«Αναγκαίες για την κυπριακή οικονομία οι ιδιωτικοποιήσεις»

«Βάσει των όσων είδαμε μέχρι τώρα, δεν υπάρχει στον ορίζοντα προσδοκία για λήψη επιπρόσθετων μέτρων φέτος, δεδομένου, όπως είπα και πριν, ότι η απόδοση στα δημοσιονομικά είναι καλύτερη από την αναμενόμενη»
Είναι δύσκολο να βρεθεί το 1,4 δις με άλλον τρόπο, ώστε ν’ αποφευχθούν οι ιδιωτικοποιήσεις, τονίζει σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εκπομπή του Σίγμα «60 λεπτά», η εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Τρόικα Ντέλια Βελκουλέσκου, υπογραμμίζοντας, παράλληλα, πως μέσα από τις ιδιωτικοποιήσεις, τις οποίες χαρακτηρίζει ως αναγκαίες, υπάρχουν πολλά αλλά ωφελήματα που είναι σημαντικά για την κυπριακή οικονομία. Η κ. Βελκουλέσκου, αναφερόμενη στην τρίτη αξιολόγηση της κυπριακής οικονομίας, σημειώνει πως ένα από τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν, είναι ότι οι μακροοικονομικές επιδόσεις είναι καλύτερες από ό,τι αναμενόταν.
Ταυτόχρονα, αναφέρεται στον οδικό χάρτη για κατάργηση των περιοριστικών μέτρων στις συναλλαγές, στο καυτό ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και τις εκποιήσεις περιουσιών, καθώς και ευρύτερα σε όλα όσα αφορούν στο παρόν και το μέλλον της κυπριακής οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος.
-Κυρία Βελκουλέσκου, φαίνεται ότι η κυπριακή οικονομία αποδίδει καλύτερα από ό,τι αναμενόταν. Πιστεύετε ότι έχουμε μία επιτυχή εξέλιξη εδώ;
-Πράγματι, μόλις έχουμε τελειώσει την τρίτη αξιολόγηση της κυπριακής οικονομίας και ένα από τα συμπεράσματά μας είναι ότι οι μακροοικονομικές επιδόσεις είναι καλύτερες από ό,τι αναμενόταν. Πρέπει να σημειώσω ότι τα επίπεδα της ύφεσης που είδαμε τον περασμένο χρόνο ήταν της τάξης του 6%, ένας πολύ μεγάλος αριθμός, που σε συνδυασμό με ένα υψηλό ποσοστό ανεργίας και τις μειώσεις μισθών, κάνει την οικονομική κατάσταση να παραμένει ακόμη πολύ δύσκολη. Ωστόσο, βλέποντας την κατάσταση πιο θετικά, τα πράγματα δεν ήταν τόσο δύσκολα όσο αναμέναμε. Στην πραγματικότητα η ύφεση είναι κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες καλύτερη από ό,τι αναμέναμε, ακόμη και στην προηγούμενη αξιολόγησή μας, τον Νοέμβριο, και σχεδόν τρεις ποσοστιαίες μονάδες καλύτερη από ό,τι αναμέναμε στα αρχικά στάδια του προγράμματος.
Τώρα που βλέπουμε εκτεθειμένη την κυπριακή οικονομία, βλέπουμε ότι η ιδιωτική κατανάλωση έχει περισσότερες αντιστάσεις από ό,τι αναμέναμε. Είδαμε ορισμένους τομείς, όπως ο τομέας παροχής υπηρεσιών και ο τουριστικός τομέας, να αντέχουν περισσότερο. Ευχόμαστε αυτό να συνεχιστεί και στο μέλλον, αλλά στο παρόν στάδιο πρέπει να παραμείνουμε σε επαγρύπνηση.
