Μεταναστευτικό ζήτημα στο πλαίσιο δικαίου και οικονομίας

Η Ελλάδα είναι ένα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με την είσοδό της και στην ενιαία νομισματική ένωση ανέλαβε συγκεκριμένες υποχρεώσεις, έχοντας υπογράψει τη Συνθήκη Σένγκεν (παρακάτω - «Συνθήκη»). Σύμφωνα με το Άρθρο 2 της Συνθήκης «η διέλευση των εσωτερικών συνόρων μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σημείο, χωρίς να πραγματοποιηθεί έλεγχος προσώπων». Πραγματικά η διάταξη αυτή σημαίνει ότι κάθε χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να κρατάει τα σύνορά της ανοικτά και πρέπει να εξασφαλίζει την ελεύθερη κίνηση ανθρώπων. Ευρισκόμενη στην οικονομική κρίση, η Ελλάδα πρέπει να εκπληρώνει τις δεσμεύσεις αυτές, με συνέπεια να μην μπορεί να διώξει ανθρώπους οι οποίοι έρχονται στη χώρα καθημερινά.
Όσον αφορά τον οικονομικό αντίκτυπο του μεταναστευτικού ρεύματος προς την Ελλάδα, αξίζει κανείς να σκεφτεί τις καθημερινές ανάγκες ενός ατόμου σε είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης και να το πολλαπλασιάσει επί 50.000 περίπου ανά μήνα, σωρευτικά βεβαίως, διότι με την υπάρχουσα κατάσταση περνούν αλλά μένουν στην Ελλάδα.

Οι άνθρωποι αυτοί κατά κόρον δεν έχουν τα νόμιμα χαρτιά τους ώστε να περάσουν στην Ευρώπη και να διαμείνουν για 90 ημέρες, όπως προβλέπεται από το Άρθρο 10 της Συνθήκης, αλλά ούτε πληρούν τις κατάλληλες απαιτήσεις για μετεγκατάσταση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον συνωστισμό των μεταναστών στην Ελλάδα. Το κόστος για την Ελλάδα είναι υπερβολικά μεγάλο για να ανταποκριθεί στις ανάγκες φιλοξενίας αυτών των ανθρώπων, όντας μια χώρα η οποία έχει και μεγάλο χρέος (άνω του 180% του ΑΕΠ της) σε τρίτες χώρες. Οι ανάγκες για σίτιση, στέγαση και λοιπά, και με δεδομένο τον αριθμό τους, μπορεί να ανέλθουν σε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ μηνιαίως, κάτι το οποίο φυσικά εντείνει το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας.
Η προφανής ίσως λύση του προβλήματος είναι να σταλούν πίσω στην αφετηρία του ταξιδιού τους ή να σταλούν στον προορισμό τους, διότι -και σύμφωνα με μαρτυρίες των ιδίων- δεν είναι ο τελικός προορισμός τους η Ελλάδα. Η απάντηση όμως στο πρώτο είναι ότι δεν μπορεί ένα κράτος-μέλος να στείλει πρόσφυγες πίσω στις χώρες τους, ειδικά όταν αυτές οι χώρες βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, αλλά δευτερευόντως ούτε και να επιτρέψει την είσοδό τους σε άλλο κράτος-μέλος της Ένωσης, από τη στιγμή που δεν φέρουν τα απαραίτητα έγγραφα, όπως περιγράφηκαν ανωτέρω. Άρα η Ελλάδα, ως μια χώρα ενδιάμεση, έχει βρεθεί στη δύσκολη θέση να χρωστάει χρήματα σε τρίτες χώρες και να πρέπει να συντηρεί και να διαμορφώνει βιώσιμες συνθήκες για τον μεγάλο αριθμό των προσφύγων και μεταναστών.
Οι περισσότεροι πρόσφυγες βρίσκονται, από το ελληνικό λιμενικό, εντός του ελλαδικού χώρου του Αιγαίου ή σε ακτές των δεκάδων νησιών του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουν διαμορφωθεί κέντρα κράτησης μεταναστών στα νησιά, με τα φαινόμενα του συνωστισμού αλλά και της περαιτέρω αναταραχής που δημιουργείται από αγανακτισμένους Έλληνες πολίτες ή μετανάστες. Ως εκ τούτου, η κατάσταση αυτή στα νησιά είναι μια εικόνα αρνητική για τον ελληνικό τουρισμό, με τη μεγαλύτερη κατά πάσα πιθανότητα ζημιά να έχει συμβεί το περασμένο τρίμηνο/ τετράμηνο Ιουνίου - Σεπτεμβρίου. Αλήθεια, μπορεί άραγε κάποιος να προβλέψει ή να μετρήσει τις απώλειες της Ελλάδας από τον τουρισμό αυτό το τετράμηνο;

