Διαίρεσε και βασιλεύει…

Στόχος πλέον του Ερντογάν, η αναθεώρηση του Συντάγματος και η μετάβαση σε προεδρικό σύστημα
Η φίμωση των ΜΜΕ, η καλλιέργεια του τρόμου, το άνοιγμα στους εθνικιστές και η ανασφάλεια των Κούρδων της νοτιοανατολικής Τουρκίας έδωσαν την εκλογική νίκη στο ΑΚΡ
Από την κόλαση στον παράδεισο βρέθηκε το βράδυ της Κυριακής το ισλαμικό κόμμα AKP του Ταγίπ Ερντογάν που κέρδισε πανηγυρικά τις εκλογές, ανατρέποντας δημοσκοπήσεις, εκτιμήσεις και προγνωστικά, που την τελευταία εβδομάδα προέβλεπαν αδυναμία σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης. Το ΑΚΡ κατάφερε τελικά να κερδίσει την αυτοδυναμία σχετικά άνετα, συγκεντρώνοντας το ποσοστό του 49,48%, εξασφαλίζοντας έτσι τον αριθμό των 317 βουλευτών σε σύνολο 550 εδρών στην νέα τουρκική εθνοσυνέλευση.

Το ισλαμικό AKP, για διαφορετικούς λόγους, κατάφερε να κερδίσει μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων τόσο του ακροδεξιού Εθνικιστικού Κόμματος (ΜΗΡ) όσο και του Κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). Το μεν MHP κατάφερε να λάβει 11,90% (40 έδρες) και το HDP μπήκε οριακά στη Βουλή, εξασφαλίζοντας το ποσοστό του 10,75% (59 έδρες). Μειωμένα ήταν και τα ποσοστά του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) που τερμάτισε στη δεύτερη θέση, συγκεντρώνοντας το ποσοστό του 25,32% (134). Υπενθυμίζεται ότι στις εκλογές της 7ης Ιουνίου 2015 τα ίδια κόμματα είχαν συγκεντρώσει τα εξής ποσοστά: AKP 40,79%, CHP 24,95%, MHP 16,29%, HDP 13,12%.
Πάντως αν και το εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να πιστωθεί ως προσωπικός θρίαμβος για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι το έργο του Τούρκου Προέδρου για το επόμενο διάστημα είναι εξαιρετικά δύσκολο, δεδομένης της πόλωσης και του διχασμού που ο ίδιος προκάλεσε στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και των εξωτερικών πιέσεων στο Συριακό και το θέμα της διαχείρισης του Ισλαμικού Κράτους.
Στόχος η τροποποίηση του συντάγματος
Η επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων αναμένεται στα μέσα Νοεμβρίου και αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία των ενστάσεων, ενώ διαδικαστικά και πολιτικά η προοπτική αφορά τον σχηματισμό της κυβέρνησης και τις εξελίξεις στα κόμματα της αντιπολίτευσης. Στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, η 11η Νοεμβρίου είναι η τελευταία μέρα κατάθεσης των ενστάσεων στην Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή. Πάντως, παρά τη μεγάλη του νίκη το ΑΚP έχει 13 έδρες λιγότερες από την απαιτούμενη πλειοψηφία των 330 εδρών για αναθεώρηση του συντάγματος. Εντούτοις, με την παρούσα πλειοψηφία εγκρίνεται η αναθεώρηση και στη συνέχεια πραγματοποιείται δημοψήφισμα, πράγμα που δεν θα συνέβαινε εάν το ΑΚΡ διέθετε την πλειοψηφία των 367 εδρών.

Αυτό που αναμένεται πλέον είναι να φανεί κατά πόσον oι Ερντογάν και Νταβούτογλου θα αναζητήσουν συμμαχίες ή αν βουλευτές από άλλα κόμματα θα προσχωρήσουν σε αυτό. Μέχρι στιγμής φαίνεται πως τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι πρόθυμα να ψηφίσουν την αναθεώρηση, δεδομένου όμως ότι σε αυτή δεν περιλαμβάνεται η μετάβαση σε προεδρικό σύστημα, που θα οδηγούσε αδιαμφισβήτητα σε παντοδυναμία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σημειώνεται ότι όλο το προηγούμενο διάστημα τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης στήριξαν τη ρητορική τους ενάντια στην επιθυμία του Ερντογάν να καταστεί πρόεδρος με αυξημένες αρμοδιότητες.