-Από τη δική σας εμπειρία μέχρι τώρα, η κρίση στην Κύπρο είναι τραπεζική ή δημοσιονομική;
-Η Κύπρος μπήκε σε κρίση κτίζοντας χρόνο με χρόνο αρνητικά ισοζύγια. Τα μεγαλύτερα αρνητικά ισοζύγια οφείλονταν στη ραγδαία ανάπτυξη του τραπεζικού τομέα που έφτασε στο αποκορύφωμά του σε επίπεδα σχεδόν οκτώ φορές της κυπριακής οικονομίας. Αυτό οδήγησε τις τράπεζες στο να παίρνουν ρίσκα. Μερικές φορές οι αποφάσεις στον τραπεζικό τομέα δεν ήταν και οι πιο συνετές, και αυτό συσσώρευσε ρίσκα στους ισολογισμούς τους. Την ίδια ώρα, αυτό οδήγησε τις τράπεζες στο να επεκτείνουν πιστώσεις πολύ εύκολα. Ως αποτέλεσμα, το ιδιωτικό χρέος, ατομικό αλλά και επιχειρήσεων, εδώ στην Κύπρο διογκώθηκε, με αποτέλεσμα να φθάσει πέραν της δυνατότητας αποπληρωμή του.

Έτσι, τα μεγαλύτερα αρνητικά ισοζύγια, για να απαντήσω και στην ερώτησή σας, τα βλέπουμε στον τραπεζικό τομέα. Στον δημοσιονομικό τομέα, επίσης, υπήρχαν κάποια αρνητικά ισοζύγια, κυρίως μετά την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωζώνη. Παρατηρήσαμε χειροτέρευση στα δημοσιονομικά ισοζύγια και επίσης αύξηση στο δημόσιο χρέος. Σε πιο λίγο βαθμό υπήρχαν, δηλαδή, και δημοσιονομικά προβλήματα που διογκώνονταν με τον καιρό μέχρι να έρθει η κρίση.
-Φαίνεται, δηλαδή, ότι φτιάξαμε την «τέλεια» κρίση;
-Πράγματι, την τέλεια καταιγίδα...
Ο τραπεζικός τομέας
-Τώρα, όλοι αναφέρονται στην ανάγκη του τραπεζικού τομέα να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη και να αποκτήσει ρευστότητα. Είναι έτοιμο το Δ.Ν.Τ. να βοηθήσει σε αυτά τα θέματα;
-Το Δ.Ν.Τ. είναι εδώ για να βοηθήσει την Κύπρο. Όχι μόνο τον τραπεζικό τομέα, αλλά την οικονομία γενικότερα. Και αυτό που κάνουμε με τους Ευρωπαίους συνεταίρους μας, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είναι να δημιουργήσουμε ένα πακέτο οικονομικής βοήθειας για την Κυβέρνηση. Και αυτό στην ουσία, όσο προσαρμόζεται, είναι υποστήριξη στην Κυβέρνηση. Όπως έχω αναφέρει και πριν, το δημοσιονομικό ισοζύγιο διογκώνεται και αυτό σημαίνει ότι η Κυβέρνηση ξοδεύει περισσότερα από τα έσοδά της. Νομίζω ότι από το 2011 η Κυβέρνηση έχασε την πρόσβαση στις αγορές και, γι ́ αυτό, είτε θα προσαρμοζόταν με βίαιο τρόπο, που κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ οδυνηρό για την κοινωνία, είτε θα δεχόταν στήριξη από τη διεθνή κοινότητα. Εμείς βοηθούμε σε αυτό τον τομέα. Ως μέρος του πακέτου των μεταρρυθμίσεων που εμπίπτει στο πακέτο οικονομικής βοήθειας, κοιτάζουμε διάφορους τομείς και ιδιαιτέρως τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Υπάρχουν διάφορα μέτρα για ανακεφαλαιοποίηση και αναδιάρθρωση των τραπεζών.
