Αρχή Ινδίκτου με δύο ποιήματα

Αρχή Ινδίκτου αύριο, που σηματοδοτεί την έναρξη του εκκλησιαστικού και λειτουργικού έτους. Ποιος από τους ανεκκλησίαστους ή τους σποραδικά εκκλησιαζόμενους θυμάται τούτη την παμπάλαιη εορταστική μέρα της καθ’ ημάς ορθόδοξης Ανατολής και του «ένδοξού μας Βυζαντινισμού»; Και, όμως, εκτός από την είσοδο στη νέα σχολική και ακαδημαϊκή χρονιά με την έλευση του φθινοπώρου - ή μήπως δεν διακρίνουμε πια εποχές - και τις ευχές για καλό μήνα, υπάρχει και μια άλλη κατανυκτική αρχιμηνιά-πρωτοχρονιά.

Η εξελληνισμένη Ίνδικτος της λατινικής indictio, ήτοι του ορισμού, του διατάγματος, που συνδέεται με την είσπραξη των ετήσιων φόρων για τη συντήρηση του στρατού, το ποσό των οποίων καθοριζόταν ανά δεκαπενταετή κύκλο μιας ινδικτιώνος, σύμφωνα με το Ρωμαϊκό φορολογικό σύστημα, καθώς και με την απαρχή του εκκλησιαστικού ημερολογίου την 1η Σεπτεμβρίου, όπως καθιερώθηκε από το 462 μ.Χ.· εφόσον η Εκκλησία μας τού προσέδωσε με την εορτή της συλλήψεως του Προδρόμου χριστιανικό περιεχόμενο ως το πρώτο γεγονός της Ευαγγελικής Ιστορίας.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο η αυριανή ακολουθία απαράμιλλου υμνογραφικού κάλλους, αλλά και τα Βιβλικά κείμενα βρίθουν διαχρονικών πολλαπλών μηνυμάτων. Στο επίκεντρο η κατά Λουκάν ευαγγελική περικοπή, που συνάπτει την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη μέσω του Ησαΐα με το πρώτο κήρυγμα του Χριστού στη συναγωγή της Ναζαρέτ. Από τότε είναι που ευαγγελίζεται την αγάπη στους φτωχούς, τους αδύνατους και τους πονεμένους και όχι στους πλουσίους, τους δήθεν επαρκείς και τους ισχυρούς. Θεία αποστολή Του η απελευθέρωση των αιχμαλώτων όχι μόνο από τους πολέμους αλλά και από την πάσης φύσεως αιχμαλωσία.
Έρχεται, για να δώσει το φως της σωματικής και πνευματικής όρασης, της γνώσης και της επίγνωσης στους τυφλούς και να επανοδηγήσει τους «τεθραυσμένους» από τους καιάδες της πτώσης στις πηγές της αιώνιας αλήθειας. Τέλος, να επαναπροσδιορίσει και να επαναπροσανατολίσει το ανθρώπινο οικοσύστημα και τον χωρο-χρόνο της ζωής, ώστε να καταστεί αποδεκτός από τον Δημιουργό του σύμπαντος: (...κηρύξαι ενιαυτόν Κυρίου δεκτόν...). Ευαγγελικές ρήσεις, που μας υπομιμνήσκουν τα τεκταινόμενα στον δικό μας σκλαβωμένο τόπο της ένδειας και της τυφλότητας, της ζώγρησης και της καταβαράθρωσης από τα αλλεπάλληλα δεινά, που μας προκάλεσαν οι άλλοι και κατ’ εξοχήν οι εαυτοί μας. Ένα τέτοιο κήρυγμα χρειάζονται όσοι απεργάζονται την καταστροφή του κόσμου και την εξολόθρευση του ανθρώπου: από τα γειτονικά Μεσανατολικά πεδία των μαχών και των καθημερινών συρράξεων σε έναν ατέλειωτο κύκλο αίματος μέχρι την κρίση στην Ουκρανία και όπου υπάρχουν αναμμένες φωτιές ανάφλεξης και απειλητικής εξάπλωσης σε έναν αδιανόητο τρίτο παγκόσμιο πόλεμο.
Αρχή Ινδίκτου και αναπέμπουμε ευχαριστίες στον Θεό για τη συγκομιδή των καρπών και τον νέο κύκλο της βλάστησης εις ανάμνησιν της εορτής της Νεομηνίας ή των Σαλπίγγων με τις προσφορές ολοκαυτωμάτων «εις οσμήν ευωδίας Κυρίω», κατά τις εντολές του Μωσαϊκού Νόμου. Και είναι ακόμα ημέρα προσευχής για την προστασία του περιβάλλοντος, που κινδυνεύει από ολοσχερή καταστροφή με τις ανατρεπτικές επεμβάσεις του ανθρώπου και τις ολέθριες ενέργειές του.
Αρχή Ινδίκτου και το τρανό μήνυμα που κομίζει είναι η Αγάπη για τον άνθρωπο και την ανθρώπινη ζωή· όχι απλώς την υλική επιβίωση ή την απάνθρωπη χαμοζωή σε τόπο εξορίας, δοκιμασίας και πλάνης. Όποια γωνιά κι αν κατοικεί τούτου του δύσμοιρου πλανήτη, πώς να ζήσει δίχως της γης του την ελευθερία, τη δικαιοσύνη και την ειρήνη; Για τούτο και ο ποιητής μας Κυριάκος Χαραλαμπίδης πριν από μερικές δεκαετίες κατέθετε μέσα από τον σπαραγμό του νόστου τη δική του «Αρχή Ινδίκτου», εξόριστος από την Αμμόχωστο Βασιλεύουσά του της ομώνυμης και περιώνυμης συλλογής του: «...τη μικρή μου Πνυταγόρου / ανάμεσα Τίμιο Σταυρό και Αγία Ζώνη, / την ξέρω εγώ και μόνο εγώ. Αλίμονο σε μένα».
Ωστόσο, η άλλη Αρχή Ινδίκτου φωτίζει το σκοτάδι μιας δυσοίωνης επετείου: της εισβολής του Χίτλερ στην Πολωνία, που σηματοδοτεί την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα από το γνωστότερο ποίημα του Auden «1η Σεπτεμβρίου 1939». Μεταφράζουμε κάποιους σημαδιακούς του στίχους: «Τίποτε δεν μπορεί με την Πολιτεία να συγκριθεί. / Και κανείς μόνος να υπάρχει δεν μπορεί· / Η πείνα δεν αφήνει εκλογή / στους πολίτες ή στη χωροφυλακή· / Καλύτερα να πεθάνουμε δίχως ο ένας τον άλλο ν’ αγαπούμε».