Εγείρονται ερωτήματα

Ο Ελεγκτής μελέτησε αποφάσεις της τέως Υπουργού Εσωτερικών σε σχέση με τα Τοπικά Σχέδια
Κατά τη διαδικασία εξέτασης των ενστάσεων πρέπει να ακολουθούνται πιστά οι πρόνοιες του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου και οι διοικητικές πράξεις να είναι πάντοτε πολεοδομικά αιτιολογημένες
Ερωτήματα ως προς την αμεροληψία των αποφάσεων της τέως Υπουργού Εσωτερικών Ελένης Μαύρου, καθώς επίσης και όλου του Υπουργικού Συμβουλίου επί προεδρίας Δημήτρη Χριστόφια, κατά το στάδιο της εξέτασης ενστάσεων των αναθεωρημένων Τοπικών Σχεδίων, διατυπώνει μέσω της Ετήσιας Έκθεσής του ο Γενικός Ελεγκτής. Όπως φαίνεται μέσα από την Έκθεση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, η Ελεγκτική Υπηρεσία έθεσε υπό το μικροσκόπιό της τα εξής Τοπικά Σχέδια (ΤΣ) και περιπτώσεις:
-Εγκεκριμένο Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας 2012 - Διοικητική Περιοχή Γερίου: Στην προκειμένη περίπτωση έγινε τροποποίηση της Πολεοδομικής Ζώνης και τεμάχια που εντάσσονταν σε γεωργική ζώνη εντάχθηκαν τελικά σε οικιστική ζώνη. Ως συνέπεια αυτής της απόφασης επωφελήθηκαν 42 τεμάχια, συνολικού εμβαδού 289 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων (τ.μ.).
- Εγκεκριμένο Τοπικό Σχέδιο Λεμεσού 2013 - Διοικητική Περιοχή Κοινοτικού Συμβουλίου Αγίου Τύχωνα: Στην εν λόγω περίπτωση, με απόφαση της Υπουργού Εσωτερικών, αυξήθηκε ο συντελεστής δόμησης (σ.δ.) από 0,50:1 σε 0,60:1 για σκοπούς ξενοδοχειακής ανάπτυξης. Από την εν λόγω απόφαση επηρεάστηκαν 29 τεμάχια, με ένα εξ αυτών να επωφελείται άμεσα. Όπως σημειώνει ο Γενικός Ελεγκτής, το εν λόγω τεμάχιο ανήκει σε τέσσερεις εταιρείες που ανήκουν σε εργοληπτική εταιρεία συγγενική δημόσιας εταιρείας, στην οποία κατέχει σημαντική συμμετοχή Πολιτικώς Εκτεθειμένο Πρόσωπο.
-Διοικητική Περιοχή Κ.Σ. Πάνω Πολεμιδιών: Ένταξη τμήματος της Ζώνης Γα4 (Αγροτική) σε Ζώνη Γα4-Εξειδικευμένες Αναπτύξεις για εξυπηρέτηση ενός αιτήματος, με τον Γενικό Ελεγκτή να τονίζει: «Στο δημοσιευμένο ΤΣ Λεμεσού δεν περιλαμβάνεται η τροποποίηση, με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται η ενημέρωση του κοινού και, κατά συνέπεια, η διαφάνεια των διαδικασιών, γεγονός που υποδηλοί ως ενδεχόμενο ότι η πρόθεση ήταν η εξυπηρέτηση της συγκεκριμένης περίπτωσης».
-Διοικητική Περιοχή Δήμου Γερμασόγειας: Ένταξη τμήματος της Ζώνης Γα4 σε Ζώνη Κα10 (οικιστική με σ.δ. 30%). Από την απόφαση επηρεάστηκαν 53 τεμάχια. Από αυτά το ένα ανήκε σε Δημοτικό Σύμβουλου του Δήμου, μισό σε πρώην Δήμαρχο, ενώ μερικά τεμάχια ανήκουν σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα κατασκευής ακινήτων.
- Εγκεκριμένο Τοπικό Σχέδιο Πάφου 2013 - Διοικητική Περιοχή Κ.Σ. Κισσόνεργας: Ένταξη τμήματος της Ζώνης Γα4 σε Ζώνη Κα10. Από την εν λόγω απόφαση επηρεάστηκαν 36 τεμάχια.
-Διοικητική Περιοχή Κ.Σ. Τρεμιθούσας: Ένταξη τμήματος Ζώνης Γα4 και Δα3 (ζώνη προστασίας με σ.δ. 5%) σε Ζώνη Κα10. Από την εν λόγω απόφαση επηρεάστηκαν 25 τεμάχια.
Το ράπισμα κι η σύσταση
Με βάση τις πιο πάνω περιπτώσεις, ο Γενικός Ελεγκτής αναφέρει τα εξής: «Από τη διενέργεια του δειγματοληπτικού ελέγχου διαπιστώθηκε ότι ο τρόπος άσκησης της διακριτικής εξουσίας, τόσο της Υπουργού Εσωτερικών όσο και του Υπουργικού Συμβουλίου, κατά το στάδιο της εξέτασης ενστάσεων των αναθεωρημένων Τοπικών Σχεδίων, σε ορισμένες περιπτώσεις δεν συνοδεύεται από επαρκή τεκμηρίωση και εγείρει ερωτηματικά ως προς την αμεροληψία των αποφάσεων».