-Μπορείτε να μου αναφέρετε μερικά από αυτά τα μέτρα;
-Έχω ήδη αρχίσει. Το πρώτο στάδιο αυτών των μέτρων είναι η αναδιάρθρωση και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Για να διασφαλίσουμε ότι τράπεζες που δεν είναι βιώσιμες ή δεν έχουν φερεγγυότητα θα κλείσουν. Τράπεζες που έχουν επαρκή κεφαλαιοποίηση για ν ́ αντιμετωπίσουν τις κακές αποφάσεις που λήφθηκαν στο παρελθόν και φαίνεται τώρα στον μεγάλο αριθμό των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
-Το δεύτερο στάδιο μετά την ανακεφαλαιοποίηση;
-Μπορώ να πω τώρα ότι κοντεύουμε να φτάσουμε στο δεύτερο στάδιο, αφού οι δύο εναπομείνασες μεγάλες τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί και έχουμε τον συνεργατικό πιστωτικό τομέα, που έχει ικανοποιήσει όλες τις συνθήκες για να μπορεί να ανακεφαλαιοποιηθεί. Και αυτό αναμένεται να γίνει πολύ σύντομα, οπότε φεύγουμε από το πρώτο στάδιο και πηγαίνουμε στο δεύτερο στάδιο, που είναι η αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα και η διασφάλιση ότι θα ισοσκελίσουν τους ισολογισμούς τους και θα μπορέσουν να δανείσουν ξανά. Απώτερος στόχος είναι να διασφαλίσουμε ανάπτυξη της οικονομίας και αυτό προϋποθέτει δανεισμό, μείωση των μεγάλων ανισορροπιών στο χρέος του ιδιωτικού τομέα.
Τα μοντέλα ανακεφαλαιοποίησης
-Μια και αναφερθήκαμε στις τράπεζες, αυτήν τη στιγμή δύο μοντέλα έχουν χρησιμοποιηθεί για ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών. Αυτό που έχει χρησιμοποιηθεί στην Κύπρο, το bail-in, και το άλλο μέσω δημόσιας πίστωσης. Στην Κύπρο φαίνεται ότι έχουμε εφαρμόσει όλα τα μέτρα εκ των προτέρων, ενώ κάθε επίσκεψη της Τρόικας σε άλλες χώρες σημαίνει νέα μέτρα και περισσότερο πόνο. Λαμβάνοντας υπόψη και την εμπειρία της Ελλάδας, πιο είναι το καλύτερο μοντέλο και γιατί;
-Νομίζω ότι δεν υπάρχει ιδανικό μοντέλο και κάποιος πρέπει να κοιτάξει την κάθε χώρα και τις ανάγκες κάθε χώρας ξεχωριστά. Και αυτές οι ανάγκες μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές. Όπως έχω αναφέρει και πριν, στην Κύπρο το πρόβλημα περιοριζόταν κυρίως στον τραπεζικό τομέα. Γι’ αυτό και η λύση έπρεπε να επικεντρωθεί εκεί κυρίως, και είναι καλό τα μέτρα σε αυτές τις περιπτώσεις να λαμβάνονται εκ των πρότερων, αντί να παρατείνεται το πρόβλημα και να γίνεται όλο και πιο δύσκολο και επώδυνο για να επιλυθεί.
Είναι αλήθεια ότι αν αντιμετωπίζεις μια τραπεζική κρίση, όπως έχει συμβεί σε άλλες χώρες και ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος, κάποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει τον δημόσιο ισολογισμό: δηλαδή να δανειστεί από το Δημόσιο για να λύσει το πρόβλημα των τραπεζών. Σε αυτή την περίπτωση και δεδομένου του μεγέθους του τραπεζικού τομέα, αυτό θα συνιστούσε τεράστιο βάρος στην οικονομία. Το δημόσιο χρέος θα διογκωνόταν σε τέτοιο βαθμό και θα αποτελούσε τέτοιο βάρος για τις μελλοντικές γενιές, που ενώ αυτή η λύση θα μπορούσε να λειτουργήσει σε άλλες περιπτώσεις, εδώ δεν ήταν εφικτή.
-Δηλαδή το bail-in ήταν καλό για τις μελλοντικές γενιές;
-Σίγουρα μπορείς να το δεις με αυτό το μάτι. Γιατί δεν θα υπάρξουν φόροι και το κόστος δεν θα βαρύνει τις μελλοντικές γενιές.
Τα κόκκινα δάνεια
-Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι μεγάλο πρόβλημα για τις τράπεζες. Δεν νομίζετε ότι τα μέτρα που επιβλήθηκαν από το Eurogroup και το Μνημόνιο έχουν μειώσει το οικογενειακό εισόδημα και αύξησαν την ανεργία, υπονομεύοντας τη δυνατότητα του δανειζόμενου να αποπληρώσει το χρέος του;
-Θέλω να χωρίσω την ερώτησή σας σε δύο μέρη γιατί αγγίζει δύο πολύ σημαντικά σημεία. Ας αρχίσω από το δεύτερο μέρος. Είχαμε μια κρίση στην Κύπρο ως αποτέλεσμα του τραπεζικού προβλήματος και αυτό προκάλεσε τις πολύ δύσκολες οικονομικές συνθήκες που βλέπουμε τώρα. Σε κάποιο βαθμό αυτό ήταν αναπόφευκτο. Όπως έχω πει, τα αρνητικά ισοζύγια διογκώνονταν. Η «μουσική» κάπου έπρεπε να σταματήσει και η οικονομία να ρυθμιστεί, να αναπροσαρμοστεί. Αυτό έγινε πολύ πιο ξαφνικά, απότομα, από ό,τι κάποιος θα περίμενε, αλλά στο τέλος ήταν αναπόφευκτο. Και όπως έχω αναφέρει, είχαμε βοήθεια από διεθνείς συνεργάτες, παρέχοντας βοήθεια, ώστε να μαλακώσει το κτύπημα. Και το πρόγραμμα περιλαμβάνει μέτρα που δεν σχετίζονται μόνο με τον τραπεζικό τομέα, αλλά στοχεύουν στο να προστατεύσουν την πιο ευάλωτη μερίδα του πληθυσμού, αυτούς που υποφέρουν περισσότερο σε αυτή την ύφεση. Αναφέρομαι στη μεταρρύθμιση για την Πρόνοια, που η Κυβέρνηση ετοιμάζει για να εφαρμόσει σύντομα.

Για το πρώτο μέρος της ερώτησης, για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, πρέπει να βρούμε μέτρα που να μειώνουν τον αριθμό αυτών των δανείων. Αν αναλογιστούμε και την κατάσταση σε άλλες χώρες, αυτή δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Είναι χρονοβόρα αλλά πρέπει να ξεκινήσει. Και στην Κύπρο έχει ήδη αρχίσει. Θα αναφέρω τρία πράγματα. Πρώτο, υπάρχει τώρα ένα χρονικό πλαίσιο και ένας κώδικας συμπεριφοράς, που αποτελεί βασικά έναν οδηγό που θα βοηθήσει του πιστωτές και τους δανειζόμενους να βρεθούν στο τραπέζι και να βρουν λύσεις. Και αυτός ο κώδικας συμπεριφοράς δίνει κάποια εργαλεία βοήθειας. Δεύτερον, οι τράπεζες άρχισαν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα.

Θεσπίζουν όργανα για ν ́ αντιμετωπίσουν αυτά τα δάνεια, προσλαμβάνουν υπάλληλους, τοποθετούν τα δικά τους λειτουργικά στοιχεία, όπου βάσει αυτών των πλαισίων θα βρουν λύσεις. Και αυτό είναι σε εξέλιξη στην Τράπεζα Κύπρου, στον Συνεργατισμό και στις υπόλοιπες τράπεζες. Το τρίτο στοιχείο που πραγματικά χρειάζεται, αν και μπορείς να έχεις όλα αυτά τα πλαίσια, είναι ο πιστωτής και ο δανειζόμενος να βρεθούν στο ίδιο τραπέζι. Και για να γίνει αυτό χρειάζεσαι κίνητρα. Γι’ αυτό, το τρίτο βασικό στοιχείο, που τώρα κοιτάζουμε και συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα, είναι ένα ολοκληρωμένο σύνολο δημοσιονομικών αλλαγών, που να διασφαλίσουν ότι, αυτοί που μπορούν να πληρώσουν, θα πληρώσουν. Δηλαδή, να αποθαρρύνουμε αυτό που αποκαλούμε στρατηγικές πτωχεύσεις και επίσης να βρούμε λύσεις, ώστε οι δανειζόμενοι που είναι φερέγγυοι να τα βρουν με την τράπεζα.
-Κούρεμα των χρεών;
-Μπορεί να είναι μέρος κάποιας συμφωνίας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να διαχειριστείς το χρέος και βασικά εξαρτάται από τις ατομικές συνθήκες κάθε δανειζομένου. Γενικό κούρεμα δανείων είναι δύσκολο γιατί είναι πολύ δαπανηρό. Οι τράπεζες μπορεί να έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί αλλά δεν έχουν ακόμη πολύ χρήμα και η Κυβέρνηση έχει πρόβλημα ρευστότητας. Βασίζεται σε οικονομική βοήθεια και έχει υψηλό χρέος. Είναι πολύ λεπτές οι ισορροπίες και στο τέλος χρειάζεται όλοι να δουλέψουν μαζί για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα.
Οι εκποιήσεις περιουσιών
-Πιστεύετε ότι οι τράπεζες πρέπει να προχωρήσουν σε κατάσχεση περιουσιών;
-Αυτό είναι τελικά μια απόφαση των τραπεζών, αλλά σίγουρα δεν είναι πρόθεση. Η πρόθεση, με βάση και τα πλαίσια που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, είναι να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον, όπου οι εμπλεκόμενοι κάθονται στο τραπέζι και σίγουρα δεν υπάρχει αναγκαστική κατάσχεση περιουσιών. Δεν είναι στο συμφέρον της τράπεζας να κατάσχει περιουσίες και να τις πουλήσει γρήγορα στην αγορά, όπου και η τιμή θα είναι χαμηλή.
-Ναι, αλλά αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν απειλή...
-Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν απειλή, αλλά πιστεύω δεν είναι στο συμφέρον της τράπεζας να πραγματοποιήσει την απειλή. Υπάρχουν άλλες λύσεις που είναι καλύτερες και για τις δύο πλευρές.
-Υπάρχει δυνατότητα θέσπισης κάποιας νομοθεσίας στην Κύπρο που να προστατεύει ορισμένους δανειζομένους;
-Πιστεύω αυτή είναι και η πρόθεση για να διασφαλιστεί ότι οι δανειζόμενοι που μπορούν να πληρώσουν, θα έρθουν σε κάποια λύση που να είναι στο συμφέρον και των ιδίων και της τράπεζας. Η Κυβέρνηση εξετάζει πολλές επιλογές και εμείς τους βοηθούμε σε αυτό τον τομέα.
Οι ιδιωτικοποιήσεις
-Επιτρέψετέ μου να αγγίξω την καυτή πατάτα των ιδιωτικοποιήσεων. Φαίνεται ότι είναι επιτακτικές για εσάς. Επιμένετε να πωληθεί η πλειοψηφία των μετοχών της Cyta. Οι ιδιωτικοποιήσεις γίνονται για να βρεθεί το 1,4 δις, ή για να αυξηθεί η παραγωγικότητα, η ανταγωνιστικότητα και άλλα;
-Για να το διευκρινίσω: Oι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι επιτακτική ανάγκη για εμένα προσωπικά. Νομίζω είναι αναγκαίες για την κυπριακή οικονομία. Και γιατί; Γιατί υπάρχουν πολλαπλά ωφελήματα όσο αφορά στις ιδιωτικοποιήσεις και θα αναφέρω τρία. Πρώτον: Υπάρχει πράγματι το όφελος της αυξημένης αποτελεσματικότητας. Από ανάλογες εμπειρίες από άλλες χώρες, σωστά σχεδιασμένες ιδιωτικοποιήσεις -και τονίζω το σωστά σχεδιασμένες- γενικά οδηγούν σε καλύτερα αποτελέσματα. Υπάρχει περισσότερος ανταγωνισμός, καλύτερες υπηρεσίες, και μείωση του κόστους για τον καταναλωτή.

