Κύπρος όπως… Ιρλανδία

ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟ «ΡΑΛΙ» ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΝΑ ΒΡΕΙ ΚΙ ΑΛΛΕΣ «APPLE»
Η χαμηλή φορολογία της Κύπρου σε συνάρτηση με τις παρόμοιες με της Ιρλανδίας φορολογικές δομές καθιστούν την χώρα μας ευάλωτη
Η PwC επισημαίνει ότι η ΕΕ επικεντρώθηκε στο μεγάλο ποσοστό των κερδών που πραγματοποιήθηκαν από πωλήσεις εντός της ΕΕ που δεν υπήχθησαν σε φορολογία
Κανένα ενδεχόμενο δεν αποκλείεται ώστε η Κύπρος να μετατραπεί σε... Ιρλανδία και να επαναληφθεί μια παρόμοια περίπτωση της Apple. Αιτία, το γεγονός ότι η Ιρλανδία και η Κύπρος έχουν τη χαμηλότερη εταιρική φορολογία στην Ευρώπη με 12,5%, την ώρα που Γαλλία και Βέλγιο επιβάλλουν φορολογία πάνω από 30%, η Πορτογαλία 28% και η Ιταλία 27,5%.

Αρμόδια πηγή ανέφερε στη «Σ» ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συγκεκριμένα η Επιτροπή Ανταγωνισμού ξεκίνησε ένα πανευρωπαϊκό «ράλι» εντοπισμού εταιρειών, οι οποίες εντέχνως εγκαθίστανται στην ΕΕ και προσπαθούν να εντοπίσουν «παράθυρα» στους νόμους για να γλιτώσουν φόρους. Οι έλεγχοι, όπως μας επεσήμανε η καλά πληροφορημένη πηγή, εντάθηκαν το τελευταίο διάστημα ένεκα και της έντονης δραστηριοποίησης και εντολών που δέχτηκε η Δανή Επίτροπος Ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ, η οποία απ' όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της απέκτησε τη φήμη της σκληρής και της αδίστακτης.

Επιπρόσθετα, η ίδια πηγή τόνισε ότι λόγω του γεγονότος ότι οι φορολογικές δομές των δύο χωρών είναι παρόμοιες, δεν αποκλείεται εταιρείες να προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν το κενό.
«Θα ακολουθήσουν κι άλλες...»

Μάλιστα, σε δηλώσεις του ο οικονομολόγος Έουαν Ρίλι ήταν ξεκάθαρος: «Θα ακολουθήσουν και άλλες τέτοιες αποφάσεις». Ο οικονομολόγος ανέφερε ότι «οι αμερικανικές εταιρείες αποτελούν στόχο καθώς έχουν “βαθιές τσέπες”. Είχαν καταφέρει να κάνουν δουλειές στην Ευρώπη, πληρώνοντας λίγους φόρους και τώρα το πολιτικό κλίμα απαιτεί να πληρώνουν φόρους».

Επιπρόσθετα ο οικονομολόγος ανέφερε: «Πιστεύω ότι η απόφαση της ΕΕ συνυπολογίζει ότι οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας θα θέλουν έτσι και αλλιώς να κάνουν δουλειές στην Ευρώπη. Όμως, αν έρθει η ώρα για μία επενδυτική απόφαση, για παράδειγμα για τμήματα έρευνας και τεχνολογίας, ίσως οι εταιρείες να μην επιλέγουν στο μέλλον την Ευρώπη».
Στο στόχαστρο

Επισημαίνεται ότι οι πρακτικές των αμερικανικών πολυεθνικών να μεταφέρουν τα κέρδη τους, μέσα από πολυδαίδαλα δίκτυα θυγατρικών, και ουσιαστικά να πληρώνουν ελάχιστη φορολογία, έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο της κοινής γνώμης. Το επιχείρημα των χωρών που διευκολύνουν αυτές τις πρακτικές, όπως η Ιρλανδία, είναι ότι έτσι έρχονται επενδύσεις, που διαφορετικά θα μετακινούνταν σε άλλα μέρη του κόσμου. Η υπόθεση προκαλεί τριβές στις σχέσεις Βρυξελλών - Ουάσιγκτον.
Το χρονικό

Το χρονικό της υπόθεσης καταγράφει αναλυτικά η PwC, η οποία επισημαίνει ότι στις 30 Αυγούστου 2016 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) εξέδωσε Δελτίο Τύπου, σύμφωνα με το οποίο ανακοίνωσε την υιοθέτηση της τελικής της απόφασης κατόπιν της εμπεριστατωμένης έρευνας σχετικά με Κρατική Ενίσχυση που αφορούσε τις φορολογικές διευθετήσεις και τη φορολογική θέση της εταιρείας Apple στην Ιρλανδία.

