Τέρμα στην «ενός ανδρός αρχή»

Τα πάνω-κάτω στην Κεντρική Τράπεζα θα φέρουν οι εκ βάθρων αλλαγές που επεξεργάζεται ο ΔΗ.ΣΥ. Το μοντέλο της γερμανικής Bundesbank αποτελεί τον φάρο της προσπάθειας που θα υλοποιηθεί το καλοκαίρι
Κεντρικός πυλώνας των αλλαγών, η θέσπιση τρόπου ελέγχου των αποφάσεων, αλλά και η συλλογική διαχείριση
«Εγίγνετό τε λόγω μεν δημοκρατία, έργω δε υπό του πρώτου ανδρός αρχή», είχε πει ο Θουκυδίδης για να περιγράψει τον τρόπο διοίκησης της Αθηναϊκής Δημοκρατίας από τον περίφημο Περικλή.
Φράση που άφησε εις τους αιώνες των αιώνων τη γνωστή θυμοσοφία περί του «ενός ανδρός αρχή». Τις αποφάσεις δηλαδή που λαμβάνονται από έναν και μόνο ηγέτη αλλά χαρακτηρίζονται δημοκρατικές. Κάτι δηλαδή που μεταφορικά ισχύει και λειτουργεί διαχρονικά (και όχι μόνο τώρα) στην ανώτατη εποπτική Αρχή της Κύπρου, την Κεντρική Τράπεζα.
Ακριβώς, όμως, αυτό το σημείο είναι που αποτελεί και τον μεγάλο βραχνά για την πολιτική ηγεσία, που για δεύτερη φορά σε διάστημα ενός έτους καταμαρτυρεί έναν ανηλεή δημόσιο «πόλεμο» μεταξύ του Προέδρου και του Διοικητή. Αυτό λοιπόν είναι και το κεντρικό σημείο των αλλαγών που επεξεργάζεται και σύντομα θα προωθήσει το κυβερνών κόμμα του Δημοκρατικού Συναγερμού, αντιλαμβανόμενο, όπως χαρακτηριστικά μας λέχθηκε από την Πινδάρου, ότι τα προβλήματα δεν θα επιλυθούν οριστικά και αμετάκλητα με την αλλαγή ενός προσώπου και αντικατάστασή του με ένα άλλο. «Δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για εχέγγυα ενός ατόμου, γιατί ακριβώς τα ίδια λέγαμε και κατά την επιλογή της σημερινής Διοικητού», ήταν το χαρακτηριστικό σχόλιο ηγετικού στελέχους -με ιδιαίτερη εμπλοκή στις οικονομικές πολιτικές- του κυβερνώντος κόμματος.
Τρεις πυλώνες αλλαγών
Η «Σημερινή» ζήτησε επίσημα από τον Δημοκρατικό Συναγερμό τις προτάσεις νόμου ή και την όποια προεργασία έγινε μέχρι στιγμής για τις επιθυμητές αλλαγές στη διακυβέρνηση αλλά και τον έλεγχο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.
Ο Εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος και βουλευτής, μέλος της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, Πρόδρομος Προδρόμου ενημέρωσε την εφημερίδα μας για τις προωθούμενες αλλαγές, οι οποίες έχουν ως εξής:
Συλλογικότερη διακυβέρνηση
1.1. Ρητή διακήρυξη στο πλαίσιο της νομοθεσίας ότι η διακυβέρνηση της Κεντρικής Τράπεζας είναι έργο συλλογικό, σύμφωνα με την κατανομή έργου και αρμοδιοτήτων που θα περιλαμβάνεται σε ειδικές διατάξεις του νόμου.
1.2. Ένταξη των Εκτελεστικών Συμβούλων στο οργανόγραμμα της τράπεζας.
1.3. Ανάθεση συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων/καθηκόντων στους Εκτελεστικούς Συμβούλους, με ταυτόχρονη δυνατότητα να ασκούν διεύθυνση ή και να αναθέτουν εργασίες στο αντίστοιχο προσωπικό.
1.4. Χωρίς ανάμιξη ως προς τις «απόλυτες» αρμοδιότητες του Διοικητή ως μέλους του Συμβουλίου της Ε.Κ.Τ., θέσπιση της υποχρέωσής του να ενημερώνει για μη απόρρητα ζητήματα το διοικητικό συμβούλιο και να γίνεται συζήτηση για τέτοια θέματα.
Λογοδοσία
Ο δεύτερος πυλώνας, στον οποίο θα εδράζονται οι αλλαγές, θα προωθεί αναθεώρηση της νομοθεσίας με την ένταξη σε αυτήν Κώδικα Δεοντολογίας και Συμπεριφοράς των αξιωματούχων της ΚΤΚ.
2.1. Ο Κώδικας θα διαλαμβάνει εξαντλητικά, στο πρότυπο του Καταστατικού της Bundesbank, τι δεν επιτρέπεται στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, στον υποδιοικητή και στον Διοικητή, ούτως ώστε ζητήματα όπως η σύγκρουση συμφερόντων να μην εξαρτώνται από το εκάστοτε συμβόλαιο.
2.2. Στον Κώδικα πιθανώς να διαλαμβάνονται αρχές «αυτορρύθμισης» του διοικητικού συμβουλίου, κατά τρόπον που κάποιες παραβάσεις να υπέχουν υποχρέωση είτε για αποχή από συγκεκριμένα καθήκοντα είτε συγκεκριμένες κυρώσεις είτε και υποχρέωση παραίτησης.
Τέλος, στις προωθούμενες αλλαγές θα ενσωματωθεί και κώδικας για την ενάσκηση των αρμοδιοτήτων της ΚΤΚ ως Αρχής Εξυγίανσης.
Το παράδειγμα της Bundesbank
Σύμφωνα με επίσημη πληροφόρηση από την Πινδάρου, μεγάλο μέρος των αλλαγών θα εδράζεται στην άντληση εμπειρίας και παραδειγμάτων από την Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας (Bundesbank). Η «Σ» ανέτρεξε στην ιστοσελίδα της, για να διαπιστώσει τις διαφορές λειτουργίας μεταξύ αυτής και της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Όπως εύκολα προκύπτει από μιαν απλή ανάγνωση του τρόπου διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων, η γερμανική εποπτική Αρχή λειτουργεί ως ενιαίο σώμα, σε αντίθεση με τις υπερεξουσίες που κατέχει στην Κύπρο ο εκάστοτε Διοικητής. Εξού και όλα τα μέλη του Διοικητικού της Συμβουλίου -έξι τον αριθμό με Προέδρο και Αντιπρόεδρο- έχουν το στάτους των Διοικητών (Governor).
Επίσης, σε ό,τι αφορά τον διορισμό των μελών του Συμβουλίου Κυβερνητών (Δ.Σ.) υπάρχει μια σαφέστατη διαφοροποίηση από τον τρόπο διορισμού τους στην Κύπρο, όπου όλοι επιλέγονται και διορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στη Γερμανία, από τα έξι μέλη, τα τρία διορίζονται (Πρόεδρος - Αντιπρόεδρος και ένα μέλος) από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, ενώ τα άλλα τρία διορίζονται από την Ομοσπονδιακή Βουλή σε συνεργασία με την Κυβέρνηση. «Έτσι υπάρχει έλεγχος και δεδομένης της αρχής της πλειοψηφίας αλλά και του ισότιμου των διορισμών από κάθε σώμα (3-3), το ΔΣ ενός τόσο ανεξάρτητου οργανισμού δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι ελεγχόμενο», σημείωσε με έμφαση στη «Σ» βουλευτής που διατηρεί άρρηκτους δεσμούς με τη Γερμανία.
Όλοι Εκτελεστικοί - Όλοι με αρμοδιότητες
ΠΡΟΘΕΣΗ του κυβερνώντος κόμματος είναι να εντάξει στο οργανόγραμμα της ΚΤΚ τους δύο εκτελεστικούς συμβούλους. Αυτό, ωστόσο, που διαπιστώνει κανείς μελετώντας το γερμανικό μοντέλο είναι ότι το σύνολο του Συμβουλίου Κυβερνητών είναι Εκτελεστικό. Εξού και κάθε κυβερνήτης, όπως και ο Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος της Bundesbank, έχουν τομέα αρμοδιότητας, του οποίου και προΐστανται. Κάτι που εύκολα θα μπορούσε να ακολουθηθεί και στην Κύπρο, με έκαστο μέλος του ΔΣ να ελέγχει και τον αρμόδιο τομέα και τους υπαλλήλους του. Για σκοπούς ενημέρωσης, οι τομείς αρμοδιοτήτων στη Γερμανία είναι:
- Εποικοινωνία, Νομική Αρωγή, Οικονομία
- Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, Έλεγχος, Στατιστική
- Διαχείριση μετρητών, Εκπαίδευση, Συστήματα πληρωμών
- Εποπτεία χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, Διαχείριση ρίσκου
- Ανθρώπινο δυναμικό, Διοίκηση και περιουσιακά στοιχεία