Ο ΔΗΣΥ ως Φοίνικας – Καιρός να αναδυθεί από τις στάχτες του…

Ο Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΗΣΥ), ως το μεγαλύτερο κόμμα της Κύπρου, βρίσκεται σήμερα δυστυχώς αντιμέτωπο με μια σειρά προκλήσεων που απειλούν την ενότητά του και την εκλογική του δυναμική ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 2026. Οι κύριοι λόγοι της κρίσης, όπως ισχυρίζονται διάφοροι – όχι οι ίδιοι για κάθε λόγο και κάθε φορά – είναι η ιδεολογική μετατόπιση, η εκμετάλλευση εξουσίας από ορισμένα στελέχη (μικρά και μεγάλα) κατά τις περιόδους διακυβέρνησής του, οι προσωπικές έριδες (ή/και ατζέντες) μεταξύ κομματικών φατριών, αλλά και η κριτική σε σημείο υπερβολής, κατά την άποψή μου, προς τη σημερινή - συλλογική πλέον - ηγεσία σε σύγκριση με τις προηγούμενες ηγετικές ομάδες.

Οι δυσκολίες κατά την ίδρυση του ΔΗΣΥ το 1976

Θεωρώ σοφό πριν ξεκινήσουμε την ανάλυση της κρίσης στον ΔΗΣΥ, να θυμηθούμε λίγο τις συνθήκες ίδρυσής του. Εκείνοι που τον ίδρυσαν πραγματικά, η μαγκιά του ΔΗΣΥ, ήταν εκείνοι που διώκονταν από το καθεστώς Μακαρίου και φορτώθηκαν την ενοχή της καταστροφής της πατρίδας (πραξικόπημα και εισβολή). Ήταν οι «απόκληροι» της κυπριακής κοινωνίας γι’ αυτό και όλοι συνασπίστηκαν εναντίον τους. Δεν είναι τυχαίο ότι στις εκλογές του 1976 ενώ έλαβε 27,6%, λόγω πλειοψηφικού συστήματος δεν εξέλεξε ούτε έναν βουλευτή. Κατηγορήθηκε ότι έδωσε στέγη στην ΕΟΚΑ Β' και τους πραξικοπηματίες, παρόλο που ιδρύθηκε δύο χρόνια μετά την εισβολή με Πρόεδρο τον Κληρίδη, που όλοι γνωρίζουμε ότι το 1974 ως προεδρεύων της Δημοκρατίας «παρέλαβε χάος και παρέδωσε κράτος» (ο Πρόεδρος Μακάριος για 4,5 μήνες βρισκόταν στο εξωτερικό). Παρά τις κατηγορίες, ο ΔΗΣΥ αγκάλιασε τους περισσότερους αγωνιστές της ΕΟΚΑ και όσους πίστευαν στην απελευθέρωση της Κύπρου. Σταδιακά, έγινε… αποδεκτό ως κόμμα και από τους υπόλοιπους, έχοντας «καλύτερη ποιότητα πλέον μελών και ψηφοφόρων», κάνοντας επιτέλους συνεργασίες και καταλαμβάνοντας δύο φορές της εξουσία (1993-2003 και 2013-2023).