Η ΕΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, κατά την άποψή της, η Apple έλαβε παράνομη κρατική ενίσχυση από το ιρλανδικό κράτος και απαίτησε όπως η Ιρλανδία ανακτήσει την ενίσχυση αυτή, η οποία ανερχόταν σε €13 δις πλέον τόκους. Ταυτόχρονα, η ΕΕ ξεκαθάρισε ότι η απόφαση δεν εγκαλεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο το γενικό φορολογικό σύστημα της Ιρλανδίας ή τον συντελεστή φορολόγησης των εταιρικών κερδών στη χώρα αυτή και σημείωσε ότι η απόφαση δεν επηρεάζει άλλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ιρλανδία.
Δύο γνωματεύσεις

Σύμφωνα με την PwC, η έρευνα της ΕΕ αφορούσε δύο φορολογικές γνωματεύσεις που πραγματεύονταν τον επιμερισμό κερδών στα ιρλανδικά υποκαταστήματα δύο εταιρειών που συστάθηκαν στην Ιρλανδία και διατηρούσαν τη φορολογική τους έδρα (κεντρικά γραφεία) εκτός της Ιρλανδίας και ανήκαν στον όμιλο εταιρειών της Apple Inc. Οι φορολογικές γνωματεύσεις είχαν εκδοθεί το 1991 και το 2007.

Η θέση της ΕΕ είναι ότι οι συμφωνίες ανάμεσα στον φορολογούμενο και στο ιρλανδικό κράτος που απέρρεαν από τις προαναφερθείσες γνωματεύσεις σε σχέση με τον επιμερισμό των κερδών, δεν αντανακλούσαν την πραγματικότητα και τα οικονομικά δεδομένα. Η ΕΕ συμπέρανε ότι οι γνωματεύσεις απέκλιναν από τις αρχές των εμπορικών συναλλαγών (arm’s length principles) κατά τρόπο που ήταν επιλεκτικός και επομένως συνιστούσε παράνομη Κρατική Ενίσχυση.
Κύρια σημεία

Η ΕΕ αναφέρει η PwC επικεντρώθηκε σε συγκεκριμένες πτυχές των φορολογικών γνωματεύσεων που αφορούσαν την Apple Operations Europe (AOE) και την Apple Sales International (ASI), τις οποίες θεώρησε ότι ήταν κεφαλαιώδους σημασίας για περαιτέρω ανάλυση και στην τελική της απόφαση σημειώνει ότι, κατά τη γνώμη της:

Οι φορολογικές γνωματεύσεις που δόθηκαν από τις ιρλανδικές Αρχές υιοθετούσαν έναν πλασματικό εσωτερικό επιμερισμό κερδών στις εταιρείες AOE και ASI, ο οποίος δεν είχε οποιαδήποτε πραγματική ή οικονομική τεκμηρίωση.

Η πλειονότητα των κερδών από τις πωλήσεις της ASI επιμερίζονταν στην έδρα/κεντρικό γραφείο της εταιρείας, το οποίο δεν είχε την επιχειρησιακή ικανότητα να διαχειριστεί και να διευθύνει την εμπορική δραστηριότητα.

Τα κέρδη από τις πωλήσεις των εταιρειών AOE και ASI θα έπρεπε να είχαν καταχωρισθεί και αναγνωριστεί από τα ιρλανδικά υποκαταστήματα των εταιρειών αυτών και θα έπρεπε να είχαν φορολογηθεί στην Ιρλανδία.

Οι μόνες δραστηριότητες που συνδέονταν με τις έδρες/κεντρικά γραφεία των δύο εταιρειών που βρίσκονταν εκτός Ιρλανδίας αφορούσαν αποφάσεις που λαμβάνονταν από τους διευθυντές των εταιρειών σε σχέση με τη διανομή μερισμάτων, τις διευθετήσεις διαδικαστικών θεμάτων και τη διαχείριση των αποθεμάτων ρευστού.
«Πλασματικός επιμερισμός κερδών»

