Οι άνθρωποι που έχουν ροπή προς τους ψυχαναγκασμούς, σύμφωνα με τις σύγχρονες έρευνες, νιώθουν συχνά ανασφάλεια και δυσαρέσκεια και γκρινιάζουν. Προτιμούν οικείους χώρους, χάνονται εύκολα στις λεπτομέρειες, ενώ νιώθουν έντονο άγχος όταν πρέπει να πάρουν αποφάσεις. Η δυσκολία στη λήψη αποφάσεων είναι το σήμα κατατεθέν τους, ωστόσο όταν τελικά αποφασίσουν διαθέτουν αυτές τις ικανότητες που τους καθιστούν σοβαρούς στην εκτέλεση των καθηκόντων τους, αυστηρούς και με αίσθημα αυτοπειθαρχίας. Συνήθως οι άνθρωποι με ψυχαναγκαστικά στοιχεία εξασκούν επαγγέλματα σε διοικητικές θέσεις και λογιστικές υπηρεσίες.
Ένας άνθρωπος με ψυχαναγκαστικά στοιχεία θα χρειασθεί περισσότερο χρόνο για να σκεφθεί και να απαντήσει σε ένα ερωτηματολόγιο, θα το ελέγξει πολλές φορές προτού το παραδώσει. Άλλο ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των ψυχαναγκαστικών ανθρώπων είναι η ισχυρογνωμοσύνη τους. Παρόλο που οι άνθρωποι που επιμένουν και φέρονται με συνέπεια στην εκτέλεση των καθηκόντων τους είναι αρεστοί στους άλλους, τα χαρακτηριστικά αυτά όταν πλαισιώνονται από αποστειρωμένα στεγανά χάνουν τη γοητεία τους. Χρειάζεται να έχει κανείς ευελιξία σε ότι και αν κάνει ή πρεσβεύει, προκειμένου να διαχωρίσει πότε επιδέχεται κάτι ευάρμοστα και πότε όχι, κάτι που δεν έχουν οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από καταναγκαστικότητα. Οι στόχοι και οι αξίες των καταναγκαστικών ανθρώπων στηρίζονται στην ηθική ανάπτυξη. Είναι σχολαστικοί και ακριβείς, τελειομανείς και τους αρέσει η καθαριότητα. Από τη σκιαγράφηση του προφίλ του ανθρώπου με ροπή προς τους ψυχαναγκασμούς ξεχωρίζουν οι εξής συνιστώσες: 1. Η επιθυμία για έλεγχο 2. Η επιφυλακτικότητα 3. Το πείσμα 4. Η ανάγκη για σιγουριά Ορισμένες φορές καθίσταται δύσκολη η διάκριση ανάμεσα στην ψυχαναγκαστική προσωπικότητα και στα ψυχαναγκαστικά προβλήματα. Ένα άτομο που εμφανίζει ορισμένα ψυχαναγκαστικά στοιχεία στην προσωπικότητά του και στο χαρακτήρα του δεν είναι απαραίτητα και άτομο που αντιμετωπίζει ψυχαναγκαστικά προβλήματα ή ότι έχει ψυχαναγκαστική προσωπικότητα. Αν για παράδειγμα ένα άτομο έχει μια έντονη τάση για καθαριότητα ή για τάξη ή αν ελέγχει διαρκώς τους διακόπτες ρεύματος στο σπίτι δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αντιμετωπίζει ψυχαναγκαστικά προβλήματα. Ωστόσο, η ένταση και η διάρκεια τέτοιου είδους συμπεριφορών θα πρέπει να οδηγήσει το άτομο στον προβληματισμό όσον αφορά τη συμπεριφορά του, αν και τις περισσότερες φορές το άτομο δεν αναγνωρίζει αυτές τις συμπεριφορές ως προβληματικές ή τις σκέψεις του ως παράλογες. Παρακάτω θα αναφερθώ σε κάποιες ασκήσεις για άτομα που έχουν ροπή προς ψυχαναγκασμούς: Μάθε να παίρνεις αποφάσεις: Γύρνα το χρονόμετρο σου 60 λεπτά μπροστά, πάρε ένα χαρτί και γράψε το πρόβλημα που επιδέχεται μια απόφαση, ανάφερε τις εναλλακτικές που έχεις, ψάξε για αυτές όσες λεπτομέρειες μπορείς, ούτως ώστε να νιώσεις ότι το έψαξες με επάρκεια το θέμα. Ανάλογα με τις επιλογές που έχεις προσπάθησε να γράψεις τα υπέρ και τα κατά της κάθε εναλλακτικής. Δες το χρονόμετρο και επίλεξε προτού τελειώσει ο χρόνος. ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΗ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ-ΤΡΥΦΩΝΙΔΟΥ MA, Msc, pgp Ψυχολόγος
