Ο Κομμουνιστής Άντρος Κυπριανού
Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ μας μιλά για την προσωπική και την πολιτική του πλευρά
Σάββατο 16 Ιαν 2016
Η βιβλιοθήκη του πατέρα, η είσοδος στο ΑΚΕΛ, το «κοστούμι της διαδοχής», η λαϊκή καταγωγή και η φιλοσοφία ζωής ενός ανθρώπου που πάντα ήταν «το καλό παιδί»
«ΟΛΟΙ έλεγαν ότι ήμουν "το καλό παιδί", δεν έκανα σκανταλιές, ήμουν πολύ πιο ώριμος για την ηλικία μου»
«ΚΑΠΟΤΕ, έλεγαν ότι αν ένα κόμμα της Αριστεράς ανέβει στην εξουσία, θα έπαιρνε από τον κόσμο τα σπίτια και τα αυτοκίνητα»
«ΤΟ ΟΤΙ η πολιτική ζωή του τόπου δεν κατρακυλά κι άλλο, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ΑΚΕΛ»
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο νότιο κομμάτι Στροβόλου, σε μια περιοχή που ήταν κάπως αποκομμένη. Μια μικρή γειτονιά που, αν κι έχει μείνει στην καρδιά μου ως ανάμνηση, σήμερα δεν την αναγνωρίζω. Όπως ήταν τότε, μου θυμίζει το τραγούδι «Δραπετσώνα»: χαμηλά σπίτια χωρίς ρεύμα και νερό. Θυμάμαι ακόμα τους αγώνες που κάναμε συγκεκριμένα για το νερό. Επειδή ήμασταν πολύ απομακρυσμένοι, δεν υπήρχε η υποδομή κι έτσι οι γείτονες οργανώθηκαν, έκαναν ουσιαστικά επέμβαση στο δίκτυο της Υδατοπρομήθειας και σύνδεσαν παράνομα τη γειτονιά με σωληνώσεις. Οι κάτοικοι έκαναν τη δική τους μικρή επανάσταση προβαίνοντας επί της ουσίας σε αυτοοργάνωση. Ο πατέρας μου είχε πρωτοστατήσει σε αυτή την κίνηση. Γενικώς πιστεύω ότι η αντίσταση είναι αρετή, αρκεί να γίνεται για τους σωστούς λόγους.
Ο πατέρας ήταν εκ πεποιθήσεως Αριστερός. Με βοήθησε να πάρω τις αποφάσεις μου, αλλά όχι καθοδηγώντας με. Παρόλο που εγκατέλειψε το σχολείο μόλις 11 χρονών, είχε μια πολύ πλούσια βιβλιοθήκη, γεμάτη από βιβλία, θεωρητικά και λογοτεχνικά, με αριστερό προσανατολισμό. Ντοστογιέβσκι, Σόλοχοφ και άλλους. Εκείνα τα βιβλία με βοήθησαν να αυτοπροσδιοριστώ στην Αριστερά, ο πατέρας μου ποτέ δεν μιλούσε για πολιτικά, παρόλο που η «Χαραυγή» ερχόταν καθημερινά στο σπίτι.
Από τα 19 στο ΑΚΕΛ
Μόλις τελείωσα το δημοτικό σχολείο, ξεκίνησα τα καλοκαίρια να δουλεύω μαζί με τον θείο μου στις οικοδομές. Ήμουν μεγαλόσωμος για την ηλικία μου κι έτσι δεν αντιμετώπισα κανένα πρόβλημα. Έπειτα πήγα στο ΑΤΙ και στη συνέχεια παρακολούθησα μαθήματα στην Ιταλία και κάποια μαθήματα εκπαιδευτικής φύσης ξανά στο ΑΤΙ. Από εκείνη την εποχή θυμάμαι την ανεμελιά που υπήρχε. Όλοι έλεγαν ότι ήμουν «το καλό παιδί», δεν έκανα σκανταλιές, ήμουν πολύ πιο ώριμος για την ηλικία μου.
