Ασυδοσία με τα νεκρά ζώα

Ελάχιστες Τοπικές Αρχές τηρούν τον νόμο για επεξεργασία ζωικών αποβλήτων
Ο ευρωπαϊκός κανονισμός θεσπίζει αυστηρούς υγειονομικούς κανόνες σχετικά με τηn περισυλλογή, διαχείριση και επεξεργασία των ζωικών υποπροϊόντων, ώστε να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο υγείας και ασφάλειας
Μόνο επτά δήμοι της επαρχίας Λευκωσίας, η Αραδίππου, τα Λιβάδια και από τον Ιούνιο του 2016 το χωριό Τερσεφάνου, εφαρμόζουν τον κανονισμό 1069/2009 (ΕΚ), για τον έλεγχο και τη διαχείριση των ζωικών υποπροϊόντων που δεν προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση.

Μετά την πρόσφατη παραδοχή του Yπουργού Μεταφορών Μάριου Δημητριάδη, ότι τα Δημόσια Έργα, τα οποία έχουν την ευθύνη της διαχείρισης των νεκρών ζώων που εντοπίζονται στις κύριες οδικές αρτηρίες, δεν εφάρμοσαν ποτέ την κυπριακή νομοθεσία που προκύπτει μέσα από τον ευρωπαϊκό κανονισμό 1069/2009 (ΕΚ), διερευνήσαμε για να δούμε κατά πόσο και οι άλλες υπηρεσίες και Τοπικές Αρχές που έχουν ευθύνη για εφαρμογή του το πράττουν.
Ο Κανονισμός θεσπίζει αυστηρούς υγειονομικούς κανόνες σχετικά με την περισυλλογή, διαχείριση και επεξεργασία των ζωικών υποπροϊόντων, ώστε να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο υγείας και ασφάλειας. Απαγορεύει, ιδίως, τη διατροφή ζώων με άλλα νεκρά ζώα. Απαγορεύει, επίσης, την έκθεση των νεκρών ζώων στη φύση, ή την απόρριψή τους σε χωματερές ή την ταφή τους (η ταφή επιτρέπεται σε σπάνιες περιπτώσεις, κατόπιν άδειας από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και κάτω από ελεγχόμενες διαδικασίες).
Κτηνιατρικές Υπηρεσίες
Για τη διαχείριση των ζωικών αποβλήτων από φάρμες, στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου, ευθύνη έχουν οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας, οι οποίες συνεργάζονται από το 2007 με τη μονάδα την οποία λειτουργεί η Sigan Management Ltd στην Κοφίνου.

Η μονάδα αυτή παρέχει, για όλη την Κύπρο, υπηρεσίες συλλογής, μεταφοράς, επεξεργασίας και τελικής διάθεσης ζωικών υποπροϊόντων. Με την εταιρεία συνεργάζονται, επίσης, το Τμήμα Αλιείας, το Τμήμα Τελωνείων, κτηνιατρικές κλινικές, καταφύγια ζώων και άλλοι φορείς.
Από το 2009, επτά δήμοι της επαρχίας Λευκωσίας (Στροβόλου, Αγλαντζιάς, Έγκωμης, Λατσιών Λευκωσίας, Λακατάμιας και Αγίου Δομετίου), συνεργάζονται με τη Sigan Management Ltd για την περισυλλογή, μεταφορά και επεξεργασία των νεκρών ζώων συντροφιάς.

Το 2014 περισυλλέχθηκαν από τους δήμους αυτούς περίπου 1.730 νεκρά ζώα (85% αύξηση από τις ποσότητες παραλαβής του 2009). Από την άνοιξη του 2016 οι δήμοι Αραδίππου και Λιβαδιών ξεκίνησαν συνεργασία με την εταιρεία και από τον Ιούνιο του 2016, το κοινοτικό συμβούλιο Τερσεφάνου. Οι υπόλοιποι δήμοι ή κοινοτικές Αρχές προφανώς θάβουν ή αφήνουν τα ζωικά απόβλητα σε χωματερές.
Δημόσια Έργα
Τα Δημόσια Έργα, τα οποία είναι υπεύθυνα για την περισυλλογή των νεκρών ζώων από τους υπεραστικούς δρόμους, αρκούνται στην ταφή τους δίπλα από τους δρόμους, γεγονός που εμπερικλείει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία ανθρώπων και ζώων.

