Άνθρωπος ή ρομπότ...

Η κατασκευή της πραγματικότητας της «μεταμνημονιακής εποχής» είναι η πιο ευπώλητη δικαιολογία της επικαιρότητας
Η σκέψη μου ταξιδεύει... Εκεί που πέφτουν οι βόμβες, εκεί που κραυγάζουν οι μάνες τα διαμελισμένα σωθικά των παιδιών τους. Εκεί που η θάλασσα ξεβράζει άψυχα σώματα μωρών. Αυτή τη θάλασσα που έγινε ο υγρός τάφος τόσων ψυχών και μεις εδώ βαυκαλιζόμαστε... Κοιτάμε το δράμα τους ψάχνοντας δικαιολογίες που να μας δημιουργούν ψευδαισθήσεις. Δικαιολογίες για την αδικαιολόγητη σιωπή μας, για την ασχολίαστη αδράνειά μας. Ποια η θέση μας για τον κόσμο, πού πάει τούτος ο κόσμος... ποια η θέση του ενεργού πολίτη... γιατί είμαστε ανενεργοί, γινόμαστε ρομπότ;
Είναι στη φύση του ανθρώπινου είδους να σκέφτεται μονάχα τον εαυτό του; Είναι άραγε στη φύση μας να θεωρούμε πως δεν υπάρχουν μεγαλύτερα προβλήματα από τα δικά μας; Αυτό που φαίνεται είναι ότι επιλέξαμε τον δρόμο της σιωπής. Επιλέξαμε τη σιωπή της αδράνειας, της ανέχειας. Πολλές φορές ακόμη και η σιωπή λέει πολλά, αλλά η δική μας σιωπή είναι διαφορετική. Η δική μας σιωπή δεν λέει τίποτα, η δική μας σιωπή είναι αδρανής.
Δεν μιλάμε γι’ αυτούς που πεθαίνουν, δεν μιλάμε για τη λύσσα των ισχυρών, για την αδυσώπητη μανία των πλουσίων να γίνονται πλουσιότεροι, δεν μιλάμε για τη θάλασσα που καταπίνει πτώματα, δεν μιλάμε για τη σαθρή ιδεοληψία των τζιχάντ, δεν μιλάμε... παρά μόνο κατασκευάζουμε πραγματικότητες, τις ντύνουμε με παρδαλές φανφάρες και κορδωνόμαστε σαν Δον Κιχώτες για τα ακατόρθωτα κατορθώματά μας.

Εμείς οι τοσοδούληδες λέμε τάχα πως νικήσαμε το θεριό της κρίσης και έτσι όπως φοράμε τα κοστούμια μας, χαριεντιζόμενοι νιώθουμε σάμπως «νικητές» ανάμεσα σε νικημένους. Το θέμα είναι πως το θεριό της κρίσης το χρειάζονται οι ισχυροί της γης. Όπως έλεγε ο Τσόρτσιλ με την κυνική του ειλικρίνεια, «πήραμε όσο έδαφος θέλαμε, ένα δυσανάλογο μερίδιο του πλούτου και του εμπορίου όλου του κόσμου, το θέμα είναι ότι η αξίωσή μας να μην μας ενοχλούν οι άλλοι λαοί φαίνεται παράλογη σε αυτούς».
Αυτή η κατασκευή της πραγματικότητας της «μεταμνημονιακής εποχής» είναι η πιο ευπώλητη δικαιολογία της επικαιρότητας. Αυτή, λοιπόν, η δικαιολογία θα αποτελέσει το προεκλογικό λάβαρο αλλά θα δεχθεί και τα αντιπολιτευτικά πυρά. Σημασία, ωστόσο, έχει πόσος λόγος θα γίνει για κάτι που αποτελεί μια κατασκευή της πραγματικότητας! Σημασία θα έχει πόσο αδόκητα θα δεχθεί η μάζα μια «κατασκευή».

Αυτή η «κατασκευή» έχει ιδιοτελή σκοπό και κίνητρα, καθώς και ιδεολογικό υπόβαθρο. Καθημερινά δεχόμαστε να ακούμε χιλιάδες κατασκευασμένες πραγματικότητες, συστημικές οπτικές, φτιαχτά προβλήματα και προβληματισμούς. Τα ακούμε, τα συζητάμε, τα αφήνουμε να μας επηρεάζουν και ύστερα οραματιζόμαστε τις λύσεις, βρίσκουμε τα λάθη, τους λάθος, τις αιτίες και τις αφορμές. Οι άνθρωποι κρίνουν με βάση τα όσα γνωρίζουν.

Κρίνουν ακόμη και αυτά που δεν γνωρίζουν με όσα γνωρίζουν. Και όσο οι προπαγάνδες βασίζονται σε κάποια αληθινά στοιχεία, οι άνθρωποι πιστεύουν πως γνωρίζουν περισσότερα απ’ όσα πραγματικά γνωρίζουν. Οι άνθρωποι γινόμαστε ρομπότ. Δηλαδή, μαθαίνουμε να δίνουμε προσοχή στην επιφάνεια, στο φαίνεσθαι, καταναλώνουμε παθητικά, ακολουθούμε εντολές, δεν σκεφτόμαστε, ακολουθούμε τη μάζα. Αν θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι, αν θέλουμε να είμαστε ενεργοί πολίτες, θα πρέπει να μάθουμε να ενεργούμε συνειδητά, ακόμη κι αν διαφωνούμε με τους πολλούς, ακόμη κι αν διαφωνούμε με τους φίλους μας.
ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΗ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ-ΤΡΥΦΩΝΙΔΟΥ
Ψυχολόγος Σχολικής-Εξελικτικής Κατεύθυνσης