Από μικρός ήμουν στην ΕΔΟΝ και ήμουν μεταξύ αυτών που επελέγησαν για να γίνουν μέλη του κόμματος. Μας έκαναν κάποια θεωρητικά μαθήματα κι έτσι βρέθηκα στο ΑΚΕΛ στα 19 μου χρόνια. Πρέπει να παραδεχτώ ότι για κάποιο χρονικό διάστημα δεν ήμουν τόσο δραστήριος. Η έντονη ενασχόλησή μου ξεκίνησε το 1981, όταν ο ΔΗΣΥ είχε πάρει πολύ υψηλά ποσοστά. Είπα τότε ότι κανείς από εμάς δεν μπορεί να παραμένει απαθής σε όσα συμβαίνουν στην κοινωνία. Εκείνος που με ώθησε να ασχοληθώ επαγγελματικά με την πολιτική ήταν ο Δημήτρης Χριστόφιας. Το 1988, όταν ανέλαβε Γενικός Γραμματέας, μου έκανε τρεις φορές πρόταση να εργαστώ για το κόμμα. Ήμουν διστακτικός, αλλά την τρίτη φορά πήρα τη μεγάλη απόφαση. Έγινα επικεφαλής του Αθλητικού Γραφείου και του Γραφείου Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στη συνέχεια στήσαμε από την αρχή το Γραφείο Περιβάλλοντος και στις αρχές του 1990 μετακινήθηκα στο Γραφείο Διεθνών Σχέσεων.
Είμαι Κομμουνιστής
Στο κόμμα με φωνάζουν Άντρο σπανιότερα με αποκαλούν «σύντροφο». Ναι, είμαι κομμουνιστής, αλλά εξαρτάται με το τι εννοεί καθένας με τον όρο «κομμουνιστής». Θεωρώ ότι η φιλοσοφία και ο τρόπος ζωής μου με προσδιορίζουν ως «κομμουνιστή», με τη σωστή έννοια του όρου και όχι με εκείνη που της αποδίδεται πολλές φορές. Οι φιλοσοφικές αρχές, ο τρόπος ζωής και συμπεριφοράς είναι αυτά που προσδιορίζουν τι είναι ο καθένας. Βέβαια, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι οι κομμουνιστές δεν θα πρέπει κατ’ ανάγκη να έχουν μια μίζερη ζωή. Ο κομμουνιστής απλώς δεν θέλει να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους. Είναι γέννημα-θρέμμα του λαού, ζει μέσα στον λαό και συμπεριφέρεται ως ίσος προς όλους, έχοντας μια συγκεκριμένη φιλοσοφία στη βάση της οποίας λειτουργεί. Η δική μου θεώρηση λοιπόν είναι κομμουνιστική.
Προσπάθεια για διαστρέβλωση της πραγματικότητας
Ο όρος «κομμουνιστής» έχει αποκτήσει ένα πολύ αρνητικό πρόσημο στις μέρες μας, λόγω της τεράστιας προσπάθειας που έχουν καταβάλει τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αξιοποιώντας τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν. Γίνεται προσπάθεια επίσης για τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Οι εκάστοτε κυριαρχούντες σε διάφορες χώρες ανησυχούν από την ύπαρξη των κομμάτων της Αριστεράς, διότι κινδυνεύουν να χάσουν τα προνόμια που έχουν. Κάποτε, έλεγαν ότι αν ένα κόμμα της Αριστεράς ανέβει στην εξουσία, θα έπαιρνε από τον κόσμο τα σπίτια και τα αυτοκίνητα. Τέτοια πράγματα δεν θα πρέπει να τα περιμένει κανείς από μια Αριστερή εξουσία.
Τι θα πρέπει να περιμένει; Μια διαφορετική πολιτική τακτική, η οποία θα επιχειρεί να σμικραίνει τα χάσματα της κοινωνίας και να συνδράμει όσους έχουν πραγματική ανάγκη, παίρνοντας από τα ευπορότερα στρώματα και δίνοντας στα φτωχότερα. Σε ό,τι αφορά στα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία του δημόσιου και ημιδημόσιου τομέα, η Αριστερά στηρίζει αυτούς τομείς, δίχως αυτό να σημαίνει απουσία εκσυγχρονισμού και ευελιξίας. Πάντα όμως θα πρέπει να διατηρούμε τον χαρακτήρα της δημόσιας ωφέλειας. Γενικώς, η Αριστερά τάσσεται υπέρ μιας πιο δίκαιης λειτουργίας της κοινωνίας.
