Μυστικές επαφές Ισραήλ-Τουρκίας

Νέα προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των πρώην συμμάχων
Αίγυπτος και Ισραήλ άρχισαν να δείχνουν ζωηρό ενδιαφέρον για τις παραμέτρους λύσης του Κυπριακού, ιδιαίτερα στον τομέα άμυνας και ασφάλειας, και τον ρόλο της Τουρκίας
Μυστική συνάντηση στη Ρώμη φαίνεται πως πραγματοποίησαν τις προηγούμενες μέρες ο Γενικός Διευθυντής του ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών Ντόρε Γκολτ και ο Τούρκος ομόλογός του Φεριντούν Σινιρλίογλου. Σκοπός της συνάντησης, σύμφωνα με το αποκαλυπτικό δημοσίευμα της ισραηλινής εφημερίδας «Haaretz», ήταν η επίτευξη συμφωνίας εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών. Υπενθυμίζεται ότι από το επεισόδιο του Μαβί Μαρμαρά (2010) και εντεύθεν, οι σχέσεις μεταξύ των δυο πρώην συμμάχων (Τουρκίας-Ισραήλ) είχαν επιδεινωθεί δραματικά. Αποτέλεσμα της ρήξης αυτής ήταν ενδυνάμωση των σχέσεων Ισραήλ-Κύπρου, με αφορμή και την ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια ώρα χθες, ο ηγέτης της τουρκικής κοινότητας Μουσταφά Ακιντζί πραγματοποίησε συνάντηση στα κατεχόμενα με τον πρέσβη του Ισραήλ στην Κύπρο Μίκαελ Χαράρι, χωρίς ωστόσο να γίνουν οποιεσδήποτε δηλώσεις.
Παρασκηνιακή συνάντηση
Όπως αποκάλυψε η «Haaretz», ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στην εφημερίδα ότι ο Γκολτ ταξίδεψε κρυφά για τη Ρώμη τη Δευτέρα για να συναντήσει τον Σινιρλίογλου, ο οποίος είναι υπεύθυνος για το «ισραηλινό χαρτοφυλάκιο» στην τουρκική κυβέρνηση, και οδήγησε την τουρκική διαπραγματευτική ομάδα στην επίλυση της κρίσης με το Ισραήλ. Σύμφωνα και πάλι με τη «Haaretz», ο κ. Γκολτ, που θεωρείται στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου και πρόσφατα διορίστηκε ως Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών, δεν γνωστοποίησε τα σχέδιά του στον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Γιόσι Κοέν, αλλά ούτε και στον ειδικό απεσταλμένο του Γραφείου Προγραμματισμού (PMO) στην Τουρκία Τζόζεφ Τσιενανόβερ (Joseph Ciechanover), ο οποίος διαχειριζόταν τις σχέσεις με την κυβέρνηση του Ερντογάν για πέντε χρόνια, και κρατούσε ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας με τον Σινιρλίογλου.

Συνεχίζοντας το δημοσίευμα αναφέρει ότι οι Κοέν και Τσιενανόβερ, οι οποίοι συνέταξαν το σχέδιο συμφωνίας τον Φεβρουάριο 2014, έμαθαν για τη συνάντηση μεταξύ του Γκολτ και του Τούρκου αξιωματούχου μετά το γεγονός. Ο προκάτοχος του Γκολντ, ο Νίσιμ Μπεν-Σέτριτ, ήταν επίσης μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας με την Τουρκία. Ο ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος λόγω της ευαισθησίας του θέματος, σημείωσε ότι o Γκολντ, πριν αναχωρήσει για τη Ρώμη, δεν είχε καμία επίσημη συζήτηση για την πορεία των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία.
Άγνοια ισραηλινού ΥΠΕΞ
Κληθείς να σχολιάσει τη σχετική είδηση, ο Εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών Εμανουέλ Νάτσχομ απέφυγε να τοποθετηθεί, δηλώνοντας: «Εμείς δεν σχετιζόμαστε με τις συναντήσεις του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών». Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Υφυπουργός του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών Σινιρλίογλου υπήρξε πρεσβευτής της χώρας του στο Ισραήλ, από το 2002 έως το 2007. Η συγκεκριμένη συνάντηση αποτελεί συνέχεια από μια σειρά προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών για την επίτευξη μιας ισραηλινο-τουρκικής συμφιλίωσης, συμπεριλαμβανομένης της συγγνώμης από τον Πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου προς τον Ερντογάν το 2013, έπειτα από μεσολάβηση του Αμερικανού Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα.
Καραδοκούν οι Ισραηλινοί
Από την πλευρά του ο Ισραηλινός διπλωμάτης Ντάνι Αγιαλόν, την Τετάρτη 10 Ιουνίου, υποστήριξε ότι παρά την εκλογική ήττα του τουρκικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Πρόεδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, οι σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Τουρκίας δεν μπορούν να διορθωθούν άμεσα. «Οι κακές σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Τουρκίας ξεκίνησαν πολλά χρόνια πριν, το 2009, όταν ο Ερντογάν αποχώρησε από μια σύνοδο στην οποία επρόκειτο να συζητηθεί η Επιχείρηση "Συμπαγές Μολύβι", με τον τότε πρόεδρο Σιμόν Πέρες στο Φόρουμ του Νταβός», δήλωσε ο πρώην πρεσβευτής στις ΗΠΑ, προσθέτοντας: «συνεχίστηκε με τη βοήθεια της Τουρκίας προς τη Χαμάς, και φυσικά επιτρέποντας στον στολίσκο της Γάζας να αποπλεύσει από την Τουρκία».

