«Η ακμή σου, ίσον παρακμή μου»

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΣΤΗ ΦΟΡΑ. ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΒΕΛΓΙΟ ΚΑΙ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΔΕΝ ΚΑΤΑΦΕΡΑΝ ΠΟΤΕ ΝΑ ΣΥΜΒΑΔΙΣΟΥΝ, ΕΙΤΕ ΣΕ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΕΙΤΕ ΣΕ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΧΡΟΝΙΕΣ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΡΟΪΦ ΜΕΧΡΙ ΑΥΤΗΝ ΤΟΥ ΑΖΑΡ

Ένα από τα χαρακτηριστικά της προκριματικής φάσης του Μουντιάλ ήταν η επίδειξη ισχύος του Βελγίου και η τραγική εικόνα της Ολλανδίας, που μένει έξω από άλλη μία μεγάλη διοργάνωση. Είναι ένα χαρακτηριστικό των τελευταίων ετών, με τους "Κόκκινους Διαβόλους" να βγάζουν φωτιές και τις "Τουλίπες" να μαραίνονται αργά, αλλά σταθερά. Για πολλοστή φορά, οι δύο γειτονικές χώρες βρίσκονται σε εντελώς διαφορετικές πορείες, άκρως αντίθετες. Εδώ και σχεδόν μισό αιώνα, η ακμή του ενός, σημάνει την παρακμή του άλλου, σε μία ιστορία που επαναλαμβάνεται με απίστευτη συνέπεια. Από το 1970, ποτέ οι δύο χώρες δεν πέρασαν μαζί περίοδο επιτυχιών ή έστω αποτυχιών.

Από τα 60ς

Μεσαίες δυνάμεις και οι δύο στα μέσα της δεκαετίας του '60. Κάπου εκεί, αρχίζει στο παρασκήνιο η επανάσταση του ολλανδικού ποδοσφαίρου, με τεράστια στροφή προς τα τμήματα υποδομής. Κάνουν και οι Βέλγοι τις δικές τους κινήσεις και ξεμυτίζουν πρώτοι. Το Βέλγιο καταφέρνει να αγωνιστεί στο Μουντιάλ του 1970 και δύο χρόνια μετά φτάνει στα ημιτελικά του Γιούρο. Η Ολλανδία κυριαρχεί σε επίπεδο συλλόγων, με Φέγενορντ και Άγιαξ, αλλά θέλει το χρόνο της σε επίπεδο Εθνικής και επιτέλους πηγαίνει στα τελικά του Μουντιάλ το 1974. Όπου με τον Κρόιφ κάνει μαγικά πράγματα. Οι "Οράνιε" έχουν μία εξαιρετική πενταετία.

Και την ίδια στιγμή φροντίζουν να κόβουν τον βήχα των Βέλγων. Προσέξτε, η Ολλανδία και το Βέλγιο συναντήθηκαν σε προκριματικό όμιλο του Μουντιάλ του '74 και '78 και στα μπαράζ (οκτάδα) του Γιούρο 1976. Και στις τρεις περιπτώσεις, η Ολλανδία προκρίθηκε, το Βέλγιο έλεγε αντίο. Οι "Κόκκινοι Διάβολοι" είχαν καλούς ποδοσφαιριστές και δυνατή Εθνική. Τους αδικούσε η τύχη στην κλήρωση. Προς τιμήν τους δεν απογοητεύονταν. Από τα μέσα της δεκαετίας, είχαν βάλει σε εφαρμογή ένα σχέδιο ανάκαμψης. Σύντομα θα απέδιδε καρπούς.

Η 1η συνύπαρξη

Στο Γιούρο του 1980, η Ολλανδία καταφέρνει να περάσει μετά από επικές μάχες στον όμιλο με Πολωνία και Ανατολική Γερμανία. Ακόμη πιο ζόρικα τα πράγματα για τους Βέλγους, που τα καταφέρνουν άψογα απέναντι σε Αυστρία, Πορτογαλία και Σκοτία. Στα τελικά της Ιταλίας, η προοπτική της Ολλανδίας μοιάζει καλύτερη. Στον ίδιο όμιλο με Γερμανία,Τσεχοσλοβακία και Ελλάδα. Τελικά μένει 3η και καταϊδρωμένη. Το Βέλγιο τα βάζει με τους διοργανωτές, την Αγγλία και την Ισπανία.

Προς έκπληξη όλων βγαίνει πρώτο και στον τελικό λυγίζει στο 88 ́απέναντι στα "Πάντσερ". Οι ανάποδες πορείες έχουν εξήγηση. Το σχέδιο ανάκαμψης του Βελγίου απέφερε την ανάδειξη εξαιρετικών παικτών. Πφαφ, Γκέρετς, Κουκ, Φαν Ντερ Ελστ, Φαν Ντε Ρέικεν και Κέλεμανς. Την ίδια ώρα η Ολλανδία έβλεπε τα μέλη της μεγάλης φουρνιάς του Κρόιφ (Νέεσκενς, Ρέζεμπριγκ, Κρολ, Χάαν, Ρεπ) να αποχωρούν ή να είναι στη δύση τους. Η δική τους νέα γενιά (Μέτκογκ, Κιστ, Πέτερς, Ταχαμάτα), δεν ήταν άσχημη, αλλά μέχρις εκεί. Ο τροχός γύριζε, η στροφή θα ήταν 180 μοιρών. Εξέχουσα μορφή σε αυτήν την πορεία του Βελγίου ο σπουδαίος τεχνικός Γκι Τίις.

Κυριαρχία Βελγίου

Από το 1980, μέχρι και το 1986, το Βέλγιο έκανε μεγάλα πράγματα και συνέχισε να παράγει παίκτες (Βερκότερεν, Σίφο, Φάντεμπεργκ). Πέρα από τον τελικό του Γιούρο 1980, έφτασε στα ημιτελικά του Μουντιάλ του 1986, άφησε σύξηλη την Αργεντινή του Μαραντόνα στη πρεμιέρα, 4 χρόνια πριν. Την ίδια ώρα η Ολλανδία έμενε εκτός από το Μουντιάλ και του 1982 και του 1986. Της έδειξε τον δρόμο της εξόδου το Βέλγιο, που έπαιρνε μία ρεβάνς. Στο Μουντιάλ της Ισπανίας, μέσα στον όμιλο και σε αυτό του Μεξικού, στο μπαράζ. Η Ολλανδία έμεινε και εκτός Γιούρο 1984 (άδικα με το φιάσκο στον αγώνα Ισπανίας-Μάλτας), αλλά και πάλι η ομάδα της είχε σοβαρές αδυναμίες. Το Βέλγιο ήταν στα γήπεδα της Γαλλίας και στάθηκε αξιοπρεπώς.

Πορτοκαλί απάντηση

Πόσα χαστούκια να φάει η Ολλανδία; Τα φυτώριά της λογικά θα ξανάρχισαν την παραγωγή και τα προϊόντα αυτήν την φορά ήταν ΑΑ. Γκούλιτ, Κούμαν, Ράικαρντ, Φαν Μπάστεν. Αν και τα χρειάστηκαν για να προκριθούν στο Γιούρο 1988 (η γνωστή υπόθεση με τον τραυματισμό Χαρίτου από φωτοβολίδα) και αφού τα βρήκαν ζόρικα στον όμιλο, κατάφεραν στο παρά πέντε να πάνε στα ημιτελικά.

Εκεί όμως έβγαλαν όλο το ρεπερτόριό τους και πήραν παραμάζωμα τη Γερμανία και τη Σοβιετική ́Ενωση. Πρωταθλήτρια Ευρώπης! Απόντος όμως του Βελγίου, που αποκλείστηκε στον προκριματικό όμιλο. Έτσι στη μεγάλη επιτυχία των Ολλανδών, οι Βέλγοι έλειπαν (μετά από 8 χρόνια). Και ο τροχός ξαναγύριζε. Η Ολλανδία είχε πλέον τα τμήματα υποδομής της να εργάζονται και να παράγουν τον ένα μετά τον άλλο άσο. Όβερμαρς, Μπέρκαμπ, Κλάιφερτ, Ζέεντροφ, Ντάβιτς, οι πρώτοι που μας έρχονται στο μυαλό, ως παράδειγμα.

