Το Πρόγραμμα Αλφαβητισμού, τώρα και στο δημοτικό σχολείο

ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΑΙΔΕΙΑ
Ο δάσκαλος θα διδάσκει Ελληνικά και Μαθηματικά, σε σχολεία που έχουν περισσότερους από 20 αναλφάβητους μαθητές, για δύο επιπλέον ώρες τη βδομάδα, στις τρεις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού
Το Πρόγραμμα θα εφαρμοστεί σε πρωινό χρόνο στις δύο πρώτες τάξεις του Γυμνασίου και σε απογευματινό χρόνο στη Γ ́ τάξη και περιορίζεται σε δύο ώρες Ελληνικά και δύο ώρες Μαθηματικά την εβδομάδα
Α ́ ΜΕΡΟΣ
Με τον Ιούλιο και τον Αύγουστο 2016 να είναι δύο μήνες αβεβαιότητας για την τύχη του Προγράμματος Αλφαβητισμού στα δημόσια σχολεία της Κύπρου, μετά την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας στο τέλος Ιουνίου για μετακίνηση του Προγράμματος τις απογευματινές ώρες, γεγονός που ερμηνεύτηκε ως ουσιαστική κατάργησή του, βρέθηκε την τρέχουσα εβδομάδα αυτό που ο Πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ, Δημήτρης Ταλιαδώρος, μιλώντας στη «Σημερινή» του Σαββάτου, αποκάλεσε «χρυσή τομή»:

O Κώστας Καδής ανακάλεσε την απόφασή του και το Πρόγραμμα Αλφαβητισμού παραμένει στον κανονικό, πρωινό σχολικό χρόνο στις πρώτες δύο τάξεις του Γυμνασίου. Ταυτόχρονα, επεκτείνεται για πρώτη φορά, έστω με κάποιους περιορισμούς και στο δημοτικό σχολείο, όπου ο δάσκαλος θα έχει την ευχέρεια να διδάσκει Ελληνικά και Μαθηματικά, σε σχολεία που έχουν περισσότερους από 20 αναλφάβητους μαθητές, για δύο επιπλέον ώρες την εβδομάδα, στις τρεις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού.

Οι εξελίξεις αυτές έγιναν δυνατές με εμπλοκή κυρίως της ΠΟΕΔ, που διά του Προέδρου της, Φίλιου Φυλακτού, ζητούσε έντονα τη μεταφορά του Προγράμματος και στη Δημοτική Εκπαίδευση, αλλά και της ΟΕΛΜΕΚ και του Προέδρου της, Δημήτρη Ταλιαδιώρου.

Αντίδραση υπήρξε και από τους Συνδέσμους Φιλολόγων και Μαθηματικών, Μέσης Εκπαίδευσης (εφόσον οι καθηγητές Αλφαβητισμού είναι φιλόλογοι και μαθητικοί), που ζητούσαν από την οργάνωση των καθηγητών ν’ αντιδράσει δυναμικά, σε περίπτωση που το Υπουργείο Παιδείας δεν ανακαλούσε την «απόφαση κατάργησης» του Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο. Αυτό το πρόγραμμα αφορά παιδιά που φτάνουν στην Α ́ τάξη Γυμνασίου, με γνωσιακές δεξιότητες της Β ́ τάξης Δημοτικού.

Εκσυγχρονισμένο και πιο οργανωμένο

Μετά τη συνάντηση της ηγεσίας της ΟΕΛΜΕΚ με τον Κώστα Καδή, την περασμένη Δευτέρα, 29 Αυγούστου 2016, ο Πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ σχολίασε στη «Σημερινή» του Σαββάτου ότι «συμφώνησαν με τον Υπουργό Παιδείας ότι θα εφαρμοστεί εκσυγχρονισμένο και πιο οργανωμένο Πρόγραμμα Αλφαβητισμού στις δύο πρώτες τάξεις του Γυμνασίου, ενώ στη Γ ́ τάξη θα εφαρμοστεί απογευματινός χρόνος για να αξιολογηθούν τα δύο προγράμματα».