Ο «δημοκράτης» Ερντογάν
Από την πλευρά του ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, αφού προσευχήθηκε σε τέμενος της Κωνσταντινούπολης, κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να σεβαστεί το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών, δηλώνοντας ότι ο λαός ψήφισε υπέρ της σταθερότητας και της ενότητας. «Ας γίνουμε ένα, ας είμαστε αδελφοί και όλοι μας μία ενωμένη Τουρκία», δήλωσε ο Ερντογάν που εξαπέλυσε παράλληλα επίθεση εναντίον του διεθνούς Τύπου για την κριτική που, όπως ο ίδιος είπε, ασκήθηκε εναντίον του. «Έτσι αντιλαμβάνεστε εσείς τη δημοκρατία; Τώρα ένα κόμμα με περίπου 50% στην Τουρκία πήρε την εξουσία. Αυτό θα πρέπει να γίνει σεβαστό από ολόκληρο τον κόσμο, αλλά δεν βλέπω τέτοια ωριμότητα», είπε ο Ερντογάν, που έστειλε μήνυμα και προς τους ένοπλους Κούρδους στη νοτιοανατολική Τουρκία, σημειώνοντας πως η βία δεν μπορεί να συνυπάρχει με τη δημοκρατία.
Λόγοι αποτυχίας του HDP
Η μείωση της δύναμης της κουρδικού κόμματος HDP κατά 2,4% σε σχέση με τις εκλογές της 7ης Ιουνίου οφείλεται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αρχικά στην κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας για το Κουρδικό, στην ανασφάλεια των κατοίκων της νοτιοανατολικής Τουρκίας έπειτα από τα βίαια επεισόδια με συμμετοχή του PKK, στην αποτυχία της γραμμής του ηγέτη του κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς για άνοιγμα προς όλους τους πολίτες, στη μη διεξαγωγή προεκλογικής εκστρατείας από το ίδιο το κόμμα έπειτα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Σουρούτς και την Άγκυρα, καθώς επίσης και στο εμπάργκο που επιβλήθηκε εναντίον του HDP από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης στο HDP. H οριακή είσοδος του κόμματος στην τουρκική εθνοσυνέλευση επιτεύχθηκε χάρη στις ψήφους που έλαβε από το εξωτερικό, αφού τα ποσοστά που πήρε στη νοτιοανατολική Τουρκία ήταν πολύ λιγότερα από αυτά που ήλπιζε. Παρ' όλα αυτά, το κουρδικό κόμμα κατάφερε να παραμείνει πρώτο στη συγκεκριμένη περιοχή, χάνοντας ωστόσο ένα εκατομμύριο ψηφοφόρους και συνολικά 21 βουλευτές συνολικά.
Χαμένοι οι Εθνικιστές
Ο μεγάλος χαμένος των εκλογών, το ακροδεξιό κόμμα των γκρίζων λύκων, έχασε 4,36 ποσοστιαίες μονάδες, πληρώνοντας ουσιαστικά το κόστος της άρνησής του να συνεργαστεί για κυβέρνηση συνασπισμού με το AKP. Το ΜΗΡ κατάφερε να εκλέξει μόνο 41 βουλευτές, με ηχηρά ονόματα του κόμματος να μένουν εκτός Βουλής. Το κόμμα επέστρεψε στα ποσοστά που είχε το 2007, έχοντας την πιο χαμηλή εκπροσώπηση στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, αφού πλέον είναι το τέταρτο κόμμα στη Βουλή, καθώς έχει μάλιστα λιγότερους βουλευτές από το φιλοκουρδικό HDP. Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, παρότι διατήρησε τις δυνάμεις του, επιβεβαίωσε ωστόσο τη φήμη κόμματος που μια ζωή είναι μακριά από την εξουσία.
Η αντίδραση της Ε.Ε.
Αντίδραση για το εκλογικό αποτέλεσμα υπήρξε και από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι και τον Επίτροπο Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν να αναφέρουν σε σύντομη ανακοίνωσή τους: «Οι εκλογές της Κυριακής στην Τουρκία, στις οποίες καταγράφηκε αυξημένο ποσοστό συμμετοχής, επαναβεβαίωσαν την ισχυρή δέσμευση του τουρκικού λαού για τις δημοκρατικές διαδικασίες».
