Οι κορυφαίοι Ευρωπαίοι στο ΝΒΑ

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 32 ΧΡΟΝΙΑ, ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΗΡΑΙΑ ΗΠΕΙΡΟ ΠΕΡΑΣΑΝ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗ ΟΧΘΗ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ. ΕΚΤΟΤΕ ΑΡΚΕΤΟΙ ΔΙΕΠΡΕΨΑΝ, ΕΝΩ ΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΑΦΗΣΑΝ (ΚΙ ΑΦΗΝΟΥΝ) ΑΝΕΞΙΤΗΛΗ ΣΦΡΑΓΙΔΑ
Τέσσερεις από τους πέντε παίκτες της κορυφαίας ομάδας του Ευρωμπάσκετ 2017 είχαν σχέση με το ΝΒΑ. Ο Παού Γκασόλ και ο Γκόραν Ντράγκιτς με τεράστια καριέρα, ο Αλεξέι Σβεντ με ένα αξιοπρόσεκτο πέρασμα. Ο Μπογκντάνοβιτς μετακομίζει φέτος στις ΗΠΑ (επιλέχθηκε στα ντραφτ πριν από τρία χρόνια). Ο 5ος, είναι μόλις 18. Ο Ντόνσιτς δεν πρόλαβε ακόμη να πάει ΝΒΑ, αλλά να 'στε σίγουροι πως σύντομα θα είναι μήλον της Έριδος.

Στο Ευρωμπάσκετ, όχι μόνο φέτος, αλλά σχεδόν σε όλες τις διοργανώσεις (Διαμαντίδης μία από τις εξαιρέσεις), είναι οι παίκτες που έρχονται από το ΝΒΑ που κάνουν τη διαφορά. Στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, στο ανώτατο επίπεδο, προοδεύουν και πολλοί κάνουν θραύση. Ένα μικρό αφιέρωμα-αναδρομή σε αυτούς που πήγαν στις ΗΠΑ και άφησαν εποχή (ή και αφήνουν εποχή) θα κάνουμε σήμερα.

Αρχίζοντας από τα μέσα της δεκαετίας του '80, όταν οι Αμερικανοί έκαναν τις πρώτες επιλογές από τη Γηραιά Ήπειρο. Όσο περίεργο και αν ακούγεται, ο πρώτος Ευρωπαίος που υπέγραψε στο ΝΒΑ ήταν ο Βούλγαρος Γκλούτσκοφ. Ήταν όμως μια εποχή, που οι Αμερικανοί έβλεπαν ακόμη αφ' υψηλού την Ευρώπη, ακόμη και τους καλύτερους παίκτες από τη Γιουγκοσλαβία, την ΕΣΣΔ, την Ιταλία.

Μόλις στα τέλη της δεκαετίας του '80 (μετά τις συνεχόμενες ήττες της Εθνικής στην Ολυμπιάδα και Παγκόσμιο πρωτάθλημα), άρχισαν να αποδέχονται ότι και στην Ευρώπη υπάρχει υψηλό επίπεδο. Έτσι στην Ολυμπιάδα του '92 έστειλαν την Dream Team και από τότε οι ΗΠΑ εκπροσωπούνται από κορυφαίους παίκτες του ΝΒΑ. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι τα βρήκαν πάντως σκούρα, με δυσκολία προσαρμογής, έλλειψη εμπιστοσύνης και μικρό χρόνο συμμετοχής. Όπως ο Πάσπαλι και ο Βολκόφ, σαν παραδείγματα. Που έμειναν λίγο και επέστρεψαν.