Πρότυπό μου, όσον αφορά τη στάση ζωής και τη συμπεριφορά, υπήρξε ο πατέρας μου. Ήταν ένας άνθρωπος ευγενικός και μειλίχιος, βοηθούσε τον κόσμο όταν είχε προβλήματα. Από τους πολιτικούς, θαυμάζω πολύ τον Βλαντιμίρ Λένιν. Ήταν μια μεγάλη πολιτική προσωπικότητα. Ήταν μια πολύ ηγετική φυσιογνωμία με πολλές δυνατότητες. Ήταν ο άνθρωπος που άλλαξε πράγματι τη ροή της Ιστορίας.
«Δεν είμαστε δογματικοί»
Με ρωτάτε αν έχω μελετήσει τον Μαρξ. Οι σπουδές που έκανα ήταν στον τομέα της Πολιτικής Μηχανικής. Ήταν πολύ διαφορετικές κι έτσι δεν έλαβα τη θεωρητική κατάρτιση όσων σπούδασαν σε πανεπιστήμια όπου διδασκόταν η μαρξιστική θεωρία. Η δική μου μελέτη πάνω στα κείμενα του Μαρξ, του Λένιν και άλλων, έγινε πριν από πάρα πολλά χρόνια, από διάφορα βιβλία. Έχετε υπόψη σας ότι ο Μαρξ διατύπωσε τις θεωρίες του πριν από ενάμιση αιώνα. Εκείνο που θα πρέπει να μας καθοδηγεί είναι οι αρχές που διέπουν τα βιβλία του, ο τρόπος ανάλυσης των ζητημάτων και η διαλεκτικότητα με την οποία ο ίδιος στήριζε τα διάφορα θέματα. Δεν θα πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε δογματικά. Αυτό είναι που διακρίνει το ΑΚΕΛ διαχρονικά κι εκεί στηρίζεται, μεταξύ άλλων, η επιτυχία του: δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ τη μαρξιστική θεωρία ως δόγμα, αλλά ως εργαλείο που μας βοηθά να αναλύσουμε την πραγματικότητα της κοινωνίας.
Όπως εξελίσσεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτιμώ ότι πολύ δύσκολα μπορεί ένα κόμμα της Αριστεράς να εφαρμόσει πλήρως τις ιδέες, τις θέσεις και τις πολιτικές του. Τα περιθώρια είναι πολύ στενά. Σε ό,τι όμως αφορά τις βουλευτικές εκλογές που έρχονται, ένα ισχυρό κόμμα της Αριστεράς μπορεί να σταθεί τροχοπέδη στην προώθηση αντιλαϊκών πολιτικών. Την ίδια στιγμή, όσον αφορά στην εξουσία στην Κύπρο, θεωρώ ότι υπάρχουν μεν πολύ στενά περιθώρια, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχουν και περιθώρια διαχείρισης. Σίγουρα ένα Αριστερό κόμμα μπορεί να ασκήσει πολύ πιο δίκαιη πολιτική από ένα κόμμα της Δεξιάς. Αυτό το είδαμε στην πράξη από το πώς λειτούργησε η κυβέρνηση Χριστόφια, παρόλο που δεν είχε τη δυνατότητα να εφαρμόσει όλες τις πολιτικές που ήθελε.
«Ο Χριστόφιας δεν έραψε κοστούμι για κανένα»
Αν ισχύουν τα περί διαδοχής; Εξαρτάται από τι εννοεί ο καθένας. Ο Δημήτρης Χριστόφιας είχε δώσει μια συνέντευξη στην οποία περιέγραφε τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διακρίνουν τον νέο Γενικό Γραμματέα. Ο ίδιος, όταν συζητήσαμε στη συνέχεια, είπε ότι είχε κατά νου τον Εζεκία Παπαϊωάννου. Από εκεί και πέρα δεν καταλαβαίνω γιατί «κάποιος» θα έπρεπε να θεωρήσει ότι δεν πληρούσε τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Πιστεύω ότι κάθε Ακελικός θα πρέπει να πληροί αυτά τα κριτήρια. Εγώ διαδέχτηκα μεν τον Δημήτρη Χριστόφια, αλλά εκείνος δεν έραψε κοστούμι για κανένα.
Δεν είμαι άνθρωπος συγκρουσιακός, αλλά διαλεκτικός. Το ΑΚΕΛ γενικώς δεν είναι ένα συγκρουσιακό κόμμα, όπως ίσως να πιστεύετε. Να σας θυμίσω πώς συμπεριφέρθηκε το 2011 ο ΔΗΣΥ και τα υπόλοιπα κόμματα μετά την εκλογή Χριστόφια. Είχαν μια ισοπεδωτική προσέγγιση για όλα. Από τότε τους επισημαίναμε: «αυτά που κάνετε συνιστούν πρωτόγνωρα ήθη για την πολιτική ζωή του τόπου και μοιραία θα τα αντιμετωπίσετε με τη σειρά σας όταν έρθετε στην εξουσία». Οι αντιλήψεις που καλλιεργήθηκαν τότε στον κόσμο εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα. Ο ΔΗΣΥ προσπαθεί να τις χαλιναγωγήσει, αλλά δεν θα μπορέσει να τα καταφέρει. Εμείς συμπεριφερόμαστε πολύ διαφορετικά απ’ ό,τι μας είχαν συμπεριφερθεί τότε. Αν ήμασταν ένα συγκρουσιακό κόμμα, θα ισοπεδώναμε τα πάντα. Δεν το πράττουμε. Βεβαίως, έχουμε πολιτικές θέσεις τις οποίες τεκμηριώνουμε. Εκείνοι κυνήγησαν πρόσωπα και σπίλωσαν προσωπικότητες. Το ότι η πολιτική ζωή του τόπου δεν κατρακυλά κι άλλο, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ΑΚΕΛ.
Σε έναν πολιτικό μου αντίπαλο εκτιμώ τη σταθερότητα στις θέσεις του, την τεκμηρίωση με την οποία τις καταθέτει αλλά και τον πολιτικό του πολιτισμό. Με εκνευρίζει ο ύπουλος τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρονται κάποιοι άνθρωποι, πράγμα βέβαια που συμβαίνει κατά κόρον στην πολιτική. Η ειλικρίνεια και η εντιμότητα θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τα πολιτικά πρόσωπα. Παρεμπιπτόντως, μιας και με ρωτάτε, σας το λέω ειλικρινά: δεν έχω βλέψεις για την Προεδρία της Δημοκρατίας.
«Δεν κατηγορώ όσους είπαν "ναι" στο Ανάν»
Το 2004 ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος για μένα, με το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν και τη λύση του Κυπριακού. Θεωρώ ότι ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος για όλο τον λαό. Όλοι θα ήθελαν να λυθεί το Κυπριακό, αλλά με την πρόταση που είχαμε ενώπιόν μας δεν θα μπορούσε να γίνει αυτό. Ήταν μια περίοδος η οποία οδήγησε σε εσωτερική σύγκρουση πάρα πολύ κόσμο, ώσπου να κατασταλάξει στο πώς θα τοποθετηθεί. Επειδή τότε ήμουν εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ και είχα την ευθύνη να προβάλω τις θέσεις μας, έπρεπε να είμαι πολύ ισορροπημένος και πολύ προσεκτικός. Καθόλου δεν κατηγορώ όσους είπαν «ναι» στο σχέδιο Ανάν. Το να καπελώνουμε τους άλλους ανθρώπους είναι το μεγαλύτερο λάθος που μπορούμε να κάνουμε. Δεν ξέρουμε πώς σκέφτεται ο καθένας γύρω από διάφορα ζητήματα και θα πρέπει να είμαστε πολύ ανεκτικοί απέναντι στις άλλες απόψεις.
Γενικά δεν έχω στερεότυπα. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου συντηρητικό, κάθε άλλο, κουβαλώ όμως τον φυσιολογικό συντηρητισμό της ηλικίας μου. Καταλαβαίνω όμως ότι η δική μου ηλικία σκέφτεται διαφορετικά απ’ ό,τι σήμερα οι νέοι άνθρωποι. Το κατανοώ και προσπαθώ να προσαρμόζομαι στις εξελίξεις.
«ΟΛΟΙ έλεγαν ότι ήμουν "το καλό παιδί", δεν έκανα σκανταλιές, ήμουν πολύ πιο ώριμος για την ηλικία μου»
«ΚΑΠΟΤΕ, έλεγαν ότι αν ένα κόμμα της Αριστεράς ανέβει στην εξουσία, θα έπαιρνε από τον κόσμο τα σπίτια και τα αυτοκίνητα»
«ΤΟ ΟΤΙ η πολιτική ζωή του τόπου δεν κατρακυλά κι άλλο, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ΑΚΕΛ»
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο νότιο κομμάτι Στροβόλου, σε μια περιοχή που ήταν κάπως αποκομμένη. Μια μικρή γειτονιά που, αν κι έχει μείνει στην καρδιά μου ως ανάμνηση, σήμερα δεν την αναγνωρίζω. Όπως ήταν τότε, μου θυμίζει το τραγούδι «Δραπετσώνα»: χαμηλά σπίτια χωρίς ρεύμα και νερό. Θυμάμαι ακόμα τους αγώνες που κάναμε συγκεκριμένα για το νερό. Επειδή ήμασταν πολύ απομακρυσμένοι, δεν υπήρχε η υποδομή κι έτσι οι γείτονες οργανώθηκαν, έκαναν ουσιαστικά επέμβαση στο δίκτυο της Υδατοπρομήθειας και σύνδεσαν παράνομα τη γειτονιά με σωληνώσεις. Οι κάτοικοι έκαναν τη δική τους μικρή επανάσταση προβαίνοντας επί της ουσίας σε αυτοοργάνωση. Ο πατέρας μου είχε πρωτοστατήσει σε αυτή την κίνηση. Γενικώς πιστεύω ότι η αντίσταση είναι αρετή, αρκεί να γίνεται για τους σωστούς λόγους.
Ο πατέρας ήταν εκ πεποιθήσεως Αριστερός. Με βοήθησε να πάρω τις αποφάσεις μου, αλλά όχι καθοδηγώντας με. Παρόλο που εγκατέλειψε το σχολείο μόλις 11 χρονών, είχε μια πολύ πλούσια βιβλιοθήκη, γεμάτη από βιβλία, θεωρητικά και λογοτεχνικά, με αριστερό προσανατολισμό. Ντοστογιέβσκι, Σόλοχοφ και άλλους. Εκείνα τα βιβλία με βοήθησαν να αυτοπροσδιοριστώ στην Αριστερά, ο πατέρας μου ποτέ δεν μιλούσε για πολιτικά, παρόλο που η «Χαραυγή» ερχόταν καθημερινά στο σπίτι.
Από τα 19 στο ΑΚΕΛ
Μόλις τελείωσα το δημοτικό σχολείο, ξεκίνησα τα καλοκαίρια να δουλεύω μαζί με τον θείο μου στις οικοδομές. Ήμουν μεγαλόσωμος για την ηλικία μου κι έτσι δεν αντιμετώπισα κανένα πρόβλημα. Έπειτα πήγα στο ΑΤΙ και στη συνέχεια παρακολούθησα μαθήματα στην Ιταλία και κάποια μαθήματα εκπαιδευτικής φύσης ξανά στο ΑΤΙ. Από εκείνη την εποχή θυμάμαι την ανεμελιά που υπήρχε. Όλοι έλεγαν ότι ήμουν «το καλό παιδί», δεν έκανα σκανταλιές, ήμουν πολύ πιο ώριμος για την ηλικία μου.