Ανελεύθερες εκλογές
Όσον αφορά τη διαδικασία των εκλογών, οι παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) εξέφρασαν χθες τη λύπη τους για το κλίμα «βίας» που επικράτησε σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας που διεξήχθη στην Τουρκία πριν από τις βουλευτικές εκλογές και κατηγόρησαν την κυβέρνηση Ερντογάν για τις πιέσεις που ασκεί στον ανεξάρτητο Τύπο. «Η εκστρατεία αμαυρώθηκε από τη βία», εκτιμά ο ΟΑΣΕ σε κοινή έκθεσή του με το Συμβούλιο της Ευρώπης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι παρατηρητές, μολονότι εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για «την ευρεία πολιτική επιλογή» που προσφέρθηκε στους Τούρκους ψηφοφόρους, επεσήμαναν ότι οι βιαιότητες αυτές «εμπόδισαν τη δυνατότητα των υποψηφίων να διεξαγάγουν μια ελεύθερη προεκλογική εκστρατεία», ιδιαίτερα στη νοτιοανατολική Τουρκία όπου ζουν κυρίως Κούρδοι.
Ο ΟΑΣΕ καταδίκασε εξάλλου «παρεμβάσεις στη συντακτική αυτονομία των μέσων ενημέρωσης» από την πλευρά του ισλαμοσυντηρητικού καθεστώτος του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην Άγκυρα, ο Ελβετός βουλευτής του Συμβουλίου της Ευρώπης Αντρέας Γκρος δήλωσε πως, μολονότι η ψηφοφορία ήταν «ελεύθερη», η προεκλογική εκστρατεία διεξήχθη με τρόπο «μη δίκαιο» για τα κόμματα της αντιπολίτευσης. «Η προεκλογική εκστρατεία σηματοδοτήθηκε από υπερβολικά πολύ φόβο και ο φόβος είναι ο εχθρός της δημοκρατίας», υπογράμμισε.
Φίμωση του Τύπου
Σύμφωνα με διεθνή δημοσιεύματα πάντως, η εκλογική νίκη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεν αποτελεί καλό οιωνό για τη δημοσιογραφία της χώρας. Όλο το προηγούμενο διάστημα, ο κ. Ερντογάν επέδειξε ελάχιστο σεβασμό για την ελευθερία του Τύπου και πλέον φαντάζει απίθανο να αλλάξει στάση, παρά το γεγονός ότι η Τουρκία θεωρείται η χώρα με τις περισσότερες φυλακίσεις δημοσιογράφων στον κόσμο. Τα προηγούμενα χρόνια, και ειδικά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, οι δημοσιογράφοι που τόλμησαν να γράψουν ή να μεταδώσουν ειδήσεις για τα λεγόμενα ευαίσθητα θέματα, ιδίως της τρομοκρατίας, έχουν βρεθεί οι ίδιοι κατηγορούμενοι για παραβίαση του Νόμου.

Σύμφωνα με τον δείκτη ελευθερίας του Τύπου, όπως αυτός αξιολογείται από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα (RWB), η Τουρκία κατατάσσεται στην 149 θέση παρά την υπό όρους αποφυλάκιση των 40 φυλακισμένων δημοσιογράφων το 2014, πολλοί από τους οποίους εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ποινική δίωξη. Η RWB ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση Ερντογάν, κάνει «ό,τι είναι δυνατόν για να χαλιναγωγήσει την επιρροή του νέου δημόσιου εχθρού του, του κινήματος Γκιουλέν».
Αντίδραση τ/κ Τύπου
Οι τουρκικές εκλογές ήταν το θέμα που κυριάρχησε και στα χθεσινά τ/κ ΜΜΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι για τις τουρκικές εκλογές στα κατεχόμενα ήταν 95.366 άτομα, ενώ σύμφωνα με πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της τ/κ εφημερίδας “Γενί Ντουζέν”, ψήφισε μόνο το 27% (20.974 ψήφοι). Αίσθηση πάντως προκάλεσε το χθεσινό πρωτοσέλιδο της «Αφρίκα» με τίτλο «Χα χα χα χα» που συνοδεύεται από μια φωτογραφία γαϊδάρου που γελάει. Ο αρθρογράφος, που διερωτάται πώς είναι δυνατόν να ονομάζονται δημοκρατικές οι εκλογές όταν το κόμμα που κέρδισε είναι ένα κόμμα που στηρίζει τρομοκράτες και κλέφτες, χαρακτηρίζει τον τουρκικό λαό «ηλίθιο» αφού, όπως έγραψε, μεγάλο ποσοστό του ψήφισε ένα κόμμα που όσο αναμειγνύεται με τρομοκρατία και εγκλήματα, τόσο πιο πολλές ψήφους εξασφαλίζει. Η «Χαβαντίς» έχει τίτλο «Σκούπισε - καθάρισε το Κόμμα ΑΚΡ», η «Κίπρις», «Αυτοδύναμη κυβέρνηση το κόμμα ΑΚΡ», η «Γενί Ντουζέν», «Μόνο του το AKP» και η «Χαλκίν Σεσί», «Σάρωσε και πέρασε το ΑΚΡ».
