Ένας Ανανιστής στον ΟΗΕ

To παρελθόν του Τούρκου διπλωμάτη μέσα από έγγραφα της αμερικανικής πρεσβείας στην Άγκυρα
Για ν' αποδεχτεί η Άγκυρα επιστροφή του λιμανιού της Αμμοχώστου, πρέπει να παραμείνει ως τ/κ έδαφος, χωρίς τη συμμετοχή του ΟΗΕ ή της ε/κ πλευράς, υποστήριζε ο Μπιλμάν
Η είδηση ότι ο Tούρκος διπλωμάτης Λεβέντ Μπιλμάν ανέλαβε την κρίσιμη διεύθυνση Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Τμήματος Πολιτικών Υποθέσεων στα Ηνωμένα Έθνη, προκάλεσε έντονη αναταραχή στους κόλπους της ελληνικής πλευράς, η οποία γι' ακόμη μια φορά πιάστηκε στον ύπνο. Όσον και αν καταβάλλεται προσπάθεια ούτως ώστε η συγκεκριμένη εξέλιξη να υποβαθμιστεί, εντούτοις, το παρελθόν του κ. Μπιλμάν, όπως αυτό αποδεικνύεται μέσα από τα έγγραφα της αμερικανικής πρεσβείας στην Άγκυρα, που διέρρευσαν στην ιστοσελίδα Wikileaks τα προηγούμενα χρόνια, οφείλει να θέσει άπαντες σε συναγερμό. Η δράση του Tούρκου αξιωματούχου εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα πτυχών επί του Κυπριακού, όπως το θέμα της Αμμοχώστου, τα στρατεύματα κατοχής, ο ρόλος των τεχνικών ομάδων και των αντιπροσώπων του ΟΗΕ.
Αμμόχωστος υπό τ/κ διοίκηση
Αποκαλυπτικές ήταν και οι απόψεις του κ. Μπιλμάν για το μελλοντικό καθεστώς στην Αμμόχωστο ήδη από το 2006. Σύμφωνα με το έγγραφο (06ANKARA2989): «Ο Μπιλμάν χαρακτήρισε την ιδέα ν' ανοίξει ένα τουρκοκυπριακό λιμάνι ως "πολύ καλή". Το Υπουργείο Εξωτερικών (Τουρκίας) εργάζεται επ’ αυτού χωρίς τη γνώση του Ταλάτ, δεδομένου ότι θα μπορούσε να περιλαμβάνει σε κάποιο βαθμό τον έλεγχο υπό τον ΟΗΕ ή την Ε.Ε., κάτι στο οποίο ο Ταλάτ θα αντιστεκόταν. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Μπιλμάν, για να μπορέσει η πρόταση της Αμμοχώστου να "πωληθεί" (to be sellable) στην Άγκυρα, το λιμάνι πρέπει να παραμείνει ως τ/κ έδαφος, και όχι σε μια ζώνη ελέγχου των Ηνωμένων Εθνών, ενώ δεν θα έπρεπε να υπάρχει κανενός είδους ε/κ συμμετοχή. Ο Μπιλμάν ήταν ανοιχτός στην ιδέα για εγκατάσταση υπαλλήλων της Επιτροπής, προσθέτοντας ότι η πρόταση θα είναι πιο ευπρόσδεκτη αν το τ/κ Εμπορικό Επιμελητήριο χορηγούσε πιστοποιητικά προέλευσης. Η διαχείριση του λιμανιού θα μπορούσε να γίνει από μια τρίτη διεθνή εταιρεία, αλλά οι διαχειριστικοί δασμοί θα πρέπει να ελέγχονται από τους Τ/κ».
Παραμονή στρατευμάτων
Όσον αφορά τα τουρκικά στρατεύματα, τον Αύγουστο του 2007, ο τότε εκπρόσωπος του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών Λεβέντ Μπιλμάν είπε: «Το σχέδιο νόμου που ζητά την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο και έχει παρουσιαστεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων του Κογκρέσου των ΗΠΑ, απευθύνεται σε συμφέροντα ορισμένων ομάδων. Η Τουρκία διατηρεί στρατεύματα στην Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ), σύμφωνα με τα νόμιμα δικαιώματα που απορρέουν από τις διεθνείς συμφωνίες» (07ANKARA2051).