Πρόσθεσε ότι το Πρόγραμμα, που αφορά περίπου 1500 παιδιά παγκυπρίως (περίπου 500 παιδιά σε κάθε τάξη), θα περιοριστεί από πέντε ώρες Ελληνικά και τέσσερις ώρες Μαθηματικά τη βδομάδα, σε δύο ώρες Ελληνικά και δύο ώρες Μαθηματικά. «Το νέο στοιχείο», είπε, «είναι ότι τα παιδιά του Προγράμματος δεν θα φεύγουν από την κανονική τάξη τους, όπως μέχρι τώρα, για τις πέντε περιόδους Ελληνικών και τις τέσσερεις Μαθηματικών, που έκαναν ξεχωριστά.

»Τώρα θα παραμένουν στις τάξεις τους, θα κάνουν τις πέντε ώρες του κανονικού μαθήματος Ελληνικών και τις τέσσερις Μαθηματικών και θα έχουν δύο έξτρα ώρες εξειδικευμένης διδασκαλίας Ελληνικών και Μαθηματικών. Ο Υπουργός επιμένει να εφαρμόζεται το απόγευμα, το Πρόγραμμα για τη Γ’ τάξη, αλλά εμείς διαφωνούμε, γιατί πιστεύουμε ότι τα παιδιά δεν θα προσέρχονται τα απογεύματα για να το παρακολουθούν.

»Αυτό δοκιμάστηκε πριν από μερικά χρόνια, όταν εφαρμόσαμε πρόγραμμα εκμάθησης Ελληνικών για τα ξενόγλωσσα παιδιά, με απογευματινά μαθήματα στα κρατικά ινστιτούτα, πριν φοιτήσουν στο πρωινό σχολείο, αλλά δεν προσέρχονταν και το πρόγραμμα απέτυχε, με αποτέλεσμα το Υπουργείο να τα εντάξει στο πρωινό σχολείο.

»Επίσης δοκιμάστηκε πέρσι, με μαθήματα μετά τη 1.35 μ.μ. για παιδιά της υποστηρικτικής διδασκαλίας, αλλά σε 15 ημέρες διαπιστώθηκε από το Υπουργείο ότι η προσέλευση των μαθητών ήταν σχεδόν μηδαμινή και τα επανάφερε στο πρωινό σχολείο. Ειδικά τα παιδιά με μαθησιακά προβλήματα, δεν έχουν την έφεση να προσέρχονται σε απογευματινά μαθήματα».

Ο Δημήτρης Ταλιαδώρος παρατήρησε ότι «σωστά το Υπουργείο επεκτείνει το Πρόγραμμα Αλφαβητισμού στο δημοτικό σχολείο. Ο πολυδύναμος δάσκαλος του Δημοτικού, έπρεπε μέχρι τώρα να κάνει διαφοροποιημένη διδασκαλία, για να βοηθήσει κάποια παιδιά να μάθουν μέσα στην τάξη γραφή και ανάγνωση και, για να είμαστε ειλικρινείς, φαίνεται ότι το σύστημα απέτυχε. Το 10% των αποφοίτων της Δημοτικής Εκπαίδευσης είναι αναλφάβητοι - ένας στους δέκα δεν ξέρει γραφή, ανάγνωση και τις πράξεις των Μαθηματικών και κάτι έπρεπε να γίνει γι’ αυτό».

Ένα δεντράκι για να ισιώσει...

Ο Πρόεδρος της ΠΟΕΔ Φίλιος Φυλακτού ανέφερε στη «Σημερινή» του Σαββάτου ότι «είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται το Πρόγραμμα στο δημοτικό σχολείο, μετά από δικές μας παρεμβάσεις, εδώ και πολλά χρόνια και μετά την έντονη πίεση που ασκήσαμε τους τελευταίους μήνες. Οι σχετικές επιστημονικές έρευνες στην Ευρώπη υποδεικνύουν σαφώς ότι ο αναλφαβητισμός πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Ένα δεντράκι για να ισιώσει, του βάζουμε το στύλο, από τότε που είναι μικρό. Αν το αφήσουμε να γίνει ένα μεγάλο δέντρο, πώς θα ισιώσει;

»Πιστεύω ότι στα Γυμνάσια δεν εφαρμοζόταν μέχρι τώρα σωστά το Πρόγραμμα, αλλά σε μεγάλο βαθμό λειτουργούσε για να διορίζονται καθηγητές που έμεναν αδιόριστοι, στο πλαίσιο των σκανδάλων στη δημόσια εκπαίδευση, που συνέβαιναν και συμβαίνουν ακόμα, με αποτέλεσμα να μένουν τέτοια προγράμματα, ουσιαστικά ανεφάρμοστα».

