Η Ρίτα Σούπερμαν καταθέτει σε υπόθεση σωματεμπορίου

ΤΡΕΙΣ ΩΡΕΣ ΚΑΤΑΙΓΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΤΕΞΕΤΑΣΗΣ
Η πρώτη αστική αγωγή στην Κύπρο, όπου γυναίκα αναγνωρισμένη ως θύμα εμπορίας διεκδικεί αποζημίωση για τη σεξουαλική εκμετάλλευση που υπέστη
«Οι κοπέλες ήθελαν να πάνε στην Ισπανία, όπου είχαν συγγενείς και μιλούσαν τη γλώσσα. Όμως εξαπατήθηκαν και κατέληξαν στην Κύπρο, με την υπόσχεση ότι από την Κύπρο θα πήγαιναν στην Ισπανία με το τρένο»!
«Δυστυχώς αρεσκόμαστε να έχουμε γυναίκες εμπορεύματα, να τις πουλούμε για να κάνουν σεξ με άντρες ενώ δεν θέλουν, δηλαδή βιασμούς, με λίγα λόγια. Πρέπει, επιτέλους, ν' αναγνωρίσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα στον τόπο μας»
Με ένα σφυροκόπημα τριών ωρών σκληρής αντεξέτασης της Υπαστυνόμου Ρίτας Σούπερμαν από τον δικηγόρο Νάσο Παναγιώτου σημαδεύτηκε την περασμένη Τρίτη (14 Ιουνίου 2016), η διαδικασία ενώπιον του Δικαστή Αλέξανδρου Παναγιώτου στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, όπου εκδικάζεται η πρώτη αστική αγωγή στην Κύπρο, κατά την οποία αναγνωρισμένο από την Αστυνομία θύμα σωματεμπορίας διεκδικεί αποζημίωση για τη σεξουαλική εκμετάλλευση που υπέστη. Εναγόμενοι στην υπόθεση, που χρονολογείται από το 2008, είναι ο ιδιοκτήτης και άλλοι εργαζόμενοι στο καμπαρέ Roxy στη Λευκωσία, που έχει κλείσει στο μεταξύ.

Ενάγουσα είναι η Charitin Baez Nunez, από τη Δομινικανή Δημοκρατία, σήμερα παντρεμένη και μητέρα τριών παιδιών στην πατρίδα της. Η ποινική πτυχή έχει ήδη εκδικαστεί, και οι κατηγορούμενοι έχουν αθωωθεί, γιατί οι γυναίκες θύματα (όλες από τη Δομινικανή Δημοκρατία, εργαζόμενες στο Roxy) θεωρήθηκαν από το Κακουργιοδικείο «αναξιόπιστες».
Ένας σκληρός άξονας αμφισβήτησης
Η πρώτη δικάσιμος της υπόθεσης διεξήχθη στις 2 Ιουνίου 2016, με κατάθεση της Υπαστυνόμου Σούπερμαν, μέσα από ερωτήσεις του δικηγόρου της ενάγουσας, Χάρη Σταυράκη. Η υπερασπιστική γραμμή των δικηγόρων των εναγομένων, Νάσου Παναγιώτου και Μιχάλη Κιτρομηλίδη, κινήθηκε σε έναν πολυεπίπεδο άξονα αμφισβήτησης της αξιοπιστίας της Υπαστυνόμου Σούπερμαν και της ενάγουσας Charitin Nunez, όπως και του σημαντικού ανθρωπιστικού έργου στα ιδιωτικά καταφύγια φιλοξενίας και στήριξης των γυναικών θυμάτων σωματεμπορίου.

Ο Ν. Παναγιώτου αποκάλεσε την Πρόεδρο της οργάνωσης ΣΤΙΓΜΑ Έλενα Πισσαρίδου, η οποία είχε πληροφορήσει τη Ρίτα Σούπερμαν για την άφιξη των κοπέλων στο καταφύγιο, από το καμπαρέ Roxy, ως «ιδιώτη επιχειρηματία» και το καταφύγιο του ΣΤΙΓΜΑ ως μια «ιδιωτική επιχείρηση», από αυτές που, όπως είπε, «ψαρεύουν κοπέλες, που εργάζονται σε καμπαρέ, τις οδηγούν στο καταφύγιο ως θύματα σωματεμπορίου και μετά ζητούν από το κράτος χορηγία».