Πώς θα μπορούσαν να υπάρξουν αριθμοί, ώστε να παρουσιαστούν στους εταίρους μας στην Ευρώπη σε κάποιο Eurogroup; Επίσης, είναι και η τάση αύξησης του τουρισμού στα επόμενα χρόνια. Μήπως και αυτή μειώθηκε, με την προβολή των εικόνων των μεταναστών σε όλον τον κόσμο και τις συνθήκες κράτησης και τον συνωστισμό; Μήπως τελικά το κόστος για την Ελλάδα είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που αρχικά φαίνεται;
Μήπως θα ήταν τελικά ίσως λογικότερο να υπήρχε μία βοήθεια από τους εταίρους της Ελλάδας; Όπως καταφαίνεται, τόσο για οικονομικούς λόγους όσο και για λόγους ηθικής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα έπρεπε να δοθεί τουλάχιστον η δυνατότητα σε αυτούς τους ανθρώπους, που έφυγαν πρόσφυγες από τη χώρα τους, να βρουν μια νέα ζωή στη χώρα προορισμού τους και να ανοίξουν τα σύνορά τους οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης για αυτή την ειδική περίπτωση. Εάν όμως δεν θέλουν να προβούν σε αυτό, τότε θα πρέπει να δοθεί οικονομική ενίσχυση, από το σύνολο των χωρών της Ευρώπης, εκείνων των οποίων δεν δέχονται να λάβουν εντός της επικράτειάς τους πρόσφυγες. Θα πρέπει, προκειμένου να είναι μια βιώσιμη κατάσταση και για την Ελλάδα αλλά και για τους πρόσφυγες, να δοθεί οικονομική στήριξη προς τους πρόσφυγες μέσω του κράτους που τους φιλοξενεί καθώς εντέλει και στο ίδιο το κράτος αυτό, και εν προκειμένου η Ελλάδα να λάβει αποζημίωση για τη χρήση χώρου (εθνικών εκτάσεων) για τη φιλοξενία τους.
Κατά τα ανωτέρω, λοιπόν, ίσως θα ήταν προτιμότερο να πορεύονται οι μετανάστες αυτοί σε ένα ταξίδι προς χώρες με όμοια πολιτιστικά και κοινωνικά κριτήρια και σταθερές, όπως για παράδειγμα τη θρησκεία - ο Λίβανος, το Ιράκ, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία. Έτσι θα πρέπει να μπουν πιθανόν στα μουσουλμανικά κράτη. Σε αυτά τα κράτη οι άνθρωποι ζουν σύμφωνα με τα ίδια έθιμα, τους ίδιους κανόνες και έχουν τις ίδιες συνήθειες. Να σημειωθεί εκεί πως υπάρχει και μεγαλύτερη οικονομική άνεση. Παραδείγματος χάριν, η Σαουδική Αραβία είναι μία από τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου. Στην πραγματικότητα οι μετανάστες έρχονται στην Ελλάδα και προσπαθούν να καθιερώσουν δικούς τους κανόνες. Κανείς από τους πολίτες δεν μπορεί να το αντέξει.
Να προστεθεί ότι υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα. Με τους μετανάστες στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες με «ανοικτά» σύνορα, σίγουρα έρχονται εγκληματίες, οι οποίοι μπορούν να διαπράττουν εγκλήματα. Η Ελλάδα είναι ένα ιστορικό μέρος του κόσμου, το οποίο δεν μπορούμε να μεταμορφώνουμε σε έναν ενδιάμεσο σταθμό ή σε ένα κράτος - «φυλακή ανθρώπων».
Έχουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μπροστά μας - κάποιοι ξέρουν ότι στη Ρωσία ο συνολικός αριθμός εγκλημάτων έχει αυξηθεί λόγω της ελεύθερης κίνησης ξένων ανθρώπων και μεταναστών από τη Δημοκρατία του Τατζικιστάν και από το Ουζμπεκιστάν. Επισήμως, εκείνοι έρχονται να βρουν δουλειά, αλλά στην πραγματικότητα οι περισσότεροι από αυτούς τριγυρίζουν σε δρόμους και δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά δημιουργούν μόνο προβλήματα.
Έτσι, όπως φαίνεται, η Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένας θεσμός, και η Ελλάδα με τις υπόλοιπες συνοριακές χώρες, πρέπει να ετοιμάσουν και να υπογράψουν μία σύμβαση για να τακτοποιήσουν τα ζητήματα που αφορούν τους μετανάστες. Η σύμβαση αυτή πρέπει να καθορίζει τα εξής:
1) 50 τοις εκατό μετανάστες πρέπει να αφήσουν την Ελλάδα σε δύο μήνες (60 ημέρες), δηλαδή να σταλθούν πίσω ή σε άλλα μουσουλμανικά κράτη, τα οποία θα τους φιλοξενήσουν.
2) Για τους υπόλοιπους μετανάστες το «κέντρο» της Ευρωζώνης πρέπει να στέλνει χρήματα για να τους διατρέφει. Αυτά τα χρήματα πρέπει να σκεπάζουν τις δαπάνες της Ελλάδας για χώρους στους οποίους ζουν οι μετανάστες, και
3) Απαγορεύεται η είσοδος για νέους μετανάστες. Από εκεί και πέρα αυτοί πρέπει να πάνε στις μουσουλμανικές χώρες ευθέως, χωρίς οποιεσδήποτε στάσεις ή να συνεχίσουν το ταξίδι τους φιλοξενώντας έναν αριθμό μεταναστών και οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης.
Οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις για το μεταναστευτικό πρέπει να ολοκληρωθούν με την υπογραφή της σύμβασης αυτής. Προς το παρόν δεν υπάρχει άλλος δρόμος για να λυθούν τα μεταναστευτικά ζητήματα εντός της Ευρωζώνης.
ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΕΡΓΙΟΥ ΓΙΟΥΡΛΟΒ
*Ο Παναγιώτης Παναγιωτόπουλος είναι Υποψήφιος Διδάκτωρ βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης του
Χαροκόπειου Πανεπιστήμιου Αθηνών και ο Σέργιος Γιουρλόβ είναι Δικηγόρος, Ελεύθερος μελετητής δικαίου και οικονομίας, Κρατικό Πανεπιστήμιο Μόσχας, Ρωσία