Οι παγίδες της Νέας Υόρκης

Η τακτική στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κινδυνεύει να εγκλωβίσει τον Πρόεδρο
Η συνέχιση του ενεργειακού σχεδιασμού της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελεί τον μεγαλύτερο φόβο του Ακιντζί, που καίγεται για συμφωνία «εξπρές» μέχρι τον Απρίλιο του 2017
Στη Νέα Υόρκη αναμένεται να παιχτεί το επόμενο κρίσιμο επεισόδιο για το Κυπριακό, με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να μεταβαίνει στις ΗΠΑ για συνάντηση στις 25 Σεπτεμβρίου με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ και τον Ακιντζί, υποστηριζόμενος ουσιαστικά μόνο από τον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ.

Το περιεχόμενο της ενημέρωσης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο προχθεσινό Εθνικό Συμβούλιο δεν ικανοποίησε ιδιαίτερα τους αρχηγούς των υπόλοιπων κομμάτων, οι οποίοι έχουν κάθε λόγο να μη βλέπουν υπό τις παρούσες συνθήκες φως στο τούνελ των συνομιλιών.

Όπως προκύπτει από το «joint statement», που ανέγνωσε την Τετάρτη ο Ειδικός Σύμβουλος του ΟΗΕ στην Κύπρο Έσπεν Μπαρθ Έιντε, η μοναδική πρόοδος που έχει σημειωθεί αφορά τα κεφάλαια της Διακυβέρνησης, της Οικονομίας, της Ε.Ε. και μερικώς στο περιουσιακό.

Αντιθέτως, στο θέμα της ασφάλειας, των εγγυήσεων και του εδαφικού εξακολουθούν να υπάρχουν αγεφύρωτα, μέχρι στιγμής, χάσματα που δύσκολά μπορούν να υπερσκελιστούν, χωρίς να υπάρξουν νέες υποχωρήσεις από την πλευρά μας. Το γεγονός αυτό, πάντως, αφήνει πολλά ερωτηματικά αναφορικά με την τακτική που ακολούθησε, ή επέτρεψε να ακολουθηθεί, το Προεδρικό στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Από την άλλη, ο κατοχικός ηγέτης «καίγεται» για δημοψήφισμα μέχρι τον Απρίλιο του 2017, αφού γνωρίζει πως η συνέχιση του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας τις αρχές του επόμενου χρόνου ενδεχομένως να αλλάξει άρδην τα δεδομένα εις βάρος της τ/κ και τουρκικής πλευράς.
Τα σημεία της κοινής δήλωσης
Αυτό που μπορεί κάποιος να κρατήσει από την Κοινή Δήλωση της Τετάρτης είναι, αφενός, η αναφορά περί «προσωπικής εμπλοκής» του Γ.Γ. του Οργανισμού Μπαν Κι Μουν στην επόμενη φάση των εντατικών συνομιλιών, και αφετέρου, ότι μετά από 16 μήνες διαπραγματεύσεων υπάρχει απόσταση στα κεφάλαια της ασφάλειας, των εγγυήσεων, ως επίσης και στο εδαφικό.

Όσον αφορά την εμπλοκή του Μπαν Κι Μουν, ο κ. Έιντε ισχυρίστηκε ότι αναμένεται να συζητηθούν όλες οι πτυχές της λύσης, περιλαμβανομένης και της χρηματοδότησης. Η εμπλοκή ωστόσο που παρουσιάζεται στην εκπόνηση των μελετών του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, αναφορικά με τη χρηματοδότηση της λύσης, οφείλεται στην απαγόρευση -εκ μέρους των τραπεζών που λειτουργούν στα κατεχόμενα- στην ΕΚΤ να προβεί σε αξιολόγηση και τεστ αντοχής. Επομένως, οι ελπίδες για άρση του αδιεξόδου στο ζήτημα αυτό δεν εναπόκειται στον Γ.Γ. του ΟΗΕ, αλλά στην «καλή θέληση» του κατοχικού καθεστώτος και της Τουρκίας.
Η ευκαιρία Αναστασιάδη
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα έχει την ευκαιρία να ενημερώσει τον κ. Μπαν για τις 170 και πλέον αποκλίσεις που υπάρχουν ανάμεσα στις δύο πλευρές και για τις 103 εκκρεμότητες που φέρει ευθύνη ο ΟΗΕ να βρεί λύσεις, ξεκαθαρίζοντας γι' ακόμη μια φορά, ενώπιον του Ακιντζί, ότι με εγγυήσεις της Τουρκίας, έστω και στο τ/κ συνιστών κρατίδιο, δεν μπορεί να υπάρξει λύση.

Ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι η άτυπη αυτή τριμερής συνάντηση ν’ ανοίξει την πόρτα μιας πολυμερούς διάσκεψης, όπως επιθυμεί και ο κατοχικός ηγέτης, χωρίς προηγουμένως να ξεκαθαρίσουν τα εκκρεμούντα μείζονα ζητήματα. Οι ζυμώσεις και επαφές του κ. Έιντε με τον Έλληνα Πρωθυπουργό και τον Νίκο Κοτζιά φαίνεται πως κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση, με τον Νορβηγό διπλωμάτη να αφήνει ανοιχτό ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
θα μπορεί να βγει από το αδιέξοδο ο Αναστασιάδης;
Στο σημείο αυτό εγείρονται εύλογοι προβληματισμοί για την τακτική που ακολουθήθηκε στις διαπραγματεύσεις. Συγκεκριμένα, η τουρκική πλευρά κατάφερε, χωρίς ουσιαστικό κόστος, να κερδίσει τα μέγιστα στο τραπέζι των συνομιλιών από την ε/κ πλευρά στα «εύκολα» ζητήματα, ενώ στα ζητήματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων «δεν έκανε βήμα πίσω», όπως άλλωστε ζήτησε ο Ερντογάν.

Επιπλέον, στο θέμα του εδαφικού ο Ακιντζί εμμένει σε ελάχιστες αναπροσαρμογές, προσπαθώντας παράλληλα να το διασυνδέσει με τις εγγυήσεις. Το ερώτημα που προκύπτει εδώ είναι κατά πόσο διαθέτει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εναλλακτικό σχέδιο απεμπλοκής από τις διαπραγματεύσεις, χωρίς η ε/κ πλευρά να κατηγορηθεί εκ νέου από τη διεθνή κοινότητα, την Ε.Ε. και την τουρκική πλευρά για απορριπτισμό, ή μήπως η πορεία προς μια ετεροβαρή λύση είναι χωρίς επιστροφή;
Ο φόβος του Ακιντζί
Η αγωνία του κατοχικού ηγέτη, όπως άλλωστε διαφάνηκε από τις προχθεσινές δηλώσεις του, είναι να μην προχωρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία στις νέες γεωτρήσεις, όπως είναι προγραμματισμένες για τις αρχές του επόμενου χρόνου. Ο κ. Ακιντζί ισχυρίστηκε πως κάτι τέτοιο θα φέρει οπισθοδρόμηση.

Στην πραγματικότητα, αυτό που φοβάται η τ/κ πλευρά αλλά και η ίδια η Τουρκία είναι η περαιτέρω ισχυροποίηση και αναβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε περίπτωση που βρεθούν (που όπως όλα δείχνουν θα βρεθούν) νέα μεγάλα κοιτάσματα στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η στήριξη που παρέχουν οι ΗΠΑ, η Ε.Ε., το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Ελλάδα στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου, και οι συμφωνίες με το Κάιρο αφαιρούν, ουσιαστικά, από την τ/κ πλευρά το «κίνητρο» που προβάλλουν για αξιοποίηση του φυσικού αερίου μέσω της μεταφοράς του με αγωγό προς Τουρκία.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης γνωρίζει, ή οφείλει να γνωρίζει, πολύ καλά ότι η εμπιστοσύνη που έδειξαν οι εταιρείες κολοσσοί στην Κυπριακή ΑΟΖ είναι απόρροια της υφιστάμενης σταθερότητας. Ένας ενδεχόμενος πειραματισμός με μια αβέβαιη λειτουργική λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας θα θέσει σε κίνδυνο το συγκριτικό πλεονέκτημα της ε/κ πλευράς, να συνάπτει στρατηγικές συμμαχίες με φιλικές χώρες οι οποίες δεν εμπιστεύονται την ισλαμική Τουρκία του Ερντογάν.