Επίσης επικαλέσθηκε την απέλαση από την Κύπρο, λόγω άσκησης πορνείας, μιας από τις κοπέλες του καμπαρέ Roxy, μετά που αναγνωρίσθηκε από την Αστυνομία ως θύμα σωματεμπορίου, για να στηρίξει την άποψη ότι δεν υπήρξε καταναγκαστική εκπόρνευση, αλλά ότι η εκπόρνευση είναι αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησης των γυναικών θυμάτων.
Με ψυχραιμία και πειστικότητα
Η Υπαστυνόμος Σούπερμαν, επικεφαλής του Γραφείου της Αστυνομίας για Καταπολέμηση της Εμπορίας Προσώπων, αντιμετώπισε από το εδώλιο του μάρτυρα τον καταιγισμό των ερωτήσεων του Νάσου Παναγιώτου, με χαρακτηριστική ψυχραιμία και πειστικότητα, περιγράφοντας μέσα από τις απαντήσεις της την ντροπιαστική για τον τόπο μας πραγματικότητα του σωματεμπορίου ευάλωτων ξένων γυναικών, αλλά και τον αγώνα του Γραφείου της και εθελοντικών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, κατά της εμπορίας ανθρώπων στην Κύπρο.
Σύμφωνα με την κατάθεσή της, η Υπαστυνόμος Σούπερμαν συνάντησε την ενάγουσα Charitin Nunez στο ιδιωτικό καταφύγιο θυμάτων σωματεμπορίου της οργάνωσης ΣΤΙΓΜΑ στη Λεμεσό, όπου είχε καταφύγει, αφού δραπέτευσε από το καμπαρέ Roxy στη Λευκωσία, στο οποίο εργαζόταν. Είπε ότι η κοπέλα αυτή και άλλες τρεις, που τις συνάντησε στη Λεμεσό για σκοπούς αναγνώρισης, «ήταν τρομοκρατημένες και σε πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση και οι ίδιες δήλωσαν ότι ήθελαν να καταγγείλουν τα άτομα που θεωρούσαν υπεύθυνα για τη σεξουαλική εκμετάλλευσή τους στο καμπαρέ Roxy». Πρόσθεσε ότι οι κοπέλες δεν ήξεραν ότι θα πήγαιναν με άντρες για σεξ, αλλά νόμιζαν ότι θα είναι χορεύτριες.
Η συνάντηση με τη Charitin Nunez
Ο Νάσος Παναγιώτου άρχισε την αντεξέταση, υποβάλλοντας στη μάρτυρα, ότι η ενάγουσα κρίθηκε αναξιόπιστη στην ποινική υπόθεση, όπου αθωώθηκαν οι κατηγορούμενοι, με τον δικηγόρο της ενάγουσας Χάρη Σταυράκη να δηλώνει ότι η ποινική υπόθεση είναι άσχετη με την παρούσα αστική αγωγή.

Απαντώντας σε ερώτηση του κυρίου Παναγιώτου για το ιδιωτικό καταφύγιο στη Λεμεσό, «το σχετιζόμενο με κάποια κυρία Έλενα Πισσαρίδου», όπως είπε, η Υπαστυνόμος ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι το 2008 λειτουργούσε για φιλοξενία θυμάτων σωματεμπορίου μόνο αυτό το ιδιωτικό καταφύγιο, με την έγκριση των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, υπεύθυνων για την προστασία και στήριξη των θυμάτων.

Είπε ότι στο καταφύγιο αυτό της Λεμεσού συνάντησε στις 29 Μαΐου 2008, για σκοπούς αναγνώρισης, την ενάγουσα Charitin Baez Nunez και άλλες τρεις κοπέλες που είχαν δραπετεύσει από το καμπαρέ Roxy, από τις 17 Μαΐου 2008. Απαντώντας σε ερώτηση για τη διαδικασία αναγνώρισης ενός θύματος εμπορίας, αναφέρθηκε σε εγχειρίδιο αναγνώρισης και σε διεθνώς αναγνωρισμένους δείκτες αναγνώρισης θυμάτων εμπορίας προσώπων.

Πρόσθεσε ότι η αναγνώριση προκύπτει μέσα από μια διαδικασία διερεύνησης, μετά την αρχική κατάθεση του πιθανού θύματος, για την αλήθεια των ισχυρισμών του και για το ιστορικό του, σε σχέση με πορνεία ή σεξουαλική εκμετάλλευση. Είπε ότι αυτός είναι ο λόγος, που η αναγνώριση των κοπέλων του Roxy έγινε στις 5 Ιουνίου 2008, αφού προηγήθηκε λήψη καταθέσεων από μέλη του ΤΑΕ Λεμεσού και Λευκωσίας.

