ΠΕΔΟΥΛΑΣ Το τουριστικό θέρετρο της Μαραθάσας

ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΑ ΧΩΡΙΑ, ΕΡΗΜΩΜΕΝΑ ΣΠΙΤΙΑ, ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ...
Οδοιπορικό και περιδιάβαση της εφημερίδας «Σημερινή» στον Πεδουλά. Ένα συνεχές εργοτάξιο, αφού καλυτερεύει την εικόνα του με αναπαλαιώσεις και συντηρήσεις κτιρίων. Μια μικρή κοινότητα, που όμως δεν έχει πρόβλημα ρευστότητας και γι’ αυτό εκεί τα έργα δεν σταματούν ποτέ...
Ένα από τα πιο όμορφα ορεινά χωριά της Κύπρου, ο Πεδουλάς, έχει σήμερα περίπου 130 μόνο κατοίκους, όμως οι προσπάθειες των κατοίκων να φέρουν ζωή στο χωριό δεν σταματά. «Παρά την παρακμή των χωριών του Τροόδους, ο Πεδουλάς θα επιζήσει, απ’ εδώ αρχίζει η άνοδος. Ο Πεδουλάς διαθέτει καλό και καθαρό κλίμα, διαθέτει ωραία ξενοδοχεία και εστιατόρια και, πάνω απ’ όλα, φυσική ομορφιά», δήλωσε ο Κοινοτάρχης του χωριού κ. Παύλου.

Το χωριό πλέον είναι δημοφιλής προορισμός και για τους ξένους που επισκέπτονται το νησί μας ολόχρονα. Επιπλέον, οι περισσότερες επιχειρήσεις στην κοινότητα είναι οικογενειακές και γι’ αυτό μπορούν να προσφέρουν χαμηλές τιμές και εγκάρδια φιλοξενία. Σύμφωνα με τον κ. Ανδρέου, το χωριό είναι δημοφιλής προορισμός, προπάντων τον χειμώνα, για τον λόγο ότι διαθέτει τα μουσεία του, προσφέρει ακόμα την πατροπαράδοτη και χωριάτικη νοοτροπία του, και έχει ένα θαυμάσιο μονοπάτι της φύσης. Το χωριό παρ' όλ' αυτά έχει κάποιες ελλείψεις και σχεδιάζονται κάποια έργα, για να δημιουργήσουν χώρους αναψυχής για τους νέους του χωριού.
Ελλείψεις και μελλοντικά σχέδια
Το χωριό, σύμφωνα με τον Κοινοτάρχη, παρ' όλο που έχει πανέμορφα ξενοδοχεία, δεν προσφέρει νυκτερινή ζωή στους επισκέπτες και αυτό είναι μειονέκτημα για τον τουρισμό του Πεδουλά. «Η είσπραξη των φόρων στην κοινότητα φτάνει το 100%. Δεν υπάρχει Πεδουλιώτης που να χρωστά φόρους. Είναι για να τον θαυμάζεις τον κόσμο εδώ», λέει ο Κοινοτάρχης και συμπληρώνει ότι αρκετά εκλελεγμένα μέλη του κοινοτικού συμβουλίου αναλαμβάνουν τα ίδια ακόμη και το κλάδεμα τριανταφυλλιών, που υπάρχουν σε δημόσια μέρη της κοινότητας, για να κάνουν ακόμη πιο όμορφο το χωριό τους.

Η κοινότητα διαθέτει δρόμους σε καλή κατάσταση, πολύ καλής ποιότητας νερό, αστυνομικό σταθμό, πρατήριο πετρελαιοειδών, νοσοκομείο. «Ο Πεδουλάς χρειάζεται άμεσα μια πισίνα και ένα παιδικό πάρκο, όπως και έναν χώρο για τους νέους. Οι τουρίστες που διαμένουν στο χωριό, μετά το δείπνο, δεν έχουν πού να πάνε για ένα ποτό. Ένα μπαράκι, ένα κέντρο πολλαπλής χρήσης, τα έχει ανάγκη η κοινότητα για να έχει και νυκτερινή ζωή», λέει ο Κοινοτάρχης. Στόχος, τα επόμενα χρόνια, είναι χώροι αναψυχής για να φέρουν πίσω στο χωριό τους νέους.
Ιστορία του χωριού
Η ιστορία του Πεδουλά χρονολογείται πίσω στους Βυζαντινούς χρόνους και επί Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας ήταν βασιλική ιδιοκτησία. Η εκπαίδευση στο χωριό ξεκίνησε επίσημα το 1853 μ.Χ., ενώ ιδιωτικά σχολεία λειτουργούσαν κιόλας από το 1700 μ.Χ. Οι Πεδουλιώτες φοιτούσαν στα τοπικά σχολεία Δημοτικής και Μέσης εκπαίδευσης του χωριού.
Η γεωργία ήταν από την αρχή ο στυλοβάτης της οικονομίας του χωριού και ο Πεδουλάς ήταν πάντα ιδανικός τόπος για την καλλιέργεια κερασιών, μηλιών και άλλων οπωροφόρων δέντρων. Η γεωργία από μόνη της, όμως, δεν παρήγαγε αρκετό εισόδημα, έτσι ακόμα και σε δύσκολες εποχές της ιστορίας του Πεδουλά, ο τουρισμός, το εμπόριο και οι οικοτεχνίες προωθούνταν ως συμπληρωματικές πηγές εισοδήματος. Η ύφανση ήταν η αποκλειστική ενασχόληση των γυναικών κατά τις χειμερινές μέρες. Τα περισσότερα νοικοκυριά διέθεταν αργαλειούς, με τους οποίους έφτιαχναν βαμβακερά και μάλλινα υφάσματα, χαλιά και κουβέρτες. Η εμπειρία ακόμα πολλών βυρσοδεψείων στο χωριό επέτρεπε μέχρι πρόσφατα στους κατοίκους του Πεδουλά να ασχολούνται με την επεξεργασία δερμάτων, από τα οποία φτιάχνονταν παπούτσια και μπότες.
Ο Πεδουλάς είναι το κεφαλοχώρι της Μαραθάσας, το χωριό το οποίο ήταν τρομερά ανεπτυγμένο και πρόσφερε όλες τις υπηρεσίες που χρειάζονταν οι κάτοικοι όλων των χωριών της περιοχής. Είχε ένα από τα καλύτερα και πρώτα γραμματοδιδασκαλεία στην Κύπρο. Έπειτα εξελίχθηκε σε παρθεναγωγείο και αρρεναγωγείο, κατόπιν έγινε το Δημοτικό Σχολείο και το 1912 ιδρύθηκε και το Γυμνάσιο. Το Γυμνάσιο ήταν τόσο καλό, που έρχονταν μαθητές από διάφορα χωριά, μέχρι και από τα Λεύκαρα.