Απαντώντας σε ερώτηση για το θέμα της παραβατικότητας στο δημοτικό σχολείο, ο κ. Φυλακτού υπέδειξε ότι «υπάρχουν στοιχεία από την Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης για την Παραβατικότητα, του Υπουργείου Παιδείας, που τα τελευταία χρόνια αποκαλύπτουν προβλήματα αποκλίνουσας συμπεριφοράς στα δημοτικά σχολεία. Αποκαλύπτουν, ακόμα, μιαν αύξηση, ακόμα και των ψυχιατρικών προβλημάτων κάποιων παιδιών, τα οποία πρέπει να τύχουν στήριξης ψυχολογικής, συναισθηματικής και μαθησιακής.

»Όμως δεν υπάρχουν δυστυχώς οι δομές για να στηριχθούν αυτά τα παιδιά και οι οικογένειές τους, εκεί που χρειάζεται. Αν στο θέμα του αναλφαβητισμού και της παραβατικότητας υπήρχε έγκαιρη παρέμβαση από την πρώιμη ηλικία, χωρίς αμφιβολία τα περιστατικά που μεταφέρονται στις μεγαλύτερες ηλικίες θα περιορίζονταν και θα μειώνονταν.

» Η έρευνα του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης έδειξε ότι μέσα από τη διαφοροποίηση της διδασκαλίας, ως βασικής παιδαγωγικής μεθόδου που εφαρμόζεται και χάρη στη δουλειά που κάνουν οι δάσκαλοι μέσα στην τάξη, το 50% περίπου των παιδιών που παρουσιάζονται στη Γ ́ τάξη δημοτικού με πρόβλημα αναλφαβητισμού, ξεπερνούν το πρόβλημα, μέχρι ν’ αποφοιτήσουν από το δημοτικό. Τα υπόλοιπα παιδιά που μένουν αναλφάβητα, αν είχαν τη στήριξη του Προγράμματος Αλφαβητισμού, θα μπορούσαν να παρουσιάσουν μεγάλη βελτίωση».

«Δεν ήταν μαζί μας οι γονείς»

Ο Πρόεδρος της ΠΟΕΔ σχολίασε ότι «έπρεπε το Πρόγραμμα Αλφαβητισμού να εφαρμοστεί σε όλα τα δημοτικά σχολεία που έχουν έστω και πολύ μικρό αριθμό μαθητών και όχι μόνο σε εκείνα με περισσότερους από 20 αναλφάβητους μαθητές». Πρόσθεσε ότι «εισήχθη αυτός ο περιορισμός, με τη λογική της εξοικονόμησης» και επεσήμανε ότι «αν ήταν και οι γονείς μαζί μας και ασκούσαν και εκείνοι πίεση, θα ήταν καλύτερη η κατάσταση, για τα ίδια τα παιδιά, βεβαίως. Η Παγκύπρια Συνομοσπονδία Γονέων Δημοτικής Εκπαίδευσης, δεν στήριξε δυστυχώς την ΠΟΕΔ στο ζήτημα αυτό».

Το Δημοτικό να «αλφαβητίσει», όλους

Αντίθετα από τις απόψεις των Προέδρων της ΟΕΛΜΕΚ και της ΠΟΕΔ, ο Δρ Μιχάλης Παπαδόπουλος, Διδάκτωρ Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας στο αντικείμενο του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού και για πολλά χρόνια καθοδηγητής του Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο, ενός πρωτοποριακού έργου, που άρχισε να εφαρμόζεται σταδιακά στα Γυμνάσια της Κύπρου από το 1989, με συντονιστή-σύμβουλο τον Β. Διευθυντή Δημοτικής Εκπαίδευσης, Δημήτρη Χαραλάμπους, επιμένει ότι δεν χρειάζεται Πρόγραμμα Αλφαβητισμού στο δημοτικό σχολείο. «Γιατί το σχολείο να παράγει και να αναπαράγει αναλφάβητους;», είπε στη «Σημερινή» του Σαββάτου.

