Πουλούν λύση με άδειες τσέπες

ΣΤΑ 30 ΔΙΣ ΕΥΡΩ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΥΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΖΩΝΙΚΗΣ
Τις προοπτικές στο Κυπριακό αλλά και τις διαφορετικές αντιλήψεις των δύο πλευρών για τη φύση της ομοσπονδίας αναδεικνύει μελέτη του τουρκικού Ιδρύματος Οικονομικής Ανάπτυξης
«Ζωτικής σημασίας για την τ/κ πλευρά η λύση να γίνει δεκτή ως πρωτογενές δίκαιο της Ε.Ε.»
Μια εμπεριστατωμένη μελέτη για το Κυπριακό, προσαρμοσμένη στις επιδιώξεις της Άγκυρας, κυκλοφόρησε τις προηγούμενες μέρες από το τουρκικό Ίδρυμα Οικονομικής Ανάπτυξης Iktisadi Kalkinma Vakfi (IKV). Η 84σέλιδη ανάλυση που εκπόνησε ο Τούρκος ερευνητής Γελίζ Σαχίν φέρει τον τίτλο «Επανενώνοντας την Κύπρο: Νέες δυναμικές και επιπτώσεις στις ευρω-τουρκικές σχέσεις». Ανάμεσα στα θέματα που πραγματεύεται είναι τα «παράθυρα λύσης» του Κυπριακού, το ενεργειακό περιβάλλον της ανατολικής Μεσογείου, η ευρωπαϊκή διάσταση του προβλήματος, τα ενδεχόμενα χρονοδιαγράμματα, οι σχέσεις Αναστασιάδη-Ακιντζί, καθώς και τα δυσεπίλυτα ζητήματα των διαπραγματεύσεων όπως οι εγγυήσεις, η ασφάλεια, η χρηματοδότηση της λύσης, η εκ περιτροπής προεδρία, το ζήτημα των εποίκων και το εδαφικό.
Το προφίλ του Ιδρύματος
Το εν λόγω ίδρυμα, αν και Κεμαλικό, διατηρούσε το προηγούμενο διάστημα αγαστή συνεργασία με την ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ. Ανάμεσα στους δωρητές του συγκαταλέγονται τεράστιοι οικονομικοί όμιλοι της Τουρκίας, οι οποίοι εργοδοτούν χιλιάδες κόσμο. Πολλές από τις εταιρείες-δωρητές δραστηριοποιούνται στον τομέα των ΜΜΕ, της βιομηχανίας, των κατασκευών, της ναυτιλίας, του εμπορίου κ.λπ. Ένα από αυτά είναι επίσης το Ταμείο Συντάξεων των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΟΥΑΚ). Επιπλέον, το διοικητικό Συμβούλιο του ΙΚV απαρτίζεται από πρώην στελέχη των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, των ενόπλων δυνάμεων, της Αστυνομίας και του Υπουργείου Εξωτερικών.
Τάφος διπλωματών η Κύπρος
Στην αρχή της έρευνας, σημειώνεται πως εδώ και έξι δεκαετίες, το κυπριακό πρόβλημα χαρακτηρίζεται από συνεχιζόμενες χαμένες ευκαιρίες λύσης και έχει μετατραπεί σε ένα «νεκροταφείο» για τους διπλωμάτες που ενεπλάκησαν σε αυτό. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο Σχέδιο Ανάν του 2004 και την ένταξη της «Ελληνικής Διοίκησης της Νότιας Κύπρου», όπως ονομάζει την Κυπριακή Δημοκρατία, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που, όπως σημειώνεται, «όχι μόνο διαιώνισε τη διαίρεση του νησιού αλλά περιέπλεξε τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας». Δώδεκα χρόνια μετά, σημειώνει, η επανέναρξη των συνομιλιών από δύο παρόμοια σκεπτόμενους ηγέτες δημιούργησε την εντύπωση πως εάν το Κυπριακό δεν μπορεί να επιλυθεί αυτήν τη φορά, τότε «η μόνιμη διαίρεση μπορεί να τεθεί στο τραπέζι».
Ομοσπονδία και ασφάλεια
Ενδιαφέρουσα είναι η προσέγγιση σχετικά με τις διαφορετικές αντιλήψεις των δύο πλευρών για τη μορφή του νέου ομοσπονδιακού κράτους. «Οι Ε/κ υποστηρίζουν μια "συγκεντρωτική’’ ομοσπονδία, στην οποία θα εμπίπτουν όσο το δυνατόν περισσότεροι τομείς αρμοδιότητας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ενώ οι Τ/κ ονειρεύονται μια χαλαρή ομοσπονδία, που θα κλείνει περισσότερο προς την συνομοσπονδία όπου ορίζεται ότι οι συστατικές ομοσπονδιακές μονάδες θα πρέπει να έχουν όσο το δυνατό περισσότερη εξουσία.

