Ενδιαφέρον Πούτιν για Λεβιάθαν;

ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΕΤΑΝΙΑΧΟΥ ΣΕ ΕΝΙ ΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΠΕΔΩΝ «ΚARISH» KAI «TANIN» ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΝΗΣ ΑΟΖ
Η μεταφορά αερίου από το Ισραήλ στην Τουρκία εξαρτάται από την προθυμία της Άγκυρας να μειώσει την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία, ισχυρίζεται Ισραηλινός στρατηγικός αναλυτής
«Αν το Ισραήλ δεν έχει άλλες επιλογές, θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο εμπλοκής μιας ρωσικής εταιρείας για την ανάπτυξη του Λεβιάθαν», δήλωσε Οντέντ Εράν
Οι πρόσφατες ανακαλύψεις σημαντικών αποθεμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου, στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, οδήγησαν σε μια γεωπολιτική αναβάθμιση της περιοχής, με αποτέλεσμα τη μετατροπή της σε πόλο έλξης μεγάλων ενεργειακών εταιρειών, αλλά και των χωρών τους. Η παρουσία της Ιταλίας μέσω της ENI και της Γαλλίας μέσω της ΤΟΤΑL αποδεικνύει την ανάγκη μεταφοράς του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά, της οποίας βασικός προμηθευτής μέχρι στιγμής είναι η ρωσική Gazprom. Εντούτοις η Ρωσία, ως μεγάλος ενεργειακός παίκτης, είναι φυσιολογικό να επιδιώξει και αυτή εμπλοκή στην προσπάθεια διαχείρισης των φυσικών πόρων της Μεσογείου, για εξυπηρέτηση των δικών της γεωπολιτικών συμφερόντων.

Μέσα σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο πρέπει να ερμηνεύονται τα πρόσφατα δημοσιεύματα που θέλουν τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να ενδιαφέρεται έντονα για το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάβαν - με εμπλοκή της Gazprom. Σύμφωνα με τον βετεράνο Ισραηλινό δημοσιογράφο Εχούντ Γιααρί, ο οποίος είναι επίσης σχολιαστής αραβικών θεμάτων στο διάσημο κανάλι Channel 2 News, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος υπήρξε αντίθετος στην προηγούμενη συμφωνία με την Gazprom, τώρα επανεξετάζει τη θέση του.
Αν και η προηγούμενη «συμφωνία» του 2012 αφορούσε το ενδεχόμενο αγοράς εκ μέρους της Gazprom υγροποιημένου φυσικού αερίου από το κοίτασμα φυσικού αερίου Ταμάρ, στην παρούσα φάση, υποστηρίζεται πως η Gazprom ενδιαφέρεται για ενεργό συμμετοχή στην ανάπτυξη του κοιτάσματος Λεβιάθαν. Σύμφωνα με δηλώσεις του Γιάαρι στην αξιόπιστη εφημερίδα «The Australian», ο Πρόεδρος Πούτιν διαβεβαίωσε τον κ. Νετανιάχου ότι, ως αντάλλαγμα για μια συμφωνία, «δεν θα υπάρξει καμία πρόκληση εναντίον των (Ισραηλινών) κοιτασμάτων φυσικού αερίου από τη Χεζμπολάχ ή τη Χαμάς».
Διατάραξη σχέσεων με ΗΠΑ-Ε.Ε
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Natural Gas Europe», ο ερευνητής στο Ινστιτούτο Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας (INSS) του Τελ Αβίβ Οντέντ Εράν δήλωσε πως η κίνηση αυτή του Πούτιν δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως απειλή για το Ισραήλ. «Πρόκειται για μια ρωσική προσπάθεια που σκοπό έχει να δηλώσει πως πέραν από το οικονομικό συμφέρον μπορούν να προστεθούν και άλλοι παράμετροι συνεργασίας. Ωστόσο, από καθαρά στρατηγική άποψη, το Ισραήλ δεν θα πρέπει να εξετάσει την πρόταση αυτή», δήλωσε ο πρώην διπλωμάτης, προσθέτοντας πως «το ενδιαφέρον των Ρώσων για το φυσικό αέριο του Ισραήλ είναι πολύ γνωστό. Νομίζω ότι η απάντηση του Ισραήλ στην πρόταση για εξασφάλιση ισραηλινών εγκαταστάσεων φυσικού αερίου θα πρέπει να είναι ''όχι, ευχαριστώ, θα τις διαχειριστούμε από μόνοι μας"».

