Τα οφέλη της ιπποθεραπείας

ΜΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗ, ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ
Πολλαπλές οι ευεργετικές επιπτώσεις της θεραπευτικής ιππασίας για πρόληψη και καταπολέμηση τόσο φυσικών όσο και πνευματικών ασθενειών
Η εξωτερική εμφάνιση του αλόγου είναι ό,τι πιο όμορφο για την εσωτερικότητα του ανθρώπου, είπε ο Ξενοφών, ενώ ο ιατρός Ασκληπιάδης θεωρούσε την ιππασία ως μέσο για τη θεραπεία ατόμων που έπασχαν από επιληψία και από διάφορες μορφές παράλυσης
Από τον μυθολογικό Πήγασο ώς τον Βουκεφάλα του Αλέξανδρου και τον «Μαύρο» του Διγενή Ακρίτα, το άλογο αποτελούσε ανέκαθεν αναπόσπαστο κομμάτι και στοιχείο της ελληνικής ζωής, τέχνης και παράδοσης. Αγαπητό ζώο σε όλους τους λαούς, πέρα από τη χρησιμοποίησή του στις διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις του παρελθόντος, το άλογο φιγουράρει τα τελευταία χρόνια σε διάφορους αγώνες ιπποδρομίας αλλά και ιππασίας. Αυτό, ωστόσο, που δεν είναι ευρέως γνωστό, είναι η χρησιμότητα του αλόγου ως μέσου μιας εναλλακτικής μεθόδου θεραπείας, και συγκεκριμένα της θεραπευτικής ιππασίας ή αλλιώς ιπποθεραπείας.
Στην αρχαιότητα
Η θεραπευτική αξία της ιππασίας ήταν ήδη γνωστή από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες ιστορικών, ο πατέρας της Δυτικής Ιατρικής, Ιπποκράτης, το όνομα του οποίου εμπεριέχει και μια σημειολογία, πίστευε πως: «Η ιππασία στον καθαρό αέρα δυναμώνει τους μυς και τους κρατά σε καλή κατάσταση», ενώ ο ιατρός Ασκληπιάδης θεωρούσε την ιππασία ως μέσο για τη θεραπεία ατόμων που έπασχαν από επιληψία και από διάφορες μορφές παράλυσης. Επιπλέον, ο ίδιος ο Ξενοφών υποστήριξε κάποτε πως η εξωτερική εμφάνιση του αλόγου είναι ό,τι πιο όμορφο για την εσωτερικότητα του ανθρώπου.
Παιδαγωγική ιππασία
Η χρήση του αλόγου για ιπποθεραπεία και εκπαίδευση ήταν γνωστή και στη Γερμανία του 17ου αιώνα και χρησίμευε για ενδυνάμωση του οργανισμού και αύξηση της αντοχής με σκοπό τη δραστική πρόληψη ασθενειών. Πρωτοπόρος δάσκαλος της θεραπευτικής ιππασίας θεωρείται ο Γερμανός Antonius Kroger, ο οποίος εισήγαγε για πρώτη φορά μια ριζοσπαστική προσέγγιση για άτομα με ψυχικές διαταραχές, που έφερε το όνομα «Θεραπευτική - Παιδαγωγική - Ιππασία». Συγκεκριμένα, η παιδαγωγική ιππασία, που είναι ήδη διαδεδομένη στο εξωτερικό, προσφέρει στα άτομα γερές νοητικές βάσεις και αλλά πνευματικά εφόδια για την περαιτέρω εξέλιξη και ανάπτυξή τους, καθώς τα παιδιά εκπαιδεύονται στο να μαθαίνουν να παίζουν, να κάνουν διάλογο, και να σκέπτονται συγκροτημένα κατά την ώρα της ιππασίας.
Το μυστικό της ιπποθεραπείας
Σύμφωνα με διάφορους ειδικούς ερευνητές στον τομέα, η μετακίνηση των αλόγων έχει τη δυνατότητα να κινεί τη λεκάνη του αναβάτη με τον σωστό τρόπο, ενώ παράλληλα τονώνει και άλλα οστά, τους συνδέσμους και τις αρθρώσεις. Ένα άλογο κινεί το άτομο με περισσότερους από έναν τρόπους, με κλίση, περιστροφή, και μετακίνηση του αναβάτη, η οποία υπό κανονικές συνθήκες άσκησης φυσικής αγωγής, θα χρειαζόταν πολλαπλάσιο χρόνο για να επιτευχθεί. Η μεταφορά πάνω σε ένα άλογο βελτιώνει τη δύναμη και τη συμμετρία των μυών, βοηθά στην ισορροπία του σώματος, την ευελιξία, την κυκλοφορία του αίματος, τον συντονισμό και την αναπνοή.
Θεραπευτική ιππασία
Η θεραπευτική ιππασία αφορά ουσιαστικά τη χρησιμοποίηση του αλόγου, με σκοπό τη βελτίωση της υγείας και την ποιότητας ζωής ατόμων που εμφανίζουν φυσική, νοητική ή και συναισθηματική υστέρηση. Μέσω της θεραπευτικής ιππασίας, τα άτομα αυτά έχουν τη δυνατότητα να βοηθηθούν ούτως ώστε να καταφέρουν να ενσωματωθούν ομαλά στην κοινωνία, να κοινωνικοποιηθούν και να βελτιώσουν την ποιότητα της προσωπικής τους ζωής. Η θεραπευτική ιππασία εφαρμόζεται σε κάποια μορφή στις περισσότερες χώρες του κόσμου, όπως π.χ. στη Μεγάλη Βρετανία, όπου υπάρχει το πρόγραμμα Riding for the Disabled (RDA), με σκοπό την προώθηση του ανταγωνισμού και των ιππικών αγώνων για άτομα με ειδικές ανάγκες.