Σε αυτήν τη βάση, η Ε.Ε. συμπέρανε ότι, κατά την άποψή της, οι φορολογικές γνωματεύσεις που είχαν δοθεί από τις ιρλανδικές Αρχές υιοθετούσαν έναν πλασματικό επιμερισμό των κερδών από τις πωλήσεις της Apple προς τις δύο έδρες/κεντρικά γραφεία των εταιρειών επιτρέποντας στην Apple να καταβάλει φόρους που ήταν σημαντικά χαμηλότεροι από αυτούς άλλων εταιρειών, κάτι που είναι παράνομο με βάση το κοινοτικό δίκαιο που διέπει τα θέματα Κρατικών Ενισχύσεων. Το ολοκληρωμένο σκεπτικό της ΕΕ θα γίνει γνωστό μόνο όταν εκδοθεί το μη απόρρητο μέρος της λεπτομερούς έκθεσης της απόφασης. Η δημοσίευση δεν αναμένεται να γίνει πριν από την παρέλευση αρκετών μηνών.
Επόμενα βήματα

Η ΕΕ έχει απαιτήσει από την Ιρλανδία να ανακτήσει την παράνομη Κρατική Ενίσχυση από την Apple όπως περιγράφηκε πιο πάνω. Ταυτόχρονα, όμως, η ΕΕ σημείωσε ότι το ποσό των μη καταβληθέντων φόρων που οφείλει να ανακτήσει η Ιρλανδία δύναται να μειωθεί εάν άλλα κράτη απαιτήσουν από την Apple να καταβάλει περισσότερους φόρους επί των κερδών που καταχωρίσθηκαν σε εταιρείες που βρίσκονται στη δικαιοδοσία τους. Η απαίτηση ανάκτησης περιορίζεται σε περίοδο δέκα ετών.

Η κυβέρνηση της Ιρλανδίας έχει δηλώσει δημόσια ότι θα προσβάλει την αρνητική αυτή απόφαση. Συγκεκριμένα, την Τετάρτη το Κοινοβούλιο της Ιρλανδίας ενέκρινε την απόφαση του υπουργικού συμβουλίου για έφεση κατά της απόφασης της Κομισιόν για την Apple. Τα κόμματα, που στηρίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό, εξέφρασαν αγανάκτηση για το γεγονός ότι η Κομισιόν κατηγορεί τη χώρα για παράνομη στήριξη της Apple.

Με βάση το κοινοτικό δίκαιο που διέπει θέματα Κρατικών Ενισχύσεων, τόσο η Apple όσο και η κυβέρνηση της Ιρλανδίας δύνανται να προσβάλουν την εγκυρότητα της απόφασης και να ζητήσουν την ακύρωσή της από το Γενικό Δικαστήριο (General Court) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου μπορεί με τη σειρά της να εφεσιβληθεί ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Court of Justice), το οποίο θα αποφασίσει τελεσίδικα επί της απόφασης της ΕΕ και η διαδικασία αυτή ενδέχεται να είναι χρονοβόρα.

Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι η διαδικασία έφεσης δεν αναστέλλει τη διαδικασία ανάκτησης του φόρου και η αρμόδια Επίτροπος Vestager υπέδειξε ότι το ποσό της ανακτηθείσας ενίσχυσης θα μπορούσε να κατατεθεί σε δεσμευμένο λογαριασμό (escrow account) μέχρι να εκδοθεί η τελική απόφαση.
Συμπερασματικά

Τέλος η PwC επισημαίνει ότι η ΕΕ επικεντρώθηκε στο γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό των κερδών που πραγματοποιήθηκαν από πωλήσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπήχθησαν σε φορολογία σε καμία δικαιοδοσία. Σε αυτήν τη βάση και σε συνδυασμό με την περιορισμένη δραστηριότητα των κεντρικών γραφείων (έδρας), η ΕΕ απαίτησε όπως τα κέρδη φορολογηθούν στην Ιρλανδία αντί να επιμεριστούν στα κεντρικά γραφεία. Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποιο βαθμό αυτή η προσέγγιση συνάδει, για παράδειγμα, με τις οδηγίες του ΟΟΣΑ για τον επιμερισμό κερδών σε υποκαταστήματα και πώς αυτές αλληλεπιδρούν με την ανάλυση που αφορά τα θέματα των Κρατικών Ενισχύσεων.
«Ελάτε Τουρκία»

Στα αξιοσημείωτα και το tweet του Αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης, Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος κάλεσε την Apple να μετακομίσει στην Toυρκία, η οποία, όπως είπε, θα επιβάλει πολύ χαμηλή φορολογία, ενώ την ίδια στιγμή δεν θα έχει να κάνει με τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών.