«Μαύρες τρύπες» στην αιγοπροβατοτροφία

Ο Ελεγκτής διαπιστώνει ότι δίδονται επιδοτήσεις χωρίς τον απαραίτητο έλεγχο
Γιατί οι Αρχές δεν απαιτούν στις αιτήσεις για επιδοτήσεις να παρουσιάζονται αναλυτικά δεδομένα για το γάλα και το κρέας που πωλούν οι αιγοπροβατοτρόφοι, ώστε να διαπιστωθεί ο αριθμός των ζώων που έχουν;
Ατασθαλίες στον τρόπο στήριξης της αιγοπροβατοτροφίας εντοπίζει στην έκθεσή του για τον ΚΟΑΠ (Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών) ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας Οδυσσέας Μιχαηλίδης. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η Κομισιόν και συγκεκριμένα η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης διαπίστωσε ότι οι κυπριακές αρμόδιες Αρχές δεν κάνουν επιτόπιους ελέγχους επιλεξιμότητας, η βάση δεδομένων είναι δυσλειτουργική και γίνονται εσφαλμένες πληρωμές.

Δηλαδή, οι κτηνοτρόφοι μπορούν να δηλώνουν περισσότερα ζώα ώστε να παίρνουν τις επιδοτήσεις, χωρίς να υπάρχει ο απαραίτητος έλεγχος. Ως εκ τούτου, η Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο να προτείνει τον αποκλεισμό, από κοινοτική χρηματοδότηση, ποσοστού 25% του συνολικού ποσού που παραχωρήθηκε στο πλαίσιο της ειδικής στήριξης στον τομέα των αιγοπροβάτων για τα έτη υποβολής αιτήσεων 2014 και 2015.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΚΟΑΠ, το ποσό που αντιστοιχεί στην πιο πάνω διόρθωση ανέρχεται σε περίπου €0,7 εκ. (€744.308). Και εδώ εγείρονται σημαντικά ερωτήματα όπως: γιατί οι Αρχές δεν απαιτούν στις αιτήσεις για επιδοτήσεις να παρουσιάζονται αναλυτικά δεδομένα για το γάλα και το κρέας που πωλούν οι αιγοπροβατοτρόφοι, ώστε να διαπιστωθεί ο αριθμός των ζώων που έχουν;

Γιατί δεν κατατίθενται παράλληλα στοιχεία για τις κοινωνικές ασφαλίσεις και τη φορολογία που πληρώνει ο κάθε κτηνοτρόφος και γιατί κάποιοι επωφελούνται, ενώ την ίδια στιγμή άλλοι θα κληθούν να πληρώσουν τη νύφη για τους υπόλοιπους; Όλα αυτά τη στιγμή που ο Υπουργός Γεωργίας ανακοίνωσε ότι βάσει του νέου σχεδίου Αγροτικής Ανάπτυξης θα διαθέσει 7 εκ. ευρώ για την ενίσχυση του κλάδου της αιγοπροβατοτροφίας λόγω φακέλου του χαλλουμιού και είναι σαφής ο προβληματισμός, αν αυτό το κονδύλι θα διατεθεί καταχρηστικά ή αν λήφθηκαν οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε να αποφευχθούν τα πιο πάνω φαινόμενα;
Αναξιοπιστία βάσης δεδομένων
Όπως προστίθεται στην έκθεση, η δυσλειτουργικότητα και αναξιοπιστία της βάσης δεδομένων για την αιγοπροβατοτροφία, με όλα τα συνεπαγόμενα προβλήματα, επισημάνθηκε επανειλημμένα σε παλαιότερες Εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, τόσο προς τον ΚΟΑΠ, όσο και προς τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, χωρίς ωστόσο να προωθηθούν δραστικά μέτρα για επίλυση του προβλήματος. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω ευρημάτων, ήδη δρομολογούνται διορθωτικές ενέργειες από τον ΚΟΑΠ, σε συνεργασία με τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες.
Εκχερσώνουν παράνομα
Ταυτόχρονα η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε πολλές εκχερσώσεις μεγάλων εκτάσεων, τόσο ιδιωτικών όσο και χαλίτικων, οι οποίες καλύπτονται από φυσική και άγρια βλάστηση και, σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι ενταγμένες στο δίκτυο «Natura 2000», με στόχο να καταστούν επιλέξιμες. Μετά από ένα έτος ΚΟΑΠ, Τμήμα Δασών και Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν επί του θέματος. Σύσταση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι ότι πρέπει να ληφθούν όλα τα μέτρα, ώστε να αποτραπούν περαιτέρω εκχερσώσεις σε περιοχές «Natura 2000» και σε χαλίτικη ή δασική γη.
Έληξαν τα συμβόλαια αλλά πληρώνονται ακόμα...
Ένα άλλο θέμα που εντόπισε ο Γενικός Ελεγκτής είναι ότι δίνονται εκταρικές επιδοτήσεις για κρατικά τεμάχια που καλλιεργούνται από ιδιώτες, χωρίς όμως να βρίσκεται σε ισχύ οποιαδήποτε συμφωνία μίσθωσης. Αναλυτικά, βάσει στοιχείων που διέθεσε στην Ελεγκτική Υπηρεσία το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, σε συνάρτηση με τη βάση δεδομένων των αιτούμενων τεμαχίων για καταβολή εκταρικής επιδότησης, εντοπίστηκαν περί τα 1.500 τεμάχια εκ των οποίων μόνο τα 173 καλύπτονται από 266 συνολικά συμβάσεις μίσθωσης ή άδειες χρήσης.