Από μικρός ήμουν στην ΕΔΟΝ και ήμουν μεταξύ αυτών που επελέγησαν για να γίνουν μέλη του κόμματος. Μας έκαναν κάποια θεωρητικά μαθήματα κι έτσι βρέθηκα στο ΑΚΕΛ στα 19 μου χρόνια. Πρέπει να παραδεχτώ ότι για κάποιο χρονικό διάστημα δεν ήμουν τόσο δραστήριος. Η έντονη ενασχόλησή μου ξεκίνησε το 1981, όταν ο ΔΗΣΥ είχε πάρει πολύ υψηλά ποσοστά. Είπα τότε ότι κανείς από εμάς δεν μπορεί να παραμένει απαθής σε όσα συμβαίνουν στην κοινωνία. Εκείνος που με ώθησε να ασχοληθώ επαγγελματικά με την πολιτική ήταν ο Δημήτρης Χριστόφιας. Το 1988, όταν ανέλαβε Γενικός Γραμματέας, μου έκανε τρεις φορές πρόταση να εργαστώ για το κόμμα. Ήμουν διστακτικός, αλλά την τρίτη φορά πήρα τη μεγάλη απόφαση. Έγινα επικεφαλής του Αθλητικού Γραφείου και του Γραφείου Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στη συνέχεια στήσαμε από την αρχή το Γραφείο Περιβάλλοντος και στις αρχές του 1990 μετακινήθηκα στο Γραφείο Διεθνών Σχέσεων.
Είμαι Κομμουνιστής
Στο κόμμα με φωνάζουν Άντρο σπανιότερα με αποκαλούν «σύντροφο». Ναι, είμαι κομμουνιστής, αλλά εξαρτάται με το τι εννοεί καθένας με τον όρο «κομμουνιστής». Θεωρώ ότι η φιλοσοφία και ο τρόπος ζωής μου με προσδιορίζουν ως «κομμουνιστή», με τη σωστή έννοια του όρου και όχι με εκείνη που της αποδίδεται πολλές φορές. Οι φιλοσοφικές αρχές, ο τρόπος ζωής και συμπεριφοράς είναι αυτά που προσδιορίζουν τι είναι ο καθένας. Βέβαια, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι οι κομμουνιστές δεν θα πρέπει κατ’ ανάγκη να έχουν μια μίζερη ζωή. Ο κομμουνιστής απλώς δεν θέλει να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους. Είναι γέννημα-θρέμμα του λαού, ζει μέσα στον λαό και συμπεριφέρεται ως ίσος προς όλους, έχοντας μια συγκεκριμένη φιλοσοφία στη βάση της οποίας λειτουργεί. Η δική μου θεώρηση λοιπόν είναι κομμουνιστική.
Προσπάθεια για διαστρέβλωση της πραγματικότητας
Ο όρος «κομμουνιστής» έχει αποκτήσει ένα πολύ αρνητικό πρόσημο στις μέρες μας, λόγω της τεράστιας προσπάθειας που έχουν καταβάλει τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αξιοποιώντας τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν. Γίνεται προσπάθεια επίσης για τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Οι εκάστοτε κυριαρχούντες σε διάφορες χώρες ανησυχούν από την ύπαρξη των κομμάτων της Αριστεράς, διότι κινδυνεύουν να χάσουν τα προνόμια που έχουν. Κάποτε, έλεγαν ότι αν ένα κόμμα της Αριστεράς ανέβει στην εξουσία, θα έπαιρνε από τον κόσμο τα σπίτια και τα αυτοκίνητα. Τέτοια πράγματα δεν θα πρέπει να τα περιμένει κανείς από μια Αριστερή εξουσία.
Τι θα πρέπει να περιμένει; Μια διαφορετική πολιτική τακτική, η οποία θα επιχειρεί να σμικραίνει τα χάσματα της κοινωνίας και να συνδράμει όσους έχουν πραγματική ανάγκη, παίρνοντας από τα ευπορότερα στρώματα και δίνοντας στα φτωχότερα. Σε ό,τι αφορά στα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία του δημόσιου και ημιδημόσιου τομέα, η Αριστερά στηρίζει αυτούς τομείς, δίχως αυτό να σημαίνει απουσία εκσυγχρονισμού και ευελιξίας. Πάντα όμως θα πρέπει να διατηρούμε τον χαρακτήρα της δημόσιας ωφέλειας. Γενικώς, η Αριστερά τάσσεται υπέρ μιας πιο δίκαιης λειτουργίας της κοινωνίας.
Πρότυπό μου, όσον αφορά τη στάση ζωής και τη συμπεριφορά, υπήρξε ο πατέρας μου. Ήταν ένας άνθρωπος ευγενικός και μειλίχιος, βοηθούσε τον κόσμο όταν είχε προβλήματα. Από τους πολιτικούς, θαυμάζω πολύ τον Βλαντιμίρ Λένιν. Ήταν μια μεγάλη πολιτική προσωπικότητα. Ήταν μια πολύ ηγετική φυσιογνωμία με πολλές δυνατότητες. Ήταν ο άνθρωπος που άλλαξε πράγματι τη ροή της Ιστορίας.
«Δεν είμαστε δογματικοί»
Με ρωτάτε αν έχω μελετήσει τον Μαρξ. Οι σπουδές που έκανα ήταν στον τομέα της Πολιτικής Μηχανικής. Ήταν πολύ διαφορετικές κι έτσι δεν έλαβα τη θεωρητική κατάρτιση όσων σπούδασαν σε πανεπιστήμια όπου διδασκόταν η μαρξιστική θεωρία. Η δική μου μελέτη πάνω στα κείμενα του Μαρξ, του Λένιν και άλλων, έγινε πριν από πάρα πολλά χρόνια, από διάφορα βιβλία. Έχετε υπόψη σας ότι ο Μαρξ διατύπωσε τις θεωρίες του πριν από ενάμιση αιώνα. Εκείνο που θα πρέπει να μας καθοδηγεί είναι οι αρχές που διέπουν τα βιβλία του, ο τρόπος ανάλυσης των ζητημάτων και η διαλεκτικότητα με την οποία ο ίδιος στήριζε τα διάφορα θέματα. Δεν θα πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε δογματικά. Αυτό είναι που διακρίνει το ΑΚΕΛ διαχρονικά κι εκεί στηρίζεται, μεταξύ άλλων, η επιτυχία του: δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ τη μαρξιστική θεωρία ως δόγμα, αλλά ως εργαλείο που μας βοηθά να αναλύσουμε την πραγματικότητα της κοινωνίας.
Όπως εξελίσσεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτιμώ ότι πολύ δύσκολα μπορεί ένα κόμμα της Αριστεράς να εφαρμόσει πλήρως τις ιδέες, τις θέσεις και τις πολιτικές του. Τα περιθώρια είναι πολύ στενά. Σε ό,τι όμως αφορά τις βουλευτικές εκλογές που έρχονται, ένα ισχυρό κόμμα της Αριστεράς μπορεί να σταθεί τροχοπέδη στην προώθηση αντιλαϊκών πολιτικών. Την ίδια στιγμή, όσον αφορά στην εξουσία στην Κύπρο, θεωρώ ότι υπάρχουν μεν πολύ στενά περιθώρια, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχουν και περιθώρια διαχείρισης. Σίγουρα ένα Αριστερό κόμμα μπορεί να ασκήσει πολύ πιο δίκαιη πολιτική από ένα κόμμα της Δεξιάς. Αυτό το είδαμε στην πράξη από το πώς λειτούργησε η κυβέρνηση Χριστόφια, παρόλο που δεν είχε τη δυνατότητα να εφαρμόσει όλες τις πολιτικές που ήθελε.
«Ο Χριστόφιας δεν έραψε κοστούμι για κανένα»
Αν ισχύουν τα περί διαδοχής; Εξαρτάται από τι εννοεί ο καθένας. Ο Δημήτρης Χριστόφιας είχε δώσει μια συνέντευξη στην οποία περιέγραφε τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διακρίνουν τον νέο Γενικό Γραμματέα. Ο ίδιος, όταν συζητήσαμε στη συνέχεια, είπε ότι είχε κατά νου τον Εζεκία Παπαϊωάννου. Από εκεί και πέρα δεν καταλαβαίνω γιατί «κάποιος» θα έπρεπε να θεωρήσει ότι δεν πληρούσε τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Πιστεύω ότι κάθε Ακελικός θα πρέπει να πληροί αυτά τα κριτήρια. Εγώ διαδέχτηκα μεν τον Δημήτρη Χριστόφια, αλλά εκείνος δεν έραψε κοστούμι για κανένα.