Όμως την ίδια στιγμή ορισμένοι άλλοι άρχισαν να κερδίζουν εντυπώσεις. Δύο ψηλοί από μη παραδοσιακές μπασκετικές χώρες. Ο Γερμανός Σρεμφ και ο Ολλανδός Σμιτς. Ο πρώτος μπήκε καλά στο Ντάλας, αλλά σταδιακά με τις Ιντιάνα και Σιάτλ, έγινε παίκτης 1ης γραμμής. Ο Σμιτς μπήκε κατευθείαν στα βαθιά με την Ιντιάνα και σε 11 χρόνια παρουσίας στους Πέισερς, έχει πάντα διψήφιο αριθμό πόντων. Ψηλός και επόμενος Ευρωπαίος που άφησε εποχή στο ΝΒΑ, ο Βλάντε Ντίβατς που έκανε σπουδαία πράγματα σε Λέικερς και Σακραμέντο.

Στο ευρωπαϊκό μπάσκετ των 80ς, τρία ήταν τα σούπερ ονόματα. Γκάλης, Σαμπόνις, Πέτροβιτς. Ο πρώτος δεν έπαιξε ποτέ στο ΝΒΑ και στη Βοστόνη παραδέχονται ότι έκαναν γκάφα που δεν του έδωσαν συμβόλαιο όταν τον επέλεγαν στα ντραφτ. Αργότερα είχε προτάσεις για να επιστρέψει, αλλά προτιμούσε να μείνει Ελλάδα για να μπορεί να αγωνίζεται και στην Εθνική. Ο Σαμπόνις, που είχε γίνει ντραφτ από τους Πόρτλαντ το 1986, αλλά είχε θέματα τραυματισμού και την άρνηση των σοβιετικών Αρχών να μετακομίσει στις ΗΠΑ. Τελικά το έπραξε, πολύ μετά. Θα επανέλθουμε.

Ο Ντράζεν Πέτροβιτς έκλεισε συμβόλαιο στο Πόρτλαντ το 1989 και όλοι ανέμεναν πως θα γινόταν ο 1ος σπουδαίος Ευρωπαίος γκαρντ στο ΝΒΑ. Αμ δε, έπρεπε να περιμένει. Ο πρώτος κοντός που μπήκε δυνατά, πήρε χρόνο συμμετοχής, πέτυχε πόντους και ανέλαβε σημαίνονται ρόλο ήταν ο Σαρούνας Μαρσουλιόνις στο Γκόλντεν Στέιτ. Τα στατιστικά του σε σύγκριση με άλλους δεν είναι εντυπωσιακά, αλλά η συμβολή του στην καθιέρωση των Ευρωπαίων παικτών είναι τεράστια, εξ ου και είναι ανάμεσα στους κορυφαίους όλων των εποχών.

Η ώρα του Μότσαρτ έφτασε όταν το 1991 μετακόμισε στο Νιου Τζέρσεϊ. Έγινε ανταλλαγή στα μέσα της περιόδου και άμεσα διπλασίασε τον μέσο όρο πόντων του. Στις επόμενες δύο χρονιές απογειώθηκε, έγινε σούπερ σταρ. Η θητεία του στο ΝΒΑ ήταν σύντομη, αλλά ήταν τέτοια που τον κατατάσσει στην ελίτ των Ευρωπαίων. Έφυγε από τη ζωή σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1993. Ήταν έτοιμος να αφήσει το ΝΒΑ και να μετακομίσει στον Παναθηναϊκό.

Την ίδια εποχή, αρχίζει να κάνει θραύση ένας ψηλός (2.08) σε ρόλο κοντού, ένας άλλος Κροάτης. Ο μεγάλος Τόνι Κούκοτς. Που έπαιζε άνετα από οργανωτής μέχρι και τεσσάρι. Καταπληκτικά προσόντα, μεγάλη καριέρα. Αποκορύφωμα οι τρεις τίτλοι με τους Μπουλς του Τζόρνταν και του Πίπεν, με τον Κούκοτς να παίζει κοντά στα 30 λεπτά και να καταγράφει περίπου 15 πόντους μέσο όρο.