Παράλληλα, αναφέρεται ότι από τα στοιχεία του Κτηματολογίου προκύπτει ότι δύο από τις 266 συμβάσεις μίσθωσης, για τις οποίες δεν παρεχόταν δυνατότητα ανανέωσης, έληξαν τον Μάιο του 2011 και τον Οκτώβριο του 2013. Επιπλέον, από τις 266 περιπτώσεις συμβάσεων μίσθωσης/άδειων χρήσης, μόνο στις 57 ο αιτητής εκταρικής επιδότησης ταυτίζεται με τον εγγεγραμμένο μισθωτή του τεμαχίου, ενώ σε άλλες 47 περιπτώσεις ο αιτητής φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, να είναι πρόσωπο συνδεδεμένο με τον μισθωτή.

Δηλαδή από τα 1.500 τεμάχια κρατικής γης που εντοπίστηκαν, περισσότερα από 1.300 τεμάχια, που αφορούν σε συνολική αιτούμενη έκταση περίπου 7.900 δεκαρίων, μέγιστης επιλέξιμης έκτασης περίπου 8.000 δεκαρίων, δεν καλύπτονται από σύμβαση μίσθωσης. Λαμβάνοντας υπόψη ότι, για το 2015, η επιδότηση και η πράσινη ενίσχυση ανά δεκάριο ανέρχεται σε περίπου €34, τότε το συνολικό ετήσιο όφελος που αποκόμισαν οι αιτητές από την εκταρική επιδότηση και μόνο των τεμαχίων αυτών, ξεπερνά τις €272.000.

Σύσταση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι ότι η διευθέτηση του ζητήματος θα πρέπει να προωθηθεί άμεσα με συνεργασία του ΚΟΑΠ με το Υπουργείο Εσωτερικών, με στόχο την πάταξη της μη αδειοδοτημένης εκμετάλλευσης κρατικής γης, καθώς και για σκοπούς αποθάρρυνσης της παρατηρούμενης εκχέρσωσης κρατικής και δασικής γης, που σε ορισμένες, μάλιστα, περιπτώσεις, έχει ενταχθεί στο δίκτυο «Νatura 2000».
Άλλα έγγραφα σε άλλους φακέλους...
Σε άλλη διαπίστωσή του ο Ελεγκτής αναφέρει ότι σε αιτήσεις για επενδύσεις στις γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις δεν αριθμούνται όλα τα έντυπα και οι σελίδες τους, ενώ η καταχώριση των εγγράφων δεν γίνεται βάσει της σειράς αρίθμησής τους, με κίνδυνο απώλειας εγγράφων. Την ίδια στιγμή διαπιστώνεται ότι δεν γίνονται διασταυρούμενες αναφορές στα καταχωρισμένα έγγραφα, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται ο έλεγχος ορθότητας των διαδικασιών.

Αναφέρεται την ίδια ώρα περίπτωση φακέλου συγκεκριμένης αίτησης, η έκθεση του οποίου δεν είχε καταχωριστεί μέχρι την ημερομηνία του ελέγχου τον Απρίλιο του ίδιου έτους. Η έκθεση και τα σχετικά έγγραφα βρίσκονταν σε διάφανο φάκελο δεμένο με τον φάκελο άλλης αίτησης με κίνδυνο απώλειάς τους, με αποτέλεσμα ο φάκελος της αίτησης να μην είναι πλήρως ενημερωμένος.
Δεν συμμορφώθηκαν
Παράλληλα, κατόπιν ελέγχου τον Απρίλιο του 2015 από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΓΔΓΑΑ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με στόχο την αξιολόγηση του συστήματος του τομέα της πολλαπλής συμμόρφωσης, διεφάνη ότι ο ΚΟΑΠ δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως με τις απαιτήσεις της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας, αναφέροντας, ως κυριότερες -12- διαπιστώσεις, ελλείψεις στις οδηγίες που δίνονται στους επιθεωρητές που διενεργούν τους επιτόπιους ελέγχους και ανεπάρκεια των διενεργηθέντων ελέγχων.

Επισημαίνεται ότι και το 2012 επεβλήθη δημοσιονομική διόρθωση ύψους €117.667, λόγω αδυναμιών στην εφαρμογή του συστήματος πολλαπλής συμμόρφωσης από τον ΚΟΑΠ, αναφορικά με τα έτη υποβολής αιτήσεων 2005-2007. Όπως αναφέρει η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η ΓΔΓΑΑ εξετάζει το ενδεχόμενο να προτείνει τον αποκλεισμό, από κοινοτική χρηματοδότηση, ποσοστού 1% του συνόλου των άμεσων ενισχύσεων, των ενισχύσεων αγροτικής ανάπτυξης και των ενισχύσεων για τον οίνο για τα έτη 2013 και 2014.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΟΑΠ, το ποσό που θα χαθεί ανέρχεται σε περίπου €1,4 εκ., ενώ ήδη δρομολογούνται διορθωτικές ενέργειες από τον ΟΑΠ, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Αρχές ελέγχου (Τμήμα Γεωργίας, Τμήμα Περιβάλλοντος, Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας). Το θέμα επιβολής της προτεινόμενης δημοσιονομικής διόρθωσης βρίσκεται σε διαδικασία διαβούλευσης μεταξύ της ΓΔΓΑΑ και του ΟΑΠ.