Ευθύνη και στις Ρυθμιστικές Αρχές

ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΑΪΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Τόσο το ΔΝΤ όσο και ο Διεθνής Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) πιστεύουν ότι η αύξηση προστατευτισμού αποτελεί τον κυριότερο λόγο για τη στασιμότητα
Η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ, κ. Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε ότι η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει να αντιμετωπίσει νέο κύμα προστατευτισμού
Οι οικονομολόγοι πιστεύουν πως είναι η αύξηση του προστατευτισμού που έχει οδηγήσει στην επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, σημειώθηκε στασιμότητα στο διεθνές εμπόριο. Και τούτο κυρίως ως αποτέλεσμα της αύξησης των προστατευτικών μέτρων. Σύμφωνα με έκθεση του Global Trade Alert που παρακολουθεί τον προστατευτισμό διεθνώς, o όγκος του διεθνούς εμπορίου παρέμεινε στάσιμος από τον Ιανουάριο του 2015.

Στο μεταξύ, στατιστικά στοιχεία του Απριλίου 2016 δείχνουν ότι τόσο οι εξαγωγές όσο και οι εισαγωγές διεθνώς παραμένουν πιο κάτω απ' ό,τι ήταν τον Ιανουάριο του 2015 και κινήθηκαν από τότε ελάχιστα. Αναφέρεται ότι τόσο το ΔΝΤ όσο και ο Διεθνής Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) πιστεύουν πως η αύξηση προστατευτισμού αποτελεί τον κυριότερο λόγο για τη στασιμότητα.

Όσον αφορά την Κύπρο, κατά το 2015 οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 0,6% στα €5,1 δις, ενώ οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 20,3% στα €1,7 δις, δηλαδή σημειώθηκε εμπορικό περίσσευμα ύψους €3,4 δις. Η Κύπρος δεν επηρεάζεται σημαντικά από τον παγκόσμιο προστατευτισμό προϊόντων λόγω του μικρού μεγέθους συναλλαγών σε αγαθά, αφού είναι χώρα αμιγώς υπηρεσιών.
Η περίπτωση του TTIP

Στις αρχές του 2013 η Αμερική και η Ε.Ε. άρχισαν συνομιλίες για τη σύναψη διμερούς εμπορικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου, γνωστή ως Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Από τότε, δηλαδή τρία χρόνια μετά, δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία. Οι συνομιλίες έχουν αντιμετωπίσει πολιτική και λαϊκή αντίδραση, αλλά και ενστάσεις από Ρυθμιστικές Αρχές. Βασικά, η συμφωνία αναφέρεται στην ελευθεροποίηση περισσότερων υπηρεσιών παρά αγαθών και έτσι έχει επικεντρωθεί περισσότερο στους κανονισμούς παρά στους εισαγωγικούς δασμούς.

Αλλά οι διαπραγματευτές απέτυχαν να λάβουν υπόψη τους τις δυσχέρειες να υποχρεωθούν οι Ρυθμιστικές Αρχές στην Αμερική και την Ε.Ε. να συντονίσουν τα πρότυπά τους. Παράλληλα, και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού δημιουργήθηκε ψυχρότητα στη συνομολόγηση νέων συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου. Αφότου το Κογκρέσο στην Αμερική επικύρωσε συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με ορισμένες μικρές χώρες -όπως είναι η Κολομβία, ο Παναμάς και η Νότιος Κορέα- έχει αλλάξει νοοτροπία και δεν αντιμετωπίζει φιλικά νέες εμπορικές συμφωνίες.

