Σημαντικό παράγοντα στην αγορά ακινήτων αποτελούν οι φόροι και τα τέλη που καταβάλλονται κατά την αγορά, πώληση και ιδιοκτησία ακινήτων. Ήδη έχουν αποσταλεί οι επιστολές που αφορούν στον φόρο ακίνητης ιδιοκτησίας για το 2016 και ο οποίος (αν δεν έχουν αλλάξει τα περιουσιακά στοιχεία του φορολογούμενου,) θα είναι στο 25% του αντίστοιχου περσινού ποσού, νοουμένου ότι αυτός καταβληθεί μέχρι τέλος Οκτωβρίου. Σε περίπτωση που ο φόρος καταβληθεί την περίοδο Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου, τότε αυτός θα είναι 27,5% του αντίστοιχου περσινού, ενώ οποιαδήποτε πληρωμή μετά το τέλος του χρόνου θα επιβαρύνεται με επιπλέον 10% επί του οφειλόμενου ποσού. Το 2017 ο συγκεκριμένος φόρος καταργείται και, ως εκ τούτου, οποιαδήποτε περιουσία αγοράστηκε μέσα στο 2016 δεν θα υπόκειται σε φόρο ακίνητης περιουσίας (ο φόρος επιβάλλεται επί του συνόλου της περιουσίας σε τιμές του 1980 που κατέχει κάποιος κατά την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους). Όσον αφορά τον φόρο ακίνητης ιδιοκτησίας, αυτός επιβάλλεται επί του κεφαλαιακού κέρδους από την πώληση ακινήτου στην Κύπρο ή μετοχών ιδιωτικής εταιρείας που κατέχει ακίνητο στη χώρα, μετά την αφαίρεση οποιασδήποτε επίδρασης του πληθωρισμού.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις φορολογικές ρυθμίσεις που έγιναν το προηγούμενο έτος, στην περίπτωση που κάποιο ακίνητο θα αγοραστεί μέσα στο 2016, ανεξαρτήτως του πότε θα πωληθεί, δεν θα επιβάλλεται φόρος κεφαλαιουχικών κερδών για οποιοδήποτε κέρδος. Σημειώνεται ακόμη ότι επαγγελματίες του κλάδου θεωρούν ότι αυτό το μέτρο θα μπορούσε να επεκταθεί γι' ακόμη ένα έτος, αφού αποτελεί κίνητρο προσέλκυσης νέων επενδυτών. Θα πρέπει να τονιστεί ότι επιχειρήσεις ή φυσικά πρόσωπα που προχωρούν σε συναλλαγές σε ακίνητα μέσα από εμπορικές πράξεις/ συνήθεις επαγγελματικές δραστηριότητες, υπόκεινται σε εταιρικό φόρο και φόρο εισοδήματος, ανεξαρτήτως με το πότε έχει γίνει η συναλλαγή (η απαλλαγή όπως παρουσιάστηκε πιο πάνω και αναφέρεται στον Φόρο Κεφαλαιουχικών κερδών αφορά τις μεμονωμένες πωλήσεις ακινήτων που φορολογούνται με φόρο κεφαλαιακών κερδών). Στην τελευταία συνεδρία της Επιτροπής Οικονομικών στη Βουλή συζητήθηκε, αμυδρώς, πιθανή τροποποίηση του τρόπου επιβολής χαμηλού ποσοστού Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) για κύρια κατοικία. Σύμφωνα με τα όσα ισχύουν τώρα, στην περίπτωση κύριας κατοικίας με εμβαδόν μέχρι 275 τ.μ., για τα πρώτα 200 τ.μ. καταβάλλεται 5% ΦΠΑ και για τα υπόλοιπα 19%. Τονίζεται, όμως, ότι η κατοικία αυτή δεν θα μπορεί να ενοικιαστεί (αλλιώς θα πρέπει να καταβληθεί 19% ΦΠΑ) ή να πωληθεί πριν από την πάροδο 10 ετών (αν αυτό συμβεί, καταβάλλεται η διαφορά μεταξύ 19% και 5% για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα μέχρι τη συμπλήρωση των 10 ετών). Σύμφωνα με την προτεινόμενη τροποποίηση, άτομα τα οποία έχουν ήδη επωφεληθεί από τον μειωμένο συντελεστή 5%, θα μπορούν να αγοράσουν νέα κατοικία πριν από την πάροδο δέκα ετών από την αγορά της πρώτης και να διεκδικήσουν και πάλι τον μειωμένο συντελεστή, νοουμένου ότι θα πληρώσουν τη διαφορά μεταξύ 19% και 5% για την πρώτη κατοικία κατά αναλογία μέχρι τη συμπλήρωση δέκα ετών. Πωλήσεις καινούργιων επαγγελματικών χώρων υπόκεινται σε 19% ΦΠΑ, ενώ η πώληση μεταχειρισμένων ακινήτων και γης (το νομοσχέδιο που κατάθεσε η κυβέρνηση για επιβολή ΦΠΑ δεν προχώρησε), δεν υπόκειται σε ΦΠΑ. Επισημαίνεται ότι το ενοίκιο είναι εκτός πεδίου επιβολής ΦΠΑ και γι’ αυτό δεν χρεώνεται οποιοδήποτε ποσό ΦΠΑ στον ενοικιαστή. Ως εκ τούτου, ο ιδιοκτήτης του ακινήτου δεν μπορεί να διεκδικήσει οποιοδήποτε ποσό ΦΠΑ, το οποίο κατέβαλε κατά την αγορά του. Απ' εκεί και πέρα, όσον αφορά τα μεταβιβαστικά, η προσωρινή ρύθμιση που υπήρχε έχει μονιμοποιηθεί, με την επιβολή 50% των μεταβιβαστικών σε περίπτωση που η αγοραπωλησία δεν υπόκειται σε ΦΠΑ και 0% στην περίπτωση που υπόκειται.
Σε περίπτωση που το ακίνητο το οποίο αγοράζεται δεν έχει τίτλο, θα πρέπει να υπογραφεί πωλητήριο συμβόλαιο, να χαρτοσημανθεί και να κατατεθεί στο Κτηματολόγιο, ώστε να διασφαλίζεται ο αγοραστής. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται όταν το ακίνητο το οποίο πωλείται έχει εγγεγραμμένα εμπράγματα βάρη, για τα οποία θα πρέπει να εκδίδεται απαλλακτικό πριν ολοκληρωθεί η συναλλαγή. Επιπλέον, για την ολοκλήρωση της συναλλαγής απαιτείται η έκδοση απαλλακτικού από το Τμήμα Φορολογίας. ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited
