Οι αριθμοί που φανερώνουν την υποστελέχωση

ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ «Σ» ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΤΕΡΑΣΤΙΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΟΛΕΑΣ
Το Τμήμα Δασών λειτουργεί αποδυναμωμένο τα τελευταία χρόνια, με ό,τι αυτό κι αν συνεπάγεται, ενώ καλείται να επιτελέσει το έργο του υπό συνθήκες συνεχούς υποβάθμισης του δασικού τομέα
Ο υπάλληλοι έκρουαν εκ νέου τον κώδωνα του κινδύνου, ωστόσο ουδείς τους ελάμβανε υπ' όψιν. Τις ίδιες προειδοποιήσεις και καταγγελίες έκαναν οι δασοπυροσβέστες, κυρίως, και κατά τη διάρκεια εκδήλωσης διαμαρτυρίας έξω από τη Βουλή τον περασμένο Νοέμβριο
Προσωπικό: 1.164 άτομα
*Δασικοί υπάλληλοι και άλλο δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό: 240
*Δασικοί υπάλληλοι (έκτακτοι): 46
*Γραμματειακό και Λογιστικό προσωπικό: 14
*Τακτικό ωρομίσθιο κυβερνητικό προσωπικό: 140
*Έκτακτο ωρομίσθιο κυβερνητικό προσωπικό: 725 (περιλαμβάνονται και οι 465 δασοπυροσβέστες και πυροφύλακες)
*Αποσπασμένο προσωπικό: 4
Πτητικά μέσα
2 ελικόπτερα KAMOV 32 -ενοικιάζονται από το Υπουργείο Εσωτερικών- και μεταφέρουν κάδο νερού
1 ελικόπτερο Agusta Westland της Αστυνομίας, το οποίο κι αυτό μεταφέρει κάδο νερού
1 ελικόπτερο Bell 412 της Αστυνομίας που μεταφέρει κάδο νερού
2 αεροσκάφη Air Tractor AT 802 του Τμήματος Δασών (ρίχνουν επιβραδυντικό υλικό)
2 ελικόπτερα Bell 412 των Βρετανικών Βάσεων που μεταφέρουν κάδο νερού
Πολλά είναι τα ερωτήματα που γεννούνται μετά την τεραστίων διαστάσεων πυρκαγιά στην περιοχή της Σολέας, που ξεκίνησε το μεσημέρι της περασμένης Κυριακής από οικία στην Ευρύχου και επεκτάθηκε αστραπιαία, απειλώντας ακόμα και το δάσος του Τροόδους. Υπενθυμίζεται πως για να τεθεί υπό έλεγχον ο πύρινος εφιάλτης, χρειάστηκαν τέσσερα ολόκληρα 24ωρα σκληρής μάχης από δασοπυροσβέστες, πυροσβέστες, εθελοντές και πτητικά μέσα, αφού πρώτα κατέκαυσε πέραν των 15 τετραγωνικών χιλιομέτρων πευκοδάσους και ξηρής βλάστησης.

Η έκταση της καταστροφής αλλά κυρίως ο χρόνος που απαιτήθηκε για κατάσβεση της πυρκαγιάς, για την οποία ειρήσθω εν παρόδω επιστρατεύθηκαν πέραν των δέκα πτητικών μέσων από Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία και Ισραήλ, επανέφερε στο προσκήνιο το κατά πόσον η Κύπρος μπορεί άμεσα και αποτελεσματικά να αντιμετωπίσει μεγάλες δασικές και όχι μόνο πυρκαγιές, ασχέτως του γεγονότος πως τα όσα συνέβησαν στην ορεινή Σολέα μιλούν από μόνα τους.

