Νίκος Χριστοδουλίδης: Έχουμε αρκετό δρόμο να διανύσουμε

Έχοντας αποδειχθεί, με βάση ένα νέο γεωλογικό μοντέλο που ρίσκαρε η ΕΝΙ να υιοθετήσει στην αιγυπτιακή ΑΟΖ, ότι υπάρχει ένα νέο πετρελαϊκό σύστημα, πράγματι είναι γεωλογικά πιθανόν τέτοιου είδους δομές να ευρίσκονται και σε μέρος της δικής μας ΑΟΖ, που συγγενεύει γεωλογικά με αυτή του Ζορ
Αισιόδοξος για την προοπτική επίλυσης του Κυπριακού εμφανίζεται σε συνέντευξή του στη «Σημερινή» ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, τονίζει πως υπάρχει ακόμη αρκετός δρόμος να διανύσουμε και τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί και εκλαμβάνονται από την Κυβέρνηση ως θετικά, δεν είναι σε θέση από μόνα τους να οδηγήσουν σε τελική διευθέτηση. «Δεν είπαμε ποτέ ότι λύσαμε το Κυπριακό», σημειώνει, επισημαίνοντας πως υπάρχουν διαφωνίες και αρκετά θέματα στα οποία η απόσταση μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών παραμένει.

Την ίδια στιγμή απορρίπτει τη διάχυτη εντύπωση πως υπάρχει συσκότιση σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο των συνομιλιών, λέγοντας πως τα κόμματα είναι ενήμερα. Σε ό,τι αφορά τον λαό, όμως, αναφέρει πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα τον ενημερώσει προσωπικά, όταν υπάρξει κατ’ αρχήν συμφωνία σε κάποιο θέμα. Σε σχέση με το φυσικό αέριο, δηλώνει ότι «ο ενεργειακός σχεδιασμός της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν σταμάτησε ποτέ. Αντίθετα, συνεχίζεται κανονικά και σε κάποιες, μάλιστα, περιπτώσεις ενισχύθηκε», κάνοντας λόγο για σημαντικές εξελίξεις στην περιοχή.
Συγκρατημένα αισιόδοξοι
Δηλώσατε πρόσφατα πως σήμερα υπάρχουν κάποια δεδομένα, τα οποία μας επιτρέπουν να τρέφουμε ελπίδες για ένα θετικό αποτέλεσμα στις συνομιλίες. Ποια είναι αυτά τα δεδομένα;
Όσον αφορά την τ/κ πλευρά, υπάρχουν κάποια δεδομένα, τα οποία μας επιτρέπουν να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι, ειδικότερα αν συγκρίνουμε με την κατάσταση πραγμάτων επί κ. Έρογλου. Πρώτον, έχουμε ένα ηγέτη ο οποίος αποδέχεται ότι έχουμε τον ίδιο τελικό στόχο. Δεύτερον, σήμερα γίνεται επιτέλους αποδεκτό ότι η ΕΕ επηρεάζει οριζόντια όλα τα κεφάλαια που αφορούν το Κυπριακό. Τρίτον, σήμερα συμφωνούμε πού διαφωνούμε και πού συμφωνούμε. Με τον κ. Έρογλου αυτό δεν ήταν εφικτό. Τέταρτον, γίνεται διασταυρούμενη διαπραγμάτευση, δηλαδή διαπραγματευόμαστε αλληλένδετα θέματα και η συζήτηση δεν επικεντρώνεται στη Διακυβέρνηση, όπως γινόταν παραδοσιακά στις συνομιλίες.
Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, που είναι αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας, σήμερα υπάρχουν τα δεδομένα εκείνα, περισσότερο, θεωρώ, από οποιαδήποτε άλλη φορά, που μια ορθολογιστικά σκεπτόμενη Τουρκία μπορεί να αντιληφθεί τα οφέλη, και για την ίδια, από μια ενδεχόμενη λύση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία θα πρέπει να προβεί σε πολύ συγκεκριμένες ενέργειες για να αποδείξει στην πράξη ότι επιθυμεί αυτό που λέει δημόσια περί επιθυμίας επίλυσης του Κυπριακού.
