Κάνει κακό το υγιεινό φαγητό;

ΓΙΑΤΙ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΔΥΟ ΜΑΡΟΥΛΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΠΙΒΛΑΒΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΔΥΟ ΦΕΤΩΝ ΜΠΕΪΚΟΝ
Υπάρχουν τροφές που θεωρούνται ευεργετικές για τον ανθρώπινο οργανισμό αλλά η καλλιέργειά τους προκαλεί μεγαλύτερη ζημιά στο περιβάλλον από όσο φανταζόμαστε, ενώ είναι επικίνδυνη και για άλλους λόγους
Κάποιες τροφές δεν είναι όσο αθώες όσο νομίζουμε, καθώς η παραγωγή τους έχει αρνητικό αντίκτυπο στο οικοσύστημα, στους ντόπιους πληθυσμούς, στους ανθρώπους που ασχολούνται με την επεξεργασία αλλά και τον πλανήτη μας ευρύτερα
Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι το κακής ποιότητας, γρήγορο φαγητό, γνωστό ως «junk food» είχε επιπτώσεις όχι μόνο στην υγεία μας αλλά και στον περιβάλλον. Τώρα, όμως, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Telegraph», οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι και τα υγιεινά φαγητά μπορεί να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον. Πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, μάλιστα, κατέδειξε ότι η κατανάλωση μαρουλιού μπορεί να είναι τρεις φορές πιο επιβλαβής για το περιβάλλον από την κατανάλωση μπέικον, σε ό,τι αφορά την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου.

Ο λόγος είναι πως, επειδή ακριβώς το μαρούλι έχει τόσο λίγες θερμίδες, κάποιος χρειάζεται να φάει δύο ολόκληρα μαρούλια για να καταναλώσει τον ίδιο αριθμό θερμίδων που προσφέρουν δύο φέτες καπνιστού μπέικον. Επίσης το μαρούλι είναι πιο πιθανόν να χαλάσει πριν το καταναλώσουμε ολόκληρο και να αναγκαστούμε να το πετάξουμε, προκαλώντας και πάλι ζημιά στο περιβάλλον.

Αν και το μαρούλι είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα στο οποίο έχουν αναφερθεί οι επιστήμονες, σύμφωνα με την «Telegraph» υπάρχουν κι άλλα φαγητά που θεωρούνται ευεργετικά για τον ανθρώπινο οργανισμό ή σε γενικές γραμμές υγιεινά, αλλά η κατανάλωσή τους προκαλεί μεγαλύτερη ζημιά στο περιβάλλον από όσο φανταζόμαστε, ενώ είναι επικίνδυνη και για άλλους λόγους.
Αβοκάντο
Στο Μεξικό το αβοκάντο αποκαλείται «πράσινος χρυσός» και ελλοχεύει κινδύνους πέραν των περιβαλλοντικών. Η μεγαλύτερη παραγωγή του φρούτου γίνεται στην περιοχή Michoacan, μεγάλο μέρος της οποίας ελέγχεται από συγκεκριμένο καρτέλ ναρκωτικών, το οποίο εξαναγκάζει τους αγρότες και τους γαιοκτήμονες να τους παραδίδουν ένα μέρος των εσόδων τους, επιβάλλοντας φόρο τόσο στα φρούτα όσο και στη γη και σκοτώνοντας αυτούς που δεν πληρώνουν. Από εκεί προκύπτει ο όρος «γκουακαμόλε με αίμα», σύμφωνα με την εφημερίδα. Ταυτόχρονα, όμως, αυτή η σούπερ τροφή, όπως συχνά αποκαλείται, προκαλεί πρόβλημα στην Καλιφόρνια, όπου καλλιεργείται ευρέως, καθώς καταναλώνει πάρα πολύ νερό. Τα αβοκάντο είναι τροπικά φυτά και χρειάζονται πολύ νερό για να μεγαλώσουν, το οποίο δεν είναι απαραιτήτως διαθέσιμο σε όλα τα μέρη του πλανήτη όπου καλλιεργούνται.
Αμύγδαλα
Τα αμύγδαλα κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος στην καθημερινή μας διατροφή. Ωστόσο, όπως και το αβοκάντο, «διψούν» πολύ και η παραγωγή ενός και μόνο αμυγδάλου χρειάζεται ένα γαλόνι νερό. Το 82% της παγκόσμιας παραγωγής αμυγδάλων γίνεται στην περιοχή της Καλιφόρνια, η οποία διανύει περίοδο ανομβρίας εδώ και τέσσερα συνεχόμενα χρόνια. Με τη ζήτηση να συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς το γάλα αμυγδάλου είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στις ΗΠΑ, αυτήν τη στιγμή το 8% του νερού άρδευσης αυτού του μέρους του πλανήτη διοχετεύεται για να... ξεδιψάσουν οι αμυγδαλιές.
Κινόα
Η κινόα, μια τροφή χαμηλή σε λιπαρά και υψηλή σε πρωτεΐνη, υπάρχει πια στα ράφια κάθε υπεραγοράς και θεωρείται συνώνυμη με την υγιεινή διατροφή. Όπως, όμως, επισημαίνει η «Telegraph», δεν είναι όσο αθώα όσο νομίζουμε, αφού καταγράφονται πολλές επιπτώσεις στις περιοχές που παραδοσιακά καλλιεργείται, όπως η Βολιβία και το Περού. Η αύξηση στη ζήτηση αύξησε τις τιμές όχι μόνο για τις εξαγωγές αλλά και για την εσωτερική αγορά, όπου παραδοσιακά πωλούσαν την παραγωγή τους οι ντόπιοι γεωργοί. Πλέον είναι φθηνότερο για τους ανθρώπους που μεγάλωσαν τρώγοντας κινόα να τρώνε εισαγόμενο, χαμηλότερης διατροφικής αξίας φαγητό από το εξωτερικό, από ό,τι αυτή την τροφή που φυτρώνει στα χωράφια δίπλα τους.
Κάσιους
Τα φιστίκια κάσιους είναι ο πρώτος σε κατανάλωση ξηρός καρπός στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ενώ πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν κατά καιρούς αναδείξει ότι συνδέονται με τη μακροβιότητα και τον χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών νοσημάτων. Το 60% των κάσιους παράγονται στην Ινδία και η εξαγωγή του καρπού χρειάζεται αρκετή δουλειά. Επειδή πολύ συχνά δεν παρέχονται γάντια στους φτωχούς Ινδούς εργάτες, αρκετοί υποφέρουν από εγκαύματα. Οι εργάτες πληρώνονται ελάχιστα και, σύμφωνα με μια έκθεση του Human Rights Watch το 2011, στο Βιετνάμ ασχολούνται με την επεξεργασία των ξηρών καρπών χρήστες ναρκωτικών που βρίσκονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Σόγια
Η σόγια θεωρείται συνώνυμη του βίγκαν τρόπου ζωής. Οι άνθρωποι, ωστόσο, όπως επισημαίνει η εφημερίδα, καταναλώνουν πολύ μικρό ποσοστό της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής σόγιας, αφού το μεγαλύτερο μέρος χρησιμοποιείται για την παραγωγή ζωοτροφών για κοτόπουλα, αγελάδες κ.λπ. Όσο αυξάνεται, συνεπώς, η παραγωγή κρέατος, αυξάνεται ταυτόχρονα και η παραγωγή σόγιας.