Αυτό, εξάλλου, είναι και κάτι που θα διαφανεί και μέσα από τις εκθέσεις που ζήτησε και θα λάβει εντός της βδομάδας ο Υπουργός Γεωργίας Νίκος Κουγιάλης, ενώ δεν αποκλείεται ο επανασχεδιασμός της ισχύουσας πολιτικής.
Ελλιπής συντονισμός...
Επίσης, κατά τη διάρκεια της προσπάθειας κατάσβεσης της πυρκαγιάς τέθηκε και ζήτημα συντονισμού ανάμεσα στις υπηρεσίες που επιφορτίστηκαν το δύσκολο έργο -Τμήμα Δασών και Πυροσβεστική- με αποτέλεσμα να προκληθεί πρόβλημα για το ποια υπηρεσία θα είχε το... πάνω χέρι.

Τελικά μετά από ένα, τουλάχιστον, 24ωρο «διαπραγματεύσεων» αποφασίστηκε όπως τον χειρισμό αναλάβει το Τμήμα Δασών, που ήταν και αρμοδιότητά του, ενώ από ένα σημείο και μετά, και λόγω των αντιφατικών μηνυμάτων που δίδονταν, αποφασίστηκε όπως τον συντονισμό και χειρισμό της πυρκαγιάς, καθώς και το έργο ενημέρωσης του κοινού αναλάβουν οι αρμόδιοι Υπουργοί Γεωργίας Νίκος Κουγιάλης, Δικαιοσύνης Ιωνάς Νικολάου και Εσωτερικών Σωκράτης Χάσικος.

Μάλιστα, οι εν λόγω Υπουργοί παρακάθονταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε συσκέψεις με τις υπηρεσίες, ενώ από το Συντονιστικό Κέντρο που στήθηκε στη Γαλάτα πέρασε κι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, που ετηρείτο συνεχώς ενήμερος για τις εξελίξεις από το μέτωπο της πυρκαγιάς.
Το ζήτημα της υποστελέχωσης
Πέραν του πιο πάνω, και με αφορμή την πυρκαγιά, τέθηκε επί τάπητος και ζήτημα ενδεχόμενης υποστελέχωσης του Τμήματος Δασών, καθώς της παροχής σε αυτό όλων των αναγκαίων μέσων γι' αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων, όπως για παράδειγμα πτητικών μέσων. Μάλιστα, μετά από σχετικές καταγγελίες δασοπυροσβέστη στο «Μεσημέρι και κάτι», τα ερωτήματα γύρω από αυτό ζήτημα έγιναν ακόμη πιο έντονα.

Από αρμόδιους -Υπουργό Γεωργίας και Διευθυντή Τμήματος Δασών Τάκη Τσιντίδη- τονίστηκε πολλάκις πως δεν υπάρχει κανένα ζήτημα υποστελέχωσης του Τμήματος, ενώ σε ό,τι αφορά τις ανάγκες ειδικότερα σε πτητικά μέσα, επισημάνθηκε πως αυτό θα διαφανεί μέσω των εκθέσεων που θα ετοιμαστούν και θα παραδοθούν στον Νίκο Κουγιάλη.

Με αφορμή τη συζήτηση, η «Σ» παρουσιάζει σήμερα και σχεδιαγραμματικά το προσωπικό που απασχολείται στο Τμήμα Δασών, καθώς και τα πτητικά μέσα που έχει στη διάθεσή της η Κυπριακή Δημοκρατία γι' αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους
Από μελέτη, δε, στοιχείων από το Τμήμα Δασών, αλλά και λαμβάνοντας σοβαρά υπ' όψιν τα όσα οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στο Τμήμα ανέδειξαν με διαμαρτυρία τους έξω από τη Βουλή, τον περασμένο Νοέμβριο, προκύπτει όντως ζήτημα στελέχωσης τού υπό αναφορά Τμήματος. Όπως δείχνουν και τα στοιχεία, το Τμήμα Δασών είναι υποστελεχωμένο και αποδυναμωμένο τα τελευταία χρόνια, με ό,τι αυτό κι αν συνεπάγεται. Βάσει των στοιχείων, το Τμήμα Δασών λειτουργεί με 65 κενές θέσεις και συνολικό προσωπικό 305 ατόμων.