Αυτά είναι τα δεδομένα. Από μόνα τους όμως δεν οδηγούν σε επίλυση του Κυπριακού. Ξεκίνησε μια διαδικασία. Εμείς είμαστε σοβαροί, προσηλωμένοι στην ανάγκη για σκληρή δουλειά και διαπραγμάτευση, η οποία όντως γίνεται, και στο τέλος της ημέρας όλα θα κριθούν από το αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα, η Τουρκία οφείλει να προβεί σε πολύ συγκεκριμένες ενέργειες. Επαναλαμβάνω ότι τα δεδομένα από μόνα τους δεν λύνουν το Κυπριακό, αλλά δημιουργούν μια προοπτική την οποία εμείς έχουμε υποχρέωση -και θεωρώ πως όποιος κι αν ήταν στην ηγεσία της ε/κ πλευράς θα έπραττε το ίδιο- να την αξιοποιήσουμε, με την ελπίδα να τερματιστεί η κατοχή της πατρίδας μας.
Λέτε πως ο κ. Ακιντζί έχει ως στόχο τη λύση. Βλέπουμε, όμως, ότι συνταυτίζεται με τη διαχρονική τουρκική γραμμή στα πλείστα ζητήματα, η οποία τόσα χρόνια λέμε πως ευθύνεται για την αδυναμία εξεύρεσης λύσης. Δικαιολογείται, συνεπώς, η αισιοδοξία;
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η κάθε πλευρά προωθεί τις δικές τις θέσεις. Είναι για αυτό τον λόγο που υπάρχουν διαφορές, υπάρχουν διαφωνίες, σε αρκετά θέματα υπάρχει απόσταση ανάμεσα στις θέσεις μας και είναι για αυτούς τους λόγους που λέμε ότι υπάρχει ακόμη δρόμος να διανύσουμε. Δεν είπαμε ποτέ ότι λύσαμε το Κυπριακό. Είναι σε εξέλιξη μια προσπάθεια και επαναλαμβάνω ότι υπάρχουν κάποιες συγκυρίες που επιχειρούμε να αξιοποιήσουμε. Να θυμίσω όλους ότι από την επαύριον της εισβολής αποφασίσαμε -ορθώς- ότι θα λύσουμε το Κυπριακό μέσα από τον διάλογο. Αυτό είναι το μέσο που επιλέγηκε και αυτό τον δρόμο ακολουθούμε.
Θα ενημερώσει ο Πρόεδρος
Γιατί επιλέγετε τον δρόμο της συσκότισης;
Σε καμία περίπτωση δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Έχουμε κατ’ επανάληψη δηλώσει ότι το κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα μπορεί να δει τα έγγραφα που έχουν ανταλλαγεί μέσα στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, καθώς επίσης να προσκαλέσει τον διαπραγματευτή ή οποιοδήποτε άλλο μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας, για να ενημερώσει για τις συνομιλίες. Πώς είναι δυνατόν κάποιοι να ισχυρίζονται ότι δεν είναι ενήμεροι, αλλά την ίδια στιγμή να μας ασκούν κριτική για το τι συζητούμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων; Τα περί συσκότισης είναι ένας ισχυρισμός που ακούγεται πάντα, όποτε υπάρχουν συνομιλίες, μια επαναλαμβανόμενη κριτική προς την εκάστοτε κυβέρνηση. Σας προτρέπω να δείτε και τις απαντήσεις για το θέμα αυτό των προηγούμενων Κυβερνητικών Εκπροσώπων.
Όμως γιατί ο λαός να μην είναι ενήμερος για τις εξελίξεις;
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατ’ επανάληψη δήλωσε ότι από τη στιγμή που υπάρχει κατ' αρχήν συμφωνία σε κάποιο θέμα, θα ενημερώνει ο ίδιος τον λαό. Να σας θυμίσω ότι ο Πρόεδρος εκλέχθηκε από τον κυπριακό λαό, στη βάση μιας δημοκρατικής διαδικασίας. Θέση του Προέδρου είναι ότι, αν καταλήξουμε σε ένα σχέδιο λύσης, πριν τεθεί σε δημοψήφισμα, θα πρέπει να υπάρξει ο απαιτούμενος χρόνος, έτσι ώστε να ενημερωθεί ο κυπριακός λαός για όλες τις πτυχές του σχεδίου. Ας μην ξεχνάμε ότι, στο τέλος της ημέρας, ο κυπριακός λαός είναι εκείνος που θα αποφασίσει.
Αν ο Πρόεδρος προτίθεται να ανακοινώνει μόνο σημεία στα οποία υπάρχει συμφωνία, στην ουσία προτίθεται να ανακοινώνει μόνο τετελεσμένα γεγονότα...
