«Παράδεισος» για τις χελώνες η Κύπρος

Πέραν των 1.500 φωλιών θαλάσσιων χελωνών καταγράφηκαν στην Κύπρο κατά το 2015
Ως ένα από τα καλύτερα προγράμματα προστασίας χελωνών στην Ευρώπη, αυτό της Κύπρου, επισημαίνει το Τμήμα Αλιείας
Καρπούς φαίνεται να αποδίδει μέχρι στιγμής το πρόγραμμα προστασίας χελωνών που εφαρμόζεται στην Κύπρο εδώ και δεκαετίες, μιας και σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Τμήματος Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, το 2015 υπήρξαν πέραν των 1.500 φωλιών θαλάσσιων χελωνών, Πράσινων και Καρέτα.
Αυτό ανέφερε, μεταξύ άλλων, στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, η λειτουργός του Τμήματος Μελίνα Μάρκου, η οποία σημείωσε ότι το εν λόγω πρόγραμμα είναι από τα καλύτερα που υπάρχουν στη Μεσόγειο. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, η κ. Μάρκου ανέφερε ότι το πρόγραμμα, το οποίο άρχισε από το 1978, εφαρμόζεται κάθε χρόνο από τον Μάιο ώς τον Οκτώβρη και καλύπτει τις παραλίες της προστατευόμενης περιοχής της Λάρας - Τοξεύτρας, την περιοχή Natura 2000 όπου βρίσκεται η Πόλις - Γιαλιά, αλλά και την υπόλοιπη Κύπρο, όπου έχει σποραδική ωοτοκία.
Αύξηση φωλεοποίησης
Όπως ανέφερε η κ. Μάρκου, και για τα δύο είδη χελωνών, δηλαδή Πράσινης και Καρέτα, υπάρχει αύξηση φωλεοποίησης, προσθέτοντας ότι η αύξηση οφείλεται κυρίως στα μέτρα προστασίας που λαμβάνονται, ενώ διευκρινίζει ότι η οποιαδήποτε αύξηση φαίνεται έπειτα από 20 με 25 χρόνια μετά τη λήψη μέτρων προστασίας, κυρίως λόγω της μεγάλης διάρκειας ζωής μιας χελώνας.

Απαντώντας σε ερώτηση για τον αριθμό των χελωνών σε κάθε φωλιά, η κ. Μάρκου επεσήμανε ότι συνήθως βγαίνουν 80-100 χελωνάκια ανά φωλιά. Η λειτουργός ενημέρωσε παράλληλα ότι, στη Μεσόγειο, οι Πράσινες χελώνες γεννούν σχεδόν αποκλειστικά στην Κύπρο και την Τουρκία, ενώ η Καρέτα γεννά και στην Ελλάδα, και σε πιο μικρούς αριθμούς και σε άλλες χώρες της Μεσογείου.
Σύμφωνα με την ίδια, στη λίστα του IUCN (Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης) η χελώνα Καρέτα (Caretta caretta) χαρακτηρίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο ως vulnerable (ευάλωτη), ενώ η Πράσινη Χελώνα (Chelonia mydas) ως endangered (απειλείται με εξαφάνιση).
Έχουμε τις πιο πολλές αυξήσεις
Σε ερώτηση για το πρόγραμμα που εφαρμόζει η Κύπρος, η Λειτουργός του Τμήματος Αλιείας ανέφερε ότι «το πρόγραμμα αναγνωρίζεται ως ένα από τα καλύτερα προγράμματα, στη Μεσόγειο, προστασίας και διαχείρισης των θαλάσσιων χελωνών».