Για να είναι βιώσιμη οικονομικά η καλλιέργεια της σόγιας χρειάζονται μεγάλες εκτάσεις γης, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται οικοσυστήματα στη Λατινική Αμερική, λόγω της καταστροφής του δάσους για δημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Τέσσερα εκατομμύρια εκτάρια δάσος καταστρέφονται κάθε χρόνο στον Αμαζόνιο, το Gran Chaco και το Ατλαντικό Δάσος για τον σκοπό αυτό. Ως εκ τούτου, τόσο η κατανάλωση κρέατος όσο και η κατανάλωση σόγιας έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Φαγητό εναντίον περιβάλλοντος
Αρκετές άλλες τροφές που καταναλώνουμε, οι οποίες δεν ανήκουν απαραίτητα στην κατηγορία των υγιεινών επιλογών, επίσης επιφέρουν πλήγμα στο περιβάλλον. Ιδού ορισμένα παραδείγματα:
* Χριστουγεννιάτικη πουτίγκα: Το αγαπημένο γλυκό κάποιων λαών για τα Χριστούγεννα δεν παχαίνει απλώς αλλά, σύμφωνα με μια βρετανική κυβερνητική έκθεση, συμβάλλει στην αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
* Μπέργκερ: Τα μπιφτέκια, και ιδιαίτερα οι πιο φτηνές εκδοχές τους, έχουν χαρακτηριστεί ως «περιβαλλοντικοί δολοφόνοι» από ειδικούς, εξαιτίας του γενετικά μεταλλαγμένου καλαμποκιού και σόγιας που χρησιμοποιούνται για τη σίτιση των αγελάδων. Τα εντομοκτόνα στις καλλιέργειες μολύνουν τις υδροφόρες οδούς των γύρω περιοχών.
* Νουτέλλα: Η αγαπημένη νουτέλλα, η οποία περιέχει φοινικέλαιο, οδηγεί στην αποψίλωση δασών, η οποία συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη, σύμφωνα με τη γαλλική κυβέρνηση.
* Κρέας: Σύμφωνα με τον FAO των Ηνωμένων Εθνών, η παραγωγή κρέατος ευθύνεται για το 14,5% της συνολικής εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, ενώ υπάρχουν ενδείξεις πως το ποσοστό ενδέχεται να είναι ακόμη υψηλότερο. Σύμφωνα με δύο πρόσφατες ακαδημαϊκές μελέτες, εκτιμάται ότι τα επόμενα 35 χρόνια αυτού του είδους οι ρύποι θα διπλασιαστούν.
* Γαλακτοκομικά: Υπάρχουν περίπου 270 εκατομμύρια αγελάδες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή γάλακτος παγκοσμίως αυτήν τη στιγμή, οι οποίες συμβάλλουν στις κλιματολογικές αλλαγές, μέσω της κοπριάς τους. Επίσης, η κακή διαχείριση της κοπριάς και των λιπασμάτων συχνά οδηγεί στη μόλυνση του νερού των γύρω περιοχών. Ακόμη, η μη βιώσιμη κτηνοτροφία κάποιες φορές οδηγεί στην καταστροφή λιβαδιών, υγροβιότοπων και δασών.