Για τον λόγο αυτό προχωρεί στην εξής σύσταση: «Κατά τη διαδικασία εξέτασης των ενστάσεων πρέπει να ακολουθούνται πιστά οι πρόνοιες του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου (Ν.158(Ι)/99) και οι διοικητικές πράξεις να είναι πάντοτε πολεοδομικά αιτιολογημένες, και να λαμβάνονται προς εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, δηλαδή το καλό όλων των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Γενικές παρατηρήσεις και σχόλια
Πέραν των πιο πάνω, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης καταλήγει στις εξής γενικές παρατηρήσεις και σχόλια:
*Εκτίμηση επιπτώσεων στο περιβάλλον: Διαπιστώνεται κενό στη νομοθεσία αναφορικά με τη διενέργεια εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον κατά την εκπόνηση/τροποποίηση των Σχεδίων Ανάπτυξης. Για οποιαδήποτε τροποποίηση προκύψει, κατά την τελική έγκριση και δημοσίευση του Τοπικού Σχεδίου (κατόπιν ένστασης ή/και απόφασης Υπουργού ή/και απόφασης Υπουργικού Συμβουλίου), δεν απαιτείται η διερεύνηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον.
*Αιτιολογία διοικητικής πράξης: Η έλλειψη επαρκούς αιτιολόγησης της απόφασης τροποποίησης των Τοπικών Σχεδίων, στο πλαίσιο της διαδικασίας εξέτασης των ενστάσεων, βρίσκεται σε αντίθεση με τις πρόνοιες των άρθρων 26-32 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου (Ν.158(Ι)/99). Σύμφωνα με τον Νόμο, η αιτιολογία μίας διοικητικής πράξης πρέπει να είναι σαφής και να αποφεύγεται η αναφορά γενικών χαρακτηρισμών. Επίσης διαπιστώθηκε η έγκριση ενστάσεων από το Υπουργικό Συμβούλιο, για τις οποίες η εισήγηση της ΕΜΕ και της Υπουργού Εσωτερικών, που προηγήθηκε, ήταν αντίθετη.

Παρόλο που, σύμφωνα με το άρθρο 18(7) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εξουσία είτε να επικυρώσει το Τοπικό Σχέδιο ή Σχέδιο Περιοχής ως έχει είτε να επιφέρει σε αυτό τις, κατά την κρίση του, αναγκαίες τροποποιήσεις, εντούτοις, σύμφωνα με τις Γενικές Αρχές Διοικητικού Δικαίου, οι διοικητικές πράξεις πρέπει να είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένες, ιδίως όταν είναι αντίθετες ως προς το περιεχόμενό τους με προηγηθείσα γνωμοδότηση, πρόταση ή έκθεση αρμόδιου οργάνου.