Σύμφωνα με το οργανόγραμμα του Τμήματος Δασών, όπως αυτό είναι αναρτημένο στην επίσημη ιστοσελίδα του, παραμένουν κενές 23 θέσεις από τις 172 δασικών λειτουργών. Επίσης, αναφέρονται 11 θέσεις συντηρητών δασών, με τις 7 να εξακολουθούν να είναι κενές, ενώ με βάση το οργανόγραμμα οι θέσεις των συντηρητών δασών είναι 15. Mε βάση το οργανόγραμμα του 2009, οι θέσεις στο Τμήμα Δασών ήταν 334, ενώ σήμερα παρουσιάζονται 305.

Οι 46 έκτακτοι δασικοί λειτουργοί απόφοιτοι του Δασικού Κολεγίου καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες των 195 δασικών λειτουργών, 23 κενές θέσεις και άλλες 23 που έχουν καταργηθεί τα τελευταία χρόνια. Το δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό που απομένει, 240 άτομα, βρίσκεται διασκορπισμένο σε 37 γεωγραφικά σημεία παγκύπρια, στελεχώνοντας σταθμούς, μονάδες, κλάδους και κέντρα περιβαλλοντικής ενημέρωσης.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια η ζώνη ευθύνης του Τμήματος Δασών επεκτάθηκε από το 35% της έκτασης της ελεύθερης Κύπρου στο 54%. Από το 2013 έχουν ανατεθεί και νέες πολύ απαιτητικές αρμοδιότητες στο προσωπικό, όπως ο έλεγχος της εμπορίας ξυλείας, η εφαρμογή των σχετικών ευρωπαϊκών κανονισμών, αλλά και η εφαρμογή της νέας δασικής πολιτικής.

Βέβαια, εκτός από το προσωπικό, που αποτελείται στα χαρτιά από τους 305 υπαλλήλους, υπάρχει ακόμα μία τάξη προσωπικού που αποτελείται από το ωρομίσθιο προσωπικό που είναι άλλοι 305, καθώς και 400 δασοπυροσβέστες- πυροφύλακες, που εργοδοτούνται την καλοκαιρινή περίοδο.

Σημειώνεται πως οι 305 ωρομίσθιοι απασχολούνται σε άλλους τομείς πλην της κατάσβεσης των πυρκαγιών, όπως είναι τα φυτώρια, τα πάρκα, η συντήρηση πρασίνου σε δρόμους, οι χώροι αναψυχής, οι κατασκηνωτικοί χώροι. Βάσει, λοιπόν, των προαναφερθέντων, στο Τμήμα Δασών εργοδοτούνται σήμερα 1.165 άτομα, ενώ το προσωπικό που απασχολήθηκε από το Τμήμα κατά το 2015 (σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση του Τμήματος) ήταν:
*Δασικοί υπάλληλοι και άλλο δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό: 240
*Δασικοί υπάλληλοι (έκτακτοι): 46
*Γραμματειακό και λογιστικό προσωπικό: 14
*Τακτικό ωρομίσθιο κυβερνητικό προσωπικό: 140
*Έκτακτο ωρομίσθιο κυβερνητικό προσωπικό: 725 (περιλαμβάνονται και οι 465 δασοπυροσβέστες και πυροφύλακες)
*Αποσπασμένο προσωπικό: 4
Άλλα σημεία υποβάθμισης του δασικού τομέα
Πέραν της υποστελέχωσης, το Τμήμα Δασών και δη το προσωπικό είναι αντιμέτωπο και με άλλους παράγοντες υποβάθμισης, που δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση, χωρίς να σημαίνει τούτο πως οι δασοπυροσβέστες δεν επιτελούν στο ακέραιο το έργο τους. Αυτό είναι κάτι που αποδείχτηκε και από τη θυσία των δύο δασοπυροσβεστών στο μέτωπο της πυρκαγιάς.

Σε ό,τι αφορά τους άλλους παράγοντες υποβάθμισης του δασικού τομέα, σημειώνεται η αλλαγή του τρόπου αποζημίωσης των υπερωριών από το 2014 και μετά, που είχε ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του συστήματος ετοιμότητας για δασικές πυρκαγιές, με τη μη επάνδρωση των δασικών σταθμών Σαββατοκύριακα και αργίες και εκτός των ωρών εργασίας της δημόσιας υπηρεσίας.