Μερικά από τα οφέλη της είναι η καταπολέμηση της μυϊκής δυστροφίας, της εγκεφαλικής παράλυσης, των προβλημάτων όρασης, του συνδρόμου Down, της σκλήρυνσης κατά πλάκας, της συναισθηματικής αναπηρίας, της κώφωσης κ.ά. Σε συνομιλία της «Σημερινής» με τον Κωνσταντίνο Ευδοξίου, ο οποίος ασχολείται με την ιππασία εδώ και περίπου 12 χρόνια, ο ίδιος, αναφερόμενος στις ευεργετικές ιδιότητές της για την υγεία του ανθρώπου, είπε μεταξύ άλλων:

«Πέρα από τη σωματική άσκηση, η οποία, αναμφισβήτητα, είναι σημαντική, η ιππασία μπορεί να βελτιώσει τον προσανατολισμό και να ενισχύσει σημαντικά την αισθητική και κινητική μας λειτουργία. Μέσω της αλληλεπίδρασης με το άλογο μπορεί επίσης να καλλιεργηθούν και οι επικοινωνιακές μας δεξιότητες». Ερωτηθείς για το ενδιαφέρον του κυπριακού κοινού στον συγκεκριμένο τομέα, πρόσθεσε: «Υπάρχουν όντως προγράμματα θεραπευτικής ιππασίας σε διάφορους ομίλους της Κύπρου, με αρκετά άτομα να δείχνουν ενδιαφέρον και να δραστηριοποιούνται. Αυτό που επιζητούν είναι να βελτιώσουν τόσο κινητικά προβλήματά τους όσο και προβλήματα συμπεριφοράς».
Καταπολέμηση αυτισμού
Ως γνωστόν, το αυτιστικό άτομο συνήθως δεν είναι σε θέση να ενσωματώσει τις αισθήσεις και την κατανόησή του για τον τρόπο με τον οποίο το σώμα του αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον. Μέσω όμως της ιπποθεραπείας, υποστηρίζουν μελέτες του ερευνητικού κέντρου του Άσπεν των ΗΠΑ, το αυτιστικό άτομο μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αίσθηση του σώματός του στον χώρο, αφού, μέσω της χρησιμοποίησης ειδικής σέλας, επιτρέπεται στο παιδί να λάβει αισθήσεις από τις κινήσεις του αλόγου.

