Μικρά χωριά, μεγάλα προβλήματα

Η «ΣΗΜΕΡΙΝΗ» ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΓΡΑΨΕ ΟΣΑ ΤΙΣ ΤΑΛΑΝΙΖΟΥΝ
Κάποιοι από τους ομορφότερους τόπους της χώρας μας βρίσκονται εδώ και αρκετά χρόνια σε κατάσταση μαρασμού ή και παρακμής. Ποιες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι και ποια αιτήματα προβάλλουν
Πλησιάζουν οι εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και η «Σημερινή» βρέθηκε σε ορισμένες κοινότητες και Δήμους για να συναντήσει τους Δημάρχους και τους Κοινοτάρχες, και να συζητήσουμε κάποια προβλήματα και παράπονα που αντιμετωπίζουν τα χωριά και προπάντων στις ορεινές περιοχές του νησιού μας. Στόχος των επισκέψεων αυτών ήταν η καταγραφή των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι περιοχές, προκειμένου αυτά να ιεραρχηθούν και ει δυνατόν να εισακουσθούν και να γίνουν πράξεις, ώστε να βοηθήσουμε στην αναζωογόνηση των χωριών της Κύπρου.
Μειώνονται οι κάτοικοι

Συναντήσαμε τον Δήμαρχο των Λευκάρων Σάββα Ξενοφώντος, ο οποίος μας ανέφερε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα χωριά είναι η αστυφιλία, η οποία είναι ένα πρόβλημα με απρόβλεπτες συνέπειες.

«Οι νέοι φεύγουν, δεν υπάρχει εργασία, δεν υπάρχουν πλέον κίνητρα παραμονής τους και αναγκάζονται νέοι και οικογένειες να εγκαταλείπουν το χωριό. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Πριν από ακριβώς 12 χρόνια οι μαθητές του περιφερειακού Γυμνασίου και Λυκείου ήταν 450 ενώ σήμερα είναι 270, από τους οποίους 20 είναι πρόσφυγες από διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής που διαμένουν στην Κοφίνου, δηλαδή μια μείωση περίπου 40%. Το Δημοτικό για την ίδια περίοδο από 125 έπεσε στους 56, μείωση 55%. Το δε νηπιαγωγείο αριθμεί 25 παιδάκια. Ο πληθυσμός του χωριού είναι γερασμένος, καθώς οι περισσότεροι κάτοικοι είναι συνταξιούχοι», δήλωσε ο κ. Ξενοφώντος.

Το ζήτημα της αστυφιλίας δεν είναι βέβαια καινούργιο. Από την αρχή του προηγούμενου αιώνα, ο αστικός πληθυσμός στην Κύπρο είχε αρχίσει να παρουσιάζει ταχύτερη αύξηση από τον αγροτικό. Ήδη μετά το 1960 δεν είχε απλά μικρότερη αύξηση, αλλά άρχισε να παρουσιάζει καθαρή μείωση. Η αστυφιλία είναι κλασικό παράγωγο της αναπτυξιακής διαδικασίας σε όλο τον κόσμο, εδώ και αιώνες. Εντούτοις, σε κάθε κοινωνία αποκτά ιδιαίτερες διαστάσεις και μπορεί να έχει διαφορετικές συνέπειες.

Ειδικότερα, όμως, σε καιρό βαθιάς οικονομικής κρίσης, μέσα στη σημερινή συγκυρία, αξίζει σίγουρα να μας απασχολήσει. Η περισυλλογή και οι περικοπές δημόσιων δαπανών χτυπούν κάποτε περισσότερο τους ανθρώπους που εξακολουθούν να ζουν σε απομακρυσμένες και σχετικά απομονωμένες αγροτικές κοινότητες, με αποτέλεσμα να επιτείνουν τις τάσεις φυγής και τον πληθυσμιακό και άλλο μαρασμό τους. Η άλλη όψη του νομίσματος της αστυφιλίας είναι η εγκατάλειψη και ίσως απερήμωση της υπαίθρου και των αγροτικών πληθυσμών. Κάποιοι από τους ομορφότερους τόπους της χώρας μας βρίσκονται εδώ και αρκετά χρόνια σε κατάσταση μαρασμού ή και παρακμής.
Ζητούν επιχορήγηση για έργα

Το δεύτερο πρόβλημα, σύμφωνα με τον Δήμαρχο, είναι το Τοπικό Σχέδιο, το οποίο επιβλήθηκε το 2003 έχει επιτείνει το πρόβλημα, διότι δημιουργήθηκαν πέραν του κανονικού ζώνες πρασίνου και μειώσεις του συντελεστή δόμησης, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει οικοδομική ανάπτυξη. Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ. Ξενοφώντος, «δεν έχουν γίνει εδώ και πολλά χρόνια εκ μέρους του κράτους έργα υποδομής όχι μόνο στα Λεύκαρα, αλλά και σε άλλα χωριά της ορεινής Λάρνακας και στη γύρω περιοχή. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι τα περισσότερα κονδύλια για Αγροτική Ανάπτυξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται ότι διοχετεύονται αλλού».
Δυσκολίες στην αναπαλαίωση

Ένα άλλο πρόβλημα στα χωριά της Κύπρου είναι το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετά διατηρητέα σπίτια με υπουργική απόφαση και κάποιοι ιδιοκτήτες, αλλά όχι αρκετοί, έχουν αρχίσει την αναπαλαίωση με χορηγία του κράτους μέχρι και 50%. Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς συνιστά μείζονα συνταγματική και ηθική υποχρέωση, ως εκφράζουσα αισθητικές αξίες του παρελθόντος, παραδόσεις, ιστορικές μνήμες και ως ανεκτίμητη παρακαταθήκη του μέλλοντος. Η νομοθεσία ρυθμίζει τα θέματα της προστασίας και ανάδειξης των διατηρητέων κτηρίων/μνημείων και των παραδοσιακών οικισμών.