«Πρώτος βασικός στόχος του δημοτικού σχολείου, είναι να “αλφαβητίσει” όλα τα παιδιά. Δεν νοείται να διαθέτει δασκάλους επιπλέον, που να κάνουν ξεχωριστά μαθήματα, σε κάποια παιδιά. Όλα τα παιδιά, πρέπει να είναι μαζί. Πρέπει ν’ αλλάξουν οι παιδαγωγικές πρακτικές και οι συνθήκες μάθησης, ώστε το δημοτικό σχολείο ν’ απευθύνεται σε όλα τα παιδιά και όχι μόνο στα προνομιούχα. Η στρατηγική και η πρακτική του δασκάλου, δεν πρέπει να συνίσταται στο να στέκεται στη μέση και να μην ενεργοποιεί τους μαθητές, να μην κάνει ομάδες εργασίας, να βοηθά μόνο τους τρεις καλύτερους, από τους δέκα μαθητές που έχει σε ένα σχολείο π.χ. ορεινού χωριού με μειωμένο αριθμό μαθητών...».

Περί παραβατικότητας στο Δημοτικό

«Επειδή λείπει η παιδαγωγική κατάρτιση και η κοινωνιολογική και ψυχολογική σκέψη», μας είπε ο Δρ Παπαδόπουλος, «θέλουμε να βάλουμε ένα δάσκαλο, για κάθε παιδί που αποκλίνει. Αυτό περίπου σημαίνει Πρόγραμμα Αλφαβητισμού, στο Δημοτικό. Άσε που η ΠΟΕΔ ισχυρίζεται ότι οι δάσκαλοι έχουν πρόβλημα με την καθημερινότητά τους και ζητούν από το Υπουργείο να τους λύσει το πρόβλημα της νεανικής παραβατικότητας, στο Δημοτικό. Αν είναι δυνατόν!

»Δεν υπάρχει παραβατικότητα στο Δημοτικό και, αν υπάρχει, οφείλεται σε κάποιους δασκάλους, σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα του 2012, του Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο, με θέμα τη θυματοποίηση και το σχολικό κλίμα στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου, με Επιστημονικό Σύμβουλο της έρευνας, τον Γάλλο καθηγητή Eric Debarbieux, Πρόεδρο του Διεθνούς Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο».

Κληθείς από την εφημερίδα μας να σχολιάσει τα πιο πάνω, ο Πρόεδρος της ΠΟΕΔ σχολίασε ότι «ναι, ο Μιχάλης Παπαδόπουλος είναι ο άνθρωπος που έβαλε το Πρόγραμμα Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο, πριν από 20 χρόνια. Δεν νομίζω να παραδεχόταν ποτέ ότι έκανε λάθος, σε σχέση με τις αντιλήψεις του για τις ανάγκες του δημοτικού σχολείου, που αφορούν το ζήτημα αυτό».

Όταν το Πρόγραμμα άρχισε να φθίνει

Αμέσως μετά την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας στις 27 Ιουνίου 2016, για μετακίνηση του Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο τις απογευματινές ώρες, γεγονός που ερμήνευσε ως ουσιαστική κατάργηση του Προγράμματος, ο Δρ Μιχάλης Παπαδόπουλος τόνισε σε ανοικτή επιστολή του στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, Κώστα Καδή, ότι «η κατάργηση του Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο θα αποβεί οικονομικά ζημιογόνα, θα συμβάλει στην αύξηση της βίας στο σχολείο, της νεανικής παραβατικότητας, του κοινωνικού αποκλεισμού, της σχολικής διαρροής και της περιθωριοποίησης παιδιών από τα κοινωνικά αδικημένα στρώματα.

» Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ως εκπαιδευτικός ψυχολόγος (1976-2013) και της γνωστής εμπλοκής μου στο Πρόγραμμα Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο, υπήρξα μάρτυρας μιας άγνοιας από πολλά στελέχη του Υ.Π.Π. καθώς και της συνεπακόλουθης σύγχυσης, σχετικά με τη στρατηγική και τις πρακτικές Λειτουργικού Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο. Προϊόν αυτής της σύγχυσης, υπήρξε η αφαίρεση της ευθύνης από την ομάδα που ξεκίνησε το πρόγραμμα και η ανάθεσή της σε υπηρεσιακούς παράγοντες, χωρίς εξειδίκευση επί του θέματος. Όπως ήταν αναμενόμενο, το Πρόγραμμα Αλφαβητισμού άρχισε να υποβαθμίζεται και να φθίνει».
Μια επίθεση κατά της Παιδείας

Στην ανοικτή επιστολή του, ο Δρ Παπαδόπουλος, που αφυπηρέτησε πρόωρα τον Ιούνιο 2013, ως αναπληρωτής προϊστάμενος της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του Υπουργείου Παιδείας και Επιστημονικός Συντονιστής του Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο, μετά από 37 χρόνια γόνιμης υπηρεσίας στην κυπριακή δημόσια εκπαίδευση, υπενθυμίζει τον Κώστα Καδή ότι, το 2000, εκπόνησε έκθεση με θέμα «Πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής αποτυχίας και του λειτουργικού αναλφαβητισμού», η οποία, όπως αναφέρει, εγκρίθηκε από τον τότε Υπουργό Παιδείας, Ουράνιο Ιωαννίδη, που μάλιστα την κατέθεσε στο Εκπαιδευτικό Συμβούλιο, όπου έτυχε της ομόφωνης έγκρισης.

«Πολύ φοβάμαι», παρατήρησε, «ότι οι προληπτικές δομές δεν λειτουργούν ικανοποιητικά, ιδιαίτερα κάτω από το νεοφιλελεύθερο, τροϊκανό δόγμα που ενέσκηψε τον τελευταίο καιρό, και που αποτελεί μια επίθεση κατά της Παιδείας και του Πολιτισμού, που δεν ξέρω πού θα οδηγήσει».

Πάντως ο Δρ Παπαδόπουλος, ως εμπειρογνώμονας στο θέμα, προσφέρθηκε να βοηθήσει αμισθί το Υπουργείο Παιδείας, στην αναδιαμόρφωση και αναπροσαρμογή του Προγράμματος Αλφαβητισμού στα σχολεία, χωρίς μέχρι στιγμής, όπως μας είπε, να υπάρξει οποιοδήποτε ενδιαφέρον, εκ μέρους του Υπουργείου. Κληθείς να σχολιάσει το ζήτημα αυτό ο Δημήτρης Ταλιαδώρος, παρατήρησε ότι «ο Υπουργός Παιδείας πρέπει να αξιοποιήσει τους ανθρώπους με εμπειρογνωμοσύνη στο θέμα αυτό, όπως ο Δρ Παπαδόπουλος, με μακρά μάλιστα υπηρεσία στην κυπριακή εκπαίδευση».

Η ουτοπία των λίγων «τρελών»...

«Τα προγράμματα Αλφαβητισμού σχεδιάστηκαν και ξεκίνησαν από εμπνευσμένους και πρωτοπόρους ψυχολόγους και εκπαιδευτικούς, που επέλεξαν να υπηρετήσουν και να αναπτύξουν αυτά τα προγράμματα, για τα οποία χρειάστηκε μεγάλος αγώνας, ώστε να πεισθεί το Υπουργείο να τα εφαρμόσει», έγραψε σε άρθρο της για το θέμα, που δημοσιεύτηκε στον Τύπο πριν από λίγες ημέρες, η Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου,

Συντονίστρια Προγραμμάτων Αλφαβητισμού από το ξεκίνημά του μέχρι το 2003 και Συντονίστρια Προγραμμάτων για τα παιδιά του Γυμνασίου Φανερωμένης, από το 2003-2011. Συνέχισε ως εξής:

«Προηγήθηκαν σοβαρές μελέτες και έρευνες του Δρος Μιχάλη Παπαδόπουλου και της ομάδας του σε σχολεία της Μασσαλίας, όπου εφαρμόζονταν τότε, αλλά δεν μεταφέρθηκαν ως αντιγραφή. Ακολούθησαν έρευνες σε σχολεία της Κύπρου και τα προγράμματα σχεδιάστηκαν, λαμβάνοντας υπόψη τα πορίσματα των ερευνών. Πίστευαν αυτοί οι τρελοί, πως δεν είναι ουτοπία, αλλά αντίθετα πως υπάρχει τρόπος να βοηθήσουν στην εκπαίδευση και στήριξη των λειτουργικά αναλφάβητων μαθητών.

»Εργάστηκαν με ζήλο, επαγγελματισμό, με σεβασμό στην προσωπικότητα των παιδιών. Για την επαγγελματική τους ανέλιξη, πιο συχνά η εργασία τους σημειώθηκε στα κατάστιχα επιθεωρητών, με αρνητικό πρόσημο. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Υπήρξαν δηλαδή και λειτουργοί του Υπουργείου που μοιράστηκαν μαζί τους το ίδιο όραμα. Ελάχιστοι.

»Είχαν ωστόσο ένα σημαντικό προσωπικό(!!!) όφελος: Την ικανοποίηση της ανάγκης τους για δημιουργικές, καινοτόμες δράσεις, που συνδέθηκε με τη δίψα τους για την ικανοποίηση ενός αιτήματος: Η φύση και οι κοινωνικές ανισότητες μπορεί να αδικούν, το σχολείο οφείλει να είναι δίκαιο προς όλους. Ναι, όταν αργότερα γενικεύτηκαν αυτά τα προγράμματα σε όλα τα σχολεία της Κύπρου, υπήρξαν πολλά προβλήματα και σε πολλές περιπτώσεις δεν ήταν όσο αναμενόταν αποτελεσματικοί.

»Μπορεί ακόμη από κάποιες διευθύνσεις σχολείων και λειτουργούς του Υπουργείου να ανατέθηκε διδασκαλία σε εκπαιδευτικούς, που δεν ήταν έτοιμοι να αναλάβουν ή ακόμη χειρότερα κρίνονταν “προβληματικοί”. Τα προγράμματα αλφαβητισμού δηλαδή, χρησιμοποιήθηκαν για να απομακρύνουν τους “επιζήμιους” εκπαιδευτικούς από τη διδασκαλία στην “κανονική” τάξη... με τους “καλούς” μαθητές. Βεβαίως και συμφωνώ με την άποψη ότι πρέπει να εφαρμοστούν νέα και καλύτερα προγράμματα.

»Γιατί να μην εφαρμοστούν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, στη βάση των αναγκών που υπάρχουν; Μελετημένα, μεθοδικά και με αξιολόγηση. Όχι βέβαια την προκρούστια αξιολόγηση που γνωρίσαμε. Όταν το λειτουργικά αναλφάβητο παιδί αγωνιζόταν όλον τον χρόνο με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού να μάθει ανάγνωση κι αριθμητική, να καλλιεργήσει δεξιότητες, να κτίσει την αυτοεικόνα του και το καλούσαν στο τέλος της σχολικής χρονιάς να ανταποκριθεί στα ίδια εξεταστικά δοκίμια με τους συμμαθητές του.

»Ούτε με τον επιθεωρητή να συμβουλεύει τον καλό φιλόλογο ή μαθηματικό να αφήσει τους αναλφάβητους και να διδάξει σε Λύκειο για να καταξιωθεί. Για να μην έλθουν και πάλι κάποιοι, που θα μιλάνε για χρήματα που σπαταλήθηκαν, θα πρέπει να μην επιτρέψουν να χρησιμοποιηθεί πάλι το πρόγραμμα ως η εύκολη λύση στους χρόνιους πονοκεφάλους τους».

Τα παιδιά ποιος θα τα πάρει;

«Παρατηρώ σε συζητήσεις που γίνονται τελευταία, να επιστρατεύεται η μέθοδος γενικού μηδενισμού», συνέχισε στο άρθρο της η κυρία Μαντά-Λαζάρου. «Από την άλλη, εκπαιδευτικές οργανώσεις παρουσιάζονται ως να ανταγωνίζονται ποιος θα πάρει την πίτα, την οποία το Υπουργείο Παιδείας θα διαθέσει, σύμφωνα και με τις οικονομικές δυνατότητες και τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα παιδιά ποιος θα τα πάρει; Κι αυτά του δημοτικού, κι εκείνα του Γυμνασίου, και τα άλλα, κι όλα τα παιδιά. Κι όποιος φωνάξει “εγώ , εγώ να τα πάρω”, ας μην ανοίξει τη “φιλάνθρωπή” του αγκαλιά.

»Έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση όλα τα παιδιά, με ρυθμό και περιεχόμενο και μέθοδο που θα τα σέβεται, σύμφωνα με τις δυνατότητές τους, υπηρετώντας τις ανάγκες τους και όχι τις ανάγκες κάποιων άλλων. Ο μηδενισμός δεν αρκεί ως επιχείρημα. Και αδικεί ως γενίκευση. Υπάρχουν επιχειρήματα για να εισηγηθούν τις αλλαγές και την εφαρμογή νέων προγραμμάτων στην Παιδεία.

»Τα παλιά προγράμματα πρέπει να δώσουν θέση σε νέους σχεδιασμούς και σε αποτελεσματικά προγράμματα για την απάλειψη του λειτουργικού αλφαβητισμού. Να εφαρμοστούν και στο Νηπιαγωγείο και στο Δημοτικό. Και στο Γυμνάσιο. Αλλά να προστατευθούν από παλιές νοοτροπίες και προσωπικά ιδεολογήματα αυτών που έχουν εξουσία και καθήκον να φροντίσουν για την υλοποίησή τους και να στηρίξουν εφαρμογή τους.

»Ακόμη... δηλώνω πως αν υπάρχει μια κριτική στο σχόλιό μου, αφορά σε μια ιστορία δεκαετιών πολλών κυβερνήσεων και πολλών υπουργών και λειτουργών και όλων των κομμάτων. Μα πιο πολύ υπεύθυνα δηλώνω πως στα προγράμματα αυτά εργάστηκαν εξαιρετικοί εκπαιδευτικοί, που δούλεψαν σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Σε κάποιες περιπτώσεις, βίωσαν τον κοινωνικό αποκλεισμό των μαθητών τους και ως δικό τους "αποκλεισμό" και δεν μιλώ μεταφορικά. Τους αξίζει ένας έπαινος!

»Και με τους άλλους τους "ακατάλληλους" εκπαιδευτικούς, τι; Ταλαιπωρήθηκαν εξίσου με τους μαθητές τους, επειδή τους ανέθεσαν ένα έργο δύσκολο που έγινε γι' αυτούς πολύ σκληρό, επειδή δεν ήταν έτοιμοι να αναλάβουν. Γίνονταν επιμορφώσεις. Ήταν αποτελεσματικές για όσους εκπαιδευτικούς είχε ωριμάσει η πεποίθηση πως το σχολείο πρέπει να αγκαλιάσει όλα τα παιδιά αλλά για να το πετύχει, πρέπει να αλλάξει σπάζοντας τους τοίχους μιας γενικής διδασκαλίας κ.λπ κ.λπ.

»Σκέφτομαι ακόμη και εκείνους τους άλλους, τους “προβληματικούς” εκπαιδευτικούς με αγάπη. Ποιος θα πάρει την ευθύνη να βρει τη λύση, λύση για ανθρώπους, και τέτοια λύση δεν ήταν να χρησιμοποιείται ως καιάδας -όπως χρησιμοποιήθηκε κάποτε- το πρόγραμμα Αλφαβητισμού. Αυτόν τον κόσμο δεν τον φαντάστηκα, τον γνώρισα και τους ευχαριστώ όλους για τη συνεργασία.

»Για χάρη τους αποφάσισα να γράψω αυτό το σημείωμα. Γιατί μου φαίνεται άδικη η γενίκευση κι ο μηδενισμός ως επιχείρημα στις συζητήσεις που έχουν ξεσπάσει. Για τους λίγους εκπαιδευτικούς που μοιράστηκαν τη λεία κάνοντας πλιάτσικο στα προγράμματα, με τις ευλογίες ανωτέρων τους δεν ομιλώ... Δεν έχουν χρεία».
* Το Β ́ μέρος στην αυριανή κυριακάτικη έκδοση - η 25χρονη περιπέτεια του Προγράμματος Αλφαβητισμού