Το μοντέλο που πρότεινε το Σχέδιο Ανάν ήταν μια χαλαρή ομοσπονδία», αναφέρει, τονίζοντας πως ένα ζήτημα ζωτικής σημασίας για την τ/κ πλευρά είναι ότι η μελλοντική λύση θα γίνει δεκτή ως πρωτογενές δίκαιο της Ε.Ε. Για το ζήτημα της ασφάλειας και των εγγυήσεων υπογραμμίζεται ότι η εξεύρεση μιας μέσης συμβιβαστικής λύσης δεν θα είναι κάτι εύκολο, ωστόσο με δικαιολογία ότι το κράτος θα είναι διζωνικό και ομοσπονδιακό, αφήνεται ανοικτό το παράθυρο για διατήρηση του ρόλου της Τουρκίας ως εγγυήτριας δύναμης «για το μέλλον του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους».
Επιπτώσεις οικονομικής κρίσης
Με αφορμή την οικονομική κρίση, η έρευνα σημειώνει πως αυτή αφύπνισε τον «Νότο», όσον αφορά τις οικονομικές προοπτικές μιας λύσης. «Με την οικονομία του Νότου να εξακολουθεί να είναι εύθραυστη και ένα μακρύ κατάλογο μεταρρυθμίσεων να αναμένουν για εφαρμογή, μια μελλοντική διευθέτηση γίνεται αντιληπτή ως μια σημαντική ευκαιρία για την προσέλκυση των πολυπόθητων επενδύσεων στο νησί.

Επιπλέον, με την εξομάλυνση θα αποκτήσουν (ε/κ) πρόσβαση στην τεράστια αγορά της Τουρκίας, κάτι που αναγνωρίζεται από Ε/κ επιχειρηματίες ως μια σημαντική ευκαιρία» αναφέρει, προσθέτοντας πως με τις σκληρές αυτές οικονομικές πραγματικότητες εκείνες οι ομάδες που ψήφισαν «όχι» στο Σχέδιο Ανάν θα μπορούσαν πλέον να είναι διατεθειμένες να ψηφίσουν «ναι».

Επομένως, συνεχίζει, δεν θα ήταν δύσκολο για τον Αναστασιάδη «να πωλήσει τη λύση στο νότιο τμήμα του νησιού». Όσον αφορά την οικονομία των κατεχομένων, αναγνωρίζεται η εξάρτησή της από την Τουρκία και η μεγάλη διαφορά (50 τοις εκατό) στο κατά κεφαλήν εισόδημα των δύο πλευρών.
Το κόστος της λύσης
Η ανάλυση εκτιμά, μεταξύ άλλων, ότι το κόστος της λύσης ανέρχεται σε περίπου 30 δις ευρώ, ποσό που θεωρεί δύσκολο να εξευρεθεί μόνο από δωρητές. «Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η διάσκεψη δωρητών, η οποία είχε συγκληθεί πριν από το Σχέδιο Ανάν, συγκέντρωσε ένα ποσό μικρότερο του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, υπάρχει λόγος για ανησυχία.

Επιπλέον, σε καιρούς λιτότητας με τα οικονομικά δεινά της Ευρωζώνης, η άντληση κεφαλαίων θα είναι μια σημαντική πρόκληση», παραδέχεται ο αναλυτής, προσθέτοντας ωστόσο πως «με τόσα πολλά να διακυβεύονται» η ειρήνη και η σταθερότητα δεν πρέπει να πέσουν θύμα των οικονομικών εκτιμήσεων. Όσον αφορά την εμπλοκή του ΔΝΤ, επισημαίνεται πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι ο οργανισμός εμπλέκεται για πρώτη φορά. «Με την οικονομία της ΤΔΒΚ να εξαρτάται σε πολύ σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική στήριξη της Άγκυρας, αναμένεται ότι μετά τη λύση θα χρειαστεί οικονομική στήριξη (των κατεχομένων) για μια μεταβατική περίοδο», αναφέρεται.
Έβαλαν στο μάτι το αέριο
Χωρίς να γίνεται ούτε μια αναφορά στις τουρκικές παρενοχλήσεις από το Μπαρμπαρός, η έκθεση κατηγορεί την Κυπριακή Δημοκρατία για μονομερείς ενέργειες στην ΑΟΖ, «που παραγνωρίζουν τα δικαιώματα των Τ/κ». Σε αυτό το πλαίσιο υπενθυμίζεται η παράνομη συμφωνία που υπέγραψε η κατοχική κυβέρνηση με την τουρκική TPAO για έρευνες και γεωτρήσεις, τονίζοντας πως οι υδρογονάνθρακες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε κατάρα και πηγή εντάσεων, αποσταθεροποιώντας την ευρύτερη περιοχή. Εντούτοις, σημειώνεται πως η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο ανέδειξε επίσης τη δυναμική της Τουρκίας για μετατροπή της σε κόμβο μεταφοράς των πόρων αυτών στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.