Δυστυχώς το Δημοτικό και το Γυμνάσιο επηρεάστηκαν από την αστυφιλία και τον Ιούνιο του 2004 έκλεισαν τις πύλες τους για τους μαθητές. Το Γυμνάσιο σήμερα συνεχίζει όμως να αντιστέκεται και να λειτουργεί σαν συνεδριακό κέντρο, φιλοξενεί την Κρατική Ορχήστρα Νέων και γίνεται και κατασκηνωτικός χώρος. Στο δημοτικό στεγάζεται το Περιβαλλοντικό Κέντρο «Στέλιος», με τη συνεργασία και τη βοήθεια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, και προσφέρει μαθήματα περιβάλλοντος τόσο εντός όσο και εκτός του Κέντρου από έμπειρους καθηγητές.
Έτσι πήρε το όνομά του το χωριό
Η ονομασία του χωριού προέρχεται από τη λέξη «πέδιλο» επειδή το χωριό είχε μεγάλη ποσότητα δερμάτων και πολλούς σκαρπάρηδες, οι οποίοι κατασκεύαζαν παπούτσια και πέδιλα, και έτσι πήρε το όνομά του το χωριό.
Οι εκκλησίες του χωριού
Το σημαντικότερο και πιο γνωστό αξιοθέατο του Πεδουλά είναι αναμφίβολα η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του χωριού και περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Δέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες, ντόπιους και ξένους, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις τοιχογραφίες που κοσμούν το μεγαλύτερο μέρος της εκκλησίας. Επιγραφή πάνω από τη βόρεια είσοδο της εκκλησίας δίνει πληροφορίες για την ηλικία της: Κτίστηκε και τοιχογραφήθηκε το 1474 δαπάναις του ιερέα Βασίλειου Χάμαδου.

