Για τα Υφυπουργεία Τουρισμού, Ναυτιλίας και Ανάπτυξης

Η δημοσιοποίηση του άρθρου μου με τίτλο «Γιατί Υφυπουργείο Τουρισμού» συνέπεσε χρονικά με την έναρξη συζήτησης στη Βουλή των Αντιπροσώπων των Κυβερνητικών Νομοσχεδίων για τη δημιουργία τριών νέων Υφυπουργείων: Τουρισμού, Ναυτιλίας και Ανάπτυξης. Δεν ξέρω τι θα γίνει μέχρι να δει τα φώτα της δημοσιότητας το παρόν άρθρο, όμως επιθυμώ να δώσω μια σφαιρική εισήγηση στο όλο θέμα.

Όπως επισήμανα τότε, τα προβλήματα στον Τουρισμό είναι γνωστά, όπως κι οι κατευθύνσεις προς τις οποίες θα πρέπει να κινηθούμε. Αντί να προσπαθούμε να πείσουμε χρόνια τώρα για την ανάγκη δημιουργίας Υφυπουργείου Τουρισμού για την επίλυσή τους, θα 'ταν καλύτερα να ζητήσουμε από το αρμόδιο Υπουργείο και τον ΚΟΤ να εργαστούν προς την κατεύθυνση αυτή. Δεν πρέπει άλλωστε να υποτιμάται το έργο που επιτέλεσαν (Υπουργείο, ΚΟΤ), ώστε σήμερα ο τομέας του τουρισμού να είναι ο κυριότερος αιμοδότης της κυπριακής οικονομίας παρά το ότι ο τομέας υπέστη τα πιο οδυνηρά πλήγματα από την εισβολή.

Αλλά και να δημιουργηθεί Υφυπουργείο Τουρισμού, όπως προβλέπεται ή ένας θα ανέμενε, μόνο τυπικά θα αλλάξει η κατάσταση κι όχι ουσιαστικά. Το Υφυπουργείο θα στελεχωθεί από το προσωπικό του ΚΟΤ κι ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας καιΤουρισμού θα αντιπροσωπεύει τον Υφυπουργό στο Υπουργικό Συμβούλιο εφόσον ο Υφυπουργός δεν θα μπορεί να υποβάλλει προτάσεις σ' αυτό.

Τα ίδια μπορεί να λεχθούν και για το Υφυπουργείο Ναυτιλίας. Εδώ, αντί ανεξάρτητο οργανισμό, έχουμε το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, που υπάρχει από της ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και επί της εποχής του είδαμε το κυπριακό νηολόγιο να εξελίσσετα στο δέκατο μεγαλύτερο παγκοσμίως και την Κύπρο στο τρίτο μεγαλύτερο κέντρο διαχείρισης πλοίων στην Ε.Ε.

Ο Νόμος σχετικά με την εγγραφή, πωλήσεις και υποθήκες σκαφών είναι σε ισχύ από το 1963. Κατά τα πρώτα χρόνια, ο αριθμός των σκαφών που ήταν νηολογημένα στο Κυπριακό Μητρώο ήταν πολύ μικρός. Αν και νησί η Κύπρος, δεν είχε παράδοση στους τομείς των θαλάσσιων μεταφορών. Στο πλαίσιο των προσπαθειών μας να αναπτύξουμε τον τομέα των υπηρεσιών γενικά μετακαλέσαμε στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων τον Γάλλο εμπειρογνώμονα Γκεκινέρ, ειδικό σε θέματα ναυτιλίας.

Η προσπάθειά μας ήταν και τότε να αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα που μας δίδουν «το μορφωμένο εργατικό δυναμικό που διαθέτουμε και η γεωγραφική μας θέση». Και μια ρηξικέλευθη εργασία ήταν ο εκσυγχρονισμός της Ναυτιλιακής Νομοθεσίας κι η ενίσχυση της Κυπριακής Σημαίας. Έτσι τέθηκαν τότε οι βάσεις για την ανάπτυξη της Κυπριακής Ναυτιλίας. Παρά τις τεράστιες δυσκολίες, η Κύπρος άρχισε σιγά σιγά να δέχεται υπό τη σημαία της πλοία ξένης ιδιοκτησίας, ενώ ξένες Ναυτιλιακές Εταιρείες άρχισαν να μεταφέρουν μέρος των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο.