Το κόλπο της άσκησης «Ταύρος»
Με υπόδειξη των ΗΠΑ, ο πολυμήχανος Μπιλμάν ενεργούσε επιπλέον παρασκηνιακά και για την αποενοχοποίηση της παρουσίας των κατοχικών στρατευμάτων στην Κύπρο και τη δημιουργία αρνητικών εντυπώσεων εναντίων των Ε/κ. Όπως αναφέρει το αμερικανικό έγγραφο στην πρεσβεία της Άγκυρας (05ANKARA6710) το 2010: «Στις 10 Νοεμβρίου ο Αναπληρωτής Πολιτικός Σύμβουλος κάλεσε τον Μπιλμάν και τόνισε την ανάγκη η Τουρκία να μη συμμετέχει στην άσκηση "Ταύρος". Ο Μπιλμάν αποδέχθηκε τις απόψεις μας ότι η Τουρκία θα μπορούσε να κερδίσει δείχνοντας αυτοσυγκράτηση, παρουσιάζοντας ότι οι ασκήσεις των Ε/κ τούς είχαν βλάψει πολιτικά, ενώ παράλληλα η άσκηση "Ταύρος" θα επέτρεπε στους Ε/κ να επικεντρωθούν εκ νέου σε συζήτηση για την τουρκική "κατοχή" δυνάμεων στο νησί. Είπε ότι έχει κάνει (ο Μπιλμάν) τις ίδιες παρατηρήσεις, ωστόσο, το επιχείρημά του κατά της διεξαγωγής των ασκήσεων είναι "μη υλοποιήσιμο"».

Στη συνέχεια, αφού αναφέρεται στη δυσκολία του Μπιλμάν να μεταπείσει τον τότε Υπουργό Εξωτερικών Γκιουλ επί του θέματος, το έγγραφο συνεχίζει: «Ως εναλλακτική, προτείναμε (οι ΗΠΑ) τη συμμετοχή μόνο τ/κ ενόπλων δυνάμεων στην άσκηση. Ο Μπιλμάν χαρακτήρισε κάτι τέτοιο "εξαιρετικά απίθανο", αφού στην άσκηση "Νικηφόρος" συμμετείχαν 62.000 ε/κ στρατός, ενώ οι τ/κ δυνάμεις αριθμούσαν μόλις 5000. Ωστόσο, o Μπιλμάν πρόσθεσε ότι μόνο οι τουρκικές δυνάμεις στο νησί θα συμμετέχουν, και καμιά δεν θα έρθει από την Τουρκία».
Με βάση το Ανάν
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες είναι και οι πληροφορίες σχετικά με τη σύσταση τεχνικών επιτροπών στο Κυπριακό το 2005. Στο έγγραφο με ταυτότητα (06ANKARA1104_a) αναφέρονται τα εξής: «Όταν στις 3 Μαρτίου το ζητήσαμε από τον προϊστάμενο του κλιμακίου της Κύπρου στο Υπουργείο Εξωτερικών, Χουσεΐν Μούφτογλου, ο ίδιος υποστήριξε ότι η ιδέα για διεξαγωγή τεχνικών συνομιλιών, στην πραγματικότητα προερχόταν από την τ/κ πλευρά. Δήλωσε ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας υποστηρίζει τις συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Τ/κ αξιωματούχων, ανεξάρτητα από το επίπεδο, και ότι οι Τούρκοι δεν θα περιόριζαν το περιθώριο ελιγμών του Ταλάτ.

Ο Μούφτογλου τόνισε ότι οι συνομιλίες θα πρέπει να περιορίζονται σε "θέματα που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή" των ανθρώπων στο νησί, αποφεύγοντας όμως προβλήματα όπως τα Βαρώσια και την αποστρατιωτικοποίηση που θα πρέπει να αφεθούν στην τελική διευθέτηση, ενώ δεν πρέπει να αποτελέσουν υποκατάστατο (substitute) για τις συνομιλίες περί συνολικής διευθέτησης». Μεταξύ άλλων, στο έγγραφο αναγράφεται: «Είπαμε στον Μούφτογλου ότι η Τουρκία θα πρέπει να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να επιβεβαιώσει ότι εκπρόσωποι των Τ/κ είναι, και θα φαίνονται, ενισχυμένοι για να διαπραγματεύονται και να συνάπτουν συμφωνίες, παρουσιάζοντας ότι η Τουρκία δεν κάνει τίποτα για να εμποδίσει την πρόοδο. Τον διαβεβαιώσαμε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν το φόρουμ των Ηνωμένων Εθνών και το Σχέδιο Ανάν ως βάση για την τελική διευθέτηση».
Βρετανικός δάκτυλος
Το ίδιο έγγραφο, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Μιλήσαμε (ΗΠΑ) ξεχωριστά με τον Πρέσβη του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος έχει επίσης προσεγγίσει τον Υπουργό Εξωτερικών, ενθαρρύνοντας την τουρκική κυβέρνηση να φαίνεται ως εποικοδομητική στις συνομιλίες, και δεν θα κάνει τίποτα για να αντιταχθεί στον ΟΗΕ. Ωστόσο, το αφεντικό του Μούφτογλου, ο Μπιλμάν, πριν από την αναχώρηση του Γκιουλ για τη Μαδρίτη, εξέφρασε μεγάλη απογοήτευση για την κοινή δήλωση της 28ης Φεβρουαρίου σχετικά με τις συνομιλίες και αρνήθηκε να συζητήσει το θέμα διεξοδικά με το Βρετανικό Παρατηρητήριο Κύπρου. Τέλος, χαρακτήρισε ως θετική τη στάση της Τουρκίας για υποστήριξη των τεχνικών συνομιλιών, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι η Τουρκία ανησυχεί για τη μετατόπιση της προσοχής από το ζήτημα της άρνησης εκ μέρους των Ε/κ για κατάθεση εισηγήσεων πάνω στο σχέδιο Ανάν».
Δεν ήθελαν τον Μόλερ
Έντονο ήταν και το παρασκήνιο των τουρκικών μεθοδεύσεων για αποπομπή του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γ.Γ. του ΟΗΕ στην Κύπρο, κ. Μάικλ Μόλερ, ο οποίος κρίθηκε ως μεροληπτικός προς τις ελληνικές θέσεις. Μέσα από τα έγγραφα του 2006, ο Μπιλμάν χαρακτηρίζεται ως αξιωματούχος που, αν και δεν λαμβάνει αποφάσεις, εντούτοις, οι απόψεις του αποτελούν βαρόμετρο για τους υπόλοιπους Τούρκους αξιωματούχους του Υπουργείου Εξωτερικών. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τις απόψεις του Μπιλμάν για τον Μόλερ, στο έγγραφο με κωδικό (06ANKARA4729) αναφέρεται: «Σε σχέση με τον Μόλερ, ο Μόλερ είπε ότι οι Τουρκοκύπριοι (και οι Τούρκοι) δεν τον βλέπουν ως εποικοδομητικό. Αντί να κινεί προς τα εμπρός τη διαδικασία (όπως ο Ντε Σότο, [..] ή ακόμα σαν τον Γκαμπάρι), ο Μπιλμάν θεωρεί ότι ο Μόλερ πιέζει τους Τ/κ, ελπίζοντας να πουλήσει τις ιδέες των Ελληνοκυπρίων στον Ταλάτ. Ο Μπιλμάν πιστεύει προσωπικά ότι Μόλερ πρέπει να φύγει. Έχει πολλές αποσκευές (too much buggage)».