Οδυσσαϊκός προς Καδήν λόγος

Επανειλημμένα ο Γενικός Ελεγκτής έχει καλέσει τον Υπουργό Παιδείας να επανεξετάσει το θέμα της απαλλαγής καθηγητών από διδακτικά καθήκοντα ως αντιστάθμισμα άλλων σχολικών καθηκόντων καθώς και τη μείωση του διδακτικού τους χρόνου ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας.

Αυτές οι ελαφρύνσεις, σύμφωνα με στοιχεία του ιδίου του Υπουργείου, στοιχίζουν στον φορολογούμενο €20.000.000 και, όπως προκύπτει και από τις διεθνείς αξιολογήσεις TIMSS και PISA, δεν συμβάλλουν στην άνοδο των εκπαιδευτικών μας επιπέδων.

Οι καθηγητές απαλλάσσονται για την έκδοση περιοδικού, την τήρηση πρακτικών, τα ποιμαντορικά καθήκοντα του υπεύθυνου καθηγητή, τις καλλιτεχνικές και αθλητικές εκδηλώσεις, τις χορωδίες, τις ολυμπιάδες Φυσικής, Χημείας και Μαθηματικών, την ευθύνη των αιθουσών Ιστορίας, Γεωγραφίας, Μουσικής, Γυμναστικής, Βιβλιοθήκης και Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και την οργάνωση και εποπτεία των εργαστηρίων Φυσικής, Χημείας και Βιολογίας.

Τα καθήκοντα αυτά σημαντικά και αναγκαία, σύμφυτα με την ιδιότητα του καθηγητή, αναβαθμίζουν το μαθησιακό περιβάλλον, προσφέρουν ερεθίσματα, κίνητρα και εμπειρίες και συμβάλλουν στην ολόπλευρη πνευματική, ψυχική, αισθητική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη των μαθητών.

Οι περί λειτουργίας των δημοσίων σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης κανονισμοί του 1990 - Κ.Π.Δ. 310/90 καθορίζουν ότι «οι καθηγητές αναλαμβάνουν, μέσα στα πλαίσια του εργάσιμου χρόνου, εκτός από τη διδασκαλία και άλλη εργασία που τους αναθέτει ο Διευθυντής και που είναι αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου».

Τα εξωδιδακτικά καθήκοντα αποτελούν συμβατική υποχρέωση του καθηγητή, αξιολογούνται και συμβάλλουν στην επαγγελματική του ανέλιξη. Στο πλαίσιο των σπουδών μου έχω μελετήσει και βιώσει την οργάνωση και λειτουργία δεκάδων συγκεκριμένων σχολείων στο Λονδίνο, την Οξφόρδη, την Ουψάλα, το Στρασβούργο, το Γκρατς και το Λάντοντερι όπου τα εξωδιδακτικά καθήκοντα του καθηγητή είναι αυξημένα, χωρίς καμιά απολύτως μείωση του διδακτικού του χρόνου.

Η μείωση του διδακτικού χρόνου με τα έτη υπηρεσίας αποτελεί επιλογή του καθηγητή, με την ανάλογη βέβαια μείωση και των απολαβών του. Οι «θεσμοθετημένες» απαλλαγές σε πολλά από τα σχολεία μας αποτελούν μήλον της έριδος και μοιράζονται δίκην φιλικών ή και κομματικών μποναμάδων.