Έχετε αναφέρει τις τηλεπικοινωνίες. Ναι, οι τηλεπικοινωνίες σε όλο τον κόσμο είναι καλό παράδειγμα. Δεύτερον: Στην περίπτωση της Κύπρου, οι ιδιωτικοποιήσεις μπορεί να βοηθήσουν στο να έρθουν ξένες επενδύσεις. Αυτό σημαίνει ρευστότητα για την οικονομία που το έχει ανάγκη. Μπορεί αυτό να λειτουργήσει και σαν καταλύτης στο να υπάρξει ακόμη περισσότερη ρευστότητα και από άλλες επενδύσεις σε άλλους τομείς και να ενισχυθεί η ανάπτυξη. Τρίτον: Πράγματι υπάρχει και το θέμα της εξεύρεσης χρημάτων, που η Κυβέρνηση λαμβάνει όποτε γίνονται ιδιωτικοποιήσεις και αυτά τα χρήματα συνήθως πηγαίνουν στη μείωση του δημόσιου χρέους.
-Ναι, αλλά αν κάποιος σας πει ότι θα βρούμε διαφορετικούς τρόπους για να βρεθεί το 1,4 δις, μπορεί να αποφευχθούν οι ιδιωτικοποιήσεις;
-Πιστεύω ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί αυτό το ποσό με κάποιον άλλο τρόπο, αλλά δεν είναι απλώς θέμα χρημάτων. Υπάρχουν πολλά άλλα ωφελήματα που είναι σημαντικά για την κυπριακή οικονομία.
Η εφαρμογή του ΓΕΣΥ
-Υπάρχει ξεκάθαρος οδικός χάρτης όσον αφορά στην εφαρμογή του ΓΕΣΥ;
-Αντιλαμβανόμαστε πως αυτή είναι η πρόθεση της Κυβέρνησης. Να αναθεωρήσει το εθνικό σύστημα υγείας, που υποφέρει από σοβαρές ανεπάρκειες. Εργαζόμαστε με την Κυβέρνηση για εξεύρεση μιας λύσης στο πλαίσιο μιας σειράς κατάλληλων μεταρρυθμίσεων που να διασφαλίζουν ότι αυτές οι αλλαγές θα είναι βιώσιμες για την οικονομία αφενός και, αφετέρου, να διασφαλίζει ότι οι όποιοι κίνδυνοι για υψηλό βραχυπρόθεσμο κόστος θα αποφευχθούν.
-Υπάρχει ακόμα χρόνος για την Κυβέρνηση να αντιδράσει;
-Υπάρχει χρόνος υπό την έννοια της προετοιμασίας αυτής της μεγάλης στρατηγικής και του οδικού χάρτη. Και επαναλαμβάνω ότι η πρόθεση είναι η επιβολή αυτού του οδικού χάρτη να γίνει σταδιακά.