Κάπου εκεί στα μέσα της δεκαετίας του '90, στα 31 του ο γίγας (2.20) Σαμπόνις πήγε τελικά στο ΝΒΑ και στους Πόρτλαντ. Είχε ταλαιπωρημένα πόδια, περισσότερα κιλά, λιγότερη ελαστικότητα. Απείχε από το «θαύμα της φύσης» όπως τον αποκαλούσαν δέκα χρόνια πριν. Αλλά, κουβάλησε την τεχνική του, τη διορατικότητα και την εξυπνάδα του. Έφερε ένα άλλο είδος ψηλού με άψογη ντρίμπλα, πάσες πίσω από τη πλάτη, τρίποντα. «Αν τον είχαμε από το 1986, θα παίρναμε 5-6 πρωταθλήματα και θα αφήναμε πάντα δεύτερους τους Μπουλς (παντοκράτορες τότε)», είχε πει για τον Σαμπόνις, ο άσος των Πόρτλαντ Κλάιντ Ντρέξλερ. Την ίδια εποχή, κέρδιζε εντυπώσεις ο μέγιστος γίγαντας (2.31), ο Ρουμάνος Μουρεσάν.

Με τον 21ο αιώνα προ των πυλών, οι Ευρωπαίοι είχαν πλέον κερδίσει περίοπτη θέση στο ΝΒΑ. Οι αφίξεις αυξάνονταν συνεχώς, παίκτες 1ης γραμμής, ρολίστες, νεαροί με προοπτική περνούσαν τον Ατλαντικό. Ο Πέτζα Στογιάκοβιτς ήταν ίσως ο κορυφαίος σμολ φόργουορντ όλων των εποχών και διέπρεψε στο Σακραμέντο. Ο Ρώσος Κιριλένκο έκανε εξαιρετική δεκαετία στη Γιούτα και σίγουρα έχει περίοπτη θέση στην ιστορία. Οι Ισπανοί έστειλαν τη δική τους μεγάλη φουρνιά, με Καλντερόν, Ρούντι, Ρούμπιο, Μαρκ Γκασόλ. Οι Γάλλοι με τον Ντιό, τον Νοά και εσχάτως τον Μπατούμ.

Ο Ντράγκιτς έγινε παίκτης 1η γραμμής στο ΝΒΑ και στο Μαϊάμι. Ο Τούρκογλου έχει μία εξαιρετική καριέρα. Εννέα Έλληνες πέρασαν πριν τον Αντετοκούνμπο και τον Παπαγιάννη τα σύνορα του ΝΒΑ, με τον Κουφό (ρολίστας, αλλά πολυτιμότατος) να κλείνει δεκαετία. Οι Ιταλοί είδαν τον Γκαλινάρι να κάνει μεγάλη καριέρα, αλλά και ένα Νο1 του ντραφτ (ο Μπαρνιάνι που αποδείχτηκε αποτυχία). Λογικά, θα προέκυπταν κάποια στιγμή και οι απόλυτοι σταρ. Και θα σταθούμε σε τρεις.

Ντιρκ, Τόνι, Παού

Οι μεγάλοι, λευκοί ψηλοί και ο δαιμόνιος κοντός έφτασαν στο ανώτατο επίπεδο. Έγιναν σούπερ σταρ. Έκαναν θραύση. Ο Νοβίτσκι έφερε επανάσταση στο ΝΒΑ. Με μπόι 2.11, ένας Κούκοτς σε καλύτερη έκδοση. Αφού έλεγχε την μπάλα και πάσαρε σαν πόιντ γκαρντ, σούταρε σαν σούτινγκ γκαρντ, έπαιζε κοντά στο καλάθι σαν small forward και κάτω από το καλάθι στην κύριά του θέση, σαν τεσσάρι. Ο Νοβίτσκι οδήγησε τους Μάβερικς στο πρωτάθλημα του 2011, ήταν MVP στο ΝΒΑ το 2007 και έπαιξε σε 13 All Star Games. Στα 39 του εισέρχεται στη 16η χρονιά στο πρωτάθλημα και το Ντάλας.

