Πώς είναι οι Κύπριοι μεταλλωρύχοι τού σήμερα

ΣΤΟ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟ ΤΗΣ ΣΚΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΧΑΛΚΟ, ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ ΑΣΗΜΙ
ΩΧΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑ ΕΧΕΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΒΑΦΤΟΥΝ ΤΑ ΑΕΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ, ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΕΚΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ! ΑΚΟΜΑ, ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΣΤΗΚΑΜΕ ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΧΑΛΚΟΥ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ (99,999% ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑΣ), ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΥ
Μόνο με ταινίες ή με ρετρό εικόνες μεταλλωρύχων δεν έχει σχέση η σύγχρονη μεταλλουργία και δη η δραστηριότητα που αντικρίσαμε στη Σκουριώτισσα. Είδαμε μια σύγχρονη βιομηχανία, όπου πρόσφατα λειτούργησε μια νέα μονάδα παραγωγής πολύτιμων μετάλλων
Ακούγοντας για μεταλλεία και για χρυσό, ενδεχομένως να έρχονται στο μυαλό σου εικόνες με κακοντυμένους μεταλλωρύχους που παλεύουν με τη γη, μέσα σε γαλαρίες και υπόγειες στοές. Επίσης, φτάνοντας στο Μεταλλείο της Σκουριώτισσας, στην περιοχή Σολιάς, μεταξύ σοβαρού και αστείου λέγαμε πως θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε κανένα παλιό θησαυροφυλάκιο με ράβδους χρυσού σαν κι αυτές που βλέπει κανείς μόνο σε ταινίες.
Φευ, όμως! Μόνο με ταινίες ή με ρετρό εικόνες μεταλλωρύχων δεν έχει σχέση η σύγχρονη μεταλλουργία και δη η δραστηριότητα που αντικρίσαμε στη Σκουριώτισσα. Είδαμε μια σύγχρονη βιομηχανία, όπου πρόσφατα λειτούργησε μια νέα μονάδα παραγωγής πολύτιμων μετάλλων (σ.σ. χρυσός και ασήμι).
Σίγουρα, η δουλειά της εταιρείας Hellenic Copper Mines δεν είναι εύκολη, αφού στις μέρες μας απαιτείται 30 φορές περισσότερος κόπος και έξοδα για εξόρυξη χαλκού, σε σχέση με πριν από μερικές δεκαετίες (μέχρι και το ’74 συγκεκριμένα, όταν η διαχείριση του μεταλλείου ανήκε στην αμερικάνικη CMC). Όσον αφορά τον χρυσό, χρειάζεται έντονη προσπάθεια και μεγάλη τεχνογνωσία, έτσι ώστε να καταλήξουμε σε αυτά τα μόλις 0,7 γραμμάρια χρυσού που αναλογούν σε κάθε τόνο χρυσοφόρου μεταλλεύματος.
«Η ποσότητα του χρυσού που περιέχεται σ’ ένα μεγάλο φορτηγό που μεταφέρει μετάλλευμα, δεν υπερβαίνει αυτήν που χρειάζεται για να κατασκευαστεί μια αρραβώνα», όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε η διεύθυνση της εταιρείας.
Η σχέση της Σκουριώτισσας με τον Παρθενώνα

Θεωρώντας ότι το θέμα παραγωγής πολύτιμων μετάλλων έχει ενδιαφέρον, δεν χάσαμε χρόνο. Με την πρώτη ευκαιρία μεταβήκαμε στο Μεταλλείο της Σκουριώτισσας. Κατά τη διάρκεια της πολύωρης παραμονής και ξενάγησής μας, διαπιστώσαμε ότι μιλάμε για μια εταιρεία που είναι 100% εξαγωγική, έχει ένα ετήσιο ύψος εξαγωγών αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων και συνεισφέρει πολλά στην οικονομία και την κοινωνία του τόπου.
Επιπλέον, δεν μείναμε εντυπωσιασμένοι μόνον από το μέγεθος της έκτασης την οποία καλύπτει το μεταλλείο (εκτείνεται σε 2.8 km2), την υπέροχη θέα από ψηλά, η οποία φτάνει ώς τον Ξερό, την Αίπεια και τη θάλασσα, και φυσικά την ιστορία του χώρου που λειτουργεί αδιαλείπτως για 4.500 χρόνια και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα μεταλλεία στον κόσμο. Μάθαμε, επίσης, το πολύ ενδιαφέρον στοιχείο ότι ώχρα από τη Σκουριώτισσα έχει χρησιμοποιηθεί για να βαφτούν τα αετώματα του Παρθενώνα, τα οποία σήμερα εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης!
Ακόμα, εντυπωσιαστήκαμε βλέποντας και ακούγοντας για τα στάδια παραγωγής χαλκού, του οποίου η ποιότητα είναι μία από τις καλύτερες στον κόσμο (99,999% καθαρότητας), αλλά και χρυσού, μαθαίνοντας μάλιστα πως σε όλη τη διαδικασία λαμβάνουν μέρος -εκτός από μεταλλωρύχους- γεωλόγοι, χημικοί μηχανικοί, μηχανολόγοι, μεταλλειολόγοι, χημικοί, ηλεκτρονικοί, τοπογράφοι, μηχανικοί περιβάλλοντος, ενώ αξιοποιούνται και γνώσεις βιολογίας και μικροβιολογίας. Δηλαδή, για τη δραστηριότητα αυτή απαιτείται μια γκάμα ειδικών υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου με άριστες τεχνικές γνώσεις.
Η Hellenic Copper Mines

