Μετανάστες: Ευλογία ή κατάρα

Όπως επισημαίνεται, στο πρώτο μισό του 21ου αιώνα θα γνωρίσουμε πρωτοφανείς μετακινήσεις πληθυσμού, που δεν θα οφείλονται μόνο στις πολεμικές συγκρούσεις, αλλά θα γίνονται και λόγω φτώχιας, ανισοτήτων, κλιματολογικών αλλαγών, φυσικών καταστροφών, ημιανάπτυξης, δημογραφικής έκρηξης ασθενειών, που θα οδηγήσουν εκατομμύρια ανθρώπους από διάφορες ηπείρους -κυρίως από Ασία και Αφρική, που έχουν μεγάλες κοιτίδες πληθυσμού- να αποτελέσουν τους βασικούς τόπους προέλευσης μεταναστών για να δοκιμάσουν την τύχη τους αλλού.
Παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι από την εμφάνισή τους πάνω στη Γη μεταναστεύουν και αυτή η δύναμη έχει καταστεί συνθήκη που δίδει ώθηση στην ανθρώπινη ευημερία και κυριαρχία επ’ αυτής, ενταύτοις τον τελευταίο καιρό βλέπουμε περισσότερους Ευρωπαίους και όχι μόνο να νιώθουν ότι απειλούνται από τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που βρίσκονται προ των πυλών τους.

Αυτή η λογική υποκινεί την ανασφάλεια, σύμφωνα με τον καθηγητή του πανεπιστήμιου της Οξφόρδης Ίαν Γκόλντεν, επειδή οι μετανάστες εργαζόμενοι αντιπροσωπεύουν επιπρόσθετο ανταγωνισμό για τις λίγες θέσεις εργασίας που υπάρχουν στις χώρες τους.
Σύμφωνα με αριθμούς, οι μετανάστες το 2015 από όλο τον κόσμο ανήλθαν στα 244 εκατ. και το 3,3% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι μετανάστες. Η ανησυχία για τους μετανάστες θα μειώνεται σημαντικά, σύμφωνα με τον Πίτερ Σάρδελαντ, ειδικό εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τη μετανάστευση, όταν θα γίνουν γνωστά στον κόσμο τα επωφελή αποτελέσματα, όπως η αύξηση του παγκοσμίου ΑΕΠ, που ώς το 2025 θα άγγιζε τα 3,8 δισεκ. ευρώ.

Εάν οι μετανάστες αύξαναν κατά 3% το εργατικό δυναμικό των πλούσιων χωρών και η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ θα αυξανόταν, από 35 - 104,5 τρισεκ. ευρώ, νοουμένου ότι όλοι οι περιορισμοί στη μετανάστευση θα καταργούνταν.
Η εθνικότητα και η ιδέα κράτους - έθνους ήταν εκείνη από τον 18ο αιώνα που κατέστησε τα έγγραφα ταυτότητας αναπόσπαστο κομμάτι της δημιουργίας ενός σύγχρονου κράτους, καθ' ην στιγμή η χιονοστιβάδα της βιομηχανικής επανάστασης τον 19ο αιώνα πίεσε για ελεύθερη κίνηση των εργαζομένων σε όλους τους τομείς της παραγωγής.

Από τις αρχές του 20ού αιώνα, που ο εθνικισμός έσπρωχνε την Ευρώπη προς τον πόλεμο, τα πράγματα άλλαξαν, όπως συμβαίνει και σήμερα, που αναπτύσσεται η ξενοφοβία, η μείωση μισθών, οι ώρες απασχόλησης και της ιδέας ότι οι μετανάστες αυξάνουν τις τιμές της εγκληματικότητας και ότι διασπούν την κοινότητα, ενώ είναι φορείς ποικίλων νοσημάτων.
Οι καθηγητές Σάλετ και Νόιμπεργκ πιστεύουν πως οι ανθρώπινοι πολιτισμοί εξελίχθηκαν έτσι ώστε οι άνθρωποι να είναι επιφυλακτικοί απέναντι στις στενές αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους και πως είναι διαφορετικοί από τη δική τους ομάδα. Η ξενοφοβία στις σύγχρονες πόλεις δημιουργεί θυλάκους αντί να αναμειγνύονται οι άνθρωποι και έτσι γεννιέται η ευρύτερη δυσπιστία που απαγορεύει για να ζήσουμε σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες.
Καθώς τα πράγματα είναι τόσο θολά γύρω από τους μετανάστες, πρέπει να τονισθεί ότι οι πλούσιες χώρες τούς χρειάζονται, ένεκα του γεγονότος ότι τα ποσοστά της γεννητικότητας σ’ αυτές μειώνονται και οι μετανάστες είναι εκείνοι που θα συντηρήσουν τις οικονομίες τους για να μη βουλιάξουν.

Αυτοί αντιπροσωπεύουν το μισό της αύξησης του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ και το 70% της Ευρώπης. Ο ΟΗΕ στη μελέτη του για τους μετανάστες σημειώνει ότι αυτοί θα υποστηρίξουν τα διάφορα προγράμματα πρόνοιας και συντάξεων των πλούσιων χωρών για τους πληθυσμούς των άνω των 65 χρονών και πως ο πληθυσμός της Ευρώπης θα μειωθεί κατά 17%, ενώ η παραγωγική ηλικία μέχρι το 2050 κατά 30%.
Σύμφωνα με τον Ίαν Μπουρούμα, οι περισσότεροι μετανάστες είναι φτωχοί άνθρωποι και επιδιώκουν να εργασθούν και δεν αποτελούν βάρος όπως νομίζει ο κόσμος και πληρώνουν εξίσου φόρους όσο λαμβάνουν παροχές, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.

Ο Πέρι τονίζει πως τα στοιχεία στις ΗΠΑ αποδεικνύουν ότι οι μετανάστες επεκτείνουν την παραγωγική ικανότητα της αμερικανικής οικονομίας, τονώνουν τις επενδύσεις και προωθούν την εξειδίκευση που ενισχύει την παραγωγικότητα. Αυτοί από το 1990 - 2007 ενίσχυσαν τον ετήσιο μισθό κατά 5.100 δολάρια.
Λόγω της μαζικής αυτοματοποίησης και της ρομποτικής εργασίας η παραγωγή θα γίνει λιγότερο εξαρτημένη από την ανθρώπινη εργασία και οι κυβερνήσεις θα προωθήσουν για τους πολίτες τους τον ελάχιστο εγγυημένο μισθό.
Γι' αυτό χρειάζεται και απαιτείται συντονισμένη στρατηγική απέναντι στο παγκόσμιο εργατικό δυναμικό.
Μπροστά στο συνονθύλευμα των μη τυποποιημένων και ασύμβατων κανόνων, όπου βρισκόμαστε, είναι ανάγκη κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, εργατικά σωματεία να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, όπως τονίζει ο Μισέλ Λέιτον, υπεύθυνος του τμήματος μετανάστευσης του ΔΟΕ, για να δουν τις ελλείψεις στο εργατικό δυναμικό και πώς μπορούν να καλυφθούν και κατανεμηθούν στην κάθε χώρα.
Τέλος, ο Γκόλτιν επισημαίνει πως έπρεπε να ιδρυθεί από τον ΟΗΕ μια κοινή υπηρεσία για τη μετανάστευση, που θα εφαρμόζει κοινή πολιτική για όλους προς όφελος των ανθρώπων και της παγκόσμιας ανάπτυξης, ανεξαρτήτως ελίτ και τάξεων.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΕΡΑΚΛΗΣ