Ανάλυση: Oι ενεργειακές διασυνδέσεις του Ερντογάν στα κατεχό

Στην επιρροή που ασκεί η ισλαμική Κυβέρνηση ΑΚΡ της Τουρκίας στα κατεχόμενα, μέσω των τουρκικών ενεργειακών εταιρειών, αναφέρεται πρόσφατη ανάλυση του Shadow Governance Intel, που δημοσιεύτηκε από τη σελίδα OIlprice.com. Στην ανάλυση, που φέρει τον τίτλο «Ο πόλεμος που κερδίζει ο Ερντογάν», γίνεται αναφορά στην αλληλοσύνδεση των πολιτικοοικονομικών συμφερόντων της «αντιπολίτευσης» στα κατεχόμενα με την πολιτική ελίτ της Άγκυρας και ιδιαίτερα με τον Τούρκο Πρόεδρο. Η ενέργεια, όπως σημειώνεται αρχικά, αποτελεί έναν από τους λιγότερο ανεπτυγμένους τομείς του κατοχικού καθεστώτος.

«Οι ενεργειακές πολιτικές της ΤΔΒΚ, δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο ρόλος της πολιτικής ελίτ της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) υπό την ηγεσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ακόμα και ο πρώην Πρωθυπουργός της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, νομιμοποίησε την επιρροή της Τουρκίας στην ΤΔΒΚ, υπογραμμίζοντας ότι αποτελούσε απαραίτητη συνιστώσα των συμφερόντων της Άγκυρας για τη ναυτιλία και την ασφάλεια», σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Στην πραγματικότητα, συνεχίζει η ανάλυση, η εξελισσόμενη σχέση μεταξύ της Άγκυρας και της Λευκωσίας (κατεχόμενης), επηρέασε πράγματι την οικονομική ανάπτυξη της «Βόρειας Κύπρου», χρωματίζοντας τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ πολιτικών και επιχειρηματιών.
Μια καθορισμένη πολιτική τάξη

Για τον Ακιντζί, οι αναλυτές ισχυρίζονται ότι είναι υπέρμαχος της υπεράσπισης της «ΤΔΒΚ» από την επεκτατική επιρροή της Άγκυρας. «Ο Ακιντζί, για παράδειγμα, επιδιώκει σε μεγάλο βαθμό να διαγράψει την έννοια του ‘‘Yavru Vatan’’ (Μητέρα Πατρίδα) από το πολιτικό λεξιλόγιο της Βόρειας Κύπρου, επιχειρώντας να μειώσει τη διεθνή εικόνα της ΤΔΒΚ ως μιας ‘‘σύγχρονης αποικίας’’ της Τουρκίας.

Κυβερνώντας μέσω ενός πολιτικού συνασπισμού, ο Ακιντζί δεν έχει λάβει τη στήριξη που χρειάζεται από την κυβέρνησή του για να αντιμετωπίσει επιτυχώς την επιρροή της Άγκυρας. Μεταξύ των μεγαλύτερων προκλήσεών του, είναι η αντιμετώπιση της ρητορικής του Σουνάτ Ατούν και του Σερντάρ Ντεντκάς, που είναι σήμερα ‘‘υπουργοί’’ ενέργειας και οικονομικών.

»Τόσο ο Ατούν όσο και ο Ντενκτάς φαίνεται να υποστηρίζουν τα ενεργειακά έργα της Άγκυρας στη Βόρεια Κύπρο. Ο Ντενκτάς, χαρακτηρίζεται ως ο ‘‘άνθρωπος του χρήματος’’ στα κατεχόμενα, εξαιτίας της ταύτισης με τα πολιτικά και βιομηχανικά συμφέροντα της οικογένειάς του. Το "υπουργείο οικονομικών" χρηματοδοτεί κρατικές εταιρείες ενέργειας, πολλές από τις οποίες είναι ζημιογόνες, όπως η Κυπριακή Τουρκική Εταιρεία Ηλεκτρισμού, η Επιτροπή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και η (τώρα ιδιωτικοποιημένη) πετρελαϊκή εταιρεία K-Petrol».
Απομόνωση της τουρκικής επιρροής

«Καθώς η κυπριακή ειρηνευτική διαδικασία παραμένει αόριστη, πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι η Άγκυρα πιθανότατα θα συνεχίσει να επεκτείνει την πολιτικο-οικονομική επιρροή στην περιοχή. Οι εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας δείχνουν ήδη ότι συμβαίνει αυτό. Δεδομένων των πολιτικών και οικονομικών περιορισμών της ΤΔΒΚ, οι μόνες ιδιωτικές εταιρείες που κατάφεραν να εξασφαλίσουν συμφέροντα στον ενεργειακό τομέα, προέρχονται από την Τουρκία. Ως επί το πλείστον, οι εταιρείες που έχουν συμφέροντα στον τομέα της ενέργειας της ΤΔΒΚ, περιλαμβάνουν την AKSA Enerji (ιδιοκτησία της Kazanci Holding), τις εταιρείες Kalyon Group και Altinbas Holding, με ισχυρές συνδέσεις με την κυρίαρχη ελίτ της Τουρκίας.

»Όπως και σε άλλες περιπτώσεις που αναλύονται από τη Shadow Governance Intel, η παρουσία των τουρκικών εταιρειών σε χώρες με ιδιαίτερα πολιτικοποιημένες διμερείς σχέσεις με την Άγκυρα, αντικατοπτρίζει τα ίδια χαρακτηριστικά, δηλαδή να χρησιμοποιούνται για τη διανομή και το πατρονάρισμα των πόρων.

»Η ΤΔΒΚ δεν φαίνεται να αποτελεί εξαίρεση, με τις προαναφερθείσες τουρκικές εταιρείες να λειτουργούν υπό την εικαζόμενη επιρροή και έγκριση των υψηλότερων κλιμάκων της Κυβέρνησης στην Άγκυρα. Είναι, επίσης, πιθανό, ότι μια de facto σχέση συνεργασίας με τον Ερντογάν, έδωσε σε αυτούς τους επιχειρηματίες πρόσβαση σε κερδοφόρες συμβάσεις στην ΤΔΒΚ».

«Το timing και οι τουρκικοί παράγοντες που συμμετέχουν στον ενεργειακό τομέα της ΤΔΒΚ, ταιριάζουν με την ενεργειακή πολιτική του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), η οποία χαρακτηρίζεται από την εξασφάλιση κρατικών συμβάσεων (στην Τουρκία και σε άλλες χώρες) σε επιχειρηματίες που έχουν στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση ή που είναι μέρος του εσωτερικού κύκλου του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν».

«Το 2003, η AKSA Enerji ίδρυσε την ενεργειακή μονάδα Kalecik. Η σύμβαση για τη συνέχιση της λειτουργίας του εργοστασίου ανανεώθηκε το 2008, επιτρέποντας στην εταιρεία να παραμείνει στην ΤΔΒΚ μέχρι το 2023 (συν τρία προαιρετικά έτη).

»Ο όμιλος Kalyon δημιούργησε έναν υποθαλάσσιο αγωγό 80 χιλιομέτρων μεταξύ Μερσίνας (Τουρκία) και Πανάγρων (Κερύνεια). Αυτός ο αγωγός σχεδιάστηκε αρχικά για την παροχή δωρεάν νερού στα νοικοκυριά της ΤΔΒΚ και στους γεωργικούς αγρούς. Ωστόσο, η Άγκυρα απαίτησε να ιδιωτικοποιηθεί η διανομή του νερού, γεγονός που προκάλεσε μια πολιτική κρίση στην κυβέρνηση, καθώς ήθελε το νερό να διανέμεται μέσω των δήμων».

«Εκτιμάται ότι ο Πρόεδρος της Kazanci Holding, Ali Metin Kazanci, βρίσκεται πολύ κοντά στον Ερντογάν. Συνδέεται με την πλέον κακόφημη επένδυση "μέσων μαζικής ενημέρωσης", που χρησιμοποιήθηκε για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των ΜΜΕ στην Τουρκία, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξουν την επίσημη ρητορική της κυβέρνησης. Είναι ενδιαφέρον ότι η Kazanci Holding εισήλθε στην ΤΔΒΚ το 2003, αμέσως μετά την πρώτη εκλογική νίκη του AKP.

»Ο όμιλος Kalyon έχει επίσης ιστορικούς δεσμούς με το ΑΚΡ και τον Ερντογάν. Ο Πρόεδρός της, Orhan Kalyoncu, έχει γνωρίσει τον Ερντογάν από τη δεκαετία του 1990, όταν ήταν ακόμη δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης. Πιστεύεται ότι ο Kalyoncu έλαβε επίσης μέρος στο media pool. Ο Kalyoncu έχει μια καλή σχέση με τον σημερινό Τούρκο Υπουργό Ενέργειας και Φυσικών Πόρων και τον γαμπρό του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαγιάκ, ο οποίος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις ενεργειακές σχέσεις Τουρκίας-ΤΔΒΚ. Ο αδελφός του Alabyrak, Serhat, είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Turkuvaz Media, που ανήκει έμμεσα στον Όμιλο Kalyon μέσω του Ομίλου Zirve».
Η Altinbas Holding

«Η τρίτη ενεργειακή εταιρεία που δραστηριοποιείται στην ΤΔΒΚ, με υποτιθέμενους δεσμούς με την τουρκική πολιτική ελίτ, είναι η Altinbas Holding, η οποία κατέχει την Alpet Kibris. Η εταιρεία εκτιμάται ότι θα πωλήσει το 40 τοις εκατόν του πετρελαίου που καταναλώνεται στην ΤΔΒΚ, ενώ το υπόλοιπο πωλείται από την K-Petrol, η οποία ανήκει κατά 90% στον τοπικό επιχειρηματία Mustafa Haci Ali. Σύμφωνα με τις πηγές του Shadow Governance, ο Mustafa Haci Ali είναι ένας από τους πιο σημαίνοντες επιχειρηματίες της ΤΔΒΚ, που πιστεύεται ότι βρίσκεται κοντά στους κύκλους του UBP».

Πηγές του Shadow Governance δηλώνουν ότι ο Sofu Altinbas, Πρόεδρος της Altinbas Holding, έχει πιθανώς μια καλή σχέση με τον Πρόεδρο Ερντογάν. Αυτός ο επιχειρηματίας ήταν προφανώς επικριτικός απέναντι στο AKP και τις πολιτικές του, και ισχυρός υποστηρικτής των κεμαλιστικών και κοσμικών πολιτικών κύκλων. Τα τελευταία χρόνια, όμως, ο Sofu άλλαξε την πολιτική του θέση και τώρα υποστηρίζει ανοιχτά τον Πρόεδρο Ερντογάν.