(α) Ιδεολογική μετατόπιση - απώλεια ταυτότητας

Κάποιοι θεωρούν ότι ο ΔΗΣΥ, μετά την περίοδο του ιστορικού του ηγέτη Γλαύκου Κληρίδη (και του Μάτση συμπεριλαμβανομένου), άρχισε να χάνει τον αρχικό του προσανατολισμό και τον σκοπό της δημιουργίας του. Μετατράπηκε σε ένα κόμμα εξουσίας, κινούμενος αναπόφευκτα προς το κέντρο, δηλαδή αριστερά, με πολλά από τα στελέχη του να το χρησιμοποιούν για ίδιον όφελος. Αυτή η μετατόπιση δημιούργησε ένα ιδεολογικό κενό, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν κατά καιρούς κομματίδια με τάχα πιο «δεξιές» ιδεολογίες. Επιπλέον κάποιοι υποστήριξαν ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια περαιτέρω μετακίνηση του κόμματος προς τα αριστερά, που είχε ως αποτέλεσμα ή σκοπό θα έλεγα καλύτερα τον ευνουχισμό του ΔΗΣΥ και τη μαζική φυγή μελών, στελεχών και ψηφοφόρων του προς τον «νέο δήθεν εκπρόσωπο της λαϊκής δεξιάς…». Ακούμε συνεχώς ψίθυρους ότι «ο ΔΗΣΥ κινδυνεύει, έχει χάσει την ταυτότητά του και εκπροσωπεί πλέον μόνο «ασπόνδυλους και κουλτουριάρηδες» (ότι και αν σημαίνει αυτό). Τέτοιες δηλώσεις δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από κανέναν πραγματικό συναγερμικό τόσο από εκείνους που συνέβαλαν πραγματικά στην οικοδόμησή του όσο και από αυτούς που συνέχισαν το έργο τους. Αντίθετα εντείνουν τις εντάσεις εντός του κόμματος και δίνουν άλλοθι στους πιο «αδύνατους» (με πολλαπλή σημασιολογία) να φύγουν για «άλλες πολιτείες». Η αντίδραση πρέπει να είναι άμεση, η πορεία προς την τάχα «αποσύνθεση» πρέπει να ανακοπεί και ο Δημοκρατικός Συναγερμός πρέπει να οδηγηθεί πίσω στις «ευλογημένες πηγές του».

(β) Εκμετάλλευση εξουσίας σε σημείο διαφθοράς για κάποιους

Η προσφορά στην πατρίδα, αν και αξιέπαινη, δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για ανήθικες ή παράνομες πράξεις, όπως η διαφθορά. Η διαφθορά υπονομεύει την εμπιστοσύνη του λαού, βλάπτει την κοινωνία και καταστρέφει τα θεμέλια της δικαιοσύνης και της διαφάνειας. Ένα σοβαρό πρόβλημα που είχε πλήξει τον ΔΗΣΥ, κατά τις περιόδους διακυβέρνησής του, είναι η κατάχρηση εξουσίας από συγκεκριμένες ομάδες – φατρίες στελεχών που οδήγησαν στον αποκλεισμό και την αποστασιοποίηση άλλων στελεχών και απλών μελών από το κόμμα. Αυτό συμβαίνουν όταν άτομα σε ηγετικές θέσεις χρησιμοποιούν τη δύναμή τους για προσωπικό όφελος ή για να επιβάλλουν αποφάσεις χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις απόψεις των άλλων. Δημιουργείται ένα τοξικό περιβάλλον, όπου η καινοτομία και η δημιουργικότητα καταπνίγονται. Ο αποκλεισμός απλών στελεχών και μελών από τις όποιες διαδικασίες οδηγεί σε έλλειψη εμπιστοσύνης και αφοσίωσης, και αποστασιοποίησης καθώς οι «αδικούμενοι» (λογικά ή παράλογα) αισθάνονται ότι οι φωνές τους δεν ακούγονται και η συνεισφορά τους δεν εκτιμάται. Αυτό επηρεάζει περαιτέρω, αρνητικά βέβαια, τη γενική ικανοποίηση για το κόμμα.

(γ) Προσωπικές έριδες και ηγεσία «Παιδική Χαρά»

Ο ΔΗΣΥ από το 2023 έχει πλέον μεταβεί από την εποχή του ενός και μοναδικού ηγέτη σε μια νέα εποχή, αυτή της συλλογικής ηγετικής ομάδας. Ωστόσο, πολλοί στον ΔΗΣΥ, οι ίδιοι που αναφέρονται στην αμέσως επόμενη πρόταση, θεωρούν την ηγετική ομάδα που προέκυψε το 2023, αν και ώριμη πολιτικά, ως «παιδική χαρά» λόγω της ηλικίας των μελών της. Αυτό βέβαια πρέπει να ξέρετε ότι εν πολλοίς οφείλεται στους «αυλικούς της εξουσίας» του 1993 και του 2013, οι οποίοι οδήγησαν εκτός κόμματος ένα σημαντικό μέρος στελεχών που σήμερα, σε ηλικία 50-65 ετών, θα ηγούνταν από τις τοπικές επιτροπές μέχρι ίσως και την προεδρία στην Πινδάρου. Η απομάκρυνση αυτής της ηλικιακής ομάδας στελεχών στέρησε από τον σημερινό ΔΗΣΥ μιας κρίσιμης δεξαμενής γνώσης και εμπειρίας.

