Υπάρχουμε χωρίς να σκεφτόμαστε

Για να αντισταθούμε στη μονοδιάστατη ανθρωπινότητα πρέπει, κατά το Μαρκούζε, κάθε άνθρωπος να αναζητήσει και να βρει το μονοπάτι που θα τον φέρει από την κίβδηλη στην αληθινή συνείδηση. Αν θες, απλά σκέψου!
Αν η βούληση και ο νους συνιστούν την ειδοποιό διαφορά μεταξύ του ανθρώπου και των άλλων στοιχείων της φύσης, τότε γιατί δεν τα χρησιμοποιεί; Σίγουρα δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τον ίδιο δείκτη νοημοσύνης ούτε τον ίδιο βαθμό ψυχικής ανθεκτικότητας, άρα ενδεχομένως να μην μπορούν όλοι να σκέφτονται στον ίδιο βαθμό, να ξεπερνούν τους συναισθηματικούς σκόπελους, να υπερπηδούν τα νοητικά φράγματα. Το μεγαλύτερο όμως εμπόδιο ανάμεσα στον άνθρωπο και στη δυνατότητα να σκέπτεται και να ενεργεί ως σκεπτόμενο ον είναι ο εγωκεντρισμός, το βόλεμα, η απολυτότητα και ο συντηρητισμός.

Μέσα στο μυαλό του μη σκεπτόμενου υπάρχουν στεγανά διαμερίσματα, αδιαπέραστα από τη λογική. Η τάση του για απόλυτες απόψεις είναι το εμπόδιο που τον κάνει να μην λειτουργεί με βάση τη σκέψη και την εμπειρία του, αλλά μόνο με μαζικές αντιδράσεις. Στην ουσία μπορεί να λειτουργεί στη μάζα αφού καθοδηγείται από μια αόρατη δύναμη, τη δύναμη του όχλου που τον κάνει να αισθάνεται κάτι μέσα στο τίποτα, που του δίνει ένα σκοπό να υπάρχει, που τον χειραγωγεί ανελέητα.
Η οργάνωση της δημοκρατίας μας είναι τέτοια, ώστε τα μυαλά των πολιτών να μπαίνουν σε καλούπια. Έτσι κυβερνώμαστε! Όταν τα μυαλά μας είναι φορμαρισμένα και οι προτιμήσεις μας ήδη διαμορφωμένες, γινόμαστε τα πιόνια του συστήματος αφού είμαστε προβλέψιμοι. Αυτό είναι ένα λογικό αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο η δημοκρατική κοινωνία μας οργανώνεται. Δηλαδή, με αυτό τον τρόπο μια καλή διακυβέρνηση μπορεί να πουληθεί προς μια κοινωνία, ακριβώς όπως και κάθε άλλο αγαθό. Αναλογιστείτε για πόσο καιρό ακούγαμε για την οικονομική κρίση.
Από το 2008 μετά τη φούσκα των ακινήτων των ΗΠΑ ακούγαμε επί καθημερινής βάσεως τις συνέπειες της κρίσης, το τι συνιστά την κρίση κτλ. Και όταν ήρθε τελικά έμοιαζε σαν να είναι ένα οικείο μας πρόσωπο, που ήρθε από τα ξένα. Μάς προετοίμαζαν για αυτήν; Οι επιθυμίες μας είναι πράγματι δικές μας ή δημιουργούνται στο υποσυνείδητο; Θεωρώ πως πρέπει να κατευνάσουμε όσο μπορούμε τις επιθυμίες μας και να σκεφτούμε αν είναι πραγματικά δικές μας.

Ειδικά στις μέρες μας, που η επιστήμη έχει προχωρήσει τόσο που οι διαφημιστές όχι μόνο χρησιμοποιούν τις τεχνικές του Bernays αλλά μάς αποθηκεύουν επιθυμίες στον εγκέφαλο δείχνοντας μας εικόνες για ένα χιλιοστό του χιλιοστού του δευτερολέπτου, που τα μάτια δεν μπορούν να δουν, αλλά το μυαλό τα καταγράφει υποσυνείδητα. Το ξέρατε ότι στην ελληνική νομοθεσία υπάρχει διάταξη που απαγορεύει τη χρήση υποσυνείδητων μηνυμάτων στη διαφήμιση; Στην Κύπρο άραγε υπάρχει;
Η πλήξη είναι πάντα αντεπαναστατική, όπως έλεγε ο Γκυ Ντεπόρ. Και αν πολεμήσουμε την πλήξη με το να σκεφτούμε γιατί πλήττουμε, αυτό θα συνιστά κατά τον Καμύ τον μόνο τρόπο να αντιμετωπίσουμε έναν κόσμο χωρίς ελευθερία γιατί θα γίνουμε τόσο απόλυτα ελεύθεροι, ώστε η ίδια η ύπαρξή μας να αποτελεί μια πράξη εξέγερσης. Μιας εξέγερσης που θα σηματοδοτεί την δική μας αρνησικυρία στο παιχνίδι της μαζικοποίησης της ελεύθερης βούλησης, που επιβάλλεται κοινωνικά σε μας. Για να αντισταθούμε στη μονοδιάστατη ανθρωπινότητα πρέπει, κατά το Μαρκούζε, κάθε άνθρωπος να αναζητήσει και να βρει το μονοπάτι, που θα τον φέρει από την κίβδηλη στην αληθινή συνείδηση. Αν θες, απλά σκέψου!
ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΙΔΟΥ
Μ.Α, Μsc,
Phd Ψυχολόγος