Εξηγώντας γιατί αναγνωρίστηκαν ως θύματα, ανέφερε ότι καμιά από αυτές δεν είχε ταξιδέψει προηγουμένως στο εξωτερικό και ότι ήθελαν να πάνε στην Ισπανία, όπου είχαν συγγενείς και μιλούσαν τη γλώσσα. Όμως εξαπατήθηκαν και κατέληξαν στην Κύπρο, με την υπόσχεση ότι από την Κύπρο θα πήγαιναν στην Ισπανία με το τρένο (!!!).

Επεσήμανε ότι χρεώθηκαν όλες μεγάλα ποσά χρημάτων για να φύγουν από τη χώρα τους και ξαφνικά βρέθηκαν στην Κύπρο, κλειδωμένες σε ένα δωμάτιο και την επόμενη μέρα βρέθηκαν στο καμπαρέ. Όπως είπε η Υπαστυνόμος, οι άνθρωποι του καμπαρέ τούς είπαν ότι «αυτή είναι η δουλειά τους», όταν αντέδρασαν μπροστά στο θέαμα γυναικών που χόρευαν χωρίς εσώρουχα.
Ο «προσηλυτισμός» και ο έλεγχος
Μετά από υποβολή του Ν. Παναγιώτου ότι στις 24 Μαΐου 2008 «προσηλυτίσθηκαν» και πήγαν στο καταφύγιο της Λεμεσού άλλες δύο κοπέλες, πέρα από την ενάγουσα και μια άλλη που έφυγαν από το Roxy, η κυρία Σούπερμαν δήλωσε ότι «δεν δέχεται τη λέξη "προσηλυτίσθηκαν". Ο δικηγόρος υποστήριξε στη συνέχεια ότι, αντίθετα από όσα είπε η μάρτυρας, η Charitin Nunez δεν ήταν αμόρφωτη, κατείχε ακαδημαϊκό δίπλωμα, είχε κινητό τηλέφωνο και χειριζόταν κομπιούτερ, όπως και οι υπόλοιπες, αφού επικοινωνούσαν διαδικτυακά με τους δικούς τους στην πατρίδα τους.

Είπε χαρακτηριστικά ότι σε απόσταση 30 μέτρων από το καμπαρέ υπήρχε Internet Cafe, από όπου καθημερινά επικοινωνούσαν με τις οικογένειές τους. Πρόσθεσε μάλιστα ότι ήταν ελεύθερες να περπατούν καθημερινά στον πεζόδρομο της Λήδρας και να γευματίζουν στο εστιατόριο ΜακΝτόναλτς της περιοχής. Η Υπαστυνόμος απάντησε ότι οι κινήσεις των καλλιτέχνιδων στα καμπαρέ ελέγχονται με πολλούς τρόπους, χωρίς να κλειδώνονται απαραίτητα σε ένα δωμάτιο και να εμποδίζονται να βγουν έξω.

Μετά από διευκρινιστική ερώτηση του Χάρη Σταυράκη, η Υπαστυνόμος είπε ότι οι κοπέλες ελέγχονται με βιβλίο όπου πρέπει να υπογράφουν πότε φεύγουν και πότε επιστρέφουν και ότι αν καθυστερήσουν από τον χρόνο που τους δίνεται για έξω, πληρώνουν πρόστιμο. «Υπάρχουν», πρόσθεσε, «απειλές, φρουρός, κάμερες, συνοδός, απαγόρευση επαφής με άλλα άτομα εκτός από αυτά που δουλεύουν μαζί, απαγόρευση να μιλήσουν στον δρόμο και υπάρχει και το μεγάλο χρέος στον εργοδότη, που δεν τους επιτρέπουν να ξεφύγουν από αυτόν».
Με τα τραύματα βετεράνων πολέμου
Σε υποβολή του δικηγόρου Ν. Παναγιώτου ότι η Υπαστυνόμος ενδιαφερόταν μόνο για τη μαρτυρία που θα βοηθούσε τον στόχο της «να φυλακίσει πέντε αθώους ανθρώπους», η Ρ. Σούπερμαν είπε ότι «δεν γνωρίζει τους κατηγορούμενους, ούτε είχε προηγούμενα μαζί τους, για να θέλει να τους βάλει στη φυλακή».

Σε άλλη υποβολή του δικηγόρου, η Υπαστυνόμος πληροφόρησε ότι «μια κοπέλα που εξωθείται στην πορνεία φέρει τα χαρακτηριστικά που φέρουν τα θύματα βίας και σεξουαλικής κακοποίησης και ακόμα, σύμφωνα με μια σύγχρονη έρευνα, τα θύματα εμπορίας προσώπων φέρουν ακριβώς τα ίδια τραύματα που έχουν οι βετεράνοι του πολέμου. Κανένα θύμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης δεν θα κτυπήσει την πόρτα του αστυνομικού σταθμού και δεν θα τηλεφωνήσει ότι κάποιοι την εξαναγκάζουν στην πορνεία. Αυτό το βιώνει μόνη της και γίνεται ψυχολογικό ράκος».