Επιπλέον, ο ενθουσιασμός που προκαλεί η ιππασία ενθαρρύνει την ομιλία, όταν ο αναβάτης θέλει να επικοινωνήσει με τον θεραπευτή και το άλογο. Πολλά είναι τα αυτιστικά παιδιά που ξαφνικά αρχίζουν να μιλούν, όταν χρησιμοποιούν το όνομα του αλόγου ή όταν ζητούν από αυτό να αρχίσει να κινείται! Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι την πρώτη φορά που τα αυτιστικά παιδιά έρχονται σε επαφή με την ιπποθεραπεία, συχνά παρουσιάζουν έναν τύπο συμπεριφοράς που συνοδεύεται με αλλαγές στο φυσικό τους περιβάλλον. Η αντίδραση των παιδιών μπορεί να περιλαμβάνει κλάμα, ουρλιαχτό, ξεσπάσματα και συμπεριφορές αποφυγής. Η δικαιολογημένη αυτή συμπεριφορά σταματά σχεδόν πάντα μόλις το παιδί ανεβεί στο άλογο και το άλογο αρχίσει να κινείται, σημειώνουν οι επιστήμονες.
Ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης
Ερευνητές του Τμήματος Γεωργίας στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι ολοκλήρωσαν πρόσφατα μιαν από τις πρώτες πρωτοποριακές μελέτες διερεύνησης στο κατά πόσον η συνεργασία με άλογα μπορεί να αναπτύξει τη συναισθηματική νοημοσύνη σε ανθρώπους. Η συγκεκριμένη έρευνα περιελάμβανε μια ομάδα ελέγχου αποτελούμενη από 10 νοσοκόμες της Γραμμής Εξυπηρέτησης Νευροεπιστημών Χειρουργικής και μια ομάδα παρέμβασης που αποτελείται από 11 νοσηλευτές από τον οργανισμό Trauma and Acute Care Surgical Service Line στο νοσοκομείο Chadler του Ηνωμένου Βασίλειου.

Οι νοσηλευτές στην ομάδα παρέμβασης συμμετείχαν σε ένα μονοήμερο εργαστήριο που περιελάμβανε και μια πειραματική μάθηση με τα άλογα. «Αν τα άλογα μπορούν να αυξήσουν την ικανότητά μας να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους καλύτερα, τότε η βιομηχανία υγειονομικής περίθαλψης είναι ένα ιδανικό μέρος για τέτοιου είδους μελέτες», σημειώνει η Lissa Pohl, διευθύντρια της έρευνας.
Προϋποθέσεις ίππευσης
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα λειτουργεί ήδη από 1992 ο Σύνδεσμος Θεραπευτικής Ιππασίας Ελλάδας (ΣΘΙΕ) στο Γουδί. Η Προέδρος του Συνδέσμου, Δήμητρα Καρουζά, σε συνέντευξή της στην ελληνική Huffighton Post, πέρα από τα οφέλη της ιπποθεραπείας αναφέρθηκε και στις προϋποθέσεις που κάποιος πρέπει να τηρεί ούτως ώστε να μπορεί ιππεύσει: «Προκειμένου να έρθει κάποιος και να ιππεύσει πρέπει να έχουμε τη γνωμάτευση του γιατρού, ορθοπεδικού και καρδιολόγου, και του φυσικοθεραπευτή που επιτρέπει στο άτομο να ανέβει στο άλογο και να ασκηθεί. Επίσης, πρέπει να γνωρίζουμε εάν κάποιος λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Στη συνέχεια, ο κάθε θεραπευτής θέτει τους στόχους για τον κάθε ιππέα».