Η επιστροφή στις αγορές
-Να σας ρωτήσω τώρα, μπορείτε να πείτε πότε θα επιστρέψει η Κύπρος στις αγορές;
-Ο στόχος αυτού του οικονομικού προγράμματος βοήθειας είναι να βοηθήσει την Κύπρο να επιστρέψει στις αγορές στο τέλος του προγράμματος. Για να επιτευχθεί αυτό, όμως, χρειαζόμαστε συνεχή και καλή πρόοδο στο μακροοικονομικό μέτωπο, στο δημοσιονομικό μέτωπο και κυρίως εφαρμογή-εφαρμογή-εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
- Σε ποια σημεία του Μνημονίου πιστεύετε ότι υπάρχουν καθυστερήσεις; Πού ήμασταν κακοί μαθητές;
-Δεν θα έλεγα ότι είσαστε κακοί μαθητές. Κοιτάζοντας πού ήμασταν στην αρχή του Μάρτη όταν άρχισε το πρόγραμμα, θα έλεγα ότι σημειώθηκε τεράστια πρόοδος. Και πράγματι, πάρα πολλές μεταρρυθμίσεις, δύσκολες μεταρρυθμίσεις έγιναν ήδη. Για παράδειγμα, η μεταρρύθμιση στο θέμα της ΑΤΑ που έγινε πριν από αρκετό καιρό, το συνταξιοδοτικό, πολλά πράγματα, μεταρρυθμίσεις μπαίνουν σε σειρά. Η πιο δύσκολη απόφαση, βεβαίως, ήταν η αντιμετώπιση του τραπεζικού τομέα, που επίσης έγινε πρωτίστως.

Έχουμε δει πρόοδο, και τώρα η πρόκληση είναι να συνεχίσουμε μ' αυτό το μομέντουμ. Και είναι δύσκολο να γίνει αυτό, σε ορισμένα κεφάλαια. Το άλλο θέμα είναι ότι η κυβερνητική ατζέντα είναι πολύ φιλόδοξη. Είναι πολλές οι μεταρρυθμίσεις. Και έτσι για να κατονομάσω μερικές, είναι η μεταρρύθμιση στο σύστημα κοινωνικών παροχών (πρόνοιας) που είναι εξαιρετικά σημαντικό, δεδομένου του τρέχοντος περιβάλλοντος. Έχουμε τη μεταρρύθμιση της διαχείρισης εσόδων, που είναι επίσης πολύ σημαντικό γιατί, σε περίοδο κρίσης, αν κάποιος δεν θέλει περισσότερη λιτότητα ή μέτρα, πρέπει να διασφαλίσει πώς η Κυβέρνηση θα έχει έσοδα και ότι οι άνθρωποι που αποφεύγουν την καταβολή φόρων, πληρώνουν το μερίδιό τους, και ότι η Αρχή που διέπει τη συλλογή φόρων λειτουργεί πιο αποδοτικά.
Ο οδικός χάρτης για κατάργηση των περιοριστικών μέτρων
-Όσον αφορά την κατάργηση των περιοριστικών μέτρων. Θα καταργηθούν; Και αν ναι, σύντομα;
-Το ελπίζουμε. Ο στόχος των αρμόδιων Αρχών, αλλά και δικός μας, είναι αυτά τα περιοριστικά μετρά να καταργηθούν το συντομότερο δυνατό. Αλλά χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η οικονομική σταθερότητα. Πρέπει να υπάρξει μια ισορροπία στο πόσο γρήγορα αίρεις τους περιορισμούς για να μπορέσει η οικονομία να αναπνεύσει, να υπάρξει ροή χρήματος σ' αυτήν, και στην ανάγκη των τραπεζών να έχουν επαρκή ρευστότητα να αντιμετωπίζουν αυτές τις αυξημένες ροές χρημάτων. Γι’ αυτό και η Κυβέρνηση επέλεξε μια πιο σταδιακή προσέγγιση στην κατάργηση των περιορισμών. Πιστεύω ότι είναι σωστή. Ανακοινώθηκε ένας οδικός χάρτης που θα φανεί χρήσιμος στο να ενισχύσει την προβλεψιμότητα στο τι θα γίνει και με ποια σειρά.