Υπάρχουν βέβαια και οι άδηλες απαλλαγές, το εικονικό σπάσιμο των εργαστηριακών τμημάτων και η δόλια επανασύμπτυξη με την οποία ο δαιμόνιος προγραμματιστής βολεύει την παρέα του πίσω από τις πλάτες του ευήθους και κατά κανόνα ηλεκτρονικά αγραμμάτιστου διευθυντή. Ως επαρχιακός είχα εντοπίσει αδικαιολόγητες και ατεκμηρίωτες απαλλαγές για τμήματα πρωτεϊκά, τμήματα στήριξης που δεν είχαν δημιουργηθεί περιοδικά που δεν είχαν εκδοθεί, διακίνηση σε δεύτερο σχολείο εντός της ίδιας αυλής, για μεταφορά εκπαιδευτικού υλικού, ακόμα και για συγκομιδή του σχολικού ελαιοκάρπου.
Είχα ακόμα εντοπίσει εκπαιδευτή μοιρασμένο σε δύο σχολεία με τις ανάλογες απαλλαγές να διαθέτει την πέμπτη του μέρα στη δική του κατασκευαστική επιχείρηση. Ευθύνη για όλα αυτά έχει ο Επαρχιακός. Με ποιαν όμως εμπειρογνωμοσύνη, με ποιαν επάρκεια μπορεί να λειτουργήσει όταν το στρεβλό σύστημα προαγωγών τον ανέβασε εκεί χωρίς να έχει σπουδάσει εκπαιδευτική διοίκηση και χωρίς να έχει καθίσει ούτε μια μέρα στην καυτή καρέκλα του λυκειάρχη; Το διδακτορικό του περί του φύλου των αγγέλων ή περί του αναπαραγωγικού συστήματος του βατράχου δεν τον καθιστά ικανό να διοικεί σχολεία.
Απαλλαγές επί απαλλαγών και ατασθαλίες επί ατασθαλιών κι ο φορολογούμενος να πληρώνει τα τζερεμέδια.
Ο νούσιμος Οδυσσαϊκός λόγος περί εξορθολογισμού των απαλλαγών με την προώθηση νομοσχεδίου προς το Υπουργικό και τη Βουλή ενόχλησε όχι τον σιγώντα Υπουργό αλλά τον ληρολογούντα πρόεδρο της ΟΕΛΜΕΚ, των πιο προνομιούχων καθηγητών του πλανήτη, ο οποίος εξετράπη σε αήθη και ασύμμετρη επίθεση κατά του Γ. Ελεγκτή, κατηγορώντας τον για διασυρμό των καθηγητών του Υπουργείου Παιδείας, του Υπουργείου Οικονομικών και της Βουλής και καλώντας τον να.... απολογηθεί!! Ο tempora o mores!
Η γλοιώδης, αβανταδόρικη επίκληση του ονόματος του ΠτΔ ουδόλως νομιμοποιεί τις απαλλαγές γιατί αυτές δεν βασίζονται σε κανέναν κανονισμό και είναι προϊόντα άτυπων εγκυκλίων των τμημάτων. Προέχει η νομιμότητα και το δικαίωμα του φορολογούμενου να ελέγχει αυτούς που διαχειρίζονται τα χρήματά του στη βάση της οικονομικής αρχής της ανάλυσης κόστους - οφέλους (cost - benefit analysis).
Δεν αναμένω το κομματόδετο χέρι του Υπουργού να τολμήσει να αγγίξει τις απαλλακτικές ατασθαλίες. Αυτό που ως δάσκαλος αναμένω είναι να δώσει πνοήν ζωής και περιεχόμενο στους σημαντικούς παιδαγωγικούς θεσμούς του Υπεύθυνου Καθηγητή (YK) και της εφημέρευσης που ο φορολογούμενος χρυσοπληρώνει και υπολειτουργούν.

Αναμένω ακόμα, στο πλαίσιο της επανεξέτασης του θέματος των ωρών διδασκαλίας των καθηγητών, να λύσει και το χρονίζον πρόβλημα των αναπληρώσεων. Οι επτά περίοδοι που ο κανονισμός 24(4) προβλέπει εξαντλούνται μεσούντος του Μαρτίου οπότε οι μαθητές στις κενές τους καθίστανται τρόφιμοι των γειτονικών σφαιριστηρίων.
Στη Φινλανδία, το παγκόσμιο εκπαιδευτικό πρότυπο, οι αναπληρώσεις είναι απεριόριστες και αναλαμβάνονται από καθηγητές της ειδικότητας για να μη χάνεται ούτε λεπτό του πολύτιμου διδακτικού χρόνου.
Ιδού στάδιον δόξης λαμπρόν, πέρα από την «όζουσαν ελλυχνίων» και παλινωδούσαν μεταρρύθμιση.
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΣΑΒΒΑ ΣΕΠΟΣ
Φιλόλογος, εταίρος του London Institute of Education
Email: idalion2@cytanet.com.cy