Κύριε Ερντογάν… πλέον είμαστε τρεις!

Σε ένα άλλο, βαθύτερο, πλέον, επίπεδο πέρασαν στην Ελούντα τη στρατηγική συνεργασία τους Ελλάδα - Κύπρος και Αίγυπτος, αλλά συνάμα και την από κοινού αντιμετώπιση της συνεχώς αυξανόμενης τουρκικής προκλητικότητας.
Νίκος Αναστασιάδης, Αλέξης Τσίπρας και Αμπνέλ Φατάχ Αλ Σίσι συζήτησαν και έλαβαν αποφάσεις σε θέματα κομβικής σημασίας, αλλά και άκρως πολύπλοκα και «ευαίσθητα» θέματα, από το γεωστρατηγικό τοπίο και το ενεργειακό σκηνικό μέχρι θέματα υψηλότερης διπλωματίας, όπως είναι η κοινή δράση απέναντι στον τουρκικό παράγοντα, τον οποίον, αν και δεν κατονομάζουν, ουσιαστικά τον δακτυλοδείχνουν.
Τα ζητήματα για τις ΑΟΖ των τριών χωρών, καθώς και τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων τέθηκαν επί τάπητος, με τους τρεις ηγέτες να στέλνουν κοινό μήνυμα με αποδέκτη τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
Η Τουρκία και ο Ερντογάν εμφανίζονται έτοιμοι να «χοντρύνουν» το παιχνίδι στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, έχοντας προαναγγείλει την πρώτη δράση από το γεωτρύπανο «Πορθητής» εντός 20 ημερών, σε άγνωστο μέχρι τώρα σημείο. Ως εκ τούτου, τα βλέμματα ήταν στραμμένα σε λεκτικά και μη μηνύματα και στο κατά πόσον η τριμερής συνάντηση θα σηματοδοτήσει εξελίξεις στο μέτωπο της αντιμετώπισης της τουρκικής προκλητικότητας.
Η απάντηση ήρθε με την απόφαση για συλλογική αντίδραση στις απειλές στην Κυπριακή ΑΟΖ. «Οι απειλές εναντίον του ενός αποτελούν απειλές εναντίον όλων», ανέφερε στη «Σημερινή της Κυριακής» κορυφαία κυβερνητική πηγή. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έσπευσε να δώσει το σχετικό στίγμα μέσα από το «KΡHTH TV», την παραμονή της Συνόδου, λέγοντας πως θα σηματοδοτήσει εξελίξεις στην κατεύθυνση της τουρκικής προκλητικότητας και πρόσθεσε ότι «η όποια ενέργεια παραβίασης από την Τουρκία αφορά όλα τα κράτη, όχι μόνο την Κύπρο ή την Ελλάδα. Αφορά όλη την Ευρώπη. Δεν έχουμε να ανησυχήσουμε σε κάτι από τις τουρκικές δηλώσεις ή κινήσεις».
Με γαλλικό «κλειδί» η αναβάθμιση της τριμερούς
Στην Κρήτη επισημοποιήθηκε αυτό που είχε αφεθεί να διαρρεύσει από τις αρχές Σεπτεμβρίου, ότι η Γαλλία θα είναι η τέταρτη χώρα αυτής της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου - Ελλάδας - Αιγύπτου.