Υπάρχει ξεκάθαρη πρόνοια στο Κοινό Ανακοινωθέν και είναι εκ των βασικών αρχών της διαπραγμάτευσης, ότι τίποτα δεν θεωρείται συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν όλα. Γνωρίζουμε πολύ καλά ποιες είναι οι ανησυχίες του κόσμου και στόχος μας, μέσα από τις διαπραγματεύσεις, είναι να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο λύσης που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του κυπριακού λαού. Ο Πρόεδρος δεν θα θέσει ενώπιον του λαού ένα σχέδιο λύσης που δεν προσφέρει ικανοποιητικές απαντήσεις στις ανησυχίες του κόσμου.
Τα 42 έγγραφα
Μπορείτε να κωδικοποιήσετε την πραγματική πρόοδο που έχει επιτευχθεί από την έναρξη του γύρου των διαπραγματεύσεων στον οποίο απέναντί μας βρίσκεται ο κ. Ακιντζί και η ομάδα του;
Η διαπραγμάτευση είναι μια εξελικτική διαδικασία. Για παράδειγμα, και ακριβώς λόγω και της διασταυρούμενης φύσης των διαπραγματεύσεων, σε κάποια συνάντηση μπορεί να υπάρξει πρόοδος σε ένα θέμα, και την επόμενη συνάντηση η πρόοδος αυτή να μην υφίσταται. Ο διάλογος βρίσκεται σε εξέλιξη και έχουμε αρκετό δρόμο να διανύσουμε. Μέχρι στιγμής έχει ξεκινήσει η συζήτηση σε θέματα διακυβέρνησης, ιθαγένειας, το περιουσιακό, τα κριτήρια του εδαφικού, η ΕΕ, η οικονομία, ενώ για το θέμα των εγγυήσεων έχουν ανταλλαγεί έγγραφα.

Έχουμε ενώπιόν μας 42 έγγραφα, που αφορούν όλες τις πτυχές του Κυπριακού, και είναι το προϊόν της αξιολόγησης που έγινε ανάμεσα στους δύο διαπραγματευτές και σ’ αυτά καταγράφεται το πού συμφωνούμε και το πού διαφωνούμε. Αυτή τη στιγμή συζητούμε το περιουσιακό και η εξέλιξη της συζήτησης στο συγκεκριμένο θέμα, που αγγίζει και πολλές άλλες πτυχές του Κυπριακού, θα μας επιτρέψει να προβούμε σε πιο ασφαλείς εκτιμήσεις για το πώς μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία.
Σκληρή διαπραγμάτευση
Οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι οι σφετεριστές πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους νόμιμους ιδιοκτήτες, ότι όλοι οι έποικοι πρέπει να μείνουν στην Κύπρο, ότι οι Τούρκοι υπήκοοι πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους Ευρωπαίους πολίτες. Πώς μπορούμε να καταλήξουμε στο περιουσιακό και στην ιθαγένεια με αυτές τις θέσεις;
Η τουρκική πλευρά έχει τις θέσεις της, εμείς έχουμε τις δικές μας και υπάρχει σε εξέλιξη μια διαπραγμάτευση. Ταυτόχρονα, πέραν από τις θέσεις που υποβλήθηκαν, υπάρχουν και κάποιες αρχές που έγιναν αποδεκτές και, αναμφίβολα, επηρεάζουν τις θέσεις που υποβλήθηκαν. Για παράδειγμα, η συμβατότητα με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο και το θέμα των τεσσάρων βασικών ελευθεριών. Αυτές οι πτυχές, ασχέτως των θέσεων που υποβλήθηκαν, δεν μπορούν παρά να διέπουν μια ενδεχόμενη λύση. Είναι μέσα από τη σκληρή διαπραγμάτευση που θα πείσεις και για τις θέσεις σου, αλλά και μέσα από την εμπλοκή άλλων, όπως για παράδειγμα της ΕΕ, που θα επιτευχθεί πρόοδος. Άρα είναι μεγάλο λάθος να θεωρείται ότι οι τουρκικές θέσεις υιοθετούνται από τη δική μας πλευρά και είναι αυτό που συμφωνείται. Θα πρέπει να κριθούμε από το τελικό αποτέλεσμα, αν υπάρξει.
Το πιο εύκολο πράγμα είναι να οχυρωθείς, λέγοντας ότι αυτές είναι οι τουρκικές θέσεις, αυτές είναι οι δικές μας, δεν συζητούμε. Είναι υπέρ μας κάτι τέτοιο; Δεν θεωρώ ότι ο οποιοσδήποτε επιθυμεί κάτι τέτοιο, γιατί πιστεύω ότι όλοι -και πιστώνω όλους με πατριωτισμό- επιθυμούν τον τερματισμό της κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας. Εμείς θεωρούμε ότι ο στόχος να λύσουμε το Κυπριακό είναι κοινός. Μπορεί να έχουμε κάποιες επί μέρους διαφωνίες ή διαφορές, αλλά ο στόχος είναι κοινός.

