Επανέναρξη του διαλόγου βλέπει ο Έιντε

Οι εγγυήσεις και η ασφάλεια δεν θα είναι αυτό που θα εμποδίσει τη λύση, ισχυρίζεται ο Αντιπρόσωπος του ΟΗΕ
Την ετοιμότητα του Προέδρου Αναστασιάδη, για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με αλληλοσεβασμό, εξέφρασε ο Ανδρέας Μαυρογιάννης σε ανοιχτή συζήτηση για το Κυπριακό στις ΗΠΑ
Την αισιοδοξία, ότι οι δυο ηγέτες θα επιστρέψουν σύντομα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, εξέφρασε ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ την Κύπρο Έσπεν Μπαρθ Έιντε, μιλώντας την Τετάρτη σε ανοιχτή συζήτηση για το Κυπριακό, που συνδιοργανώθηκε από το Atlantic Council, το ίδρυμα Concordia και την αμερικανική οργάνωση One Cyprus.

Την εισαγωγική ομιλία στη συζήτηση, με θέμα «Στρατηγική και βιώσιμη ανάπτυξη για μια ενωμένη Κύπρο», έκανε η τέως υφυπουργός Εξωτερικών Βικτώρια Νούλαντ, η οποία έπλεξε ουσιαστικά το εγκώμιο του Νορβηγού διπλωμάτη, με τον οποίο, όπως είπε, διατηρεί φιλικές σχέσεις εδώ και δεκαετίες.

Αναφερόμενη στις διαπραγματεύσεις, είπε πως αυτές πάνε καλά και έχουν πιθανότητα επιτυχίας, εν μέρει εξ αιτίας της μεθοδολογίας και επισήμανε ότι «οι σοφοί ηγέτες στο νησί» με τη βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών ξεκίνησαν, αρχίζοντας με το «τελικό στάδιο». «Αν δεν μπορεί να τους βοηθήσει ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε, τίποτε δεν θα μπορέσει», δήλωσε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας πως μια λύση θα είναι καλό παράδειγμα για τις δύο κοινότητες, την περιοχή και τον κόσμο.

Αναφερόμενη στα ζητήματα ασφάλειας, επεσήμανε πως θα πρέπει θα πρέπει να λυθούν με τρόπο που θα μπορούν να παρουσιαστούν και διεθνώς. «Εμείς πιστεύουμε ότι υπάρχει τρόπος να προχωρήσουμε, προστατεύοντας τα δικαιώματα και συμφέροντα και των δύο κοινοτήτων, που θα δημιουργήσουν μια ισχυρότερη Κύπρο για την περιοχή», είπε, καλώντας τους τους Κυπρίους να μην απολέσουν τη στιγμή, καθώς βρίσκονται, όπως είπε, πολύ κοντά.
Ετοιμάζουν φόρμουλα εγγυήσεων
Συμμετέχοντες στο πρώτο πάνελ της εκδήλωσης, με συντονίστρια τη δημοσιογράφο του Politico Σάρα Στεφανίνι, ήταν ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε, ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης κι ο βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζόναθαν Κόεν. Ερωτηθείς για τη Διάσκεψη της Γενεύης, ο κ. Έιντε τόνισε πως ήταν σημαντική η ανταλλαγή χαρτών και ήταν το κλειδί για τη σύγκληση της διάσκεψης για την Κύπρο στις 12 Ιανουαρίου.

Για τις συναντήσεις που ακολούθησαν στο Μον Πελεράν, σε επίπεδο Γενικών Διευθυντών, είπε πως ήταν «από τις πλέον πλούσιες κι ενημερωτικές μορφές συνομιλιών που άκουσε, για το πώς οι δύο κοινότητες βλέπουν τα θέματα, τις ανησυχίες και ελπίδες τους στο τοπίο της ασφάλειας». Σύμφωνα με τον κ. Έιντε, παρότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε στο δύσκολο αυτό θέμα, είναι δυνατό να επιλυθεί. «Οι εγγυήσεις και η ασφάλεια δεν θα είναι αυτό που θα εμποδίσει τη διευθέτηση.

Κι αυτό που λέω είναι σημαντικό, γιατί όλοι έλεγαν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει διευθέτηση χωρίς συμφωνία στην ασφάλεια και τις εγγυήσεις», είπε. Αυτή τη στιγμή, πρόσθεσε, οι διαπραγματευτές εργάζονται πάνω σε φόρμουλα η οποία, όπως πιστεύει ο ίδιος, «μπορεί στο τέλος να προχωρήσει (to fly), αν υπάρχει βούληση, κι αρκετή εμπιστοσύνη για να σκεφτούμε πέραν των τετριμμένων (outside of the box), δοκιμάζοντας (improvising/αυτοσχεδιάζοντας) σ' αυτό το ζήτημα νέα προσέγγιση.

