Λειτουργικός Αλφαβητισμός: Στρεβλώσεις στα όρια σκανδάλου

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ που συμμετείχαν στα Δοκίμια Γλώσσας ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ που συμμετείχαν στα Δοκίμια Μαθηματικών ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΑΙΔΙΩΝ με πιθανότητα Γλωσσικού Αναλφαβητισμού ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΑΙΔΙΩΝ με πιθανότητα Μαθηματικού Αναλφαβητισμού ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΑΙΔΙΩΝ με πιθανότητα Γλωσσικού και Μαθηματικού Αναλφαβητισμού
2014-2015 7933 7971 11,6% 11,9% 6,6%
2013-2014 7674 7734 6% 5,2% 2,7%
2012-2013 7838 7896 7,5% 7,5% 3,8%
Το πρόβλημα εντοπίζεται στο Δημοτικό και «αντιμετωπίζεται» στο Γυμνάσιο
Το Πρόγραμμα Λειτουργικού Αλφαβητισμού (Π.Λ.Α.) εφαρμόζεται με «επιτυχία» (αναφέρει το ΥΠΠ) από τη σχολική χρονιά 2007-2008. Στόχος του, ο έγκαιρος εντοπισμός παιδιών που έχουν μεγάλη πιθανότητα να μείνουν λειτουργικά αναλφάβητα, έτσι ώστε να λάβουν την απαραίτητη στήριξη και βοήθεια μέσα από παρεμβατικά προγράμματα.
Το Π.Λ.Α. εφαρμόστηκε αρχικά στα δημόσια σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης μόνο σε μαθητές της Στ' Δημοτικού. Από τη σχολική χρονιά 2011-2012 εφαρμόζεται στους μαθητές που φοιτούν στην Γ' και Στ' τάξη. Η επαναλαμβανόμενη αυτή μέτρηση παρέχει τη δυνατότητα στο Εκπαιδευτικό μας Σύστημα να εντοπίζει αυτά τα παιδιά, να παρακολουθεί την πορεία, την πρόοδό τους, να αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των δράσεων και των παρεμβάσεων, εκεί και όπου εφαρμόζονται, για να τα στηρίξουν. Τα δοκίμια που χρησιμοποιούνται θεωρούνται έγκυρα, αξιόπιστα και επιστημονικά τεκμηριωμένα, αφού ετοιμάζονται βάσει προτύπων διεθνών οργανισμών.
Ο Λειτουργικός Αλφαβητισμός διακρίνεται σε γλωσσικό και μαθηματικό. Ο γλωσσικός αλφαβητισμός περιλαμβάνει δεξιότητες του ατόμου να αποκωδικοποιεί και να κατανοεί τον γραπτό λόγο, να κωδικοποιεί και να παράγει γραπτό λόγο μέσα από την κατάκτηση των μηχανισμών της ανάγνωσης και της γραφής. Ο μαθηματικός αλφαβητισμός περιλαμβάνει τη χρήση μαθηματικών γνώσεων.
Τα επίσημα στοιχεία του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (Κ.Ε.Ε.Α) για τα παιδιά που αναγνωρίζονται με μεγάλη πιθανότητα να μείνουν λειτουργικά αναλφάβητα στην Γ ́ τάξη του Δημοτικού Σχολείου για τις τρεις προηγούμενες σχολικές χρονιές παρουσιάζονται στον πίνακα.
Τα αποτελέσματα αυτά τυγχάνουν, ασφαλώς, περισσότερης και αναλυτικότερης επεξεργασίας. Συνοπτικά αναφέρουμε δύο βασικά χαρακτηριστικά των παιδιών με υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής στις ομάδες ρίσκου του λειτουργικού αναλφαβητισμού:
1.Οι μαθητές με ξένη υπηκοότητα παρουσιάζονται με τριπλάσιο ποσοστό από τα παιδιά με κυπριακή υπηκοότητα ως προς το ρίσκο γλωσσικού αναλφαβητισμού και διπλάσιο ποσοστό ως προς το ρίσκο μαθηματικού αναλφαβητισμού
2.Οι μαθητές που εισήλθαν στο Δημοτικό σε ηλικία μικρότερη των 6 ετών το ποσοστό συμμετοχής τους στις ομάδες ρίσκου είναι μεγαλύτερο από τα παιδιά που εισήλθαν σε ηλικία μεγαλύτερη των 6 ετών.
Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Όχι να τη σκουπίζουμε κάτω από το χαλί. Την ώρα που εκατοντάδες παιδιά εντοπίζονται και κατατάσσονται από την Γ' τάξη του Δημοτικού στις ομάδες υψηλού ρίσκου για γλωσσικό και μαθηματικό αναλφαβητισμό, για λόγους που το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να εξηγήσει, δεν τους παρέχεται ούτε ένα λεπτό στήριξης ή εξατομικευμένης παρέμβασης κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Δημοτικό. Η ενισχυτική διδασκαλία έχει καταργηθεί. Τα παιδιά παραμένουν χωρίς σανίδα σωτηρίας σε έναν φουρτουνιασμένο ωκεανό.
Μπροστά σε αυτή την πρόκληση, γιατί εμείς ως ΠΟΕΔ έτσι αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα, το Υπουργείο Παιδείας συμπεριφέρεται με έναν παράδοξο και παράλογο τρόπο. Εντοπίζει το πρόβλημα στο Δημοτικό, αλλά εφαρμόζει μηχανισμούς «αντιμετώπισής» του στο Γυμνάσιο. Όταν το πρόβλημα είναι διαχειρίσιμο το βάζει στο περιθώριο. Όταν περάσουν τα χρόνια, τρέχει να το μαζέψει. Το περίεργο είναι με πόσο πάθος και σθένος «αντιμετωπίζεται», κατόπιν εορτής, ο γλωσσικός και μαθηματικός αναλφαβητισμός.

Περισσότερες από χίλιες πεντακόσιες (1500) περίοδοι παραχωρούνται κάθε εβδομάδα στα Γυμνάσια, όπου «εφαρμόζεται», τα τελευταία χρόνια, Πρόγραμμα Αλφαβητισμού. Εξήντα (60) και πλέον καθηγητές διορίζονται για να τρέχουν πίσω από το παραμελημένο πρόβλημα. Δεν χρειάζεται να είναι ειδικός κάποιος για να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν. Αυτό που θα μπορούσε με σωστό προγραμματισμό να γίνει έγκαιρα και αποτελεσματικά στο Δημοτικό, «χρειάζονται» δεκάδες καθηγητές για να το «αντιμετωπίσουν» στο Γυμνάσιο.
Οι δύσκολες στιγμές που όλοι βιώσαμε σε αυτόν τον τόπο, από το 2012, μας δίδαξαν ότι δεν πρέπει να ανεχόμαστε στρεβλώσεις, παραλογισμούς, παρατυπίες, παρανομίες. Η σιωπή και η ανοχή συνεργούν στην καταστροφή. Παρεμποδίζουν την επίρριψη ευθυνών εκεί που πρέπει. Αφαιρούν τη δικαίωση από ομάδες που επωμίζονται βάρη και ευθύνες που δεν τους αναλογούν. Ήρθε η ώρα το Υπουργείο Παιδείας, που αφήνει όλα αυτά τα χρόνια το βάρος και την ευθύνη να πέφτει στις πλάτες των σκαπανέων της Εκπαίδευσης, των εκπαιδευτικών, να αναλάβει τις δικές του ευθύνες. Ήρθε η ώρα να δώσει εξηγήσεις, αλλά πολύ περισσότερο λύσεις.
ΦΙΛΙΟΣ ΦΥΛΑΚΤΟΥ
Πρόεδρος ΠΟΕΔ