Ζούμε σε μια περίοδο που οι πολιτικοί και η πολιτική περνούν έντονη κρίση αξιοπιστίας και αυτό φαίνεται σε πολλές δημοσκοπήσεις που έχουν γίνει. Ο κόσμος, δικαιολογημένα σε μεγάλο βαθμό, αντιμετωπίζει με καχυποψία την πολιτική και τους πολιτικούς. Άρα εμείς που εμπλεκόμαστε με κάποιο τρόπο στον δημόσιο διάλογο έχουμε υποχρέωση, και με τις παρεμβάσεις και με το ύφος και τα λόγια που χρησιμοποιούμε, να μην συμβάλλουμε στην υποβάθμιση του επιπέδου της πολιτικής, γιατί ο κόσμος μάς βλέπει, μας παρακολουθεί και μας ακούει και οφείλουμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες του. Άρα σεβαστές οι διαφωνίες, σεβαστές οι διαφορές, σεβαστές οι διαφορετικές προσεγγίσεις, σεβαστή η κριτική όταν στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα, αλλά οι χαρακτηρισμοί και οι αφορισμοί, αναμφίβολα, το μόνο που πετυχαίνουν είναι να απομακρύνουν ακόμη περισσότερο τον κόσμο από την πολιτική.
Άρα εσείς είστε αισιόδοξος ότι ακόμη και σε αυτά τα πολύ δύσκολα θέματα μπορεί να προκύψει κάποιο θετικό αποτέλεσμα;
Ο μόνος τρόπος να εξακριβώσουμε αν μπορεί να επιτευχθεί ένα επιθυμητό αποτέλεσμα είναι μέσα από τη σκληρή διαπραγμάτευση και οφείλουμε να το πράξουμε γιατί επιθυμούμε περισσότερο από οιονδήποτε άλλο τον τερματισμό της κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας.
Πρέπει να είμαστε σοβαροί
Η Κυβέρνηση συχνά κατηγορείται ότι διέκοψε το ερευνητικό πρόγραμμα της Κύπρου για να επαναρχίσει τις συνομιλίες. Με την ανακάλυψη του Ζορ υπάρχει νέα κινητικότητα. Θα πρέπει να αναμένουμε ερευνητική δραστηριότητα τους επόμενους μήνες;
Ο ενεργειακός σχεδιασμός της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν σταμάτησε ποτέ. Αντίθετα, συνεχίζεται κανονικά και σε κάποιες, μάλιστα, περιπτώσεις ενισχύθηκε. Το ότι δεν βγαίνουμε κάθε μέρα να κάνουμε δηλώσεις ή όταν μας προκαλούν δεν απαντάμε, είναι γιατί στο συγκεκριμένο θέμα πρέπει να είμαστε σοβαροί, να πράττουμε όσο το δυνατόν περισσότερα και να λέμε όσο το δυνατόν λιγότερα. Και θέλω να προτρέψω όλους που ασκούν κριτική να δουν το πρόσφατο παράδειγμα στην Αίγυπτο.

Υπήρχε σε εξέλιξη γεώτρηση από την ΕΝΙ. Κρατήθηκε σε χαμηλούς τόνους μέχρι λίγες μέρες πριν από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Έτσι πρέπει να κινούμαστε, με αυτό τον τρόπο πρέπει να διαχειριζόμαστε τα εν λόγω θέματα. Τις τελευταίες ημέρες έγιναν σημαντικές εξελίξεις, που αποδεικνύουν ότι όλα αυτά που έλεγαν κάποιοι διαψεύδονται. Συνεχίζουμε με σοβαρότητα να υλοποιούμε τον στρατηγικό μας σχεδιασμό, αντιμετωπίζοντας τις οποίες προκλήσεις - που δεν είναι και λίγες, ψύχραιμα και νηφάλια.