Σύμφωνα με απάντηση του Υπουργού Μεταφορών στον βουλευτή Γιώργο Περδίκη, τα Δημόσια Έργα θα εντάξουν τις ποσότητες των νεκρών ζώων που περισυλλέγουν στο συμβόλαιο που θα υπογράψουν οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για διαχείριση των αποβλήτων από φάρμες.

Αυτό όμως δεν αναμένεται να γίνει πριν από το 2018, εφόσον από την 1η Ιουλίου 2016, ξεκινά η εφαρμογή του συμβολαίου που υπέγραψαν από την 31η Δεκεμβρίου 2015 οι Κτηνιατρικές με τη Cypra Bioenergy Ltd, για δύο χρόνια, χωρίς να έχουν συμπεριληφθεί οι ποσότητες των Δημόσιων Έργων.
Δικοινοτική Επιτροπή
Σημειώνεται ότι την άνοιξη του 2015, η Δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή Υγείας, που συστάθηκε στο πλαίσιο της ενίσχυσης των προσπαθειών των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, στην οποία συμμετέχουν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι Κτηνίατροι, είχε επισημάνει το σοβαρό πρόβλημα που μπορεί να δημιουργηθεί σε όλη την Κύπρο, από την ανεξέλεγκτη απόρριψη στη φύση νεκρών ζώων στα κατεχόμενα. Το θέμα ενεγράφη και στη Βουλή από τους Οικολόγους, αλλά δεν λήφθηκε ποτέ κανένα μέτρο.
Ο Νόμος
Η διαχείριση των ζωικών υποπροϊόντων είναι υποχρεωτική από την Ευρωπαϊκή Ένωση, βάσει του Κανονισμού 1069/2009 (ΕΚ). Είναι απαραίτητη γιατί έτσι προστατεύεται η δημόσια υγεία και η υγεία των ζώων, αλλά ταυτόχρονα προστατεύεται και το περιβάλλον.

Την ανάγκη για θέσπιση των Κανονισμών κατέδειξαν οι κρίσεις στον τομέα των τροφίμων της δεκαετίας του 1990, αφού αποδείχθηκε, επιστημονικά, ο ρόλος που διαδραματίζουν τα ζωικά υποπροϊόντα στη διάδοση σοβαρών μεταδοτικών νόσων (όπως της επιδημίας της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών -τρελές αγελάδες-, LSD -οζώδης δερματίτιδα των βοοειδών-, κλπ). Τα υποπροϊόντα αυτά δεν πρέπει να εισέρχονται στη διατροφική αλυσίδα.
Τα ζωικά υποπροϊόντα διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με πόσο επικίνδυνα είναι προς τη δημόσια υγεία και την υγεία των ζώων, με την κατηγορία 1 να είναι η πιο επικίνδυνη. Στην κατηγορία 1 εμπίπτουν τα ζώα συντροφιάς (μη παραγωγικά - κυρίως γάτοι και σκύλοι), καθώς και ζώα για τα οποία υπάρχει υπόνοια ότι έχουν μολυνθεί με τη Μεταδοτική Σπογγώδη Εγκεφαλοπάθεια, ή ζώα που περιέχουν υλικό ειδικού κινδύνου (SRM). Τα απόβλητα αυτά, αφού περισυλλεχθούν, πρέπει να μεταφέρονται χωρίς καθυστέρηση σε εγκεκριμένη μονάδα αποτέφρωσης είτε σε εγκεκριμένη μονάδα μεταποίησης.