«Η κατασκευή ενός αγωγού, που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο στην Τουρκία και στη συνέχεια στη νοτιοανατολική Ευρώπη, θεωρείται ότι αποτελεί από τους πιο οικονομικά αποτελεσματικούς τρόπους για την επίτευξη της ενεργειακής ασφάλειας της Τουρκίας», αναφέρει χαρακτηριστικά. Για τις ευρωτουρκικές σχέσεις τονίζεται πως η αποτυχία διευθέτησης στο Κυπριακό έχει καταστήσει την Άγκυρα όμηρο των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων με την Ένωση, ενώ με μια ενδεχόμενη λύση θα ανοίξουν όλα τα εναπομείναντα κεφάλαια.
Εγκώμιο Αναστασιάδη-Ακιντζί
Επαναλαμβάνοντας το περιβόητο σύνθημα ότι «τα άστρα έχουν ευθυγραμμιστεί» για μια λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ), τονίζεται πως μια τέτοια εξέλιξη θα σηματοδοτήσει μια «νέα εποχή για την ανατολική Μεσόγειο, καθώς επίσης και για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ήπειρο». Η έκθεση πλέκει επίσης το εγκώμιο των σχέσεων Αναστασιάδη-Ακιντζί, χαρακτηρίζοντας τον πρώτο ως τον μοναδικό ηγέτη, το κόμμα του οποίου (ΔΗΣΥ) στήριξε το Σχέδιο Ανάν το 2004 και θεωρείται από τους Τ/κ ως μια «μετριοπαθής φιγούρα».

Αποκαλυπτική είναι η αναφορά ότι το τ/κ «ναι» στο Σχέδιο Ανάν καταχειροκροτήθηκε από τη διεθνή κοινότητα, παρέχοντας στην Άγκυρα και την τ/κ κοινότητα μια ηθική ανωτερότητα, η οποία συνοδεύτηκε από τη συμπάθεια εκ μέρους της ΕΕ και της ευρύτερης διεθνούς κοινότητας. Η έκθεση εκτιμά παράλληλα ότι το άνοιγμα των συνόρων το 2003 με πρωτοβουλία του κατοχικού καθεστώτος επέτρεψε μια μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο κοινοτήτων, οδηγώντας τις επιχειρηματικές κοινότητες και από τις δύο πλευρές να αναλάβουν διάφορες κοινοπραξίες για δικοινοτικά ζητήματα.
Χρονοδιαγράμματα λύσης
Ο ερευνητής εκτιμά πως αν οι συνομιλίες τραβήξουν έως το 2017, τότε αυτές θα πρέπει να ολοκληρωθούν εντός των πρώτων μηνών του 2017, αφού το παράθυρο ευκαιρίας θα μπορούσε σύντομα να κλείσει λόγων των προεδρικών εκλογών στην ε/κ πλευρά.

«Αν και οι εκλογές στον Νότο δεν θα πραγματοποιηθούν μέχρι τον Φεβρουάριο του 2018, το έναυσμα για έναρξη της προεκλογικής περιόδου θα μπορούσε να δοθεί στις αρχές Φεβρουαρίου του 2017. Οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές θα μπορούσαν να αυξήσουν την πίεση στον Αναστασιάδη, καθιστώντας πιο δύσκολο για αυτόν να συμβιβαστεί και έτσι να υπονομεύσει την ατμόσφαιρα των συνομιλιών», αναφέρει προσθέτοντας:

«Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η προεκλογική περίοδος θα μπορούσε να επηρεάσει τις συνομιλίες αρνητικά, οι δύο πλευρές θα πρέπει να καταλήξουν σε μια συμφωνία με ξεχωριστά δημοψηφίσματα, το αργότερο, τους πρώτους μήνες του 2017».