Φλάσου: Ένα χωριό μέσα στο πράσινο

ΕΓΚΑΤAΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ ΧΩΡΙΑ, ΕΡΗΜΩΜΕΝΑ ΣΠΙΤΙΑ, ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ...
Οδοιπορικό και περιδιάβαση της «Σημερινής» στη Φλάσου της περιοχής Σολέας. Ένα πανέμορφο χωριό κτισμένο στην κοιλάδα του ποταμού Καρκώτη, σε μέσο υψόμετρο 330 μέτρων
Οι εκδρομές μας στα χωριά της Κύπρου συνεχίζονται. Την περασμένη εβδομάδα επισκεφτήκαμε την Κοράκου, ένα πανέμορφο χωριό κρυμμένο πίσω από την Ευρύχου. Δίπλα από την Κοράκου υπάρχει ένα άλλο, επίσης μικρό και ξεχασμένο αλλά πανέμορφο χωριό, η Φλάσου, την οποία αξίζει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε αν θέλετε να βρείτε την ηρεμία σας και να απολαύσετε περιπάτους στη φύση. Η Φλάσου είναι μεικτό χωριό της περιοχής της Σολιάς, της επαρχίας Λευκωσίας, γύρω στα 3 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του χωριού Ευρύχου. Η κοινότητα είναι κτισμένη στην κοιλάδα του ποταμού Καρκώτη, σε μέσο υψόμετρο 330 μέτρων. Το υψόμετρο στην περιοχή του χωριού κυμαίνεται μεταξύ 250 και 400 μέτρων. Το χωριό αποτελείται από δύο γειτονιές, την Πάνω Φλάσου και την Κάτω Φλάσου. Στην Πάνω Φλάσου κατοικούσαν Τουρκοκύπριοι, ενώ στην Κάτω Φλάσου Ελληνοκύπριοι.

Η έξοχη θέση του χωριού, το καταπληκτικό του κλίμα, το θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον που το περιβάλλει, είναι αυτά που θα προκαλέσουν τον θαυμασμό του επισκέπτη και θα χαράξουν στη μνήμη του τη μοναδικότητα αυτού του μικρού αλλά γραφικού χωριού. Όπως όλα τα χωριά, έχει τις ιδιαιτερότητές του.

Και λίγη ιστορία

Για κάθε χωριό που επισκεπτόμαστε, είναι καλά προτού πάμε να μαθαίνουμε και λίγα στοιχεία για την ιστορία του τόπου. Η Φλάσου είναι διαχωρισμένη σε δύο τμήματα, την Κάτω και την Πάνω Φλάσου. Ο διαχωρισμός έγινε σχετικά πρόσφατα. Σε μεσαιωνικές, αλλά και σε μεταγενέστερες ακόμη πηγές, αναφέρεται ένα μόνο χωριό, πιθανότατα η Πάνω Φλάσου, συνεπώς τα υπάρχοντα ιστορικά στοιχεία αφορούν τη Φλάσου ως ένα οικισμό. Ακόμη κι ο χάρτης του ντε Μας Λατρί, του 1862, δείχνει ένα μόνο χωριό Φλάσου.

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, η Φλάσου αναφέρεται ότι ανήκε, διοικητικά, στην περιοχή της Πεντάγυιας, αλλά αργότερα συγκαταλέχθηκε μεταξύ των χωριών της μιας Μαραθάσσας (εκ των δύο που υφίσταντο), της βασιλικής. Συνεπώς το χωριό, μαζί με άλλα της περιοχής, αποτελούσε για μια περίοδο, ιδιοκτησία της βασιλικής οικογένειας της Κύπρου.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι η περιοχή ήταν κατοικημένη και κατά τα αρχαία χρόνια. Μάλιστα το 1969 ανακαλύφθηκε ένας τάφος των Ελληνιστικών χρόνων, σε τοποθεσία μεταξύ Πάνω και Κάτω Φλάσου. Εξίσου σημαντικό είναι ότι κατά τις αρχές του αιώνα μας, από τη Φλάσου πέρασε η επέκταση της γραμμής του κυπριακού σιδηροδρόμου, που έφθανε μέχρι την Ευρύχου.

Έτσι πήρε το όνομά του...

Το χωριό υπήρχε κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια ως φέουδο, με την ίδια ονομασία. Ο ντε Μας Λατρί το αναφέρει ως φέουδο, χρησιμοποιώντας τις ονομασίες Flace, Flasso ή και Phlasso. Εξάλλου σε παλαιούς χάρτες, το χωριό βρίσκεται σημειωμένο ως Flaso αλλά και ως Fluso.

Υπάρχει αναφορά ότι το χωριό, ως φέουδο κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας, ανήκε σε μεσαιωνική οικογένεια που ονομαζόταν ντε Φλάσσε (ή ντε Φλάσσο), της οποίας γνωστό μέλος ήταν ο ευγενής Βαρθολομαίος ντε Φλάσσε. Έτσι, υπάρχει η άποψη ότι το χωριό πήρε το όνομα του ιδιοκτήτη του, δηλαδή της οικογένειας ντε Φλάσσε.

Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη, ότι το χωριό αρχικά έφερε την ονομασία Βλάσου, μερικοί δε θεωρούν ότι κάποιος ονόματι Βλάσος, υπήρξε ο πρώτος οικιστής. Εμείς νομίζουμε ότι το χωριό θα πρέπει να ιδρύθηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια, κι ότι αρχικά έφερε την ονομασία του Αγίου Βλασίου (άγνωστο όμως ποιου από τους τρεις). Συνεπώς η σημερινή ονομασία του χωριού, που αλλοιώθηκε κατά τα χρόνια της Φραγκοκρατίας, είναι αγιολογική.

Εκκλησίες του χωριού

Στη Φλάσου υπάρχουν πέντε εκκλησίες. Η καθεμιά είναι ξεχωριστή και αξίζει να επισκεφτείτε και τις πέντε όταν πάτε στο χωριό. Σπουδαίο οικοδόμημα θεωρείται η εκκλησία του Αγίου Δημητριανού. Ο ναός κτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και τοποθεσιακά βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, ανάμεσα στα παραδοσιακά του σπίτια.
Η πρώτη εκκλησία της κοινότητας Φλάσου ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο τον Λαμπροφόρο. Σήμερα βρίσκεται υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Κτίστηκε περίπου τον 17ον αιώνα και βρίσκεται στ’ ανατολικά του χωριού, δίπλα από το κοιμητήριο της κοινότητας.

Επίσης σπουδαίο οικοδόμημα θεωρείται η εκκλησία του Αγίου Δημητριανού. Ο ναός κτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και τοποθεσιακά βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, ανάμεσα στα παραδοσιακά του σπίτια. Το εσωτερικό του ναού κοσμείται με εξαιρετικής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο, που πλαισιώνεται με τις παλιές άγιες εικόνες, δεσποτικό θρόνο, άμβωνα και προσκυνητάρι, όλα διατηρημένα σε άριστη κατάσταση. Το προσκυνητάρι βρίσκεται στη δυτική είσοδο του ναού και φέρει τη μικρή άγια εικόνα του Αγίου Δημητριανού. Η μεγάλη εικόνα με τη διπλή όψη (μπρος - πίσω) του αγίου, βρίσκεται στο εικονοστάσι.

Το εξωκκλήσι της Κουσουλιώτισσας, το οποίο δεν ξέρουμε ακριβώς πότε κτίστηκε, αλλά από μαρτυρίες βιβλίων υπολογίζεται περίπου το 18ον αιώνα. Παλιά ήταν μοναστήρι, σήμερα όμως υπάρχει μόνο το εκκλησάκι που περίπου μπορεί να φιλοξενήσει 50-60 πιστούς. Σύμφωνα με την παράδοση για το όνομα της Παναγίας, υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη λέγει πως ο άνθρωπος που έκανε τη δωρεά του κτήματος για να κτιστεί το εκκλησάκι, λεγόταν Κούσουλος και η δεύτερη και πιο δυνατή είναι πως η Παναγία θεράπευε τα νήπια (κουσουλούθκια) μικρά παιδιά και από εκεί πήρε και το όνομα Παναγία Κουσουλιώτισσα. Το εξωκκλήσι βρίσκεται κτισμένο ανατολικά, σε απόσταση μισού χιλιομέτρου έξω από το χωριό, σε αγροτεμάχιο ανάμεσα στο πράσινο των πανύψηλων πεύκων.