Ο ναός συμπεριλαμβάνεται στις ξυλόστεγες μονόχωρες εκκλησίες, που συναντά κανείς κυρίως στην οροσειρά του Τροόδους. Από τα αξιοσημείωτα του εσωτερικού της εκκλησίας είναι το ξύλινο τέμπλο, που είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα του είδους του που διασώζονται στο νησί. Στο επιστύλιο του τέμπλου αυτού υπάρχει ζωγραφισμένο το οικόσημο του μεσαιωνικού Βασιλείου της Κύπρου και δίπλα ο δικέφαλος αετός, σύμβολο των Παλαιολόγων, των τελευταίων βασιλέων του Βυζαντίου.
Εντυπωσιακό οικοδόμημα, ορατό από όλα σχεδόν τα σημεία του χωριού, είναι ο ογκώδης ναός του Τιμίου Σταυρού, με τον πελώριο θόλο και τα δύο πανύψηλα καμπαναριά του. Η κατασκευή του χρονολογείται από το 1935 και ήταν σίγουρα μια από τις μεγαλύτερες εκκλησίες της εποχής, πράγμα που καταδεικνύει και τον βαθμό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της κοινότητας. Στον ναό φυλάσσεται Σταυρός, του οποίου η μια πλευρά είναι επίχρυση και παριστάνει τη Γέννηση του Χριστού και η άλλη τη Σταύρωση. Εντός του Σταυρού υπάρχει τεμάχιο από το Τίμιο Ξύλο που μεταφέρθηκε από το Βυζάντιο.
Τα μουσεία του χωριού
Το Βυζαντινό Μουσείο Πεδουλά δημιουργήθηκε επί αρχιερατείας του Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου, για να στεγάσει εικόνες και ιερά κειμήλια (13ος - 20ός αιώνας), που σώθηκαν από τις εκκλησίες του Πεδουλά. Το Βυζαντινό Μουσείο βρίσκεται πλησίον του ναού του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Ιδρυτής και γενναιόδωρος χορηγός του Βυζαντινού Μουσείου υπήρξε ο αείμνηστος Ανδρέας Έλληνας. Σημαντική υπήρξε και η συμβολή του Αιδ. Πρωτοπρεσβύτερου Χαράλαμπου Κούρρη, ο οποίος συγκέντρωσε και διαφύλαξε στην εκκλησία του Τιμίου Σταυρού και εικόνες και άλλα κειμήλια που σήμερα εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο.
Ένα καλοδουλεμένο κόσμημα του χωριού είναι το Λαογραφικό Μουσείο, που στεγάζει την ιστορία όχι μόνο του Πεδουλά αλλά του τόπου γενικότερα. Μέσα από τα διάφορα εκθέματά του, ο επισκέπτης παίρνει μια δυνατή γεύση από τις συνθήκες διαβίωσης των παλιών Κυπρίων. Το όλο δημιούργημα είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια να κρατηθεί ζωντανή η μνήμη του πρόσφατου παρελθόντος, ώστε τόσο οι μελλοντικές γενιές όσο και οι ξένοι επισκέπτες να γνωρίσουν από κοντά το πολιτισμικό παρελθόν του τόπου. Σε ένα πολύ ενδιαφέρον, επιμορφωτικό δωμάτιο στεγάζονται τα αντικείμενα διαφόρων επαγγελματιών του Πεδουλά, μιας ξεχασμένης εποχής. Παρουσιάζονται με λεπτομέρεια το «κωμοδρομιό», το καζάνι της ζιβανίας, τα αμπελουργικά σκεύη, τα εργαλεία και τα κατασκευάσματα της βυρσοδεψίας, τα σύνεργα του καρεκλά, του παπουτσή, του κουρέα και του χασάπη.
Ξενοδοχεία και ταβέρνες στον Πεδουλά
Ο Πεδουλάς προσελκύει σημαντικό αριθμό ντόπιων και ξένων επισκεπτών, ιδιαίτερα τούς καλοκαιρινούς μήνες. Μπορεί ο ταξιδιώτης να ξεκουραστεί χωρίς οχληρία αυτοκινήτων και άλλων μέσων μεταφοράς, να απολαύσει το όμορφο κλίμα και το εξαιρετικό φυσικό και δροσερό νερό. Επίσης, θα απολαύσει την πατροπαράδοτη ντόπια φιλοξενία. Ο Πεδουλάς προσφέρεται για αγροτουρισμό όλες τις εποχές, αφού διαθέτει πληθώρα καταλυμάτων και πάμπολλες επιλογές όσον αφορά το φαγητό.

Τα Elyssia Ηotel, Two Flowers Ηotel, Mountain Rose Ηotel, Πλάτανος Ηotel, Christys Palace Hotel, Health Habitat Hotel, το Αριστοτέλειο Boutique Hotel και τους καλοκαιρινούς μήνες το Central Hotel παρέχουν άριστες υπηρεσίες διαμονής, με τα περισσότερα να διατηρούν τα δικά τους εστιατόρια, που προσφέρουν κυπριακά πιάτα και μεζέδες. Τα πλείστα ξενοδοχεία είναι οικογενειακές επιχειρήσεις, με φιλόξενους ιδιοκτήτες και υπαλλήλους.
Συνταγή Ρετσέλια Μαραθάσας
Από την κ. Ανδρούλλα Θεοχάρους
Δεν μπορούσαμε να φύγουμε από το χωριό χωρίς να επισκεφθούμε το σπίτι της νοικοκυράς του χωριού, το οποίο είναι ανοικτό για όλους τους περαστικούς για ένα καφεδάκι, μέχρι και για ζεστά φαγητά της ημέρας και σπιτικά γλυκά. Εκεί η κ. Ανδρούλλα μάς έστρωσε ένα τραπέζι γεμάτο φαγητά, γλυκά, σπιτικά αλλαντικά, παστά φρούτα και σπιτίσια ζιβανία. Δεν μπορούσαμε παρά να τα δοκιμάσουμε όλα. Όμως το ξεχωριστό πιάτο ήταν το γνωστό παραδοσιακό γλυκό για τα παιδιά, τα ρετσέλια της Μαραθάσας με παστά φρούτα.
Υλικά:
-Διάφορα αποξηραμένα φρούτα της επιλογής σας, κομμένα σε μικρά κομματάκια (μήλα, δαμάσκηνα, σύκα, κεράσια)
-Βανίλια ξυλάκι
-Έψιμα
Μέθοδος: Κόψετε τα φρούτα σε κύβους και βγάλτε τα κουκούτσια.
Αναμείξετε τα διάφορα αποξηραμένα φρούτα με το έψιμα σε ένα μπολ και απολαύσετέ το σαν γλυκό.