Grexit μόνο εάν…

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΑΙΜΙΛΙΑΝΙΔΗΣ ΚΑΙ ΑΛΕΚΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ ΚΑΤΑΘΕΤΟΥΝ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥΣ
Η αποτυχία διόρθωσης του υπερβολικού ελλείμματος, παρά τη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Συμβουλίου, δεν μπορεί να οδηγήσει σε κύρωση, σύμφωνα με τον Δρα Περάκη
Σύμφωνα με το άρθρο 3, παράγραφος 1 (γ) της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), που τέθηκε σε ισχύ το 2009, η νομισματική πολιτική ενός κράτους-μέλους αποτελεί «αποκλειστική αρμοδιότητα» της Ένωσης
Η σημερινή μέρα αποτελεί μιαν από της πιο σημαντικές στιγμές της ιστορίας του σύγχρονου Ελληνισμού, όπως αυτός διαμορφώθηκε από τη μεταπολίτευση και εντεύθεν. Ο ελληνικός λαός καλείται στις κάλπες, με σκοπό να απορρίψει ή να αποδεχθεί την πρόταση δανειακής σύμβασης, όπως αυτή τέθηκε από τους δανειστές. Εντούτοις, πολλοί είναι εκείνοι, ξένοι και Έλληνες, που ισχυρίζονται πως το αληθινό διακύβευμα είναι, ουσιαστικά, η παραμονή ή η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και κατ’ επέκτασιν από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όλη την προηγούμενη βδομάδα επικράτησε ένα όργιο αναλύσεων, απόψεων και παραπληροφόρησης, αναφορικά με τις νομικές πτυχές του όλου ζητήματος, με απώτερο στόχο να πεισθούν οι ψηφοφόροι να πάρουν τη μια ή την άλλη απόφαση. Για τον σκοπό αυτόν, στην παρούσα ανάλυση θα επιχειρηθεί μια όσο το δυνατόν πιο εμπεριστατωμένη προσέγγιση των νομικών αλλά και πολιτικών πτυχών του ζητήματος, όπως αυτές απορρέουν μέσα από τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, ούτως ώστε γίνουν κατανοητές οι επιπτώσεις του αποτελέσματος της κάλπης για το μέλλον της Ελλάδας.
Οι πρόνοιες των Συνθηκών
Σύμφωνα με το άρθρο 3, παράγραφος 1 (γ) της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), που τέθηκε σε ισχύ το 2009, η νομισματική πολιτική ενός κράτους-μέλους αποτελεί «αποκλειστική αρμοδιότητα» της Ένωσης. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως τυχόν μονομερής απόφαση της Ελλάδας για επιστροφή στη δραχμή, ισοδυναμεί με παραβίαση των υποχρεώσεών της, όπως αυτές απορρέουν από τις ευρωπαϊκές συνθήκες.

Αξίζει να σημειωθεί πως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε κατά το παρελθόν αποφανθεί επανειλημμένως ότι η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τα κράτη-μέλη προς την Ένωση δεν είναι προσωρινή αλλά μόνιμη, ασχέτως αν το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο αμφισβητεί την εν λόγω πρόνοια. Σημειώνεται πως μέχρι το 2007, ημερομηνία κατά την οποία επικυρώθηκε η Συνθήκη της Λισαβόνας, το σενάριο περί εξόδου μιας χώρας-μέλους από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπήρχε. Το άρθρο 50 της εν λόγω Συνθήκης τερμάτισε την όλη συζήτηση περί απουσίας σχετικής διάταξης που θα παραχωρούσε το δικαίωμα αποχώρησης, και προνοούσε πως «κάθε κράτος-μέλος μπορεί να αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ένωση, σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς του κανόνες».
Μόνο αν επιθυμεί η Ελλάδα
Σύμφωνα με τον καθηγητή Νομικής Αχιλλέα Αιμιλιανίδη, δεν μπορεί να υπάρξει έξοδος από το ευρώ με τις υφιστάμενες συνθήκες, αλλά μπορεί υπάρξει έξοδος χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Δεν υπάρχει σήμερα διαδικασία εξόδου χώρας. Η μόνη διαδικασία που υπάρχει, βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας, είναι διαδικασία εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που για να γίνει, πρέπει να το επιθυμεί και το ίδιο το κράτος, και τα υπόλοιπα κράτη. Είναι μια συναινετική διαδικασία. Ο μόνος τρόπος να φύγει μια χώρα από το ευρώ, χωρίς να βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα ήταν αν συναινούσαν τα κράτη-μέλη για τροποποίηση της Συνθήκης», ανέφερε ο κ. Αιμιλιανίδης στη «Σημερινή».
Πολιτική απόφαση η αποχώρηση
Την ίδια άποψη επί του θέματος εξέφρασε και ο Πρώην Γενικός Εισαγγελέας Αλέκος Μαρκίδης, ο οποίος, ερωτηθείς για το αν η Ελλάδα μπορεί να αναγκαστεί να αποχωρήσει, απάντησε: «Το δεν μπορούν να την αποβάλουν είναι ένα πράγμα και να αναγκαστεί να αποσυρθεί είναι δεύτερο πράγμα». Στο τέλος η Ελλάδα μπορεί να αναγκαστεί να κόψει δικό της νόμισμα, αφού πλέον δεν θα υπάρχουν χρήματα, πρόσθεσε. Το όλο ζήτημα, σημείωσε ο κ. Μαρκίδης, στην τελική δεν είναι νομικό, αλλά θέμα πολιτική απόφασης.