Πρόσθεσε ότι αρκετά θύματα θεωρούν διεφθαρμένη την Αστυνομία και δεν την εμπιστεύονται, γιατί αυτή είναι η εντύπωσή τους για την Αστυνομία στη χώρα τους. Ανέφερε ως επιπρόσθετο παράγοντα της καχυποψίας των θυμάτων απέναντι στην Αστυνομία το γεγονός ότι «εκείνο τον καιρό», όπως είπε, οι αστυνομικοί που κατέβαιναν στα καμπαρέ, στο πλαίσιο των επαγγελματικών καθηκόντων τους, έδιναν την εντύπωση στις καλλιτέχνιδες ότι είχαν φιλική σχέση με τους ανθρώπους του χώρου (με χειραψίες με τον ιδιοκτήτη ή άλλους πιθανούς δράστες). Είπε ότι οι αστυνομικοί συμβουλεύονται τώρα να αποφεύγουν τέτοια συμπεριφορά.
«Προσπαθείτε να ψαρέψετε γυναίκες»
Στη συνέχεια ο Ν. Παναγιώτου υπέβαλε στη μάρτυρα ότι το Γραφείο της «προσπαθεί να ψαρέψει γυναίκες» για να φύγουν από τα καμπαρέ και να πηγαίνουν στα καταφύγια, όπου και αναγνωρίζονται ως θύματα εμπορίας. Έκανε αναφορά σε ισπανόφωνη κοπέλα με το όνομα Μπρέντα, που, όπως είπε, «ήταν το πρόσωπο που χρησιμοποιούσε το καταφύγιο της Λεμεσού, για να ψαρεύει γυναίκες από τα καμπαρέ».

«Δεν ισχύει η λέξη "ψαρεύω" και δεν προσπαθούσαμε να "ψαρέψουμε" καμιά κοπέλα», είπε η κυρία Σούπερμαν. Ανέφερε ότι η Μπρέντα ήταν αναγνωρισμένο θύμα εμπορίας προσώπων, ότι συναντήθηκε με τη Charitin που βρισκόταν με πελάτη του καμπαρέ σε χώρο διασκέδασης και ότι βοήθησε τη Charitin, αφού της είπε τι συμβαίνει.

Πρόσθεσε ότι «είναι υποχρέωση της Αστυνομίας να έρθει σε επαφή με πιθανά θύματα, για να δώσουν συνέντευξη. Από τη στιγμή που έφυγαν από το καμπαρέ Roxy τέσσερεις-πέντε κοπέλες, που αναγνωρίστηκαν ως θύματα, θα ήταν ανήθικο εκ μέρους της Αστυνομίας να μην προσπαθήσει να κάνει συνεντεύξεις με τις δύο κοπέλες που έμειναν εκεί για οποιοδήποτε λόγο».
Η «αρνητική ταμπέλα» του αστυνομικού
Ο Ν. Παναγιώτου αναφέρθηκε στο χρονικό διάστημα των 13 ημερών που μεσολάβησε από τις 17 Μαΐου, όταν η Έλενα Πισσαρίδου πληροφόρησε τη Ρ. Σούπερμαν ότι δύο κοπέλες πήγαν στο ιδιωτικό καταφύγιο, μέχρι τις 29 Μαΐου που τις επισκέφθηκε, και υπέβαλε ότι «ο λόγος που καθυστερήσατε 13 μέρες ήταν για να δώσετε χρόνο στις δύο πρώτες, να ψαρέψουν και άλλες».
Η κυρία Σούπερμαν απάντησε επικαλούμενη την πρόνοια του νόμου για το δικαίωμα περίσκεψης του θύματος - ένα εύλογο χρονικό διάστημα, μέχρι ν' αποφασίσει κατά πόσο θέλει να συνεργαστεί με την Αστυνομία για ενδεχόμενη ποινική διαδικασία. Είπε ότι έγιναν συστάσεις από διεθνείς οργανισμούς στην Κυπριακή Δημοκρατία, να μη συνδέεται η αναγνώριση θυμάτων με πιθανή ποινική διαδικασία και πρόσθεσε ότι «τα θύματα αναγνωρίζονται ως θύματα επειδή είναι θύματα και όχι γιατί θα συνεργαστούν με την Αστυνομία.

