Η εποχή μετά την «Τραμποκάλυψη»

Κόντρα σε κάθε ανάλυση και δημοσκόπηση που ήθελε τη Χίλαρι Κλίντον να κερδίζει τις αμερικανικές εκλογές, αυτός που κατάφερε τελικά να εξασφαλίσει το «εισιτήριο» για τον Λευκό Οίκο ήταν ο Ντόναλτ Τραμπ, κάνοντας τον διεθνή Τύπο να παραμιλά για «Τραμποκάλυψη». Αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς προκειμένου να υπολογίζει κανείς με ακρίβεια τις επιπτώσεις της εξέλιξης αυτής σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, εντούτοις, σε αρχικό στάδιο θα μπορούσε κανείς να αναμένει ότι: Θα υπάρξει αφενός μια πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση του ζητήματος της ισλαμικής τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή και, αφετέρου, επιτάχυνση των ενεργειακών σχεδιασμών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η δεύτερη διαπίστωση επηρεάζει άμεσα τόσο την Ελλάδα όσο και την Κύπρο, των οποίων το ενεργειακό πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη. Σε αυτό το πλαίσιο έχει, επίσης, σημασία να δούμε ποιοι ήταν οι Έλληνες της Αμερικής που λειτούργησαν ως άνθρωποι-κλειδιά στην προσπάθεια εκλογής του 45ου Προέδρου των ΗΠΑ και αν αυτό μπορεί να σημαίνει κάτι για την επόμενη μέρα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.

Παράλληλα, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε ποια στάση θα κρατήσει ο Τραμπ απέναντι στον Ερντογάν και στην άνοδο του Ισλάμ στην Τουρκία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, όσες προβλέψεις και αν γίνουν, σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής θα πρέπει κανείς να αναμένει να δει στην πράξη την εφαρμογή τους από τον Τραμπ προκειμένου να τις αξιολογήσει, παρά να τον κρίνει από τις προεκλογικές του θέσεις οι οποίες κυρίως ήταν για εσωτερική κατανάλωση.
Κινητοποίηση στα ενεργειακά

Αρχίζοντας από τα ενεργειακά, o Τραμπ είχε κερδίσει κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας τη συμπάθεια των εταιρειών ενέργειας. Ο ίδιος υποστηρίζει κατηγορηματικά την ανάπτυξη ενεργειακών αποθεμάτων των ΗΠΑ και τη συνέχιση των γεωτρήσεων σε διάφορες χώρες του κόσμου, σε αντίθεση με την περιοριστική πολιτική Ομπάμα στο εν λόγω ζήτημα τα τελευταία οκτώ χρόνια.

Σε δηλώσεις του στη «Wall Street Journal», ο ειδικός σε θέματα πετρελαίου και διευθύνων σύμβουλος της Continental Resources Χάρολντ Χαν, ο οποίος υπήρξε ένας από τους βασικούς ενεργειακούς συμβούλους της εκστρατείας του κ Τραμπ, δήλωσε ότι θα τον στηρίξει υιοθετώντας μια πιο σκληρή γραμμή εναντίον των γεωπολιτικών αντιπάλων των ΗΠΑ στον κλάδο της ενέργειας, όπως η Σαουδική Αραβία. Ορισμένοι, μάλιστα, ειδικοί σε θέματα ενέργειας αναμένουν ότι η διοίκηση Τραμπ ενδέχεται επίσης να επανεξετάσει τις οικονομικές κυρώσεις που η κυβέρνηση Ομπάμα επέβαλε κατά της Ρωσίας.