Η Ολλανδία δεν έλειψε από καμία μεγάλη διοργάνωση μέχρι το 2016. Ήταν το φόβητρο των προκριματικών και πάντα ανάμεσα στα φαβορί. Δεν πήρε άλλο τίτλο, έπαιξε όμως σε τελικούς, ημιτελικούς. Ήταν μία ισχυρότατη δύναμη και ουκ ολίγες φορές μάς άφησε ασύλληπτες βραδιές ποδοσφαίρου. Την ίδια ώρα το Βέλγιο πήγαινε από το κακό στο χειρότερο.

Αξιοπρεπής παρουσία στο Μουντιάλ του '90 (η 2η συνύπαρξη των δύο χωρών σε μεγάλη διοργάνωση μετά από δέκα χρόνια). Αξιοπρεπής και το 1994, αλλά γενικά κεσάτια. Πάντως ήταν το Βέλγιο που κέρδισε τον αγώνα ανάμεσα στις δύο στο Ορλάντο. Όταν οι δύο χώρες συνδιοργάνωσαν το Γιούρο 2000, οι Βέλγοι πάτωσαν κυριολεκτικά. Το ρόστερ τους προκαλούσε κατάθλιψη με τους μέτριους δίδυμους Μπενζά να είναι πρώτες φίρμες.

Μία σου, μία μου

Η ιστορία, όμως, επαναλαμβάνεται. Έστω και με καθυστέρηση. Για σχεδόν 15 χρόνια οι Βέλγοι ήταν οι αδύναμοι γείτονες. Αλλά είναι μεθοδικός και φιλόδοξος λαός. Και ανοιχτόμυαλος. Το επαναστατικό σχέδιο παντελούς αναδόμησης του ποδοσφαίρου τους πήρε σάρκα και οστά. Και εδώ και μία πενταετία, οι παίκτες πρώτης γραμμής ξεφυτρώνουν συνέχεια. Αζάρ, Μέρτενς, Μπεντέκε, Λουκάκου, Κουρτουά, Ντε Μπρούιν και πάει λέγοντας.

Οι απαιτήσεις στο Μουντιάλ του 2014 και στο Γιούρο 2016 ήταν μεγάλες. Το Βέλγιο δεν ανταποκρίθηκε όσο θα ανέμενε κάποιος. Αλλά θα πάει αφηνιασμένο στα γήπεδα της Ρωσίας. Η Ολλανδία θα βλέπει από την τηλεόραση και οι ιθύνοντες ψάχνουν το λάθος. Τους παρέσυρε η φοβερή πορεία προ τριετίας στο Μουντιάλ της Βραζιλίας. Δεν είδαν ότι πίσω από τον Φαν Μπάστεν, τον Σνάιτερ και τον Ρόμπεν, που ήδη είχαν μεγαλώσει αρκετά, η φουρνιά τους δεν ήταν τόσο ταλαντούχα.

Καλός ο Ντε Φράι, ο Φαν Ντίικ και ο Μπλιντ, αλλά από το κέντρο και μπροστά ποιος; Ο Ντεμπάι, που ξεφούσκωσε σαν μπαλόνι; Ο Ουαϊνάλντουμ; Καλός, αλλά όχι για ηγέτης. Οι αναλυτές λένε πως το Βέλγιο έχει άλλα τρία-τέσσερα χρόνια καλής "παραγωγής", δυνατότητες διαδοχής και μπορεί να ποντάρει σε μία δεκαετία υψηλού επιπέδου. Οι Ολλανδοί, μετά το νέο τεράστιο στραπάτσο, κάνουν αναθεώρηση, προσπαθούν να καταλάβουν πώς από πρωτοπόροι στις ακαδημίες, αποτυγχάνουν να βγάλουν παίκτες για την ελίτ. Ταλέντα βγήκαν.

Έμειναν ταλέντα ή δεν είχαν την αναμενόμενη εκτόξευση. Πολλά τα παραδείγματα. Μένει να δούμε αν κάποια στιγμή, Βέλγιο και Ολλανδία θα συνεχίσουν μεν την παράλληλη πορεία, αλλά με τα τόξα να δείχνουν στην ίδια κατεύθυνση. Είτε πάνω είτε κάτω. Μέχρι σήμερα ίσχυε το... "ακμή σου, ίσον παρακμή μου" και το ανάποδο. Από τα παράδοξα της ποδοσφαιρικής ιστορίας.