Ο Αντιπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο εξέφρασε, παράλληλα, τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι μετά τη Γενεύη δεν αξιοποιήθηκε κατάλληλα ο χρόνος, ενώ για την πρόσφατη κρίση στις συνομιλίες είπε πως θα επιλυθεί, χωρίς ωστόσο να δίνει περισσότερες λεπτομέρειες. «Οι συνομιλίες μου με τους ηγέτες τις τελευταίες μέρες, πριν έλθω εδώ, ήταν κυρίως για τη μορφή που θα χρησιμοποιήσουμε όταν θα επιστρέψουμε στη διαπραγμάτευση, χωρίς να χάσουμε περαιτέρω χρόνο», εξήγησε.
Η «παραδοχή» Μαυρογιάννη
Με τη σειρά του, ο πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης είπε πως για την ε/κ πλευρά τίποτε πραγματικά δεν πήγε στραβά στη Γενεύη. Αποκάλυψε μάλιστα ότι γνώριζαν πως δεν θα λυνόταν εκεί το θέμα ων εγγυήσεων και της ασφάλειας, κι εκείνο που συζήτησαν ήταν τι θα επακολουθούσε.

«Η Γενεύη παρήγαγε συνέχεια κι αυτό ήταν πολύ σημαντικό. Είχαμε μια συνάντηση που ο καθένας είπε αυτό που νόμιζε κι αποφασίσαμε τελικά να συνεχίσουμε στο επίπεδο των βοηθών», είπε. Για τη συνάντηση των διαπραγματευτών στο Μον Πελεράν είπε πως συζητήθηκε η ουσία κι όχι απλά ανακοινώσεις. Αναφέρθηκε επίσης και στην ισχυρή επιφύλαξη που εξέφρασε η Τουρκία, που ήθελε, για να επαναληφθεί η συνάντηση σε πολιτικό επίπεδο, να δει τι θα συμβεί και στα υπόλοιπα κεφάλαια.

Αναφορικά με τις συναντήσεις που ακολούθησαν στην Κύπρο, ο κ. Μαυρογιάννης είπε πως δεν παρήγαγαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, παρότι υπήρχαν και καλές στιγμές σε κάποια ζητήματα. Ο κ. Μαυρογιάννης έθιξε και το θέμα των απαράδεκτων τουρκικών αξιώσεων στο ζήτημα των τεσσάρων ελευθεριών, αλλά και την ερμηνεία της πολιτικής ισότητας και αποτελεσματικής αντιπροσώπευσης που δεν επέτρεψαν την πρόοδο του διαλόγου. Μεταξύ άλλων, εξέφρασε τη βούληση και αποφασιστικότητα του Προέδρου Αναστασιάδη για επανέναρξη του διαλόγου.

«Θα πρέπει να επιστρέψουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, με αλληλοσεβασμό, χωρίς να ταπεινώνουμε ο ένας τον άλλον και κοιτάζοντας το μέλλον. Η κληρονομιά του παρελθόντος είναι πάντοτε προβληματική, Μόνο το μέλλον μπορεί να μας ενώσει», είπε.
Η αμερικανική στήριξη
Από την πλευρά του ο Αμερικανός Βοηθός Υφυπουργός Εξωτερικών Τζόναθαν Κόεν είπε πως η παρουσία στην Ουάσιγκτον αυτές τις ημέρες τού Έιντε και του Ανδρέα Μαυρογιάννη λειτουργούν καταλυτικά, βοηθώντας τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ να επαναβεβαιώσει «την ισχυρή αμερικανική υποστήριξη στη διαδικασία και τις προοπτικές επανένωσης της Κύπρου». Ο κ. Κόεν εξήγησε ότι αυτά τα συμφέροντα των ΗΠΑ δεν έχουν αλλάξει με την αλλαγή κυβέρνησης, ούτε η ισχυρή αμερικανική υποστήριξη προς τη διαδικασία.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι τα τηλεφωνήματα του Υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί ήταν από τα πρώτα που έκανε με την ανάληψη των καθηκόντων του. Ερωτηθείς από Τούρκο πρέσβη για τις μονομερείς, όπως είπε, ενέργειες των Ε/κ στα ενεργειακά, ο κ. Κόεν ισχυρίστηκε ότι οι απολαβές από το αέριο θα είναι πολύ μικρότερες χωρίς συμφωνία με τους Τουρκοκυπρίους και ταυτόχρονα χωρίς συμφωνία, η μεταφορά του ισραηλινού αερίου με αγωγό στην Τουρκία δεν θα υλοποιηθεί ποτέ.

«Αυτά τα δύο κομμάτια του οικονομικού παζλ λειτουργούν ως κίνητρο και για τις δύο πλευρές», είπε ο Αμερικανός Βοηθός Υφυπουργός Εξωτερικών. Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Μαυρογιάννης είπε ότι μετά τη λύση δεν αποκλείει η Κύπρος την πιθανότητα μεταφοράς του αερίου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, εξετάζοντας κι όλες τις άλλες επιλογές. Ο κ. Έιντε είπε πως επειδή το αέριο βρίσκεται σε μεγάλο βάθος, είναι ακριβό. Επομένως, για να είναι συμφέρουσα η παραγωγή του, θα πρέπει να βρεθεί φθηνότερος τρόπος μεταφοράς.
Εντάσεις από Τούρκους
Πάντως οι τόνοι της συνάντησης ανέβηκαν λίγο, όταν η συντονίστρια δημοσιογράφος του «Politico» παρουσίασε τον αντιπρόσωπο του ψευδοκράτους στην Ουάσιγκτον Ισμέτ Κουρούκογλου, ως αντιπρόσωπο του «τ/κ υπουργείου εξωτερικών». Ο κ. Κουρούκογλου είπε πως όλες οι πλευρές θα έπρεπε να εκπροσωπηθούν ισότιμα στη συζήτηση, και παραπονέθηκε ότι η πρόσκληση προς τον διαπραγματευτή των Τ/κ Οζντίλ Ναμί δεν εστάλη έγκαιρα. Είπε επίσης πως από τη στιγμή που δεν συμμετέχουν και οι δύο πλευρές, ο κ. Έιντε δεν θα έπρεπε να συμμετάσχει.

Παρεμβαίνοντας αμέσως ο κ. Μαυρογιάννης είπε πως δεν υπάρχει τ/κ υπουργείο εξωτερικών, σημειώνοντας πως «Μπορεί να θέλει να εκφραστεί προσωπικά ως Τουρκοκύπριος». Διευκρίνισε ακόμη ότι έλαβε την πρόσκληση την ίδια μέρα με τον Οζντίλ Ναμί και επανειλημμένα προσπάθησε να τον πείσει να συμμετάσχει κι αυτός. Ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε επιβεβαίωσε ότι οι προσκλήσεις εστάλησαν την ίδια μέρα, όμως στον κ. Ναμί το έστειλαν σε λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που δεν χρησιμοποιεί συχνά, με αποτέλεσμα να αργήσει να δει την πρόσκληση.
Ίσες αποστάσεις από Έιντε
Ο Τούρκος πρέσβης ισχυρίστηκε, παράλληλα, πως δεν ήταν η Τουρκία που επενέβη στην Κύπρο, αλλά οι Ε/κ που αμφισβήτησαν τα ίσα δικαιώματα των Τ/κ, προσθέτοντας ότι η χώρα του επενέβη μετά από μία αλυσίδα γεγονότων που δεν μπορούσε να αφήσει αναπάντητα. Τέλος, ήγειρε το θέμα της απόφασης της Βουλής, λέγοντας ότι η ιδέα πίσω από αυτό είναι της πλήρους ελληνοποίησης του νησιού.

Αντιδρώντας ο Ε/κ διαπραγματευτής είπε στον Τούρκο διπλωμάτη πως δεν έχουν την ίδια αντίληψη της ιστορίας και τίποτε δεν δικαιολογεί την εισβολή, την κατοχή, τους αγνοουμένους και τους πρόσφυγες. Για το ίδιο θέμα ο Έιντε κράτησε ίσες αποστάσεις, σημειώνοντας πως και η ε/κ πλευρά μπορεί να κάνει κάτι για το ζήτημα που το ξεκίνησε (the source issue), αλλά και η τ/κ πλευρά να αποφασίσει πόσο θα επιτρέψει σ' αυτό να παρεμποδίσει τη μελλοντική πρόοδο.
Παρόν το ΔΝΤ
Η τελευταία ενότητα της ανοιχτής συζήτησης είχε θέμα «Πηγαίνοντας στην ανάπτυξη: Νέα μοντέλα ανάπτυξης σε μια ενωμένη Κύπρο», με ομιλητές τον γενικό διευθυντή της εταιρείας Third Point LLC και μέλος του δ.σ. της Ελληνικής Τράπεζας Ντέιβιντ Μπονάνο, της επικεφαλής της αντιπροσωπίας του ΔΝΤ για την Κύπρο Ρέιτσελ Βαν Έλκαν και τον εκτελεστικό διευθυντή της οργάνωσης One Cyprus Now, Τζον Χάρκριντερ.