ΡΙΝΓΚ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ Η κατάθεση του Αθανάσιου Ορφανίδη

Η πολυαναμενόμενη κατάθεση του πρώην επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου Αθανάσιου Ορφανίδη στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, που ξεκίνησε την περασμένη Τρίτη, πυροδότησε νέο κύκλο αντιπαραθέσεων στο εσωτερικό μέτωπο. Η μη ανάληψη ευθυνών όσον αφορά τις αιτίες που οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή και το κούρεμα της Κύπρου εξακολουθεί να εγείρει πολλαπλά ερωτήματα. Στο «Ριγνκ» της επικαιρότητας αυτή τη βδομάδα φιλοξενούμε τον Βουλευτή του ΔΗΣΥ Μάριο Μαυρίδη και τον Βουλευτή του ΑΚΕΛ Άριστο Δαμιανού.

Ερωτήσεις:
1) Ποιος, κατά την άποψή σας, φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη για την οικονομική καταστροφή, τη μη λήψη μέτρων και τη χρεοκοπία της Λαϊκής, που οδήγησαν τελικά στο κούρεμα των καταθέσεων των συμπολιτών μας;

2) Για ποιο λόγο έπρεπε να περάσουν τρία χρόνια, προκειμένου να επανακληθεί ο κ. Ορφανίδης να καταθέσει στη Boυλή την άποψή του, για τα όσα έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της θητείας του;

3) Όταν ο κ. Ορφανίδης αναφέρεται στην οικονομική καταστροφή, χρησιμοποιεί τους όρους «κλοπή» και «κομπίνα». Σας βρίσκουν σύμφωνους αυτοί οι χαρακτηρισμοί;
Απαντήσεις Μαυρίδη

1) Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η οικονομία δεν καταστράφηκε, αλλά δέχθηκε ένα σημαντικό πλήγμα και υπέστη μια βαθιά ύφεση, η οποία έχει τερματιστεί εδώ και 18 μήνες περίπου. Οι παράγοντες που οδήγησαν την οικονομία σε βαθιά κρίση ήταν το Δημόσιο που χρεοκόπησε, οι τράπεζες που υπερδάνεισαν την οικονομία και η διάρθρωση της οικονομίας, που υποφέρει από έλλειψη αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Διαχρονικά το Δημόσιο ξόδευε περισσότερα από τα έσοδά του και συσσώρευσε ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, το οποίο θα πληρώσουν οι μελλοντικές γενεές. Το Δημόσιο ήταν και παραμένει όμηρος διαφόρων συμφερόντων και κατεστημένων. Παρά τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στην οικονομία και την κοινωνία ευρύτερα, το Δημόσιο κοστίζει πολλά στον Κύπριο φορολογούμενο και προσφέρει λιγότερα στην οικονομία και την κοινωνία. Οι τράπεζες δέχονταν τα δισεκατομμύρια των ξένων επενδυτών με σχετική ευκολία, τα οποία στη συνέχεια δάνειζαν στην οικονομία, δημιουργώντας φούσκα στα δάνεια και στις τιμές των ακινήτων, και χιλιάδες μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η απουσία μεταρρυθμίσεων κράτησε την οικονομία αλυσοδεμένη από τα συμφέροντα και τα κατεστημένα, τα οποία όχι μόνο παρεμποδίζουν την ανάπτυξη, αλλά προκαλούν ζημιές στην οικονομία. Η χρεοκοπία της Λαϊκής και το κούρεμα των καταθέσεων ήταν το επιστέγασμα της κακής διαχείρισης της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος.

2) Η Επιτροπή Θεσμών και Αξιών είχε καλέσει τον πρώην Διοικητή εδώ και αρκετό καιρό, αλλά ο κ. Ορφανίδης δήλωνε αδυναμία να παραστεί στην Επιτροπή, λόγω του ότι εργάζεται στο εξωτερικό. Ζήτησε και ήταν πρόθυμος να καταθέσει μέσω ηλεκτρονικών μέσων, αλλά αυτό δεν έγινε αποδεκτό από την Επιτροπή. Πιστεύω ότι η κατάθεση του κ. Ορφανίδη είναι πολύ σημαντική και πολύ χρήσιμη, διότι θα ρίξει φως σε πολλές πτυχές της οικονομικής κρίσης. Οι ερωτήσεις των βουλευτών είναι πολλές και καλά μελετημένες, και καλύπτουν πολλές πτυχές της κρίσης. Θεωρώ ότι ο κ. Ορφανίδης έχει το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να απαντήσει σε όλα τα ερωτήματα με τεκμηριωμένες αναφορές. Από τη συζήτηση στην Επιτροπή έχουν προκύψει ζητήματα που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, όπως είναι το θέμα της έκτακτης ρευστότητας που χορηγήθηκε στη Λαϊκή.

3) Πιστεύω ότι η κακή διαχείριση της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος από την προηγούμενη κυβέρνηση ήταν τέτοια, που προκαλεί ερωτήματα και απορίες, όμως δεν θα χαρακτήριζα αυτά που συνέβησαν ως «κλοπή» και «κομπίνα», εκτός βέβαια και αν αυτό μπορεί να τεκμηριωθεί πλήρως. Για παράδειγμα, η εγκληματική καθυστέρηση της προηγούμενης κυβέρνησης να προσφύγει έγκαιρα στον Μηχανισμό Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η χορήγηση έκτακτης ρευστότητας στη Λαϊκή για να κρατηθεί ζωντανή μέχρι να αναλάβει η επόμενη κυβέρνηση, αυξάνοντας έτσι το κούρεμα, και πολλές άλλες ενέργειες και παραλείψεις της προηγούμενης κυβέρνησης συνθέτουν μια εικόνα «κλοπής» και «κομπίνας». Όμως δεν πιστεύω ότι η προηγούμενη κυβέρνηση ενήργησε κακόπιστα, απλώς δεν τόλμησε να πάρει αποφάσεις όταν έπρεπε.
Απαντήσεις Δαμιανού