Η Hellenic Copper Mines ιδρύθηκε το 1995 κατασκευάζοντας το σύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής καθόδων χαλκού. Η παραγωγική ζωή της ξεκίνησε τον Ιούνη του 1996 και είναι η μοναδική παραγωγική μεταλλευτική εταιρεία που διαθέτει η Κύπρος και παράγει μεταλλευτικά προϊόντα. «Είχαμε την τύχη να προερχόμαστε από την Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία, η οποία διέθετε μακρά πείρα και παράδοση, ενώ παράλληλα είχε και υψηλά επίπεδα στα θέματα τεχνολογίας», επισήμαναν.
Υδρομεταλλουργία για πρώτη φορά στην Ευρώπη

Συνεχίζοντας, μας ανέφεραν ότι η τεχνολογία της υδρομεταλλουργίας είναι η πιο φιλική για την παραγωγή χαλκού. «Βασική διαφορά μας από τις προηγούμενες δραστηριότητες στον τομέα του χαλκού είναι ότι η εταιρεία μας παράγει έκτοτε και έως σήμερα καθόδους χαλκού, δηλαδή τελικό προϊόν χαλκού και όχι ημικατεργασμένο προϊόν, γεγονός που σημαίνει ότι η προστιθέμενη αξία στο προϊόν που παράγουμε είναι πολύ μεγαλύτερη, με όλη την επεξεργασία να γίνεται στην Κύπρο. Είναι για πρώτη φορά, μετά την αρχαιότητα, που καταφέραμε να κάνουμε παραγωγή στην Κύπρο μεταλλικού χαλκού». Να σημειώσουμε ότι η κάθε πλάκα (κάθοδος) που παράγεται, ζυγίζει γύρω στα 40-50 κιλά.
Σε σχέση με τη μέθοδο της υδρομεταλλουργίας, η Εταιρεία χρησιμοποιεί πολύ χαμηλότερες ποσότητες αντιδραστηρίων που πιθανόν να προκαλούν κάποιαν ανησυχία στον κόσμο -συγκεκριμένα, χρησιμοποιεί το 1/10 αντιδραστηρίων απ’ ό,τι χρησιμοποιούν άλλα μεταλλεία για την ίδια παραγωγή.
Καθόλου εύκολο το έργο

«Σε σχέση με την αρχαία δραστηριότητα, εμείς σήμερα επεξεργαζόμαστε 50 φορές χαμηλότερης περιεκτικότητας μεταλλεύματα και σε σχέση με τη δραστηριότητα της αμερικανικής CMC, η οποία λειτούργησε στην Κύπρο για περισσότερα από 50 χρόνια, εκμεταλλευόμενη τα πολύ πλούσια κοιτάσματα του νησιού -ήρθε στην Κύπρο το 1913 και έφυγε το 1974, μετά την εισβολή, αφού τα εργοστάσια επεξεργασίας βρίσκονταν στον κατεχόμενο Ξερό και το Μαυροβούνι-, είμαστε περίπου 30 φορές πιο κάτω σε περιεκτικότητα. Εμείς, δηλαδή, κάνουμε 30 φορές περισσότερο κόπο και έξοδα για να εξάγουμε ένα προϊόν σήμερα».
Όλα τα προϊόντα εξάγονται

Η εταιρεία είναι 100% εξαγωγική, διότι στην Κύπρο δεν υπάρχουν εργοστάσια επεξεργασίας καθαρού χαλκού για την κατασκευή προϊόντων τελικής χρήσης. «Η ποιότητα του χαλκού που παράγουμε είναι μία από τις καλύτερες στον κόσμο (99,99,9% καθαρότητας). Είναι διακεκριμένη παγκοσμίως. Επομένως, χρησιμοποιείται για τις πιο απαιτητικές χρήσεις του χαλκού. Όπως, για παράδειγμα, τα καλώδια των τηλεπικοινωνιών, που απαιτούν τέλεια ποιότητα χαλκού. Τον χαλκό που παράγουμε, τον εμπορευόμαστε κυρίως με την Ευρώπη, ενώ το τελευταίο διάστημα εξάγουμε και στην Αίγυπτο».
Πού πάει ο χρυσός