Τα συγχαρητήρια Ακιντζί
Τα συγχαρητήριά του προς τον Πρόεδρο του AKP έδωσε χθες και ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί. Σύμφωνα με ανακοίνωση του «προεδρικού», ο Ακιντζί ευχήθηκε να είναι μια εποχή στην Τουρκία που θα καλλιεργηθούν οι σπόροι της αγάπης και θα μεγαλώσουν, όπως ανέφερε στην ομιλία του την Κυριακή το βράδυ ο Αχμέτ Νταβούτογλου και πρόσθεσε ότι θα χαρεί να τον δει με την πρώτη ευκαιρία στην Κύπρο. Με τη σειρά του ο Τούρκος Πρωθυπουργός απάντησε ότι θα χαρεί επίσης να επισκεφθεί το ψευδοκράτος μόλις σχηματιστεί το νέο Υπουργικό Συμβούλιο.
Νέα συνάντηση Αναστασιάδη - Ακιντζί
Νέα συνάντηση πραγματοποίησαν χθες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί, οι οποίο εισήλθαν πλέον στη φάση της εντατικοποίησης των διαπραγματεύσεων με επίκεντρο το περιουσιακό. Η συνάντηση των δύο ηγετών άρχισε στις 6 το απόγευμα και σε αυτή παρέστη και ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για την Κύπρο Έσπεν Μπαρθ Έιντε. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, η επόμενη συνάντηση θα γίνει την Πέμπτη, 5 Νοεμβρίου, ενώ θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες στις 18, 20, 23 και 25 του μήνα.
Στο μεσοδιάστημα, σύμφωνα με τον κ. Έιντε, οι διαπραγματευτές και οι ομάδες τους θα συνεχίσουν να συναντώνται σχεδόν σε καθημερινή βάση. Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία συνάντηση συμφωνήθηκε πως οι δύο πλευρές δεν θα προβαίνουν σε δηλώσεις μετά το πέρας της κάθε συνάντησης.
ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΑΔΙΑΛΛΑΞΙΑ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΑΙ ΠΙΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Οι επιπτώσεις από τη «μέθη» της νίκης στην τουρκική εξωτερική πολιτική
ΚΛΗΘΕΙΣ από τη «Σημερινή» να δώσει τη δική του ερμηνεία για το αποτέλεσμα των τουρκικών εκλογών τόσο σε εσωτερικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και κάτοχος της Έδρας ΓΕΕΘΑ στις Στρατηγικές Σπουδές «Θουκυδίδης» Δρ Ηλίας Κουσκουβέλης, είπε: «Ασφαλώς η εκλογή του κόμματος ΑΚΡ θα δώσει μια κυβερνητική σταθερότητα στην Τουρκία. Ωστόσο, η κυβερνητική σταθερότητα δεν εξαρτάται μόνο από την ύπαρξη μονοκομματικής κυβέρνησης. Εξαρτάται και από τις συνθήκες που επικρατούν και κατά τη διάρκεια των πέντε αυτών μηνών η κατάσταση έχει πολωθεί. Συνεπώς, ας μην περιμένουμε μια "κανονική" συμπεριφορά εκ μέρους της Τουρκίας. Ο Ερντογάν θα επιδιώξει να βρει τρόπο να αναθεωρήσει το Σύνταγμα, ενώ ταυτόχρονα από εκεί που δεν μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση, τώρα που αισθάνεται ενδυναμωμένος και πήρε το 50%, μπορεί να προχωρήσει και σε δημοψήφισμα για αλλαγή του Συντάγματος».