1) Σήμερα όλοι πλέον αναγνωρίζουν ότι στην Κύπρο η κρίση ήταν πρωτίστως τραπεζική. Απαρχή ανά το παγκόσμιο ήταν η συστημική κρίση του καπιταλισμού. Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Όλι Ρεν έλεγε, σε δήλωσή του, τον Απρίλη του 2013: «Το βάθος των τραπεζικών προβλημάτων προήλθε από τις φτωχές πρακτικές διαχείρισης κινδύνου. Λόγω της έλλειψης επαρκούς εποπτείας, επιτράπηκε στις δυο μεγαλύτερες τράπεζες να εκτεθούν σε συσσωρευμένους κινδύνους. Ήταν τα προβλήματα σ’ αυτές τις τράπεζες που προκάλεσαν τα προβλήματα στα δημόσια οικονομικά και την οικονομική ύφεση στην Κύπρο και όχι το αντίθετο».
Σε επιστολή του κ. Ορφανίδη τον Απρίλη του 2012, γίνεται αναφορά στην πολύ καλή πορεία της Λαϊκής αλλά και στο 1,2 δις κέρδη, που κατά τον κ. Ορφανίδη θα πραγματοποιούσε η Τράπεζα μέχρι το 2016. Άρα υποβάθμιζε τον κίνδυνο ή είχε άγνοια κινδύνου.

Σήμερα τα αλλάζει. Προσπαθεί να τα φορτώσει όλα σε άλλους, αρνούμενος να δώσει απαντήσεις για την υπερδιόγκωση του τραπεζικού τομέα επί των ημερών του, για την πλήρη απάθειά του για τα δισεκατομμύρια επενδύσεων στα ελληνικά ομόλογα την ώρα που κατέρρεε η ελληνική οικονομία, για την αποδοχή της συγχώνευσης της «Marfin- Εγνατία» με τη «Λαϊκή», για τα εκατομμύρια ζημιές που προέκυψαν από την πώληση της Uniastrum, για τις κάκιστες τραπεζικές πρακτικές στο θέμα των αξιογράφων, για την απόκρυψη μέχρι τέλους των τεράστιων ζημιών και για όσα συνέβησαν στον τραπεζικό τομέα επί ημερών του και οδήγησαν στην κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας.

Οι βασικοί υπαίτιοι λοιπόν της κρίσης στην Κύπρο ήταν και είναι οι ηγέτες των τραπεζών και ανεπαρκείς επόπτες όπως ο κ. Ορφανίδης. Ασφαλώς τεράστιες ευθύνες φέρουν και οι ταγοί της ΕΕ, που χειρίστηκαν την κυπριακή οικονομία κατά τρόπον απαράδεκτο. Και βέβαια ο νυν Πρόεδρος, που πρότεινε το κούρεμα και προχώρησε στο άτακτο κλείσιμο της Λαϊκής. Έχω ήδη αναφερθεί σε ενδεχόμενες ευθύνες και της προηγούμενης κυβέρνησης. Αναμένουμε ότι στην επόμενη παρουσία του ενώπιον της Βουλής, ο κ. Ορφανίδης θα βρει το θάρρος να απαντήσει επί της ουσίας στις ερωτήσεις που έχουν κατατεθεί και για τις δικές του ευθύνες.
2) Ο κ. Ορφανίδης για μεγάλο χρονικό διάστημα προέβαλλε το επιχείρημα ότι ήταν αδύνατο να έρθει στην Κύπρο. Σε μία περίπτωση πρότεινε όπως εμφανιστεί μέσω τηλεδιάσκεψης. Πολύ ορθά, σχεδόν ομόφωνα, η Βουλή αποφάσισε ότι ο κοινοβουλευτικός έλεγχος δεν θα μπορούσε να ασκηθεί αποτελεσματικά χωρίς τη φυσική παρουσία του κ. Ορφανίδη. Βέβαια το ζητούμενο, τώρα που τελικά ήρθε (για πολύ συγκεκριμένους λόγους), είναι να αντιμετωπίσει την αλήθεια και να απαντήσει στα φλέγοντα ερωτήματα που του έχουμε θέσει. Να πάψει να επαναλαμβάνει εαυτόν και να δώσει εξηγήσεις για τις δικές του πράξεις και παραλείψεις. Τις δικές του ανεπάρκειες και θεσμικές ευθύνες.
3) Υπήρξαν τέτοια φαινόμενα, όπως και παραπλάνηση, χειραγώγηση, παράνομες πρακτικές και εν γένει τζογαδόρικες συμπεριφορές και πρακτικές, οι οποίες ζημίωσαν καταθέτες, δανειολήπτες και χιλιάδες άλλους πολίτες και νοικοκυριά. Που κατέστρεψαν την κυπριακή οικονομία. Το ερώτημα είναι πότε θα αναγνωρίσει τις υπαρκτές θεσμικές του ευθύνες ο πρώην επόπτης των τραπεζών. Διότι οι όποιες πολιτικές ευθύνες συζητήθηκαν κατά κόρον. Το ζήτημα αυτή τη στιγμή είναι η αναγνώριση από τον κ. Ορφανίδη των δικών του λαθών, αφού στα 5 κρίσιμα χρόνια που ήταν ο απόλυτος άρχων του τραπεζικού συστήματος αποδείχτηκε τραγικά ανεπαρκής.