«Μαύρισε» ο κόλπος της Λεμεσού

ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΕ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΤΕΠΑΚ ΣΤΟ ΠΑΡΑΛΙΑΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Όμβρια ύδατα, λιμάνι και μαρίνα Λεμεσού, κι αγκυροβόλια πλοίων, οι κυριότερες πηγές μόλυνσης
Η πτυχιακή μελέτη επικεντρώθηκε στο μικροβιολογικό κομμάτι της μελέτης και πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις μικροοργανισμών-δεικτών, έτσι ώστε να εντοπισθεί η φύση των αποβλήτων που πιθανότατα να αφήνονταν να τα παρασύρει η θάλασσα
Σοβαρές πηγές ρύπανσης στο θαλάσσιο νερό του παραλιακού μετώπου Λεμεσού εντόπισε πρόσφατη έρευνα που διενεργήθηκε από τον Δήμο Λεμεσού, σε συνεργασία με το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Αφορμή για τη διενέργεια της έρευνας αποτέλεσε ο έντονος προβληματισμός που δημιουργήθηκε στους αρμόδιους, μετά το πρόβλημα που παρουσιάστηκε στα ύδατα της περιοχής του παραλιακού μετώπου της πόλης, έπειτα από τη δημιουργία παχύρευστου στρώματος στην επιφάνεια της θάλασσας, και δυσοσμίας.

Όπως αναφέρει ενδεικτικά στα συμπεράσματά της η εν λόγω έρευνα, από την αρχή υπήρξαν υποψίες για ελευθέρωση λυμάτων από πλοία στη θάλασσα, ανοικτά της περιοχής. Λόγω του γεγονότος ότι αποτελούσε περιοχή κολυμβητικών υδάτων, η μελέτη κρίθηκε επιτακτική, έτσι ώστε να εντοπισθεί η πηγή του προβλήματος, γιατί είχε άμεση σχέση με την υγεία των λουομένων. Για τον λόγο αυτόν πραγματοποιήθηκαν μια σειρά αναλύσεων, τόσο φυσικοχημικών όσο και μικροβιολογικών, έτσι ώστε να καθοριστεί το επίπεδο επικινδυνότητας και κατά πόσο αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την υγεία των λουομένων της περιοχής μελέτης.

Πιο συγκεκριμένα, η πτυχιακή μελέτη επικεντρώθηκε στο μικροβιολογικό κομμάτι της μελέτης και πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις μικροοργανισμών-δεικτών, έτσι ώστε να εντοπισθεί η φύση των αποβλήτων που πιθανότατα να αφήνονταν να τα παρασύρει η θάλασσα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η περιοχή μελέτης ήταν αυτή κατά μήκος του παραλιακού μετώπου Λεμεσού, από την επίχωση μέχρι και το ξενοδοχείο Crown Plazza. Μια περιοχή στην οποία υπάρχουν ιχθυοτροφεία, η μαρίνα Λεμεσού, το αγκυροβόλιο πλοίων και έχουν κατάληξη σε αυτήν αγωγοί ομβρίων υδάτων και ποταμοί.

Σύμφωνα με τα ευρύματα της έρευνας, οι πιθανοί παράγοντες μόλυνσης είναι οι εξής:

· Αγωγοί ομβρίων υδάτων

Η κατάληξη ομβρίων υδάτων μέσω των αγωγών που τα μεταφέρουν στη θάλασσα έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας του θαλασσινού νερού. Για τον λόγο αυτόν, οι αγωγοί ομβρίων υδάτων αποτελούν παράγοντα ρύπανσης και υπό εξέταση παράγοντα για το πρόβλημα που μελετήθηκε. Λόγω, όμως, της περιόδου που εντείνεται το φαινόμενο της ρύπανσης, κατά την περίοδο από Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο, η έρευνα καθιστά σαφές ότι ο παράγοντας αυτός δεν μπορεί να θεωρηθεί καθοριστικός για το φαινόμενο της ρύπανσης, αφού κατά την περίοδο αυτή δεν παρατηρείται βροχόπτωση, άρα δεν καταλήγουν όμβρια ύδατα στη θάλασσα.
· Ακαθαρσίες από ποταμούς

Πολύ συχνό φαινόμενο που παρατηρείται είναι η απόρριψη κάθε λογής αποβλήτων οικιακών σε ποταμούς, τα οποία αφήνουν στο έδαφος ρυπογόνες ουσίες που παρασύρονται και καταλήγουν στη θάλασσα.
· Ιχθυοκαλλιέργειες

Η ιχθυοκαλλιέργεια στην Κύπρο αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες ρύπανσης, και συγκεκριμένα στην περιοχή του παραλιακού μετώπου στη Λεμεσό. Ο κυριότερος λόγος που προκαλεί το πρόβλημα είναι η σύσταση της τροφής που δίνεται στα ψάρια και η ύπαρξη κάποιου είδους ελαίου. Για τον λόγο αυτό δεν διαλύεται για να αποικοδομηθεί, αλλά καταλήγει να επιπλέει στην επιφάνεια των υδάτων. Το πρόβλημα μάλιστα εντείνεται, όταν τα ιχθυοτροφεία βρίσκονται κοντά στην ακτή και η διασπορά αυτών των ουσιών δεν είναι δυνατή, με αποτέλεσμα να μεταφέρεται με τα θαλάσσια ρεύματα στις ακτές.
· Νέο λιμάνι και μαρίνα Λεμεσού