Αδιαλλαξία στο Κυπριακό
Ερωτηθείς για τις επιπτώσεις του εκλογικού αποτελέσματος στο Κυπριακό, ο Δρ Κουσκουβέλης σημείωσε ότι ο κ. Ερντογάν αναμένεται να είναι περισσότερος αδιάλλακτος, αφού πλέον βγαίνει πιο ενισχυμένος μέσα από όλη τη διαδικασία. «Δεν έχει κανένα λόγο αυτή τη στιγμή να υποχωρήσει. Όσοι πιστεύουν ότι επειδή είναι ισχυρός θα δείξει καλοσύνη ή διαλλακτικότητα ή κατανόηση σε διαπραγματευτικό επίπεδο, δεν έχουν καταλάβει το νόημα και τη λειτουργία της διεθνούς πολιτικής από αρχαιοτάτων χρόνων», είπε, προσθέτοντας ότι «θα συνεχίσει επίσης να απαιτεί πολύ περισσότερα από τους Ευρωπαίους εταίρους, παρά το ότι είναι υποχρέωση της Τουρκίας να εφαρμόσει τους δικούς της νόμους και να σταματήσει τους διακινητές και λαθρεμπόρους ψυχών».
Έκθεση Προόδου και ΗΠΑ
Ερωτηθείς κατά πόσον η απόφαση της Ε.Ε. να μην δημοσιοποιήσει την έκθεση προόδου της Τουρκίας πριν από τις εκλογές συνέβαλε στην εκλογική νίκη του AKP, ο κ. Κουσκουβέλης είπε πως «κάποιοι θεωρούν ότι βοήθησε. Αν παρακολουθήσει κανείς τα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θεωρείται πως αφενός η μη δημοσιοποίηση της εκθέσεως και αφετέρου η επίσκεψη της Καγκελαρίου Μέρκελ στην Τουρκία λειτούργησαν θετικά. Αυτό δεν είμαστε σε θέση να το εξακριβώσουμε πλήρως, εντούτοις, όλη αυτή η κατάσταση ανασφάλειας και η φίμωση των ΜΜΕ εκ του αποτελέσματος βοήθησαν στην αύξηση του εκλογικού ποσοστού του κόμματος του Ερντογάν». «Εκείνο που ενδεχομένως μπορεί να προκύψει είναι και μια έμμεση ενίσχυση των τζιχαντιστών, διότι είναι προφανές ότι ο Ερντογάν εδώ και χρόνια, και ειδικά τους τελευταίους μήνες, στρέφεται κατά των Κούρδων οι οποίοι είναι το κεντρικό εργαλείο των ΗΠΑ έναντι των τζιχαντιστών. Αυτό είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν οι ΗΠΑ αν θέλουν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τους Κούρδους ως τον "πολιορκητικό κλοιό" κατά των τζιχαντιστών», πρόσθεσε.
Νίκησε ο φόβος
Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσον οι τελευταίες επιχειρήσεις του Ερντογάν εναντίον των τζιχαντιστών είχαν ως αποτέλεσμα να λάβει τη στήριξη και ανοχή των ΗΠΑ στις εκλογές, ο Δρ Κουσκουβέλης είπε: «Την ανοχή την είχε. Οι καταμετρημένες όμως επιθέσεις εναντίον των Κούρδων ήταν πολύ περισσότερες από εκείνες κατά των τζιχαντιστών. Το σημαντικό όμως είναι ότι, παρά τις εκτιμήσεις και τις διάφορες αναλύσεις, το αίσθημα του φόβου λειτούργησε τελικά υπέρ του και δεν επιβεβαιώθηκαν τα σενάρια που ήθελαν τον κόσμο να διαχέεται κυρίως προς το εθνικιστικό κόμμα και την αντιπολίτευση».
Τεταμένες σχέσεις με Ισραήλ - Αίγυπτο
Τέλος, όσον αφορά το μέλλον της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο, ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ανέφερε: «Είναι προφανές ότι θα συνεχίσει να έχει τις τριβές με τον Αλ Σίσι και με το Ισραήλ σε επίπεδο πολιτικό και στρατιωτικό. Ο κ. Ερντογάν δεν πρόκειται να αλλάξει την πολιτική του έναντι του Ισραήλ και της Αιγύπτου, αφού έχει εμπλακεί βαθιά στο Συριακό και έχει συνδεθεί με το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, που είναι δύσκολο πλέον να κάνει πισωγυρίσματα».