«Η ουσία ωστόσο», τόνισε, «είναι ότι από τη στιγμή που μια χώρα μπήκε στο ευρώ, δεν μπορούν οι άλλες να την αποβάλουν, αλλά η ίδια μπορεί να αποχωρήσει και να της επιτραπεί μετά, όταν ορθοποδήσει, να επανέλθει». Κληθείς να δώσει τη δική του εκτίμηση για πιθανή αποχώρηση της Ελλάδας, ο κ. Μαρκίδης είπε: «Να την υποχρεώσουν να φύγει, δεν μπορεί να γίνει. Ο λόγος που θα την ‘υποχρεώσουν’ είναι επειδή αρνούνται να δώσουν συγκεκριμένη βοήθεια, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εκτελεί τις υποχρεώσεις της, επειδή το νόμισμα δεν είναι δικό της.

Το αποτέλεσμα θα είναι να αναγκαστεί να κόψει νόμισμα δικό της, για να μπορεί να διαθέτει μια μίνιμουμ δυνατότητα να επιβιώσει ο κόσμος. Άρα θα αναγκαστεί, εκ των πραγμάτων, η Ελλάδα να πράξει με αυτόν τον τρόπο. Ο κ. Μαρκίδης κατέληξε σημειώνοντας ότι όντως δεν υπάρχει νομικό προηγούμενο εξόδου χώρας από το ευρώ, χωρίς ταυτόχρονη έξοδο από την Ε.Ε., αλλά κάλλιστα θα μπορούσε να δημιουργηθεί τώρα.
Περί διπλού νομίσματος
Το τελευταίο διάστημα πολλά έχουν, επίσης, ειπωθεί περί μεταβατικού σταδίου με διπλό νόμισμα, κάτι το οποίο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Σύμφωνα με τις πρόνοιες της Συνθήκης, τα κράτη-μέλη της Ένωσης δεν μπορούν να ασκήσουν νομισματική πολιτική στην επικράτειά τους, αφού αυτή χαράσσεται και εφαρμόζεται μέσω του Ευρωπαϊκού Σύστηματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ), ενώ το δικαίωμα για έκδοση τραπεζογραμματίων μέσα στην Ένωση αποτελεί, βάσει των άρθρων 127 και 128, αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Περί κυρώσεων
Επιπλέον, εάν ένα κράτος εξακολουθήσει, παρά τις προειδοποιήσεις ή τις δημόσιες συστάσεις, να μην τηρεί τη δημοσιονομική πειθαρχία που του επιβλήθηκε, τότε το Συμβούλιο, βάσει του Άρθρου 126 παράγραφος 11 της ΣΛΕΕ, ενδέχεται να επιβάλει ορισμένες αυστηρές κυρώσεις, όπως είναι α) η απαίτηση δημοσίευσης προσθέτων πληροφοριών, προτού εκδοθούν ομόλογα και χρεόγραφα, β) αναπροσαρμογή της πολιτικής δανεισμού έναντι του κράτους-παραβάτη, κατόπιν σύστασης στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα και απαίτηση άτοκης κατάθεσης στην Ένωση επαρκούς ποσού, ούτως ώστε να διορθωθεί το υπερβολικό έλλειμμα, και τέλος επιβολή εύλογου προστίμου.