Το ίδιο ισχύει για τις περιπτώσεις, στις οποίες η Υπουργός, χωρίς επαρκή αιτιολόγηση, υπέβαλλε στο Υπουργικό Συμβούλιο συστάσεις που διαφοροποιούνταν από τις ενώπιόν της εκθέσεις των αρμόδιων οργάνων. Κατά την άποψη της Υπηρεσίας, στην περίπτωση των Τοπικών Σχεδίων, οι διοικητικές πράξεις θα πρέπει να είναι πάντοτε πολεοδομικά αιτιολογημένες, ιδιαίτερα όταν αποκλίνουν από τις υποβληθείσες εισηγήσεις, για να διασφαλίζεται το συμφέρον του συνόλου των πολιτών και να ικανοποιείται το περί δικαίου αίσθημα.
*Τήρηση πρακτικών κατά τις συνεδριάσεις στο Υπουργείο Εσωτερικών για ενημέρωση του Υπουργού: Για αποφυγή του ενδεχομένου παρερμηνείας, τα πρακτικά που τηρούνται κατά τις συνεδρίες ενημέρωσης του Υπουργού, για τα θέματα που απασχόλησαν τις ΕΜΕ και περιλαμβάνουν τις εισηγήσεις του Υπουργού σε σχέση με την εξέταση των ενστάσεων, οι οποίες στη συνέχεια αποτελούν τη βάση των συστάσεων προς το Υπουργικό Συμβούλιο για την τελική έγκριση των Τοπικών Σχεδίων, θα πρέπει να εγκρίνονται από τον Υπουργό και να κυκλοφορούν σε όλους τους παρευρισκόμενους.
Θα προβούν σε διορθωτικά μέτρα
Εξάλλου, ο Γενικός Ελεγκτής στην Έκθεσή του αναφέρει πως «όπως μας πληροφόρησε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, το Υπουργείο συμφωνεί με το περιεχόμενο της έκθεσης ελέγχου της Υπηρεσίας μας και προτίθεται να προβεί σε σειρά διορθωτικών μέτρων. Συγκεκριμένα, όσον αφορά στις υποθέσεις για τις οποίες, παρά τις εισηγήσεις των εμπλεκόμενων συμβουλευτικών οργάνων, πάρθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο (ορισμένες με τη σύσταση της τότε Υπουργού Εσωτερικών), διαφορετικές αποφάσεις χωρίς επαρκή δικαιολόγηση, πιστεύουν ότι σε πρώτη φάση θα πρέπει να είναι η δημοσίευση ‘‘Λευκής Ζώνης’’, ώστε να δοθεί ο χρόνος για περαιτέρω μελέτη του θέματος, και ακολούθως είτε να υπάρξει νέα Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, είτε να παραμείνει το καθεστώς Λευκής Ζώνης μέχρι την προώθηση της νέας τροποποίησης των Τοπικών Σχεδίων το 2018.
»Όσον αφορά στις υποθέσεις για τις οποίες, ενώ έγινε ενημέρωση του Υπουργικού Συμβουλίου για διαφοροποίηση της προηγούμενης Απόφασής του, δεν υπήρξε σχετική νέα Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και ακολούθως δόθηκαν οδηγίες από το Υπουργείο προς το ΤΠΟ για εφαρμογή και ανάλογη τροποποίηση των σχετικών προνοιών, πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να δοθούν οδηγίες στο ΤΠΟ για επαναφορά του καθεστώτος των Τοπικών Σχεδίων που προϋπήρχε.

Πρόσθετα, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών επισήμανε ότι, αν στο μεταξύ έχουν εκδοθεί πολεοδομικές αποφάσεις ή άδειες που σχετίζονται με τις πιο πάνω υποθέσεις, με βάση το καθεστώς που ισχύει σήμερα, τότε νοείται ότι αυτές οι Ατομικές Διοικητικές Πράξεις θεωρούνται νομότυπες. Επίσης, σε περίπτωση που υπήρξαν προκαταρκτικές απόψεις προς αιτητές και αυτοί προχώρησαν σε τυχόν έξοδα για μελέτες ή έκαναν συμφωνίες με επενδυτές, τότε ενδεχομένως να υπάρξουν προσφυγές στο δικαστήριο για διεκδικήσεις αποζημιώσεων.
»Η Υπηρεσία μας θεωρεί ότι, λόγω της νομικής πολυπλοκότητας του θέματος, θα ληφθεί σχετική καθοδήγηση από τον Γενικό Εισαγγελέα προτού το Υπουργείο προχωρήσει σε οποιαδήποτε διορθωτικά μέτρα. Σημειώνεται επίσης ότι ως καταληκτικό σχόλιο η τέως Υπουργός υπέβαλε εισήγηση όπως ο έλεγχος της Υπηρεσίας σας διευρυνθεί και γεωγραφικά και χρονικά, εισήγηση την οποία η Υπηρεσία μας έχει αποδεχθεί και θα ενεργήσει προς αυτή την κατεύθυνση», καταλήγει ο Γενικός Ελεγκτής.