Ο Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωνε στις αρχές του μήνα ότι είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς εάν οι τουρκο-ισραηλινές σχέσεις θα βελτιωθούν σύντομα. «Θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε ποιο θα είναι το αποτέλεσμα του κυβερνητικού συνασπισμού, και ποιος θα γίνει ο Υπουργός Εξωτερικών. Αν είναι ο Ερντογάν, τότε νομίζω ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να περιμένουμε εχθρότητα από αυτόν», κατέληξε. Πάντως, σύμφωνα με την εφημερίδα «Jerusalem Post», μια πραγματική εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, όσο o Ερντογάν βρίσκεται ακόμα στο τιμόνι της Τουρκίας.
Εξομάλυνση αργά ή γρήγορα
Κληθείς από τη «Σημερινή» να σχολιάσει την εξέλιξη αυτή, ο Διεθνολόγος Δρ Γιώργος Κέντας δήλωσε: «Τέτοιου είδους συναντήσεις γίνονται και έγιναν παρόμοιες κατά το παρελθόν. Υπάρχουν προσπάθειες για αποκατάσταση κάποιου είδους επικοινωνίας μεταξύ των δυο χωρών. Στο Ισραήλ υπάρχουν δυνάμεις που θεωρούν ότι πρέπει να ξανακτιστεί η σχέση με την Τουρκία, εντούτοις, τα άτομα που βρίσκονται στην κυβέρνηση και σε σημαντικές θέσεις-κλειδιά είναι πολύ επιφυλακτικοί με τις θέσεις της Τουρκίας». Ερωτηθείς για το κατά πόσο το αποτέλεσμα στην Τουρκία θα μπορούσε να αλλάξει τη δυναμική των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών, ο καθηγητής απάντησε:

«Δεν βλέπω να υπάρχει οποιαδήποτε σχέση των εκλογών με τις προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων. Αυτό που είναι σημαντικό και έχει εκλείψει στις σχέσεις των δυο, είναι η συνεργασία σε στρατηγικό επίπεδο και σε επίπεδο πληροφοριών, σε αντίθεση με τις εμπορικές συναλλαγές, οι οποίες βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Η εκτίμησή μου είναι ότι αργά ή γρήγορα θα υπάρξει ένα είδος αποκατάστασης των σχέσεων, αλλά το Ισραήλ δεν θα κτίσει την εξωτερική του πολιτική στη βάση μιας αναβαθμισμένης συνεργασίας των δυο χωρών».
Επιπτώσεις στην Κύπρο
Κληθεί να σχολιάσει τυχόν επιπτώσεις στην Κύπρο από μια επαναπροσέγγιση Τουρκίας-Ισραήλ, ο Δρ Κέντας είπε: «Οι σχέσεις Κύπρου Ισραήλ εξαρτώνται αποκλειστικά στον τρόπο που αναπτύσσονται οι διμερείς συνεργασίες και στη γεωστρατηγική συγκυρία της περιοχής μας. Το Ισραήλ βλέπει την Κύπρο ως έναν πυλώνα σταθερότητας και ως έναν εταίρο που μπορεί να κτίσει συμμαχίες σε πολλαπλά επίπεδα», τονίζοντας παράλληλα: «Αυτό που πρέπει να ανησυχεί, είναι να μη μετατραπεί η Κύπρος από έναν έμπιστο γείτονα σε έναν ύποπτο γείτονα. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με μια λύση του Κυπριακού που θα δίνει επεμβατικό ρόλο στην Τουρκία σε θέματα ασφάλειας. Επιπλέον, Αίγυπτος και Ισραήλ άρχισαν να έχουν ζωηρό ενδιαφέρον για τις παραμέτρους λύσης, ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας».
Αναθερμαίνονται οι σχέσεις Ισραήλ-Αιγύπτου
Στον διορισμό του πρώτου Αιγύπτιου πρέσβη στο Ισραήλ από το 2012 προχώρησε η Αίγυπτος την Κυριακή 21 Ιουνίου, κίνηση που ουσιαστικά σηματοδοτεί τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δυο κρατών, που αμφότερα βλέπουν την παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς ως ένα παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και επομένως ως απειλή. «Έχουμε ενημερωθεί από τις Αρχές της Αιγύπτου για την αποστολή πρεσβευτή στο Ισραήλ», δήλωσε ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου την Κυριακή, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Γάλλο Υπουργό Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς Laurent Fabius στην Ιερουσαλήμ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αίγυπτος υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ το 1979.