Παράλληλα, υποβάθμιση παρατηρείται και στον πυροσβεστικό εξοπλισμό και στόλο των μηχανοκίνητων οχημάτων, όπου εξακολουθούν να κυκλοφορούν ακόμα προβληματικά και πεπαλαιωμένα οχήματα, πράγμα που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για το προσωπικό και τις επιχειρήσεις που διεξάγει. Αν αναλογιστεί κανείς ότι η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει στο κλείσιμο του Δασικού Κολεγίου, πλέον μένουμε χωρίς δασική εκπαίδευση και έρευνα στην Κύπρο.

Ακόμα έχουν τερματιστεί οι προσπάθειες δημιουργίας τμήματος συναφούς με τη Δασολογία στο ΤΕΠΑΚ. Επίσης, αισθητά μειωμένος είναι και ο προϋπολογισμός του Τμήματος. Ειδικότερα, ο προϋπολογισμός του Τμήματος Δασών για το 2016 σε σχέση με το 2011 ήταν μειωμένος κατά περίπου 30% ή κατά €12.985.705 (από €43.409.942 το 2011, σε €30.514.237 το 2016).

Αν σε αυτά τα δεδομένα συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι την παρούσα περίοδο, προφανώς για λόγους εξοικονόμησης, δεν δαπανήθηκαν χρήματα για αντιπυρικές λωρίδες (σε σχέση με ό,τι συνέβαινε την προηγούμενη περίοδο) τότε μπορεί ο καθένας να εξαγάγει τα συμπεράσματά του.
Προειδοποιούσαν οι εργαζόμενοι
Αξίζει να σημειωθεί πως τα όσα αναφέρονται πιο πάνω καταγράφονται και σε ανακοίνωση του προσωπικού του Τμήματος Δασών, που εκδόθηκε στις 21 Μαρτίου. Στην εν λόγω επιστολή, οι υπάλληλοι έκρουαν εκ νέου τον κώδωνα του κινδύνου, ωστόσο ουδείς τους ελάμβάνε υπ' όψιν. Τις ίδιες προειδοποιήσεις και καταγγελίες έκαναν οι δασοπυροσβέστες, κυρίως, και κατά τη διάρκεια εκδήλωσης διαμαρτυρίας έξω από τη Βουλή τον περασμένο Νοέμβριο. Μάλιστα, όπως προφητικά, ίσως, αναφερόταν σε ένα από τα πλακάτ που κρατούσαν: «Όταν θα κάψετε τα δάση, θα μιλάτε ακόμα για εξοικονομήσεις;».

Μέτρα από υπαλλήλους
Εν τω μεταξύ, ο Κλάδος Υπαλλήλων του Τμήματος Δασών της ΠΑ.ΣΥ.ΔΥ. σε χθεσινή του ανακοίνωση, με αφορμή τη δημόσια συζήτηση που γίνεται τις τελευταίες μέρες μετά τις πυρκαγιές στη Σολέα, κάνει λόγο για υποβάθμιση του δασικού τομέα με ελλιπή στελέχωση, συρρίκνωση κονδυλίων και πεπαλαιωμένο στόλο οχημάτων και μηχανημάτων. Παράλληλα, αναφέρει ότι η ΠΑ.ΣΥ.ΔΥ. κάλεσε τα μέλη της να απέχουν από οποιαδήποτε υπερωριακή εργασία και ειδικά ωράρια, με εξαίρεση την κατάσβεση δασικών πυρκαγιών. Γίνεται επίσης έκκληση στην πολιτεία, έστω και την υστάτη, να πράξει αυτό που δεν έπραξε πιο νωρίς: «να αποδώσει επιτέλους στον δασικό τομέα την απαιτούμενη σημασία και προσοχή, και τις απαιτούμενες πιστώσεις, πριν τα χάσουμε όλα».