Αυτό θα είναι αναμφίβολα προς όφελος της Exxon Mobil, η οποία έχει επενδύσει δισεκατομμύρια σε ρωσικά έργα που έχουν μπει στον πάγο από το 2014. «Έχουμε την πρόθεση να συνεργαστούμε εποικοδομητικά με τον νέο Πρόεδρο», δήλωσε μετά την εκλογή Τραμπ ο εκπρόσωπος της Exxon Mobil Άλαν Τζέφερς. Λαμβάνοντας κανείς υπ' όψιν ότι οι αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου Noble και Exxon Mobil δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ και δεδομένων των καλών σχέσεων του Τραμπ με το Ισραήλ και την Αίγυπτο (ο Αλ Σίσι ήταν ο πρώτος ηγέτης που τον συνεχάρη) είναι πολύ πιθανό να παρατηρηθεί μια πιο έντονη κινητικότητα, όσον αφορά τις έρευνες και εξορύξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οι Έλληνες του Τραμπ

Ανάμεσα στους ανθρώπους που πλαισίωσαν τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας υπήρξαν, όπως ήταν λογικό, και Έλληνες της Αμερικής. Ορισμένοι από αυτούς ήταν: Ο Τζορτζ Παπαδόπουλος, συμβούλους του Ντόναλτ Τραμπ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, o Τζορτζ Τζιτζίκος, διευθυντής επιχειρήσεων της εκστρατείας και ένας εξ αυτών που αποτελούσαν την αρχική πενταμελή ομάδα η οποία βρίσκεται δίπλα στον νέο Πλανητάρχη, κι ο Ρινς Πρίμπους, Πρόεδρος της Εθνικής Ρεπουμπλικανικής Επιτροπής.

Ανάμεσα σε αυτούς τους τρεις ξεχωρίζει η παρουσία του Τζορτζ Παπαδόπουλου. Γεννημένος στο Σικάγο από Θεσσαλονικιούς γονείς, ο κ Παπαδόπουλος σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο DePaul University και το 2010 πήρε τον μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το University College London. Κατέχει διευθυντική θέση σε εταιρεία στο Λονδίνο που ειδικεύεται σε ζητήματα ενεργειακής πολιτικής, ενώ έχει διατελέσει και ερευνητής του Ινστιτούτου Hudson.

Η υποστήριξη του Παπαδόπουλου

Ο κ. Παπαδόπουλος υπήρξε από τους πρωτεργάτες της προώθησης της ενεργειακής συμμαχίας Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, ενώ στο παρελθόν πραγματοποίησε δημόσια παρέμβαση προκειμένου να αρθεί το εμπάργκο πωλήσεων αμερικανικών όπλων στην Κύπρο. Σε πρόσφατη μάλιστα συνέντευξή του στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος» της Κύπρου, ο κ. Παπαδόπουλος υπερθεμάτισε τον κομβικό ρόλο που μπορεί να παίξει η Κύπρος για τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.

Αναφερόμενος στη Χίλαρι σε ομιλία του σε προεκλογική συγκέντρωση των «Ελληνοαμερικανών Φίλων του Τραμπ», ο κ. Παπαδόπουλος επεσήμανε ότι, αν και βρίσκεται στα πράγματα, για τρεις δεκαετίες δεν έκανε κάτι για την Ελλάδα, την Κύπρο και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. «Η Χίλαρι είχε επισκεφθεί και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, είδατε κάποια αλλαγή, έκανε κάτι;», διερωτήθηκε. Ο Τραμπ επιδιώκει την αλλαγή όχι μόνο στο σύστημα, αλλά και στην εξωτερική πολιτική, επεσήμανε ο κ. Παπαδόπουλος. Σε γενικό πλαίσιο, επομένως, με το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου να βρίσκεται υπό εξέλιξη και τις τριμερείς συνεργασίες με Ελλάδα, Ισραήλ και Αίγυπτο να εμβαθύνονται, μπορεί κανείς να αναμένει ότι ο κ. Παπαδόπουλος θα σταθεί, στον βαθμό που μπορεί, υποστηρικτικά σε όποιες προκλήσεις εμφανιστούν.