Η εντατικοποίηση στην ανάπτυξη του τομέα έγινε στη συνέχεια με την απλοποίηση της νομοθεσίας και των διαδικασιών εγγραφής και λειτουργίας στην Κύπρο εταιρειών διεθνών δραστηριοτήτων (offshore companies) και την αναβάθμιση των υπηρεσιών του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας. Οι συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας και οι πολυάριθμες διμερείς συμφωνίες οικονομικής συνεργασίας που υπογράψαμε μετά την εισβολή, καθώς και τα φορολογικά οφέλη που προσφέρονται για ντόπιους και ξένους πλοιοκτήτες, προκάλεσαν την τεράστια επέκταση του Κυπριακού Νηολόγιου. Η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. εδημιούργησε νέες προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξή του.Το Κυπριακό Μητρώο Εμπορικής Ναυτιλίας είναι ένα από τα δύο «Ανοικτά Μητρώα» εντός της Ε.Ε. και εκτιμάται ότι αποτελεί το 15% του εμπορικού στόλου της Ε.Ε. Το Νησί επιπλέον έχει καθιερωμένη ναυτιλιακή υποδομή που περιλαμβάνει το Ναυτιλιακό Δικαστήριο, το Ναυτικό Εμπορικό Επιμελητήριο και Νηογνώμονα. Η κυβερνητική πολιτική για τη ναυτιλία αναβαθμίζεται συνεχώς με σκοπό τη βελτίωση των προτύπων ασφάλειας, των συνθηκών διαβίωσης όπως και των συνθηκών απασχόλησης των ναυτικών και την ενίσχυση της φήμης της Κύπρου ως ναυτιλιακής δύναμης με υψηλές προδιαγραφές. Η κυπριακή σημαία είναι στη λευκή λίστα του μνημονίου συνεννόησης του Παρισιού, πράγμα που αποδεικνύει την πρόοδο που συντελέστηκε. Μήπως κι εδώ θα 'πρεπε να ενδιατρίψουμε περισσότερο στα θέματα που απασχολούν τον Τομέα και το Τμήμα και να δώσουμε τα μέσα για νέα ανοίγματα σε συνεργασία με τους αντίστοιχους φορείς του ιδιωτικού τομέα;

Ο μόνος τομέας που χρειάζεται αναδιοργάνωση κι αναμόρφωση είναι εκείνος του προγραμματισμού/συντονισμού της ανάπτυξης. Είναι προς τιμήν τους γιατί οι αρμόδιοι αναγνωρίζουν ότι ήταν λάθος η κατάργηση του Μηχανισμού Προγραμματισμού/Συντονισμού, που υπήρχε από καταβολής της Δημοκρατίας και εισηγούνται την επανασύστασή του υπό τη νέα μορφή του Υφυπουργείου Ανάπτυξης.

Έχω επανειλημμένα αναφερθεί στο θέμα αυτό. Χαρακτήρισα κάποτε το έργο της Κυβέρνησης αναφορικά με την ανάπτυξη σαν το έργο μιας ορχήστρας, όπου χρειάζεται προγραμματισμός/ συντονισμός για να βγει μελωδία. Γι' αυτό χρειάζεται ένας αρμόδιος μαέστρος. Θεωρητικά τον ρόλο αυτό θα πρέπει να διαδραματίζει ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή ο εντεταλμένος Υφυπουργός ενεργώντας εκ μέρους του Προέδρου.

Στην πράξη σε πολλές χώρες αποδείχτηκε ότι ούτε ένας από τους Υπουργούς μπορεί να κάνει αυτό το έργο ως Υπουργός Συντονισμού, γιατί θεωρήθηκε άτοπο να «ελέγχει» συναδέλφους του. Δεν είναι τυχαίο που από το 1993 όλες οι Κυβερνήσεις αφαίρεσαν τις εξουσίες που είχε το Γραφείο Προγραμματισμού/Συντονισμού, παρά το γεγονός ότι διεθνώς είχε αναγνωριστεί ο ουσιαστικός ρόλος του στην ανάπτυξη του Τόπου, πριν και μετά την εισβολή! Η ανάθεση του έργου αυτού σε Υφυπουργείο ενδείκνυται.
ΔΡ ΙΑΚΩΒΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ
Πρώην Υπουργός,
Πρώην Γενικός Διευθυντής Γραφείου Προγραμματισμού
www.iacovosaristidou.com