Ακόμη ένα σημαντικό παράγοντα ρύπανσης αποτελεί το λιμάνι και η μαρίνα Λεμεσού, για τον λόγο ότι η έντονη λιμενική δραστηριότητα οδηγεί σε κακής ποιότητας θαλασσινό νερό και ρυπασμένο νερό. Αυτός ο παράγοντας δεν είναι βέβαια καθοριστικός, γιατί το λιμάνι και η μαρίνα είναι σχεδόν κλειστές περιοχές και η ρύπανση δεν προχωρεί σε μεγάλο βαθμό στη θάλασσα, αλλά είναι κοινώς αποδεκτό ότι δεν παύει να προκαλείται ρύπανση λόγω των λιμανιών. Πιο συγκεκριμένα, η ρύπανση προκαλείται κατά τη μετακίνηση των πλοίων, που σε συνδυασμό με τα μετεωρολογικά και φυσικά χαρακτηριστικά, μεταφέρεται σε συγκεκριμένες περιοχές.
· Αγκυροβόλιο πλοίων

Καθοριστικό παράγοντα της ρύπανσης αποτελούν τα εμπορικά πλοία που είναι αγκυροβολημένα στην περιοχή ανατολικά του νέου λιμανιού, μέχρι να τους παραχωρηθεί άδεια εισόδου στο λιμάνι. Μάλιστα, πάρα πολλά ήταν τα περιστατικά κατά τα οποία εμφανίστηκαν κόπρανα και λύματα στα ρηχά νερά, πράγμα που παραπέμπει στο συμπέρασμα ότι αδειάζονται δεξαμενές κατακράτησης λυμάτων στη θάλασσα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ενδεχομένως να μην υπάρχει σωστή πολιτική αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων και για να αποφεύγονται οι χρεώσεις, αδειάζονται δεξαμενές ανοικτά της υπό εξέταση περιοχής. Αυτός μάλιστα ο παράγοντας θεωρήθηκε, σύμφωνα με την έρευνα, καταλυτικός στην υποβάθμιση των κολυμβητικών υδάτων και του προβλήματος που δημιουργήθηκε.
Μέτρα επίλυσης

Με βάση τα όσα διαπίστωσαν οι μελετητές του ΤΕΠΑΚ προτείνουν ορισμένα μέτρα, τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν έτσι ώστε να περιοριστεί ή ακόμα και να εξαλειφθεί το πρόβλημα. Τέτοια μέτρα είναι:

α) Βασικός καθαρισμός (ψεκασμός) περιοχής ενδιαφέροντος

Τα μέτρα πρέπει να είναι άμεσα και όπως είναι δεδομένο θα πρέπει να γίνει πριν από οτιδήποτε άλλο καθαρισμός της περιοχής - παραλία κόλπου Λεμεσού - από οποιαδήποτε κατάλοιπα ρυπαντών (ελαίων) που ήδη βρίσκονται στην περιοχή.

β) Καθαρισμός λιμένα και μαρίνας Λεμεσού

Απαραιτήτως απαιτείται καθαρισμός του λιμανιού και της μαρίνας με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και αν αυτό δεν γίνεται παράλληλα με τον βασικό καθαρισμό της περιοχής, θα πρέπει να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτά τα βήματα είναι τα πλέον βασικά και πρέπει να γίνουν πριν γίνει οποιαδήποτε άλλη ενέργεια, αφού θα δώσουν άμεσο, ορατό αποτέλεσμα και θα βελτιώσουν την κατάσταση όπου παρατηρείται το πρόβλημα.

γ) Εγκατάσταση πλωτού φράγματος πέριξ των ιχθυοκαλλιεργειών

Η αρνητική επίδραση της παρουσίας των ιχθυοκαλλιεργειών που βρίσκονται νότια του λιμένα της Λεμεσού μπορεί να περιοριστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, με τη χρήση κατάλληλου πλωτού φράγματος (τύπου κουρτίνας) πέριξ των υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Το πλωτό φράγμα θα πρέπει να τοποθετηθεί με τρόπο ώστε η είσοδός του να βρίσκεται προς τον Νότο ή τη Δύση, έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται η οποιαδήποτε διαρροή διάχυση ρυπαντών (ελαίων) από αυτά.
Σύσταση φορέα

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ο Δήμος Λεμεσού απαιτεί τη σύσταση ενιαίου φορέα αντιμετώπισης των περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας, βασικός ρόλος του οποίου θα είναι η άμεση λήψη όλων των ενδεικνυόμενων πρακτικών μέτρων, εκ μέρους των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών, ώστε να εκλείψει ή να περιοριστεί η ρύπανση του κόλπου της Λεμεσού.