Κυπριακός τουρισμός Τι ξημερώνει μετά από λύση του Κυπριακού

Οι απόψεις «παικτών» του τομέα, καθώς και ακαδημαϊκών με γνώσεις επί του προκείμενου ζητήματος
Οι εξελίξεις θα κριθούν από δύο κύριες μεταβλητές, πρώτον το παρεχόμενο τουριστικό προϊόν και δεύτερον τη ζήτηση του τουριστικού προϊόντος, ως συνέπεια επίλυσης του εθνικού μας προβλήματος
Μία ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού θα έχει τόσο καλά όσο και κακά. Σε ό,τι αφορά, όμως, τα καλά, η λύση θα επιφέρει σημαντική τουριστική ανάπτυξη, υποστηρίζουν φορείς του τουρισμού, οι οποίοι καταγράφουν τις απόψεις τους στο «Capital Today».

Αξίζει να σημειωθεί πως ο κυπριακός τουρισμός αποτελεί αναμφίβολα έναν από τους σημαντικότερους οικονομικούς «πνεύμονες» της κυπριακής οικονομίας και συνδέεται άρρηκτα με την κοινωνικοοικονομική εξέλιξη της χώρας, ενώ σημαντική είναι η συνεισφορά του στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, στις επενδύσεις και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Χρονιά ρεκόρ το 2016
Σημειώνεται πως το 2016 αποτέλεσε χρονιά ορόσημο για τον κυπριακό τουρισμό, καθώς η Κύπρος είχε τον μεγαλύτερο αριθμό αφίξεων στην ιστορία της, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε η Στατιστική Υπηρεσία. Σύμφωνα με την Υπηρεσία, το 2016 οι αφίξεις ανήλθαν σε 3.186.531 σε σύγκριση με 2.659.405 το 2015, σημειώνοντας αύξηση 19,8% και ξεπερνώντας τις αφίξεις που καταγράφηκαν ποτέ στην Κύπρο κατά τη διάρκεια ενός έτους.

Μπορούμε να αντιληφθούμε τις συνακόλουθες θετικές εξελίξεις της τουριστικής ανάπτυξης, εάν αναλογιστούμε ότι ο τουρισμός αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες, καθώς προσφέρει θέσεις εργασίας, εισροή κεφαλαίων, αναθέρμανση της αγοράς, ευκαιρίες επιχειρηματικότητας, βελτίωση των υποδομών και των υπηρεσιών, και προοπτικές επενδύσεων.
Το μέλλον...
Ένα ερώτημα που πλανάται τελευταία, λόγω και των πρόσφατων εξελίξεων στο Κυπριακό, αποτελεί το ποιο θα είναι το μέλλον του κυπριακού τουρισμού μετά από μια ενδεχόμενη επίλυση του Κυπριακού, λαμβάνοντας υπ' όψιν ότι ο τουρισμός είναι ένας ιδιαίτερα ευαίσθητος τομέας, που αντιδρά άμεσα στις παγκόσμιες οικονομικο-κοινωνικο-πολιτικές προκλήσεις και εξαρτάται από το γινόμενο δύο κύριων μεταβλητών.

Η πρώτη μεταβλητή αφορά στο παρεχόμενο τουριστικό προϊόν και η δεύτερη στη ζήτηση του τουριστικού προϊόντος. Από τα άτομα με τα οποία συνομιλήσαμε, ζητήσαμε να μας καταθέσουν την εκτίμησή τους σχετικά με την πορεία του κυπριακού τουρισμού, μετά από μια ενδεχόμενη επίλυση του Κυπριακού.
Win-Win για τον τουρισμό
Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού (ΚΟΤ) Άγγελος Λοΐζου, μιλώντας στο «CT», ανέφερε: «Mία δυνητική λύση έχει τα εχέγγυα να δημιουργήσει μια κατάσταση win-win για τα συνιστώντα κρατίδια στον τομέα του τουρισμού, διανοίγοντας σπουδαίες προοπτικές στην προσέλκυση τόσο τουριστικής κίνησης, όσο και σοβαρού επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απόλυτα αναγκαίος ο άρτιος συντονισμός και η απτή συλλογικότητα των ενδιαφερομένων μερών, σε ένα ξεκάθαρο πλαίσιο προσεκτικά σχεδιασμένης, ορθολογιστικής ανάπτυξης. Ο τόπος μας έχει μια πλούσια, μακρόχρονη εμπειρία όσον αφορά στην τουριστική ανάπτυξη και ξέρουμε από πρώτο χέρι τι διαχρονικά πάει σωστά και τι λάθος, και ως εκ τούτου οι εμπειρίες και τα ατοπήματα του παρελθόντος πρέπει να αποτελέσουν δείκτη για το πώς προχωράμε μπροστά.

Είναι σαφώς αναμενόμενο, ότι με ενδεχόμενη λύση θα προσδοθεί μια έντονη δυναμική στην ανάπτυξη και εδώ χρειάζεται τεράστια προσοχή (και εγκράτεια), αφού πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθούν οι όποιες βραχυπρόθεσμες και βεβιασμένες καιροσκοπικές προσεγγίσεις σε βάρος ενός μακροπρόθεσμου οράματος και σχεδιασμού και της αειφόρου ανάπτυξης. Σημασία πρέπει να δοθεί και ως προς την προφύλαξη από τυχόν έξωθεν παρεμβάσεις, αφήνοντας τις δυνάμεις της τοπικής επιχειρηματικότητας και της ελεύθερης οικονομίας να δράσουν απρόσκοπτα.

Πέραν της κρισιμότατης παραμέτρου του καθορισμού μιας κοινής στρατηγικής αναπτυξιακής προσέγγισης και κοινώς συμφωνηθέντων στόχων, στο πλέον υψηλό επίπεδο υπεισέρχεται μια σωρεία αδιευκρίνιστων ζητημάτων που θα πρέπει να διασαφηνιστούν και τα οποία απορρέουν από το ότι ο τουρισμός αφορά ένα πολυδιάστατο και σύνθετο φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών, τα οποία πρέπει να τυγχάνουν ολοκληρωμένης και συντονισμένης στρατηγικής ανάπτυξης, ρύθμισης, οργάνωσης και προώθησης και προβολής.

Είναι στο χέρι μας να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο επωφελείς συνέργειες και οικονομίες κλίμακας για κοινό όφελος, εισερχόμενοι σε μια νέα αναπτυξιακή τροχιά, σε ένα πλαίσιο αμοιβαίας εμπιστοσύνης, σύμπνοιας και ειρηνικής συνύπαρξης», είπε καταληκτικά.
Επανατοποθέτηση της Κύπρου
Από πλευράς του, ο Γενικός Διευθυντής του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ) Ζαχαρίας Ιωαννίδης δήλωσε πως, σε περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού, η Κύπρος και ο κυπριακός τουρισμός θα ωφεληθούν σε σημαντικό βαθμό, ένεκα της κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης που θα προκύψει. «Αυτό το στηρίζω σε τέσσερεις λόγους:
1. H εικόνα της Κύπρου ως ασφαλούς προορισμού θα ενισχυθεί, ιδιαίτερα λόγω της ειδικής βαρύτητας που αποκτά αυτός ο παράγοντας τόσο στην επιλογή τουριστικού προορισμού, όσο και στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
2. Η οικονομική δραστηριότητα θα αποκτήσει νέα δυναμική, καθιστώντας την Κύπρο ως έναν εκ των ελκυστικότερων περιφερειακών 'κόμβων' στο διεθνές εμπόριο, επιχειρηματικότητα, τομέα των αερομεταφορών, αλλά και ως τουριστικό προορισμό, κτίζοντας στην ήδη καλή φήμη που έχουμε αποκτήσει οι Κύπριοι για την πολυπολιτισμικότητα και φιλοξενία μας.
3. Το άνοιγμα νέων μεγάλων αγορών για την Κύπρο, π.χ. Τουρκία, θα δώσει τεράστια ώθηση για εμπορικές, επιχειρηματικές και άλλες συνεργασίες, καθώς επίσης και για την περαιτέρω τουριστική μας ανάπτυξη, μέσω και της ενισχυμένης προσβασιμότητας προς/από την Κύπρο.
4. Σημαντική προϋπόθεση, όμως, είναι η επανατοποθέτηση της επανενωμένης Κύπρου ως ενιαίου τουριστικού προορισμού και ως το ‘διαμάντι’ της Μεσογείου που επανηύρε την εκθαμβωτική του λάμψη, με το φως που εκπέμπουν όλες του οι γωνίες στην ολότητα τους», εξήγησε σημειώνοντας:

«Συνεπώς, επιβάλλεται, όπως ο κυπριακός τουρισμός διέπεται από μια ενιαία στρατηγική ανάπτυξης και προώθησης, καθώς και κοινών οικονομικών και φορολογικών πολιτικών, τόσο για τις υφιστάμενες όσο και για νέες τουριστικές επενδύσεις/αναπτύξεις, προάγοντας τον υγιή ανταγωνισμό επί ίσοις όροις σε όλη την επικράτεια της επανενωμένης πατρίδας μας».
Βελτίωση τιμών και προϊόντος
Ο Εκτελεστικός Πρόεδρος Top Kinisis Travel Public Ltd Άκης Κελεπέσιης, με τη σειρά του, εκτίμησε πως «θα είναι θετική η πορεία του τουρισμού σε περίπτωση επίλυσης του κυπριακού ζητήματος. Σε αυτήν την κατεύθυνση θα βοηθήσουν η πρόσθεση της αγοράς της Τουρκίας με πληθυσμό 80 εκατομμυρίων στις υποψήφιες αγορές μας, η μεγαλύτερη συνδεσιμότητα της Κύπρου με τον υπόλοιπο κόσμο αεροπορικώς και ακτοπλοϊκώς, καθώς θα υπάρχουν και επιλογές μέσω Τουρκίας.
Επιπρόσθετα, ο εσωτερικός ανταγωνισμός μεταξύ των δύο ομόσπονδων κρατών για την προσέλκυση τουριστών, που θα έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση του προϊόντος και των τιμών, καθώς επίσης και η μεγαλύτερη ασφάλεια που θα προσδώσει η λύση στους υποψήφιους τουρίστες που θα θέλουν να επισκεφθούν την Κύπρο. Εκτιμώ ότι η ενωμένη Κύπρος θα δέχεται τουρισμό της τάξης των 7 και πλέον εκατομμυρίων τουριστών ετησίως», κατέληξε.
Σημαντική αύξηση
Η Sales Manager M.K.S. Travel & Tours Κυριακή Σκιτίνη, μιλώντας στο «CT», είπε: «Η εξέλιξη του κυπριακού τουρισμού μετά από μια ενδεχόμενη επίλυση του Κυπριακού θα είναι ανάλογη της σταθερότητας και της λειτουργικότητας του νέου περιβάλλοντος που θα δημιουργηθεί. Εάν προκύψει μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, σύμφωνα με την οποία θα γίνονται σεβαστά όλα τα δικαιώματα των νόμιμων κατοίκων του νησιού, τότε αναμφίβολα θα επέλθει σημαντική τουριστική ανάπτυξη.

Εάν, όμως, δημιουργηθεί ένα ασταθές και δυσλειτουργικό περιβάλλον, αυτό θα έχει άμεσο αντίκτυπο και στην τουριστική βιομηχανία. Απτά παραδείγματα χωρών όπως η Γαλλία, η Αίγυπτος και η Τουρκία, στις οποίες ο τουρισμός πρόσφατα δέχθηκε βαρύ πλήγμα λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων και του ασταθούς περιβάλλοντος που επικρατεί, σε αντίθεση με την Κύπρο και την Ελλάδα, που κατέγραψαν ρεκόρ αφίξεων το 2016, επωφελούμενες από την αστάθεια που επικρατεί στους γειτονικούς ανταγωνιστικούς προορισμούς», συμπλήρωσε η κ. Σκιτίνη.
Ευκαιρίες για συνεργασίες
Ο Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Δρ Ανδρέας Θεοφάνους δήλωσε: «Μια λύση προφανώς θα εμπεριέχει θετικές καθώς και αρνητικές προεκτάσεις στο οικονομικό πεδίο, το θέμα είναι πού θα βαρέσει η ζυγαριά περισσότερο.

Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς τομείς της οικονομίας της Κύπρου και μετά από μια λύση θα υπάρχουν αρκετές εξελίξεις σε σχέση με αυτόν τον τομέα, τόσο σε ό,τι αφορά τη μικροοικονομική όσο και τη μακροοικονομική πτυχή, καθώς και την οικονομία γενικότερα.

Μια λύση θα προσδώσει νομιμότητα με πολυδιάστατες επιδράσεις και αντικτύπους, γεγονός που αναπόφευκτα θα είναι συνδεδεμένο με αύξηση των τουριστών στο νησί. Το βόρειο τμήμα της Κύπρου θα αξιοποιηθεί τουριστικά ακόμη περισσότερο ενώ, εάν ομαλοποιηθούν οι σχέσεις με την Τουρκία, θα υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για διάφορες συνεργασίες.

Παρά το γεγονός ότι είναι αναμενόμενο ότι η επέκταση του τουρισμού και των συναφών δομών θα επικεντρωθεί κυρίως στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, η οικονομία στο σύνολό της θα επηρεασθεί θετικά. Θα πρέπει ταυτόχρονα να αναμένουμε αλλαγές στις σχετικές τιμές του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου.

Με αυτή την έννοια και σε σχέση με αυτό δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε την προοπτική ανταγωνισμού μεταξύ τουριστικών συμφερόντων στα δυο συνιστώντα κράτη. Έτσι, ενώ από τη μια θα υπάρχει συνεργασία, από την άλλη θα υπάρχει ανταγωνισμός. Οι Κύπριοι καταναλωτές θα επωφεληθούν από αυτή την εξέλιξη, καθώς θα έχουν περισσότερες ευκαιρίες και επιλογές.

Ενώ ο τουρισμός είναι δυνατό να αποτελέσει σημαντικό κεφάλαιο για την ενοποιημένη Κύπρο και μια αστείρευτη πηγή εισοδημάτων και δημιουργίας θέσεων απασχόλησης, δεν μπορεί να αξιολογείται αποσπασματικά. Εν κατακλείδι, είναι το περιεχόμενο της λύσης που θα επηρεάσει καθοριστικά τα μακροοικονομικά και μικροοικονομικά αποτελέσματα», κατέληξε ο Δρ Θεοφάνους.
Ισχυρές ευκαιρίες
Εξάλλου, ο Λέκτορας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων - τουριστική ανταγωνιστικότητα, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Δρ Γιώργος Γαλανός είπε: «Η μέχρι σήμερα εξέλιξη του τουριστικού φαινομένου σε παγκόσμιο επίπεδο έχει καταδείξει την εξαιρετική ευπάθεια που παρουσιάζει ο τουριστικός τομέας σε όλες τις αρνητικές επιδράσεις που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον.

Τρομοκρατικές επιθέσεις, φυσικές καταστροφές, επιδημίες, οικονομική κρίση, αλλά και πολιτική αστάθεια αποτελούν ισχυρούς ανασταλτικούς παράγοντες για την ομαλή πορεία της βιομηχανίας του τουρισμού. Η όποια θετική εξέλιξη στο ζήτημα του Κυπριακού, και με δεδομένο ότι η όποια λύση θα βασίζεται στη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης και ενός σταθερού περιβάλλοντος, θα μπορούσε να συνδράμει την περαιτέρω ανάπτυξη του κυπριακού τουρισμού.

Ταυτόχρονα, η επιχειρηματική ωρίμανση αλλά και η τεχνογνωσία που πλέον υπάρχει στην ελληνοκυπριακή πλευρά θα μπορούσε να δημιουργήσει ισχυρές επιχειρηματικές ευκαιρίες στη μέχρι σήμερα λιγότερο τουριστικά ανεπτυγμένη περιοχή της βόρειας Κύπρου. Σε κάθε περίπτωση η όποια εξέλιξη, που θα βοηθήσει σε μια μακρόχρονη πολιτική σταθερότητα, ακόμα και σε επίπεδο οικονομικού κλίματος, μόνο θετικά στοιχεία θα μπορούσε να έχει», κατέληξε.
Δίκοπο μαχαίρι
Ο Λέκτορας Σπουδών Ασφάλειας & Διπλωματίας, Πανεπιστήμιο UCLan Cyprus Δρ Ζήνωνας Τζιάρρας εκτίμησε, από την πλευρά του, πως «το θετικό σενάριο θα ήταν μια νέα κατάσταση πραγμάτων, που θα βοηθούσε στη δημιουργία ενός σταθερού και εύρυθμου κράτους, το οποίο θα επέτρεπε στο ίδιο και τους πολίτες του να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού, όπως το κλίμα και η γεωγραφική θέση, για την ανάπτυξη του τουρισμού. Υπάρχει και το αρνητικό σενάριο, που εμπεριέχει δύο πτυχές.