Ο Εράν σημείωσε επίσης πως εάν η πρόταση του Πούτιν γίνει δεκτή, αυτό θα περιπλέξει τη σχέση του Ισραήλ με τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους, επομένως, κατά την άποψή του, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή. «Ωστόσο, αν το Ισραήλ δεν έχει άλλες επιλογές θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο εμπλοκής μιας ρωσικής εταιρείας για την ανάπτυξη του Λεβιάθαν», πρόσθεσε.
Ασφάλεια πολιτικού ρίσκου
Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο διοχέτευσης του ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Τουρκία, ο Ισραηλινός αναλυτής δήλωσε πως η οικονομική προοπτική είναι υπαρκτή, εντούτοις, ισχυρίστηκε πως υπάρχουν πολιτικά ρίσκα, δεδομένων των τεταμένων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών, έπειτα από το αιματηρό επεισόδιο του Μαβί Μαρμαρά το 2010. «Η οικονομική δυναμική υπάρχει και το πολιτικό πρόβλημα μπορεί να ξεπεραστεί μέσω της έκδοσης μιας ‘ασφάλειας πολιτικού ρίσκου’ (political risk insurance). Υπό το φως της ανακάλυψης του κοιτάσματος Zohr στην Αίγυπτο, η σημασία της Τουρκίας ως πελάτη αυξάνεται», είπε.
Προϋποθέσεις τουρκο-ισραηλινής συνεργασίας
Τέλος, κληθείς να σχολιάσει τον κίνδυνο που μια τέτοια επιλογή θα επιφέρει στις εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την Τουρκία, δεδομένης και της παρουσίας της πρώτης στη Συρία και πλησίον των ισραηλινών κοιτασμάτων, ο κ. Εράν δήλωσε πως οι εξαγωγές προς την Τουρκία δεν συνδέονται άμεσα με την κατάσταση στη Συρία, αλλά με το όλο ζήτημα ανάπτυξης του Λεβιάθαν. «Υπήρχε η αιγυπτιακή επιλογή, για την τοπική κατανάλωση.

Ωστόσο, η επιλογή αυτή έχει πλέον μειωθεί, έπειτα από τις τελευταίες ανακαλύψεις στην αιγυπτιακή ΑΟΖ. Η Αίγυπτος εξακολουθεί να χρειάζεται μια μεταβατική περίοδο μέχρι τα ευρήματα να γίνουν εμπορεύσιμα, ωστόσο, το οικόπεδο Λεβιάθαν ακόμη να αναπτυχθεί και ως εκ τούτου η ανάγκη της Αίγυπτου για εξωτερικό εφοδιασμό με φυσικό αέριο μειώνεται περαιτέρω», δήλωσε ο αναλυτής του INSS, προσθέτοντας:

«Επομένως η Τουρκία παραμένει ως ο μεγαλύτερος περιφερειακός καταναλωτής με οικονομική βιωσιμότητα ως εξαγωγική αγορά για το ισραηλινό αέριο, λαμβάνοντας υπ' όψιν και τις τεράστιες επενδύσεις σε υποδομές. Ως εκ τούτου, ο τουρκικός πελάτης είναι αυτόνομος. Η αγορά αερίου του Ισραήλ από την Τουρκία εξαρτάται από την προθυμία της να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, τη διαφοροποίηση των πηγών φυσικού αερίου και την εμπλοκή περισσότερων προμηθευτών ενέργειας. Ως εκ τούτου, υπάρχει μόνο πολύ έμμεση επίπτωση στη ρωσική επέμβαση στη Συρία».
Επαφές ENI στο Ισραήλ
Εν τω μεταξύ, ο Υπουργός Εθνικών Υποδομών, Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ Γιουβάλ Στάινιτζ είχε την Πέμπτη το πρωί συνάντηση με τον Διευθύνων Σύμβουλο του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού της EΝΙ Κλαούντιο Ντεσκάλζι. Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Globes», ο Στάινιτζ εξέφρασε προς τον Ντεσκάλζι την επιθυμία της χώρας του για επένδυση της ENI στα ισραηλινά κοιτάσματα Karish και Tanin, αλλά και περεταίρω έρευνα εξεύρεσης πετρελαίου και φυσικού αερίου εντός της ισραηλινής ΑΟΖ.
Σύνδεση αποθεμάτων
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εθνικών Υποδομών, Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων Σαούλ Μέριντορ έκανε μια παρουσίαση σε εκπροσώπους της ιταλικής εταιρείας, σχετικά με τις δυνατότητες ανακάλυψης περισσότερων μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου στα ισραηλινά ύδατα και τα πλεονέκτημα από μια περιφερειακή συνεργασία. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, συζητήθηκε επίσης η δυνατότητα σύνδεσης των ανακαλύψεων φυσικού αερίου του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Κύπρου για την εξυπηρέτηση των σκοπών κοινών εξαγωγών προς την αγορά της Δυτικής Ευρώπης. Μετά τη συνάντηση με τον Ντεσκάλζι, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Βενιαμιν Νετανιάχου δήλωσε: «Στο πλαίσιο της στενότερης συνεργασίας μεταξύ του Ισραήλ και της Ιταλίας σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, βλέπω μεγάλη σημασία στη συνεργασία με την Ιταλία στον τομέα της ενέργειας».
Ενεργειακός Κόμβος
Σε επίσημη ανακοίνωση που εξέδωσε η ENI, σημειώνει ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας παρουσίασε τη σημαντικότητα των συνεργειών για μια από κοινού ανάπτυξη του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. «Με το μοίρασμα των μελλοντικών πόρων καθώς επίσης και των εξαγωγικών και μεταφορικών υποδομών του Ισραήλ, της Κύπρου και της Αιγύπτου, η περιοχή μπορεί να καταστεί ένας περιφερειακός κόμβος αερίου, ικανός να παράσχει μια σημαντική συνεισφορά στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια», αναφέρει η ανακοίνωση προσθέτοντας πως η επίσκεψη στο Ισραήλ αποτελεί συνέχεια των προηγούμενων επαφών που είχε ο ισχυρός άντρας της ENI με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι (19 Οκτωβρίου) και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη (10 Σεπτεμβρίου).
Ενεργειακός κρίκος η ENI
Πάντως, οι επαφές του Ισραήλ με την ENI και οι σκέψεις για διοχέτευση του ισραηλινού αερίου προς την Αίγυπτο δεν πρέπει να θεωρούνται καθόλου τυχαίες, αφού η EΝΙ κατέχει το 50% της εταιρείας Fenosa Gas, η οποία με τη σειρά της διαθέτει το 80% των μετοχών στις εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Damietta της Αιγύπτου. Υπενθυμίζεται παράλληλα ότι στις 30 Αυγούστου, ο κ. Ρέντζι πραγματοποίησε στη Φλωρεντία της Ιταλίας κοινή συνέντευξη Τύπου με τον κ. Νετανιάχου και λίγες ώρες μετά η EΝΙ προχώρησε στην ανακοίνωση της ανακάλυψης του τεράστιου κοιτάσματος Zohr εντός της αιγυπτιακής ΑΟΖ. Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, ο Ιταλός Πρωθυπουργός πρότεινε στον Νετανιάχου τη συνεργασία μεταξύ Αιγύπτου, Ισραήλ και Κύπρου για προώθηση της συμφωνίας αερίου.
Επίσπευση των διαδικασιών
Στο ίδιο πλαίσιο, το ισραηλινό δίκτυο «i24news» σημείωσε σε πρόσφατο ρεπορτάζ του πως ένα από τα βασικά κίνητρα για τη συνεργασία των χωρών της περιοχής είναι η έχθρα προς τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, την οποία μοιράζονται από κοινού «όλοι μαζί, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου και της Ελλάδας... και αυτή (η συμφωνία) θα επιτρέψει σε όλον αυτόν τον κόμβο διανομής της Ανατολικής Μεσογείου να παρακάμψει ουσιαστικά την Τουρκία και να απολαύσει την ενεργειακή του ανεξαρτησία μαζί με πολλά χρήματα».
Το όνειρο της Ιερουσαλήμ
Ισραηλινός αξιωματούχος, αναφερόμενος στις ενεργειακές εξελίξεις, δήλωσε επίσης στο «i24news» πως «το όνειρο της Ιερουσαλήμ είναι να τοποθετήσει έναν αγωγό που θα επιτρέψει την εξαγωγή αερίου προς την Ευρώπη, κι αυτό, γεωγραφικά, είναι λογικό να το υλοποιήσει μέσω της Ιταλίας».