- Άρα θα έχουμε μιαν ανακοίνωση περί τα τέλη Μαρτίου;
- Θα δούμε. Αυτός ο οδικός χάρτης έχει διαφορετικά στάδια, τα οποία είναι συνδεδεμένα με διαφορετικά ορόσημα, όπως τα αποκαλούμε, που είναι επιτυχίες στη στρατηγική για τον τραπεζικό σύστημα. ́Ηδη είχαμε ένα μεγάλο ορόσημο, ή μια ομάδα οροσήμων, πέρσι, και υπήρξαν ορισμένες χαλαρώσεις περί τα τέλη του περασμένου έτους. Τώρα είμαστε στο στάδιο όπου φτάσαμε σε μιαν άλλη ομάδα οροσήμων για τη δεύτερη φάση των χαλαρώσεων. Οπόταν εκεί περιμένουμε από την Κυβέρνηση να κάνει βήματα προς τη σταδιακή μετάβαση στην επόμενη φάση των χαλαρώσεων. Και υπάρχει και ένα τρίτο στάδιο χαλαρώσεων, το οποίο θα τοποθετούσα αργότερα την άνοιξη, θα έλεγα, αν όλα πάνε καλά.

Να επαναλάβω όμως ότι αυτό, η μετάβαση σε ακόμα μια φάση χαλαρώσεων, δεν είναι στη βάση χρονοδιαγραμμάτων, αλλά επιδόσεων στην εσωτερική οικονομία. Οπόταν μιλάμε για δύο τύπους χαλαρώσεων: Οι περιορισμοί μέσα στην οικονομία, και μετά οι περιορισμοί στη διακίνηση κεφαλαίων μεταξύ της Κύπρου και του υπόλοιπου κόσμου. Όλα όσα είπα εγώ μέχρι στιγμής, αφορούν τον πρώτο τύπο· όσα άπτονται της εγχώριας οικονομίας. Το τελευταίο στάδιο είναι η χαλάρωση των μέτρων διακίνησης κεφαλαίων με το εξωτερικό. Αυτό θα πάρει περισσότερο χρόνο για να διασφαλιστεί πως η οικονομία έχει επανασταθεροποιηθεί και υπάρχει αρκετή πρόοδος στο πρόγραμμα σε όλα τα μέτωπα.
Επιπρόσθετα μέτρα τα επόμενα χρόνια
-Μέχρι τώρα, μπορείτε να πείτε στον κυπριακό λαό ότι δεν υπάρχουν μέτρα λιτότητας;
-Αυτό που συμφωνήσαμε στην αρχή του προγράμματος, τον Μάρτη πέρσι, βασίζεται σ' ένα περιεκτικό και φιλόδοξο πακέτο μέτρων, τόσο για το 2013 όσο και για το 2014. Πάνω σ' αυτήν τη βάση ο προϋπολογισμός του 2014 ετοιμάστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο και δεν θα υπάρξουν νέα μέτρα. Και βάσει των όσων είδαμε μέχρι τώρα, δεν υπάρχει στον ορίζοντα προσδοκία για λήψη επιπρόσθετων μέτρων φέτος, δεδομένου, όπως είπα και πριν, ότι η απόδοση στα δημοσιονομικά είναι καλύτερη από την αναμενόμενη. Ωστόσο, στη συμφωνία προνοούνται επιπρόσθετα μέτρα τα επόμενα χρόνια. Κι αυτό χρειάζεται, γιατί αυτό που κάναμε ώς τώρα, δεν είναι αρκετό για να διασφαλίσει ότι η Κυβέρνηση θα πετύχει πλεόνασμα από το έλλειμμα που βρίσκεται τώρα, προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο χρέος.
-Ποιο το μήνυμά σας προς τους Κυπρίους που διαβάζουν αυτήν τη συνέντευξη;
-Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη κατάσταση που απαιτεί πολλές θυσίες από τον κυπριακό λαό. Η διεθνής κοινότητα είναι εδώ στην Κύπρο για να βοηθήσει με οικονομική βοήθεια, με συμβουλές ως προς το ποιες πολιτικές είναι αναγκαίες για να διασφαλιστεί ότι τα λάθη του παρελθόντος δεν θα επαναληφθούν, και να βεβαιωθούμε ότι άνοιξε ο δρόμος για να επανέλθει η βιώσιμη ανάπτυξη στην Κύπρο.