Ο Τόνι Πάρκερ με Αμερικανό πατέρα και Ολλανδέζα μητέρα, μεγάλωσε στη Γαλλία. Μία μόλις χρονιά στην Παρί και μία ασύλληπτη παρουσία σε έναν αγώνα που διοργάνωσε η ΝΙΚΕ στην Ιντιανάπολη, ο Πάρκερ έγινε μήλον της Έριδος για τα κολέγια. Επέλεξε να μείνει άλλον ένα χρόνο στη Γαλλία και το 2001 μπήκε στο ντραφτ. Ήταν 19 ετών, τον επέλεξαν οι Σαν Αντόνιο και παραλίγο να τον έκοβαν στις πρώτες προπονήσεις.

Τελικά ο Πόποβιτς τον εμπιστεύτηκε, ο Πάρκερ δεν άργησε να πάρει την μπαγκέτα του οργανωτή και έχουμε και λέμε. Τέσσερα πρωταθλήματα, MVP των τελικών του 2007 και έξι all star games. Τέλος ο Παού Γκασόλ. Τι να πρωτοπεί κανείς για τον Ισπανό. Γεννημένος το 1980 και μετά από φοβερές χρονιές στην Μπαρσελόνα, επιλέγηκε στο νο3 του ντραφτ του 2001 από την Ατλάντα, η οποία αντάλλαξε τα δικαιώματά του με το Μέμφις.

Ο Γκασόλ έγινε ο πρώτος ξένος παίκτης που κέρδισε τον τίτλο του ρούκι της χρονιάς. Έμεινε 6,5 χρόνια στους Γκρίζλις και, με την παρουσία του, ανάγκασε πολλές ομάδες να τον αποκτήσουν. Το έκαναν οι Λέικερς με ανταλλαγή στα μέσα της περιόδου '07-'08 και πέτυχαν διάνα. Ήταν το κομμάτι που έλειπε για να επιστρέψουν οι Λέικερς στους τίτλους. Πήρε δύο πρωταθλήματα και έπαιξε σε έξι all star games. Συνέχισε σε Σικάγο και από πέρσι στο Σαν Αντόνιο. Από την ημέρα που πάτησε το πόδι του στην Αμερική, δεν έπεσε κάτω από τους 13 πόντους μέσο όρο. Ο ιδανικός συμπαίκτης, το ιδανικό 4-5άρι σύμφωνα με τον Κόμπε Μπράιαντ. Όντως.

Γιάννης ο επόμενος;

Πολλοί Ευρωπαίοι κάνουν σήμερα καριέρα στο ΝΒΑ και σίγουρα κάποιοι πιο νέοι έχουν λαμπρό παρόν και μέλλον. Ο Νούρκιτς, ο Γκομπέρτ, ο Πορζίνσκις και από φέτος ο Μπογκντάνοβιτς, ο Ντιλικινά και ο Μάρκανεν. Αλλά σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ο επόμενος Ευρωπαίος σούπερ σταρ θα είναι ο Γιάννης Αντετοκούνμπο. Με την προοπτική να φτάσει στο ανώτατο επίπεδο. Αυτά λένε οι ειδικοί και έχουν δίκιο.

Κορυφαία πεντάδα

Δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσεις την καλύτερη πεντάδα Ευρωπαίων στο ΝΒΑ. Πάντως οι περισσότερες αναλύσεις, λαμβάνοντας υπόψη και τα δεδομένα της εποχής, καταλήγουν στους Πάρκερ και Πέτροβιτς στα γκαρντ, με τους Ντράγκιτς, Μαρσουλιόνις, Ρούμπιο, Καλντερόν να ακολουθούν. Ο Κούκοτς με βραχεία κεφαλή κερδίζει τον Στογιάκοβιτς στη θέση 3. Θα σταθούμε επίσης στον Τούρκογλου. Στη φροντ λάιν, υπάρχει πολυκοσμία. Κορυφαίο 4άρι είναι βέβαια ο Νοβίτσκι και για 5άρι μετρά ο Παού Γκασόλ. Αλλά απ' εκεί και πέρα είναι ο Κιριλένκο, ο Σρεμφ, ο Ντίβατς, ο Σαμπόνις, ο Μαρκ Γκασόλ και ο Σμιτς.