Ένα χιλιόμετρο δυτικά της Φλάσου, θα συναντήσουμε το ξωκκλήσι των Αγίων Ανδρόνικου και Αθανασίας. Το ξωκκλησάκι έχει κτιστεί στις αρχές του 19ου αιώνα περίπου, σε αγροτεμάχιο, έξω από το χωριό. Αρχιτεκτονικά είναι τύπου απλού, ορθογώνιου, με κεραμίδι ή στέγη, πετρόκτιστο και ασπρισμένο εξωτερικά.

Το τελευταίο εκκλησάκι του χωριού βρίσκεται ανάμεσα στα πεύκα και στο πράσινο, στα δυτικά και έξω από το χωριό και είναι του Αγίου Γεωργίου του Επιτηδειώτη. Το όνομά του το πήρε από τα επιτήδεια, τους μίσχους (φύλλα) των πεύκων. Άγνωστο το πότε ακριβώς κτίστηκε, αλλά σύμφωνα με την παράδοση γύρω στον 17ον αιώνα. Αρχιτεκτονικά δεν παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον από άποψης ρυθμού, είναι απλού ορθογώνιου τύπου το κτίσμα και με κεραμίδι η στέγη. Είναι πετρόκτιστο και η πέτρα στους εξωτερικούς τοίχους διατηρείται μέχρι και σήμερα, αφού πριν από τρία περίπου χρόνια φρόντισε το Τμήμα Αρχαιοτήτων για τη συντήρηση του ναού.

Το Αθλητικό Σωματείο ΑΜΥΝΑ

Στις Κοινότητες Λινούς και Φλάσου ιδρύθηκε το Αθλητικό Σωματείο ΑΜΥΝΑ, του οποίου η δράση ήταν πάνω στο ποδόσφαιρο και τον κλασικό αθλητισμό. Κέρδισε πολλά ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα και ανέδειξε και παγκυπριονίκες. Στον κλασικό αθλητισμό παρουσίαζε διάφορα δράματα επί σκηνής. Το σωματείο αυτό είναι ζωντανό σήμερα και έχει ποδοσφαιρική ομάδα, η οποία λαμβάνει μέρος στο Πανσόλειο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Ιδρύθηκε το 1937.

Ένα πάρκο μέσα στο δάσος

Εάν επιθυμείτε να απολαύσετε μια μέρα μέσα στο πράσινο και να κάνετε και πικνίκ, στη Φλάσου υπάρχει ένα όμορφο πάρκο μέσα στο άγριο πράσινο. Είναι ένα πάρκο όασης, ένας όμορφος τόπος με παγκάκια, χώρο για να ψήσετε σούβλα και είναι δίπλα στον ποταμό. Μπορείτε να πάτε όλους τους μήνες, μιας και η άγρια ομορφιά του είναι μοναδική καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Υπάρχει αρκετός χώρος στάθμευσης και το πάρκο δεν φαίνεται από τον δρόμο. Πρέπει να περπατήσετε το καταπληκτικό δρομάκι που οδηγεί και στον νερόμυλο «Μώλος» και μετά στο πάρκο. Δίπλα από το πάρκο περνά και ο ποταμός Κλάριος και μπορείτε να καθίσετε και να απολαύσετε την ηρεμία μέσα στο όμορφο πράσινο.

Φαγητό και διαμονή

Στο χωριό υπάρχουν κάποιες επιλογές για φαγητό, όπως σουβλάκια και ταβερνίτσες, οι οποίες βρίσκονται στο κέντρο του χωριού και είναι ανοιχτές τα μεσημέρια. Επίσης μπορείτε να απολαύσετε το καφεδάκι σας στα καφενεία του χωριού και προπάντων το πρωί ή το απόγευμα, που πάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού για καφεδάκι και κουβεντούλα. Για διαμονή δεν υπάρχουν επιλογές στο χωριό αλλά υπάρχουν διάφορα γειτονικά χωριά όπου υπάρχουν διάφορες επιλογές για διανυκτέρευση.