Καθορίζει επίσης τις υποχρεώσεις των πολιτών για τη συντήρηση, επισκευή, ανακαίνιση των προστατευόμενων ακινήτων ιδιοκτησίας τους, προβλέποντας, ως αντιστάθμισμα, ειδικά κίνητρα διοικητικά και οικονομικά. Στην πράξη, η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου παρουσιάζει μεγάλα προβλήματα και ελλείμματα. Η αλλοίωση της αισθητικής, ιστορικής, πολιτιστικής ταυτότητας του ελληνικού χώρου μαρτυρεί την αδυναμία προώθησης αποτελεσματικών πολιτικών προστασίας και διαχείρισης του πολιτιστικού πλούτου.

«Στα Λεύκαρα υπάρχουν 455 σπίτια τα οποία έχουν κατονομαστεί ως διατηρητέα», ανέφερε ο Δήμαρχος Λευκάρων. Τέλος, ο Δήμαρχος σημείωσε ότι ως Δήμος προσπαθούν να αναπτύξουν τον Αγροτουρισμό, καθώς μέχρι στιγμής υπάρχουν 12 αγροτουριστικά καταλύματα με 69 κλίνες και βρίσκονται σε εξέλιξη άλλα τρία. Επίσης, υπάρχουν πολλές ταβέρνες, καφετερίες και εστιατόρια, για να προσφέρουν στον τουρισμό του χωριού.
Προβλήματα ορεινής Λεμεσού

Τα προβλήματα της ορεινής Λεμεσού τέθηκαν επί τάπητος στο πλαίσιο σύσκεψης στο Προεδρικό, υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη με τους κοινοτάρχες της περιοχής, και με τη συμμετοχή των Υπουργών Εσωτερικών, Υγείας και Μεταφορών. Ο Λευτέρης Περικλή, Πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων Λεμεσού, δήλωσε πως η εντύπωση που αποκόμισαν είναι ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θέλει οπωσδήποτε να δοθούν λύσεις σε αυτά τα χρόνια προβλήματα, όπως το θέμα του δρόμου Λεμεσού-Σαϊτά, το στεγαστικό ζήτημα και παροχή βοήθειας σε ζευγάρια για να μπορούν να διαμένουν στις ορεινές κοινότητες, στις οποίες, όπως ανέφερε, αποψιλώθηκε εντελώς ο πληθυσμός και «έχουν γίνει σχεδόν γηροκομεία».

Για το θέμα του δρόμου, ο κ. Περικλή ανέφερε πως έχει παρθεί απόφαση ότι θα ξεκινήσει η πρώτη φάση από την 1η Ιανουαρίου 2018 και θα καλύψει την απόσταση από τα Πολεμίδια μέχρι την Παλώδια. Ερωτηθείς για το κόστος αυτής της πρώτης φάσης, είπε πως πρόκειται για ένα ποσό γύρω στα 20 εκατομμύρια. Σημείωσε πως το συνολικό έργο θα στοιχίσει 150 εκατομμύρια ευρώ, η πρώτη φάση θα αφορά την απόσταση από τα Πολεμίδα μέχρι την Παλώδια, η δεύτερη από την Παλώδια μέχρι την Άλασσα και η τρίτη από την Άλασσα μέχρι τον Σαϊτά.
Επιδότηση σε νεαρά ζευγάρια

Σε σχέση με τα οικιστικά ζητήματα, ο κ. Περικλή ανέφερε πως μέχρι το 2012 υπήρχε ένα σχέδιο, με βάση το οποίο επιδοτούνταν τα νεαρά ζευγάρια με περίπου 17 χιλιάδες ευρώ, η εφαρμογή του οποίου, ωστόσο, σταμάτησε. «Στη συνάντηση συζητήσαμε κατά πόσο θα επαναφερθεί το σχέδιο τούτο. Ο Πρόεδρος έδωσε οδηγίες στον Υπουργό Εσωτερικών να δουν ξανά το ζήτημα και ίσως και κάποια οικόπεδα φθηνά σε νεαρά ζευγάρια», είπε ο κ. Περικλή. Ερωτηθείς για το ζήτημα του πετρελαίου θέρμανσης, ανέφερε πως είναι λίγο δύσκολο να επαναφερθεί αυτή τη στιγμή, απ' ό,τι τους εξήγησε ο Πρόεδρος, λόγω των οικονομικών δυσκολιών που υπάρχουν.

Για το θέμα του νοσοκομείου, είπε πως έγινε εκτεταμένη συζήτηση και πως ο Υπουργός Υγείας έδωσε κάποιες εξηγήσεις γιατί είχαν δοθεί προσφορές, αλλά η εκτίμηση ήταν μικρότερη από τις προσφορές που δόθηκαν. Έτσι είναι υποχρεωμένοι να επαναπροκηρύξουν τις προσφορές, για να δούμε τι γίνεται παρακάτω, πρόσθεσε.