Τρομοκρατικά χτυπήματα που συντάραξαν το νησί μας

ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΥΜΕ ΜΕ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ
Στο παρελθόν σημειώθηκαν τρομοκρατικά κτυπήματα, που συγκλόνισαν όχι μόνο τον τόπο μας αλλά ολόκληρη την υφήλιο
Η πιο κοντινή χρονολογικά τρομοκρατική ενέργεια συνέβηκε το 1988, όταν αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά που επρόκειτο να σταθμεύσει έξω από την ισραηλινή πρεσβεία στη Λευκωσία εξερράγη στο γεφύρι του Πεδιαίου, σκοτώνοντας τρία άτομα και τραυματίζοντας άλλα 19
Τι κι αν η Κύπρος δεν χαρακτηρίζεται ως ένας στόχος, τουλάχιστον υψηλού κινδύνου, για εκδήλωση τρομοκρατικού κτυπήματος, ωστόσο στο παρελθόν σημειώθηκαν τρομοκρατικά κτυπήματα, που συγκλόνισαν όχι μόνο τον τόπο μας αλλά ολόκληρη την υφήλιο. Η «Σ» καταγράφει σήμερα τις επιθέσεις αυτές και είναι, ανά χρονολογική σειρά, οι ακόλουθες.
25 Ιανουαρίου 1973: Δολοφονία στη Λευκωσία (ξενοδοχείο «Ολύμπικ», του εκπροσώπου της Φάταχ στην Κύπρο, Χουσεΐν Μπασίρ. Οι Ισραηλινοί τον θεωρούσαν ως έναν από τους υπευθύνους της επίθεσης εναντίον των Ισραηλινών αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου. Η δολοφονία αυτή ουσιαστικά άνοιξε τον κύκλο τρομοκρατικών επιθέσεων στην Κύπρο, οι οποίες εντάσσονται στο πλαίσιο της αραβοϊσραηλινής αντιπαράθεσης.
18 Φεβρουαρίου 1978: Δολοφονία του Αιγύπτιου διπλωμάτη Γιούσσεφ Ελ Σεμπάι, στο ξενοδοχείο Χίλτον, από δύο ενόπλους της οργάνωσης του Αμπού Νιντάλ, κατά τη διάρκεια της συνόδου του Κινήματος Αφροασιατικής Αλληλεγγύης. Μετά τη δολοφονία ακολούθησε μία αλυσίδα γεγονότων, που άφησαν την Κύπρο διεθνώς εκτεθειμένη, όπως κράτηση ομήρων, αεροπειρατία και, τέλος, εισβολή αιγυπτιακών στρατευμάτων στο νησί και εμπλοκή τους σε ένοπλη αντιπαράθεση με δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς.

Οι δύο ένοπλοι Παλαιστίνιοι απαίτησαν και πέτυχαν την εξασφάλιση αεροπλάνου για τη μεταφορά τους στο εξωτερικό, αφού προηγουμένως είχαν συλλάβει ως ομήρους έντεκα από τους Άραβες συνέδρους, μαζί με τον αντιπρόεδρο του Κινήματος Βάσο Λυσσαρίδη και τον Υπουργό Εσωτερικών και Άμυνας Χριστόδουλο Βενιαμίν, που είχε σπεύσει στη σκηνή για να διαπραγματευθεί εκ μέρους της Κυβέρνησης την απελευθέρωση των ομήρων.

Οι δύο τρομοκράτες μαζί με τους 11 ομήρους και τους δύο Κύπριους πολιτικούς μεταφέρθηκαν στο αεροδρόμιο Λάρνακας, όπου επιβιβάστηκαν σε αεροπλάνο των Κυπριακών Αερογραμμών. Αμέσως ξεκίνησαν μέσω ασυρμάτου διαπραγματεύσεις, μεταξύ του πύργου ελέγχου -όπου βρισκόταν και ο Πρόεδρος Σπύρος Κυπριανού- και των τρομοκρατών. Και ενώ οι διαπραγματεύσεις βρίσκονταν σε προχωρημένο στάδιο, ένα μεταγωγικό C-130 Hercules, της αιγυπτιακής πολεμικής αεροπορίας, έκανε την εμφάνισή του στον εναέριο χώρο του αεροδρομίου, ενώ ενημέρωσε τον πύργο ελέγχου ότι μεταφέρει εκπρόσωπο της αιγυπτιακής κυβέρνησης.