Αναφέρεται ότι ο Υπουργός για το διεθνές εμπόριο της Γαλλίας, κ. Matthias Fekl, έχει ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τερματίσει τις συνομιλίες για τη συνομολόγηση εμπορικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με την Αμερική. Και τούτο ως αποτέλεσμα των συνεχών αιτημάτων από την Αμερική και του γεγονότος, όπως δήλωσε ο κ. Fekl, ότι οι Αμερικανοί δεν είναι διατεθειμένοι να προβούν σε υποχωρήσεις. Στη Γαλλία, που προετοιμάζεται για προεδρικές εκλογές το 2017, το κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα του Προέδρου κ. Ολάντ, όπως και άλλοι κεντροδεξιοί υποψήφιοι πρόεδροι, βρίσκονται αντιμέτωποι με τα προστατευτικά επιχειρήματα του ακροδεξιού κόμματος της κ. Marine Le Pen. Επίσης, ο Αντικαγκελάριος της Γερμανίας κ. Sigmar Gabriel δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις για τη συνομολόγηση συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με την Αμερική έχουν αποτύχει.

Παράλληλα, στη Γερμανία αριστεροί πολιτικοί αντιτίθενται στη συμφωνία αυτή, φοβούμενοι ότι θα υποβαθμίσει τα περιβαλλοντικά πρότυπα και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Αναφέρεται ότι οι επικρίσεις εναντίον των διαπραγματεύσεων που προήλθαν από τον κ. Gabriel έχουν εκνευρίσει τους Γερμανούς επιχειρηματικούς ηγέτες, που υποστηρίζουν ότι μια εμπορική συμφωνία θα βελτιώσει την πρόσβαση των γερμανικών εταιρειών στην Αμερική και θα οδηγήσει σε περισσότερες θέσεις εργασίας.

Αναφέρεται, όμως, ότι αντίθετα από τον Αντικαγκελάριο, η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έχει εκφράσει την εμπιστοσύνη της στη συμφωνία αυτή, το ίδιο υποστήριξε και η κ. Cecilia Malmstrom, κοινοτική Επίτροπος για το εμπόριο, που δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται. Αναφέρεται, δε, ότι στην Μπρατισλάβα οι Υπουργοί Εμπορίου της Ε.Ε. συμφώνησαν όπως οι διαπραγματεύσεις συνεχίσουν.
Προβλήματα και με τον TTP

Η άλλη συμφωνία 12 χωρών της Ασίας Ειρηνικού Trans - Pacific Partnership (TTP), μεταξύ των οποίων η Αμερική, η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Αυστραλία, η οποία έχει υπογραφεί τον περασμένο Φεβρουάριο, αντιμετωπίζει προβλήματα στο Αμερικανικό Κογκρέσο. Ο Ρεπουμπλικάνος προεδρικός υποψήφιος Ντόναλντ Τραμπ αντιτίθεται στη συμφωνία αυτήν, ενώ η δημοκρατική υποψήφια Χίλαρι Κλίντον, η οποία ως Υπουργός Εξωτερικών είχε εμπλακεί στη διαπραγμάτευση της συμφωνίας αυτής, έχει δηλώσει ότι δεν μπορεί να την υποστηρίξει υπό την παρούσα της μορφή. Βέβαια, ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ελπίζει ότι το Κογκρέσο θα την εγκρίνει μεταξύ της εκλογικής περιόδου του Νοεμβρίου και της εγκατάστασης του νέου προέδρου τον Ιανουάριο. Αλλά αυτό είναι μάλλον απίθανο.
NAFTA και CETA

Παράλληλα, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Αμερικής, Καναδά και Μεξικού, γνωστή ως ΝAFTA, είναι καταστροφική, τη δε συμφωνία ΤΤΡ την αποκαλεί μια «απαίσια συμφωνία» και απειλεί να επιβάλει τιμωρητικούς δασμούς στις αμερικανικές εταιρείες που μετακινούν εργασίες στο εξωτερικό.

Αντίθετα, ο υποψήφιος αντιπρόεδρος των Ρεπουμπλικανών, κ. Mike Pence, κυβερνήτης της πολιτείας Ιντιάνα, δήλωσε ότι ελεύθερο εμπόριο σημαίνει νέες θέσεις εργασίας και πιστεύει στις παραδοσιακές απόψεις των Ρεπουμπλικανών για τα πλεονεκτήματα των χαμηλών δασμών και το διεθνές εμπόριο. Το 2015 η Πολιτεία Indiana είχε εξαγάγει σχεδόν $34 δις εμπορεύματα, με τις κυριότερες αγορές στον Καναδά, το Μεξικό και την Ιαπωνία. Επίσης, το 2014, που είναι τα πιο πρόσφατα στοιχεία, οι γεωργοί της Indiana απεκόμισαν από τις ξένες αγορές περισσότερα από $5,7 δις.

