – προστατεύουμε τον ασθενή από την αλήθεια», ανέφερε, κάνοντας λόγο για περιστατικά όπου οι συγγενείς απαιτούν από τους γιατρούς να αποκρύψουν την πραγματική κατάσταση του ασθενούς. Έτσι όμως, του στερείται το δικαίωμα στην επίγνωση και την αξιοπρεπή αποχαιρετιστήρια στιγμή:
«το ‘ιαματικό αντίο’ στους αγαπημένους του».

Η φωνή της Εκκλησίας

Σχετικά με τη στάση της Εκκλησίας, σημείωσε ότι περίμενε μεγαλύτερη ένταση στις αντιδράσεις, ωστόσο επαίνεσε την τοποθέτηση του πατέρα Γεώργιου:
«μίλησε με ηπιότητα και επιχειρήματα», είπε, προσθέτοντας πως απαιτείται ουσιαστικός και ευαισθητοποιημένος διάλογος.
«Δεν διδάσκεται πουθενά το πώς να μιλήσουμε για τον θάνατο», τόνισε.

Βιοηθική και τεχνολογικές προκλήσεις

Ως επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, ο κ. Φελλάς αναφέρθηκε στις ηθικές πτυχές της επιστήμης και της τεχνολογικής προόδου, με έμφαση στις νέες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης και της προβλεπτικής αναλυτικής στον τομέα της υγείας. Όπως υπογράμμισε:
«Ο καθένας μας έχει δικαίωμα σε ένα ανοιχτό, μη προβλέψιμο μέλλον. Και δικαίωμα στην άγνοια».

Κλείνοντας, σημείωσε με σαφήνεια ότι η απόφαση για τον τερματισμό της ζωής πρέπει να έρχεται αφού εξαντληθούν πρώτα όλα τα μέσα για την υποστήριξή της με αξιοπρέπεια. «Το ένα δεν αναιρεί το άλλο», υπογράμμισε.