Οι ΜΚΟ φροντίζουν το θύμα να ξεφύγει πρώτα από την επιρροή των δραστών και μετά να ρωτηθεί κατά πόσο θέλει να συνεργαστεί με την Αστυνομία». Ανέφερε ακόμα ότι το Γραφείο της είχε οδηγίες από τον Αρχηγό Αστυνομίας να συνεργάζεται με το συγκεκριμένο καταφύγιο και ότι τον πρώτο ρόλο για υποστήριξη των θυμάτων έχουν οι ΥΚΕ, οι οποίες τότε συνεργάζονταν σε μεγάλο βαθμό με το συγκεκριμένο καταφύγιο στη Λεμεσό.

Τόνισε ότι «η συνεργασία με το συγκεκριμένο καταφύγιο ήταν πολύ καλή και ήταν για μας ένα πλεονέκτημα που λειτούργησε αυτό το καταφύγιο και πρόσφερε υπηρεσίες στις κοπέλες θύματα. Μια κοπέλα που φεύγει από συνθήκες εκμετάλλευσης δεν είναι δεοντολογικό να βρει προστάτη, έστω και τον πιο καλό αστυνομικό του κόσμου. Η ταμπέλα που φέρουμε, του αστυνομικού, έχει αρνητικό αντίκτυπο στα θύματα και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε, χωρίς τη βοήθεια των μη κυβερνητικών οργανισμών».
«Αυτός είναι λόγος ν' αλλοτριώνετε τα καθήκοντά σας;», τη ρώτησε ο Ν. Παναγιώτου. «Δεν αλλοτριώνουμε κανένα καθήκον και τα καθήκοντά μας εφαρμόζονται επακριβώς, σύμφωνα με τις πρόνοιες των σχετικών νόμων», του απάντησε η Υπαστυνόμος.
Τρεις «χυδαίες» φωτογραφίες
Παρουσιάζοντας τρεις μεγεθυμένες φωτογραφίες που ο δικηγόρος Χάρης Σταυράκης χαρακτήρισε «χυδαίες», ο Νάσος Παναγιώτου υποστήριξε ότι μια από τις κοπέλες του Roxy, που είχε αναγνωριστεί ως θύμα εμπορίας, πήγε αργότερα στο Παραλίμνι, δούλευε σε μπιραρία και εκπορνευόταν με την ελεύθερη βούλησή της, χωρίς να την αναγκάζει κανένας. «Καμιά γυναίκα δεν έχει όνειρο ζωής να κάνει καριέρα πόρνης. Πάντα κάτι κρύβεται πίσω και δεν υπάρχει ελεύθερη βούληση καμιάς κοπέλας, να γίνει πόρνη», ήταν η απάντηση της Ρίτας Σούπερμαν. Ο κ. Παναγιώτου υπέβαλε ότι με οδηγίες της, η κοπέλα συνελήφθη και απελάθηκε, «μετά τη διαπίστωση ότι εκπορνευόταν ελεύθερα».
Η Υπαστυνόμος απάντησε ότι «όταν ένα θύμα με βάση τη νομοθεσία, εκούσια και ιδία πρωτοβουλία, επανασυνδέεται με τους δράστες ή παύει να συνεργάζεται με την Αστυνομία, τότε η άδεια παραμονής του ακυρώνεται. Η άδεια παραμονής της ακυρώθηκε από τον λειτουργό Μετανάστευσης και εφόσον η άδεια ακυρώθηκε, η κοπέλα φυσιολογικά απελάθηκε, σύμφωνα με τις νόμιμες διαδικασίες».
Η «καλή διαγωγή» και οι Αμερικανοί
Ο Νάσος Παναγιώτου υπέβαλε ότι «υπάρχουν στην Ευρώπη και την Αμερική τα λεγόμενα strip club» και ότι «όλη αυτή η διαδικασία που κάνετε, κυρία Σούπερμαν, είναι για να δείξετε καλή διαγωγή στους Αμερικανούς ότι παίρνετε ανθρώπους στα δικαστήρια». Του απάντησε ότι «η διαδικασία που κάνουμε είναι η εφαρμογή της νομοθεσίας, είναι οι υποχρεώσεις της Δημοκρατίας και είναι η δική μας υποχρέωση προς τα θύματα εμπορίας προσώπων. Δυστυχώς, αρεσκόμαστε να έχουμε γυναίκες εμπορεύματα, να τις πουλούμε για να κάνουν σεξ με άντρες ενώ δεν θέλουν, δηλαδή βιασμούς, με λίγα λόγια. Πρέπει, επιτέλους, ν' αναγνωρίσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα στον τόπο μας».
*Η συνέχιση της ακρόασης θα γίνει στις 13 Σεπτεμβρίου 2016.