Δεν είμαι άνθρωπος συγκρουσιακός, αλλά διαλεκτικός. Το ΑΚΕΛ γενικώς δεν είναι ένα συγκρουσιακό κόμμα, όπως ίσως να πιστεύετε. Να σας θυμίσω πώς συμπεριφέρθηκε το 2011 ο ΔΗΣΥ και τα υπόλοιπα κόμματα μετά την εκλογή Χριστόφια. Είχαν μια ισοπεδωτική προσέγγιση για όλα. Από τότε τους επισημαίναμε: «αυτά που κάνετε συνιστούν πρωτόγνωρα ήθη για την πολιτική ζωή του τόπου και μοιραία θα τα αντιμετωπίσετε με τη σειρά σας όταν έρθετε στην εξουσία». Οι αντιλήψεις που καλλιεργήθηκαν τότε στον κόσμο εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα. Ο ΔΗΣΥ προσπαθεί να τις χαλιναγωγήσει, αλλά δεν θα μπορέσει να τα καταφέρει. Εμείς συμπεριφερόμαστε πολύ διαφορετικά απ’ ό,τι μας είχαν συμπεριφερθεί τότε. Αν ήμασταν ένα συγκρουσιακό κόμμα, θα ισοπεδώναμε τα πάντα. Δεν το πράττουμε. Βεβαίως, έχουμε πολιτικές θέσεις τις οποίες τεκμηριώνουμε. Εκείνοι κυνήγησαν πρόσωπα και σπίλωσαν προσωπικότητες. Το ότι η πολιτική ζωή του τόπου δεν κατρακυλά κι άλλο, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ΑΚΕΛ.
Σε έναν πολιτικό μου αντίπαλο εκτιμώ τη σταθερότητα στις θέσεις του, την τεκμηρίωση με την οποία τις καταθέτει αλλά και τον πολιτικό του πολιτισμό. Με εκνευρίζει ο ύπουλος τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρονται κάποιοι άνθρωποι, πράγμα βέβαια που συμβαίνει κατά κόρον στην πολιτική. Η ειλικρίνεια και η εντιμότητα θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τα πολιτικά πρόσωπα. Παρεμπιπτόντως, μιας και με ρωτάτε, σας το λέω ειλικρινά: δεν έχω βλέψεις για την Προεδρία της Δημοκρατίας.
«Δεν κατηγορώ όσους είπαν "ναι" στο Ανάν»
Το 2004 ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος για μένα, με το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν και τη λύση του Κυπριακού. Θεωρώ ότι ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος για όλο τον λαό. Όλοι θα ήθελαν να λυθεί το Κυπριακό, αλλά με την πρόταση που είχαμε ενώπιόν μας δεν θα μπορούσε να γίνει αυτό. Ήταν μια περίοδος η οποία οδήγησε σε εσωτερική σύγκρουση πάρα πολύ κόσμο, ώσπου να κατασταλάξει στο πώς θα τοποθετηθεί. Επειδή τότε ήμουν εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ και είχα την ευθύνη να προβάλω τις θέσεις μας, έπρεπε να είμαι πολύ ισορροπημένος και πολύ προσεκτικός. Καθόλου δεν κατηγορώ όσους είπαν «ναι» στο σχέδιο Ανάν. Το να καπελώνουμε τους άλλους ανθρώπους είναι το μεγαλύτερο λάθος που μπορούμε να κάνουμε. Δεν ξέρουμε πώς σκέφτεται ο καθένας γύρω από διάφορα ζητήματα και θα πρέπει να είμαστε πολύ ανεκτικοί απέναντι στις άλλες απόψεις.
Γενικά δεν έχω στερεότυπα. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου συντηρητικό, κάθε άλλο, κουβαλώ όμως τον φυσιολογικό συντηρητισμό της ηλικίας μου. Καταλαβαίνω όμως ότι η δική μου ηλικία σκέφτεται διαφορετικά απ’ ό,τι σήμερα οι νέοι άνθρωποι. Το κατανοώ και προσπαθώ να προσαρμόζομαι στις εξελίξεις.