Το τεμάχιο 11 γειτνιάζει με το Ζορ, άρα είναι γεωλογικά αρκετά πιθανόν να έχει κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Πώς θα προχωρήσουμε ειδικά μ’ αυτό το τεμάχιο;
Η προοπτική του Ζορ έγκειται στο γεγονός ότι για πρώτη φορά στη γεωλογική περιοχή αυτή, που εκτείνεται και στην κυπριακή ΑΟΖ, είχαμε μια τόσο μεγάλη ανακάλυψη. Που παρόλο ότι το μέγεθός της θα πρέπει να επιβεβαιωθεί, εντούτοις κρίνεται πολύ σημαντική. Έχοντας, λοιπόν, αποδειχθεί, με βάση ένα νέο γεωλογικό μοντέλο που ρίσκαρε η ΕΝΙ να υιοθετήσει στην αιγυπτιακή ΑΟΖ, ότι υπάρχει ένα νέο πετρελαϊκό σύστημα, πράγματι είναι γεωλογικά πιθανόν τέτοιου είδους δομές να ευρίσκονται και σε μέρος της δικής μας ΑΟΖ, που συγγενεύει γεωλογικά με αυτή του Ζορ.
Τώρα που η περιοχή μας βρίσκεται στο παγκόσμιο ενεργειακό ενδιαφέρον, υπάρχει σχεδιασμός για νέο γύρο αδειοδοτήσεων;
Όταν κρίνουμε ότι κάτι τέτοιο είναι προς το συμφέρον της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα το πράξουμε.
Λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας από το Ζορ μπορεί να προκύπτει θέμα συνεκμετάλλευσης. Προτίθεστε να ξεκινήσετε σχετικές συνομιλίες με την Αίγυπτο;
Είναι κάτι που ήδη εξετάζουμε με τα γεωλογικά στοιχεία που κατέχουμε. Ουσιαστικά εξετάζουμε εάν εκτείνεται η δομή του Ζορ στην κυπριακή ΑΟΖ, και εάν ναι, εάν εκτείνεται και το κοίτασμα φυσικού αερίου. Εάν και τα δύο αποδειχθεί ότι εκτείνονται, τότε θα μπει σε εφαρμογή η Συμφωνία Συνεκμετάλλευσης που υπογράφηκε με την Αίγυπτο τον Δεκέμβριο 2013 και επικυρώθηκε και από τις δύο πλευρές μερικούς μήνες αργότερα.
Η ΑΟΖ μας δεν μας αποθαρρύνει
Η ιδέα του τερματικού έχει εγκαταλειφθεί πλήρως;
Η ιδέα για ένα χερσαίο τερματικό στην Κύπρο, την οποία προώθησε έντονα η Κυβέρνησή μας, βασίστηκε στις αρχικές εκτιμήσεις του κοιτάσματος Αφροδίτη, ότι θα ήταν πολύ μεγαλύτερο από ό,τι τελικά αποδείχθηκε ότι είναι. Ακόμη και όταν το κοίτασμα Αφροδίτη αποδείχθηκε μικρότερο των αρχικών εκτιμήσεων, συνεχίσαμε να προωθούμε το έργο, προσδοκώντας ότι οι γεωτρήσεις στο τεμάχιο 9 θα μας επέφεραν τις επιπλέον ποσότητες που χρειαζόμασταν για να καταστεί αυτό το έργο βιώσιμο. Ταυτόχρονα όμως, αντιλαμβανόμενοι τη μεγάλη αβεβαιότητα των γεωτρήσεων, προετοιμάσαμε στρατηγικό σχεδιασμό με διάφορα σενάρια, για να είμαστε έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα.
Όπως αποδείχθηκε με το αποτέλεσμα των ερευνητικών γεωτρήσεων στο τεμάχιο 9, μόνο με τα αποθέματα του κοιτάσματος Αφροδίτη, το έργο δεν ήταν βιώσιμο. Και όταν εξετάσεις ένα έργο το οποίο αφορά πέραν του 50% του ΑΕΠ της χώρας, οφείλεις να είσαι δίπλα και τριπλά προσεκτικός. Έτσι, λοιπόν, για την εκμετάλλευση του Αφροδίτη, ενεργοποιήσαμε το σενάριο του στρατηγικού μας σχεδιασμού, που αφορούσε τις συγκεκριμένες συνθήκες και δεδομένα. Παρόλο που προχωράμε με την αξιοποίηση του κοιτάσματος Αφροδίτη με άλλους βιώσιμους τρόπους, το όραμα του τερματικού παραμένει για μελλοντικές ανακαλύψεις. Διότι, παρόλο που τα αποτελέσματα των πρόσφατων γεωτρήσεών μας δεν ήταν αυτά που θα θέλαμε, εντούτοις η ΑΟΖ μας δεν μας αποθαρρύνει, ιδιαίτερα, δε, υπό το φως της ανακάλυψης του Ζορ.