Οι σχέσεις με τη Ρωσία

Όσον αφορά τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ελλάδα και την Κύπρο, κανείς δεν μπορεί να αναμένει πως η εκλογή Τραμπ σημαίνει ταυτόχρονα και άμεσες ουσιαστικές αλλαγές προς τα εθνικά μας συμφέροντα. Εντούτοις, υπάρχει ένα σημείο το οποίο αν αξιοποιηθεί κατάλληλα, έμμεσα, μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα στις διάφορες εθνικές μας υποθέσεις.

Σε αντίθεση με τη Χίλαρι Κλίντον που ήταν εχθρικά προσκείμενη προς τη Ρωσία και ειδικά προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Ντόναλτ Τραμπ διεμήνυσε ότι είναι πρόθυμος για άρση ή ακόμη και χαλάρωση των κυρώσεων εναντίον της Μόσχας για το ζήτημα της Κριμαίας. Από την πλευρά του ο Ρώσος Πρόεδρος δήλωσε πως η χώρα του είναι έτοιμη να κάνει ό,τι της αναλογεί για την αποκατάσταση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον.

Μια τέτοια εξέλιξη θα ευνοούσε μια καλύτερη συνεργασία των δυο υπερδυνάμεων για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή και επίλυση του Συριακού, ενώ θα παρείχε σε Λευκωσία και Αθήνα μια άνεση κινήσεων στις σχέσεις τους με τη Μόσχα, κάτι που ασφαλώς δεν θα ήταν εφικτό σε περίπτωση εκλογής της Χίλαρι Κλίντον. Επιπλέον, μια δραστικότερη αντιμετώπιση της τρομοκρατίας θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις και στην επίλυση του συνεχιζόμενου ρεύματος λαθρομεταναστών προς την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου και της Ελλάδας.

Το σνομπάρισμα στον Ερντογάν

Μπορεί ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος να διαθέτει επενδύσεις σε διάφορες μουσουλμανικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας (υπάρχουν δυο πύργοι Trump στην Κωνσταντινούπολη), εντούτοις, έχει στηλιτεύσει επανειλημμένως την ισχυροποίηση του ακραίου Ισλάμ. Το γεγονός ότι ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος στέκεται στο πλευρό των αντιπάλων της ισλαμικής Τουρκίας, της Αιγύπτου και του Ισραήλ, έχει τη δική του ξεχωριστή σημασία.

Αμφότερες οι χώρες οικοδομούν, με σταθερά και προσεκτικά βήματα, έναν άξονα συνεργασίας με την Ελλάδα και την Κύπρο, συνάπτοντας τριμερείς συμφωνίες στον ενεργειακό και στον αμυντικό τομέα. Σε αυτό το σημείο αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι, κατά την πρόσφατη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, τον Σεπτέμβριο, ο Ντόναλτ Τραμπ αρνήθηκε να συναντήσει τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ την ίδια στιγμή είχε επαφές και διευρυμένες συνομιλίες τόσο με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ, τον οποίο χαρακτήρισε «φανταστικό τύπο» (he’s a fantastic guy), όσο και με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου.

ΗΠΑ και Τουρκία θα εξακολουθήσουν ασφαλώς να διατηρούν τις υφιστάμενες σχέσεις τους, εντούτοις, οι απαιτήσεις του Τραμπ για καταπολέμηση της τρομοκρατίας από την Άγκυρα θα είναι πλέον μεγαλύτερες, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Η Τουρκία από νωρίς φρόντισε μέσω του Πρωθυπουργού της Μπιναλί Γιλντιρίμ να ζητήσει από τον Τραμπ να εκδώσει τον Γκιουλέν, προκειμένου να υπάρξει μία νέα σελίδα στις διμερείς σχέσεις. Αυτό δεν πρέπει να αποκλείεται, δεδομένου ότι ο σύμβουλος του Τραμπ Πίτερ Ναβάρο είχε εκφράσει τον ισχυρισμό πως η οργάνωση του Γκιουλέν στήριξε την Κλίντον.