Παρότι στην Κύπρο υπάρχουν μονάδες που μπορούν να επεξεργαστούν χρυσό και άργυρο, εντούτοις είναι μικρές και δεν έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν το προϊόν που παράγεται από τη Σκουριώτισσα. Άρα, αναγκαστικά, πρέπει να εξαχθεί. Το προϊόν της Σκουριώτισσας (σ.σ. ένα κράμα πολύτιμων μετάλλων, που περιέχει χρυσό και άργυρο και το υπόλοιπο είναι κυρίως χαλκός) αποστέλλεται σε ελβετικό οίκο, ο οποίος διαχωρίζει τα προϊόντα. Η αποπληρωμή της αξίας του γίνεται είτε με την καταβολή χρημάτων, είτε με την αποστολή διαχωρισμένων προϊόντων πίσω. Από την Κύπρο εξάγονται υπό μορφήν πλακών, δηλαδή ράβδων, οι οποίες έχουν ένα βάρος από 5 έως 10 κιλά η καθεμιά.
Κανένας λόγος ανησυχίας

Η μεταλλουργία σήμερα και η προστασία του περιβάλλοντος είναι τεχνολογίες αιχμής. Δεν μπορεί να μιλά κάποιος γι’ αυτά τα θέματα, ο οποίος δεν γνωρίζει το αντικείμενο. «Δεν είμαστε μια ξένη εταιρεία που αύριο θα σηκωθούμε να φύγουμε από την Κύπρο. Οπότε, αντιμετωπίζουμε με κάθε σοβαρότητα τα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Οι βασικές μας αρχές είναι κάθε δραστηριότητα που αναπτύσσουμε, να σχεδιάζεται και να αξιολογείται σωστά, να ελέγχεται και ακολούθως να ενημερώνονται τόσο το κράτος, όσο και η κοινωνία για τις δραστηριότητές μας.
»Η Εταιρεία δίνει τεράστια έμφαση στην αισθητική. Θα έχετε ήδη διαπιστώσει πόσες χιλιάδες δέντρα έχουμε φυτέψει. Επίσης, προσέχουμε την ποιότητα του νερού, του αέρα και του θορύβου. Για τους ελέγχους αυτούς, χρησιμοποιούνται ανεξάρτητα εξωτερικά εργαστήρια, ενώ ελέγχονται και από τις αρμόδιες επιθεωρήσεις του κράτους. Η επιστημονική γνώση των ειδικών της εταιρείας μας έχει στόχο να ελαχιστοποιήσει τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις, αφού μια τόσο μεγάλη δραστηριότητα αναπόφευκτα θα έχει επιπτώσεις».
Το οικονομικό κέρδος του τόπου

Η Κύπρος κερδίζει αρχικά με τα απευθείας έσοδα του κράτους, όπως είναι οι φορολογίες, το κόστος των αδειών λειτουργίας, το κόστος ενοικίου της γης, οι δασμοί, η φορολογία των υπαλλήλων, η συνεισφορά στα ταμεία του κράτους, κ.λπ. Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό, το οποίο καταλήγει κατευθείαν στο κράτος. Το κύριο κέρδος, όμως, είναι η οικονομική δραστηριότητα, διότι μιλάμε για ένα προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας που όλα τα έσοδα μένουν στον τόπο.
Οι συναυλίες στο μεταλλείο

«Η όλη ιδέα πήγασε από την ανάγκη προσφοράς προς τους κατοίκους της υπαίθρου, όπου διάφοροι λόγοι τούς άφηναν μόνιμα εκτός των σημαντικών πολιτιστικών γεγονότων της Κύπρου. Αυτή η εγκατάλειψη και η απομόνωση είχε ως αποτέλεσμα να ευνοείται η ανάπτυξη της υποκουλτούρας και μάλιστα εκεί όπου βρίσκονται οι ρίζες του πολιτισμού μας.
»Επειδή, εμείς, είμαστε φιλοξενούμενοι εδώ και θέλουμε να στηρίξουμε και να βοηθήσουμε τον τόπο, σε μια περιοχή που στην ουσία βρίσκεται πάνω στη νεκρή ζώνη, αποφασίσαμε να κάνουμε συναυλίες υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου, συνεργαζόμενοι με τις κοινότητες. Τα τελευταία 8 χρόνια φέραμε διακεκριμένους καλλιτέχνες. Η τελευταία συναυλία, για παράδειγμα, η οποία είχε και τη μεγαλύτερη προσέλευση, συνεισέφερε 86.500 ευρώ στον Ραδιομαραθώνιο. Αυτό τιμά την εταιρεία, τους ανθρώπους της και τις κοινότητες της Σολιάς».
* Διαβάστε ολόκληρο το ρεπορτάζ της CITY στη www.city.com.cy, στην κατηγορία Έχω Θέμα.