Πολλοί πρώην αξιωματούχοι, πρώην βουλευτές, πρώην υπουργοί, πρώην διπλο-τριπλοθεσίτες και άλλοι, οι οποίοι κατά τη διάρκεια των διακυβερνήσεων του ΔΗΣΥ έσπευσαν να εξασφαλίσουν θέσεις ή το έπαιζαν θεοί, τώρα απέχουν από τη νέα ηγεσία και εμφανίζονται μόνο για να την κρίνουν ή να την κατακρίνουν. Αυτοί οι «κύριοι», δυστυχώς, δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ για την ιδεολογία ή το κόμμα, (ή ακόμα χειρότερα στον Γλαύκο Κληρίδη) αλλά αναφέρονται σε αυτά για λίγα ή/και likes, μπορεί και ψήφους.

Προτάσεις για επίλυση προβλημάτων στον ΔΗΣΥ

Για να ξεπεράσει ο ΔΗΣΥ την τρέχουσα κρίση και να οδηγηθεί με επιτυχία στις βουλευτικές εκλογές του 2026, χρειάζονται άμεσα και ουσιαστικά μέτρα:

(1) Δημιουργία διαφανούς πολιτικής: Η διαφάνεια και η ανοικτή επικοινωνία με την κοινωνία των πολιτών είναι κλειδιά για την αντιμετώπιση της κατάχρησης εξουσίας και του αποκλεισμού. Η ηγεσία πρέπει να διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με διαφανείς διαδικασίες και ότι η γνώμη όλων των μελών του κόμματος, όπου είναι δυνατόν, εισακούγεται και εκτιμάται.

(2) Ενθάρρυνση της συμμετοχής: Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν μηχανισμοί που να επιτρέπουν σε όλα τα μέλη να εκφράζουν τις απόψεις τους και να συμμετέχουν στις αποφάσεις.

(3) Υποστήριξη και ενδυνάμωση: Πρέπει να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον όπου τα μέλη του κόμματος να αισθάνονται ενδυναμωμένα και άνετα να εκφράζουν τις ανησυχίες τους άλλα και να προτείνουν αλλαγές.

(4) Επαναπροσδιορισμός ιδεολογικής ταυτότητας: Ο ΔΗΣΥ πρέπει να επιστρέψει στις αρχικές του αξίες και αρχές, μακριά από συμπεριφορές που δεν αρμόζουν σε πολιτικό πολιτισμό. Η πραγματική προσφορά στην πατρίδα έρχεται μέσα από τη διαφάνεια, την ακεραιότητα και την αφοσίωση στις αρχές της δικαιοσύνης και της αρετής.

(5) Καταπολέμηση πελατειακών σχέσεων ή/και νοοτροπιών: Τα πελατειακά σύνδρομα έχουν διαφθείρει την κουλτούρα της κοινωνίας και έχουν συνδεθεί καταλυτικά με την παρακμή της χώρας. Ο ΔΗΣΥ πρέπει να λάβει θαρραλέες αποφάσεις για την αντιμετώπιση αυτών των «θανάσιμων αμαρτημάτων». Η αξιοκρατία, η ισονομία και η ευνομία πρέπει να γίνουν πράξη, αντί να καταντούν «φάρσα». Η προσέλκυση ικανών ανθρώπων με προσόντα στην πολιτική είναι απαραίτητη, αντί της επιλογής μέτριων στελεχών μέσω συναλλαγών.

Η καλλιέργεια μιας κουλτούρας δικαιοσύνης, σεβασμού και συνεργασίας είναι απαραίτητη για την αποτροπή της κατάχρησης εξουσίας και του αποκλεισμού, διασφαλίζοντας έτσι τη μακροπρόθεσμη επιτυχία και ευημερία του οργανισμού. Μόνο έτσι ο ΔΗΣΥ μπορεί να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων του και να αποφύγει την περαιτέρω παρακμή.

*Μέλος ΔΗΣΥ