Ωστόσο, οι κυπριακές Αρχές διαπίστωσαν, στη συνέχεια, με έκπληξη, ότι το μεταγωγικό δεν μετέφερε κάποιον απεσταλμένο, αλλά ένα λόχο Αιγύπτιων κομάντος, με προφανή σκοπό την απελευθέρωση των ομήρων και τη σύλληψη ή εκτέλεση των τρομοκρατών. Παρά την εντολή του πύργου ελέγχου προς το πλήρωμα του C-130 για απογείωση και επιστροφή στην Αίγυπτο, οι απρόσκλητοι κομάντος όχι μόνον δεν υπάκουσαν, αλλά ξεκίνησαν επιθετική ενέργεια κατά του καταληφθέντος κυπριακού αεροπλάνου.
Βολές βαρέων όπλων
Ένα τζιπ με τέσσερεις στρατιώτες, που ήταν οπλισμένοι με μπαζούκας, κατέβηκε από τη ρόμπα και κατευθύνθηκε προς το κυπριακό αεροπλάνο, ενώ άλλοι κομάντος κινήθηκαν επιθετικά προς άλλες κατευθύνσεις. Η αντίδραση της Εθνικής Φρουράς, που βρισκόταν από την πρώτη στιγμή σε ετοιμότητα, υπήρξε άμεση. Με αστραπιαία ενέργεια χτύπησε το τζιπ πριν αυτό προλάβει να πλήξει το κυπριακό αεροπλάνο, ενώ το αιγυπτιακό μεταγωγικό διαλύθηκε από τις επαναληπτικές βολές βαρέων όπλων.

Δεκαπέντε Αιγύπτιοι κομάντος και ένας υπάλληλος του αεροδρομίου έπεσαν νεκροί, ενώ 16 Αιγύπτιοι καταδρομείς και επτά Κύπριοι εθνοφρουροί τραυματίστηκαν. Οι δύο δολοφόνοι του Γιουσέφ ελ Σεμπάι δικάστηκαν και καταδικάστηκαν στην Κύπρο σε θάνατο, ποινή που μετατράπηκε αργότερα σε ισόβια. Αργότερα απελάθηκαν από την Κύπρο. Πρόκειται για μιαν από τις πιο σημαντικές τρομοκρατικές επιθέσεις της δεκαετίας του 1970.
25 Σεπτεμβρίου 1985: Δολοφονία τριών Ισραηλινών στη μαρίνα της Λάρνακας από την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Οι Ισραηλινοί ως αντίποινα βομβάρδισαν το αρχηγείο της ΟΑΠ στην Τυνησία.
15 Φεβρουαρίου 1988: Τρεις υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΟΑΠ δολοφονήθηκαν μετά από έκρηξη του παγιδευμένου αυτοκινήτου τους στη Λεμεσό. Το έργο αποδίδεται στις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Λίγες ώρες αργότερα, οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες πραγματοποίησαν επίθεση σαμποτάζ με εκρηκτικά στο πλοίο «Σολ Φρύνη» στο λιμάνι της Λεμεσού, το οποίο είχε αγοραστεί από την ΟΑΠ με σκοπό να μεταφέρει συμβολικά 135 Παλαιστινίους πρόσφυγες στη Χάιφα. Η έκρηξη είχε ως αποτέλεσμα το πλοίο να γείρει, χωρίς να υπάρξουν θύματα και τελικά το ταξίδι να ματαιωθεί.
11 Μαΐου 1988: Ανεπιτυχής προσπάθεια δύο Παλαιστινίων να σταθμεύσουν αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά έξω από την ισραηλινή πρεσβεία στη Λευκωσία είχε ως συνέπεια να εκραγεί στο γεφύρι του Πεδιαίου, να σκοτωθούν τρία άτομα και να τραυματιστούν άλλα 19. Έχασαν τη ζωή τους ένας εκ των δύο δραστών και δύο ανυποψίαστοι Ελληνοκύπριοι, μία γυναίκα και ένας άνδρας. Συγκεκριμένα, το πρωινό εκείνης της ημέρας, ο ένας δράστης, οδηγώντας ένα αυτοκίνητο φορτωμένο περίπου με 100 κιλά ισχυρής εκρηκτικής ύλης, προσπάθησε να το σταθμεύσει μπροστά από το κτίριο της πρεσβείας του Ισραήλ, σύμφωνα με το σχέδιο της επίθεσης.

Ο δεύτερος δράστης παραμόνευε σε μικρή απόσταση, έχοντας μαζί του ένα τηλεχειριστήριο για να πυροδοτήσει τα εκρηκτικά. Το σχέδιο χάλασε, όμως, όταν ο αστυνομικός της πρεσβείας δεν επέτρεψε στον ύποπτο να σταθμεύσει το όχημά του εκεί που είχαν σχεδιάσει. Έτσι, ο ύποπτος προχώρησε με το αυτοκίνητό του βγαίνοντας στον κύριο δρόμο της λεωφόρου Γρίβα Διγενή, κορνάροντας, και προσπαθώντας να στείλει μήνυμα στον συνεργό του ότι το σχέδιο δεν πήγε όπως σχεδιάστηκε. Αυτός, όμως, το ερμήνευσε ως σήμα για να πυροδοτήσει τα εκρηκτικά, με το αποτέλεσμα να είναι αιματηρό...
*Τα στοιχεία είναι από το αρχείο του Διευθυντή του Κυπριακού Κέντρου Μελετών, Χρήστου Ιακώβου.