Στο μεταξύ η συμφωνία ελευθέρου εμπορίου που έχει υπογραφεί μεταξύ του Καναδά και της Ε.Ε. (Comprehensive Economic and Trade Agreement - CETA) αντιμετωπίζει κι αυτή προβλήματα επικύρωσης. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγκάστηκε να αθετήσει την προηγούμενη θέση της -ότι η συμφωνία αυτή μπορούσε να επικυρωθεί σε διακυβερνητικό επίπεδο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου- και να παραδεχθεί πως ορισμένες πρόνοιες της συμφωνίας χρειάζεται να εγκριθούν από μεγάλο αριθμό εθνικών και περιφερειακών κοινοβουλίων σε ολόκληρη την Ε.Ε.

Η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου Ε.Ε. - Καναδά - CETA αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης και των θέσεων εργασίας με την προώθηση των εξαγωγών και τη μείωση του κόστους των εισαγωγών της επιχείρησης που χρειάζονται ως πρώτες ύλες για την κατασκευή των προϊόντων τους. Παράλληλα, προσφέρει περισσότερη επιλογή στους καταναλωτές, διατηρεί τα υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα, ενώ παρέχει σημαντικές ευκαιρίες αγοράς για τις ευρωπαϊκές εταιρείες και ειδικά των πιο μικρών.

Αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ακόμα προσπαθεί να επιτύχει ομόφωνη στήριξη της συμφωνίας αυτής. Έτσι, στην Μπρατισλάβα οι Υπουργοί Εμπορίου και Ε.Ε. έδωσαν την έγκρισή τους για την επικύρωση της CETA. Αναφέρεται όμως ότι η κυβέρνηση της Αυστρίας είναι διχασμένη όσον αφορά το θέμα αυτό, ενώ υπάρχει ένσταση και στο κοινοβούλιο του Βελγίου. Κατά συνέπεια, προβλέπεται ότι η επικύρωση της συμφωνίας αυτής είναι πιθανόν να καθυστερήσει για χρόνια, αφού δεν μπορεί να εφαρμοστεί μέχρις ότου επικυρωθεί από εθνικά και περιφερειακά κοινοβούλια στην Ε.Ε.
Κακή οικονομική πρακτική

Όσον αφορά το διεθνές εμπόριο, η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ κ. Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε ότι η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει να αντιμετωπίσει νέο κύμα προστατευτισμού και οι ασκούντες πολιτική πρέπει να συγκεντρωθούν στην ενδυνάμωση του διεθνούς εμπορίου. Η κ. Λαγκάρντ προειδοποιεί ότι οι οικονομικοί κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία επιδεινώθηκαν από δηλώσεις πολιτικών και από την αυξημένη αντίθεση στην παγκοσμιοποίηση.

Ο περιορισμός του διεθνούς εμπορίου είναι μια καθαρή περίπτωση κακής οικονομικής πρακτικής. Οι δε οικονομολόγοι πιστεύουν ότι είναι η αύξηση του προστατευτισμού που έχει οδηγήσει στην επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου. Ο ΠΟΕ έχει αναφέρει ότι ο όγκος του διεθνούς εμπορίου αναμένεται να αυξηθεί κατά μόνο 1,7% κατά το 2016, ρυθμός που είναι ο πιο χαμηλός από τότε που άρχισε η χρηματοοικονομική κρίση το 2008.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΙΧΑΗΛ
Διοικητικός Σύμβουλος,
KPMG Limited.

Οι απόψεις και γνώμες που διατυπώνονται στο παρόν είναι αυτές του
συγγραφέα και δεν εκπροσωπούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις και γνώμες
της KPMG International ή Οίκων Μελών της KPMG.