Επομένως, σύμφωνα με άρθρο του νομικού Μανώλη Περάκη, («Η νομική διάσταση της εξόδου κράτους-μέλους από τη ζώνη του ευρώ ή και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό το φως του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου»), «όπως προκύπτει από τα παραπάνω, ακόμη και οι πιο αυστηρές προβλεπόμενες κυρώσεις, μακράν απέχουν από την αποπομπή από την Ευρωζώνη. Εξάλλου, σημασία έχει η διατύπωση του άρθρου ως προς την επιβολή των κυρώσεων, η οποία λαμβάνει χώραν και ‘εφόσον το κράτος-μέλος δεν συμμορφώνεται με απόφαση που έχει ληφθεί από το Συμβούλιο’.

Είναι σαφές ότι η αποτυχία διόρθωσης του υπερβολικού ελλείμματος, παρά τη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Συμβουλίου, εφόσον οφείλεται σε απρόβλεπτους και ανεξέλεγκτους παράγοντες, δεν μπορεί να οδηγήσει σε κύρωση».
Διάσημες προσωπικότητες τοποθετούνται για το σημερινό δημοψήφισμα
Ναόμι Κλάιν: Υπάρχει ένα σημείο το οποίο ξεπεράστηκε και όπου η πλειοψηφία των Ελλήνων χαμογελά με απειλές τύπου capital control και χάσιμο των διαθεσίμων κεφαλαίων. Απλώς διότι δεν έχουν κάτι από αυτά και όταν συμβεί αυτό, η αντίδραση ενός έθνους στην ταπείνωση μπορεί να είναι απρόβλεπτη.
Σλάβοϊ Ζίζεκ: Οι δυνάμεις της ΕΕ υπερασπίζονται το τεχνοκρατικό status quo που κρατά την Ευρώπη σε αδράνεια για δεκαετίες. Η Ευρώπη που θα κερδίσει, αν ο ΣΥΡΙΖΑ εγκλωβιστεί, είναι μια Ευρώπη με ασιατικές αξίες.
Νόαμ Τσόμσκι: Σήμερα δίνεται στον ελληνικό λαό η θλιβερή επιλογή μεταξύ δύο επώδυνων εναλλακτικών. Το μόνο που μπορείς να ελπίσεις είναι ότι η γενναία αντίσταση στη βάναυση επίθεση που επιχειρείται θα ενθαρρύνει τη διεθνή αλληλεγγύη, που θα διασώσει και τους ίδιους τους Έλληνες αλλά και τους υπόλοιπους από τη σκληρή μοίρα που επιβάλλουν οι ισχυροί.
Χιούγκο Ντίξον: Αν ήμουν Έλληνας -και δεν είμαι, αν και μιλώ τη γλώσσα και είχα μια προγιαγιά Ελληνίδα- θα ήθελα να επιλέξω για την κακή επιλογή, ψηφίζοντας «ναι».
Θάνος Μικρούτσικος: Θα ψηφίσω «όχι» την Κυριακή για λόγους εθνικής ανεξαρτησίας. Δεν είναι δυνατόν να ανεχτούμε παρεμβάσεις στη δημοκρατία μας και βιασμό της εθνικής κυριαρχίας μας απ' όλους τους περιβόητους δήθεν εταίρους μας.
Τζορτζ Φρίντμαν: Μια ελληνική αποχώρηση από την Ευρωζώνη θα είχε νόημα. Θα δημιουργηθεί χάος στην Ελλάδα για μια στιγμή, αλλά θα επιτρέψει στους Έλληνες να διαπραγματευτούν με την Ευρώπη επί ίσοις όροις.
Γιούργκεν Χάμπερμας: Οι πολίτες και όχι οι τραπεζίτες πρέπει να έχουν τον τελευταίο λόγο στα θέματα κύριας σημασίας για την Ευρώπη.
Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ: Αν ήμουν Έλληνας, θα ψήφιζα χωρίς δισταγμό «ναι» στο δημοψήφισμα.