Η μια πτυχή αφορά την πιθανότητα ενός ασταθούς κράτους που θα δημιουργεί κρίσεις, όπως έχουμε δει να γίνεται σε διάφορα κράτη της περιοχής τα τελευταία χρόνια και που θα αποτελούσε σημαντικό αποτρεπτικό παράγοντα. Η άλλη πτυχή είναι συναφής και αφορά τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

Εάν το μελλοντικό οικονομικό μοντέλο επιτρέψει τη συνεργασία και τον θεμιτό ανταγωνισμό έχει καλώς, αλλά εάν υπάρξει έλλειψη επικοινωνίας και αναπτυχθούν αθέμιτες ανταγωνιστικές σχέσεις σε κοινοτική και όχι επιχειρηματική βάση, τότε ο τουριστικός τομέας θα μπορούσε να καταλήξει να ευνοεί τη μια πλευρά εις βάρος της άλλης», συνέχισε.
Ανάπτυξη νέων αγορών
Ο ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Τουρισμού, Πρόεδρος Συνδέσμου Ειδικών Ενδιαφερόντων και Πολιτιστικού Τουρισμού Γιώργος Χρ. Μιχαηλίδης, δήλωσε: «Για να αναπτυχθεί ο τουρισμός σε μια χώρα είναι απαραίτητες κάποιες προϋποθέσεις, όπως η ειρήνη και ασφάλεια. Εάν με τη λύση του Κυπριακού και την επανένωση επικρατήσουν τέτοιες συνθήκες και ο κυπριακός λαός -στο σύνολό του- επικεντρωθεί στην προσπάθεια της οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας, πράγμα που θα φέρει τις κοινότητες κοντά τη μία προς την άλλη, τότε ο κυπριακός τουρισμός θα γνωρίσει πρωτόγνωρη ανάπτυξη.

Σε πρώτο στάδιο, θα πρέπει να γίνει η ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου, η οποία θα πρέπει να αναπτυχθεί με βάση τον τουρισμό του μέλλοντος, ενώ προτείνει συγκεκριμένες δράσεις προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως ο επανασχεδιασμός του παραλιακού μετώπου, η διεύρυνση της παραλίας και η δημιουργία πεζοδρόμου μπροστά από τα κτήρια.

Η ανάπτυξη των Βαρωσίων, του λιμανιού και της εντός των τειχών πόλης θα δημιουργήσει μια νέα δυναμική στην περαιτέρω ανάπτυξη, αλλά και μια άλλη διάσταση στο ενωμένο τουριστικό προϊόν, που με έξυπνο σχεδιασμό θα απευθύνεται στον απαιτητικό τουρίστα. Η ανάπτυξη της ευρύτερης Αμμοχώστου θα είναι καταλυτική, καθώς θα ενώσει τον Πρωταρά-Δερύνεια με το Βαρώσι, ενώ η ακτογραμμή Λιμανιού-Κλαψίδων-Σαλαμίνας-Μπογαζίου θα πρέπει να αναπτυχθεί με ευφάνταστες τουριστικές μονάδες.

Επιπρόσθετα η περιοχή Αποστόλου Βαρνάβα-Σαλαμίνας-Έγκωμης θα πρέπει να ανακηρυχτεί Πολιτιστικό Πάρκο, η πρόταση για την εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου να γίνει μνημείο Unesco θα πρέπει να υλοποιηθεί, ενώ, με τη δημιουργία του Λιμανιού Αμμοχώστου σε Μαρίνα και Λιμένα κρουαζιεροπλοίων, η Αμμόχωστος θα γίνει κέντρο κρουαζιέρας, ίσως το σημαντικότερο στη Μεσόγειο, με ολόχρονη λειτουργία.

Αναφορικά με τις άλλες περιοχές της βόρειας ακτογραμμής του νησιού, η περιοχή της Μόρφου θα μπορούσε να φιλοξενήσει τουριστικά χωριά με activity holidays, ενώ η περιοχή της Κερύνειας να γίνει ο παράδεισος για τουρισμό επαύλεων υψηλών προδιαγραφών, όπως και η περιοχή Ακάμα, Πόλεως Χρυσοχούς, Πύργου, ακόμα και Καρπασίας, με πολύ ήπια ανάπτυξη. Με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται ένα τουριστικό προϊόν που δεν θα προσθέσει μόνο κλίνες, αλλά θα βασίζεται στο μοντέλο Lifestyle-Δράση-Εμπειρία, σ’ ένα υπέροχο κλιματολογικό αλλά και ανθρώπινο περιβάλλον.
»Εν κατακλείδι, η προσβασιμότητα της Κύπρου μέσω Κωνσταντινούπολης και η ανάπτυξη νέων αγορών θα είναι εκπληκτική. Με δύο λόγια, για την τουριστική βιομηχανία 'the sky is the limit' και 'the sea is the limit' για τον τουρισμό κρουαζιέρας», κατέληξε.
***Από το περιοδικό Capital Today