Σύμφωνα με την ίδια, επιλέγηκε ανάμεσα στα καλύτερα προγράμματα προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ήταν στη λίστα Natura 2015 Award Finalists. «Έχουμε τις πιο πολλές αυξήσεις σε χελώνες σε ολόκληρη τη Μεσόγειο», σημείωσε η κ. Μάρκου, προσθέτοντας ότι γι' αυτόν τον λόγο η Κύπρος χρησιμοποιείται ως παράδειγμα στο εξωτερικό.
Υλοποίηση από εμπειρογνώμονες
Η κ. Μάρκου επισήμανε επίσης ότι δύο Κύπριοι εμπειρογνώμονες, ο Ανδρέας Δημητρόπουλος και η Μυρούλα Χατζηχριστοφόρου, είναι οι συγγραφείς του βιβλίου «Οδηγός για την προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας στη Μεσόγειο» (Manual on Marine Turtle Conservation in the Mediterranean), το οποίο, όπως αναφέρει, χρησιμοποιείται από τις μεσογειακές χώρες στις οποίες παρουσιάζεται φωλεοποίηση των χελωνών.
Απαντώντας σε ερώτηση για τον τρόπο με τον οποίο υλοποιείται το πρόγραμμα, διευκρινίζει ότι «για το πρόγραμμα της περιοχής Λάρα -Τοξεύτρα και Πόλις - Γιαλιά έχει κατακυρωθεί προσφορά από το Τμήμα Αλιείας σε εμπειρογνώμονες, οι οποίοι υλοποιούν το πρόγραμμα προστασίας των χελωνών».
Πέραν τούτου, πρόσθεσε, το προσωπικό του Τμήματος Αλιείας ανά πάσα στιγμή μετά από πληροφόρηση μεταβαίνει επί τόπου και λαμβάνει μέτρα προστασίας της φωλιάς. «Αν είναι σε τουριστική περιοχή, μπορεί η φωλιά να μεταφερθεί στη Λάρα, ή, αν είναι σε περιοχή που δεν κινδυνεύει, τότε τοποθετείται προστατευτικό κλουβί», εξήγησε η λειτουργός. «Παράλληλα», συνέχισε, «προσωπικό του Τμήματος Αλιείας διενεργεί επιθεωρήσεις κατά διαστήματα στις προστατευόμενες παραλίες για να διασφαλίζει ότι εφαρμόζεται η κείμενη νομοθεσία».
Έκκληση προς το κοινό
Η κ. Μάρκου κάλεσε το κοινό να βοηθήσει στην προστασία των θαλάσσιων χελωνών, επικοινωνώντας με το Τμήμα Αλιείας σε περίπτωση θεάσεων χελωνών ή/και φωλιών τους, για καταγραφή τους στη βάση δεδομένων που υπάρχει. «Στοιχεία, όπως η ημερομηνία και η περιοχή όπου εντοπίστηκε η φωλιά είναι σημαντικά, έτσι ώστε το εκπαιδευμένο προσωπικό του Τμήματος να μπορεί να ελέγξει την πιθανή φωλιά και να λάβει μέτρα για την προστασία της», ανέφερε καταληκτικά.
Απροστάτευτες οι χελώνες
Σε μια παράλληλη εξέλιξη, απροστάτευτες χαρακτήρισαν τις θαλάσσιες χελώνες στην περιοχή της Λίμνης διάφορες περιβαλλοντικές οργανώσεις. Σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν εννέα οργανώσεις, επισημαίνουν ότι η τελική περιβαλλοντική γνωμάτευση του Τμήματος Περιβάλλοντος όσον αφορά την πρόταση για δημιουργία δύο γηπέδων γκολφ και τεράστιας κλίμακας οικιστικών και τουριστικών αναπτύξεων στην περιοχή της Λίμνης κοντά στην Πόλη Χρυσοχούς, απειλεί το ευαίσθητο είδος της θαλάσσιας χελώνας, για το οποίο η Κύπρος έχει ιδιαίτερη ευθύνη για την προστασία του. Παράλληλα, επισημαίνει η ανακοίνωση, απειλεί και τον Κύπριο φορολογούμενο πολίτη, ο οποίος θα είναι ο τελικός αποδέκτης που θα κληθεί να πληρώσει το βαρύ πρόστιμο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Θα οδηγηθεί στο Δικαστήριο
Η ανακοίνωση εξηγεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία κινδυνεύει να οδηγηθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την υπόθεση της Λίμνης. Αυτό, γιατί, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η μη εκπόνηση κατάλληλης δέουσας μελέτης εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον και ακολούθως η έγκριση του έργου χωρίς να διασφαλιστεί ότι αυτό δεν θα βλάψει την ακεραιότητα της περιοχής, αποτελεί παράβαση ευρωπαϊκής οδηγίας για την προστασία της φύσης.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αναφέρουν ότι με τη γνωμάτευση του Τμήματος Περιβάλλοντος, η παραλία ωοτοκίας μένει εντελώς εκτεθειμένη, λόγω της τεράστιας ενόχλησης των χελωνών, που αναμένεται να προκαλέσει το έργο, αλλά και λόγω των αυξημένων επιπέδων φωτισμού και φωταύγειας, που θα αποπροσανατολίζουν τόσο τα χελωνάκια που θα εκκολάπτονται όσο και τις χελώνες που θα βγαίνουν στη στεριά για να γεννήσουν.

Παράλληλα, το όλο έργο αναμένεται, σύμφωνα με τις οργανώσεις, να επηρεάσει το 25% των φωλιών της Καρέτα-Καρέτα στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σημειώνουν ακόμα ότι το τεράστιο μέγεθος του προτεινόμενου έργου αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα μεγάλη πίεση και όχληση στην περιβαλλοντικά ευαίσθητη και ιδιαίτερα σημαντική περιοχή της Λίμνης.
Τέλος, η απόφαση του Τμήματος Περιβάλλοντος, που στην ουσία πρόσθεσε τουριστικό συγκρότημα (ξενοδοχείο 160 δωματίων) αντί να αφαιρέσει οικιστικές αναπτύξεις, δεν πρόκειται να πείσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία πολύ πιθανό να οδηγήσει το θέμα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καταλήγουν οι οργανώσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανακοίνωση συνυπογράφεται από τις ακόλουθες περιβαλλοντικές οργανώσεις: Ενάλια Φύσις Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας, Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας Περιβάλλοντος Terra Cypria, Οικολογική Κίνηση Κύπρου, Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, Περιβαλλοντική Κίνηση Κύπρου, Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών, Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου, Φίλοι του Ακάμα και Φίλοι της Γης Κύπρου.