Η απόφαση είναι ξεκάθαρη: «Σχηματισμός πολυμερών συνεργασιών». Έτσι δόθηκαν οδηγίες στους Υπουργούς Εξωτερικών για τη διεύρυνση της τριμερούς, σε πρώτο στάδιο με τη Γαλλία.
Ωστόσο, το «χαλί» είχε στρωθεί κατά τη διάρκεια των επαφών του Υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν Υβ Λε Ντριάν, στη Λευκωσία και τις επαφές που είχε με την Κυβέρνηση.
Το παρασκήνιο εκείνης της συνάντησης «έλεγε» ότι η Γαλλία είναι μια από τις χώρες που θα συμμετάσχουν σε μιαν από τις δύο πολυμερείς συνεργασίες που προωθεί η Λευκωσία με χώρες της περιοχής και της Ε.Ε.
Η συνεργασία, άλλωστε, Λευκωσίας - Παρισίων, στο πλαίσιο των ενεργειακών σχεδιασμών, δεν περιορίζεται στις γεωτρήσεις. Η Λευκωσία, από τα μέσα Αυγούστου, έχει ξεκινήσει να δουλεύει το πρότζεκτ που λέγεται «Πολυμερείς συνεργασίες με χώρες της περιοχής και της Ε.Ε.», οι οποίες έχουν ως βάση τους μια θετική ατζέντα. Οι συζητήσεις της Λευκωσίας με τις χώρες που θα εμπλακούν σε αυτά τα σχήματα συζητήθηκαν εντατικά και στο πλαίσιο επαφών που είχε ο Υπουργός Εξωτερικών, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.
Πιο κοντά Τελ-Αβίβ και Κάιρο
Η διεύρυνση είναι μια λέξη που χρησιμοποιούν συνεχώς οι τρεις ηγέτες. Έτσι, στην Κρήτη αποφασίστηκε στα ενεργειακά να δούμε κάτι πιο διευρυμένο, με τη συμμετοχή και του Ισραήλ. Όλες οι χώρες της περιοχής να δημιουργήσουν ένα άτυπο φόρουμ, στο οποίο να γίνονται συζητήσεις θεμάτων ενέργειας στην Αίγυπτο.
Η Κύπρος δείχνει να μην παρασύρεται από τις απειλές Ερντογάν και πλέον προσπαθεί να εμβαθύνει το μοντέλο των συνεργασιών, που αποκτούν χαρακτηριστικά συμμαχιών. Κύκλοι στις ΗΠΑ αναφέρουν πως, σε ό,τι αφορά ειδικότερα τη συνεργασία με το Ισραήλ, αυτή δεν έχει μόνο τις ευλογίες της επίσημης Ουάσιγκτον, αλλά και τη στήριξη της ισχυρής αμερικανοεβραϊκής κοινότητας, που δεν κρύβει την αγανάκτησή της για τη συμπεριφορά της Άγκυρας.
Στις 16 Αυγούστου είχε διαρρεύσει στην ισραηλινή εφημερίδα «Yediot Aharonot» έκθεση του Κέντρου Πολιτικών Ερευνών, που υπάγεται απευθείας στο ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών. Η έκθεση αυτή, το περιεχόμενο της οποίας δεν διαψεύσθηκε ποτέ από ισραηλινής πλευράς, ουσιαστικά συνέκρινε τις τρεις πιθανές «ενεργειακές οδούς». Οι τρεις «οδοί» που συγκρίνονταν από τεχνοκρατικής απόψεως ήταν η «τουρκική οδός», η «αιγυπτιακή» και η «ελληνική» (EastMed).
Ο κ. Νετανιάχου ήταν σαφής, ότι η λεγόμενη «τουρκική οδός» δεν τίθεται επί τάπητος, υπό τις παρούσες συνθήκες. Μια δημιουργία ενός άτυπου φόρουμ ίσως αποτελέσει μια βάση για να αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει ανάμεσα σε Ισραήλ και Αίγυπτο και ακούει στο όνομα «de facto κρατική οντότητα της Χαμάς στη Γάζα». Ουσιαστικά, καθιστά προβληματικό τον ομαλό καθορισμό θαλασσίων συνόρων (και ΑΟΖ) στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου.
Ο ρόλος της Κρήτης
Η συνεργασία των τριών χωρών έχει την Κρήτη ως σημείο αναφοράς, προσδίδοντάς του ρόλο - “κλειδί” για την ενεργειακή αυτάρκεια της Γηραιάς Ηπείρου, υποστηρίζει ο Αλέξης Τσίπρας. Τόνισε ότι αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, με δεδομένο ότι το ενδιαφέρον μετατοπίζεται, πλέον, μέσω Κρήτης προς τα νότια, αφήνοντας ουσιαστικά την Τουρκία στη δίνη της εσωστρέφειάς της.

Ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι η Κρήτη έχει τον σπουδαίο ρόλο να «σηκώσει» το ενεργειακό βάρος για ολόκληρη την Ευρώπη, γεγονός που συνεπάγεται αναβαθμισμένο αναπτυξιακό ρόλο.

Με σαφήνεια δήλωσε ότι σε αυτόν τον νέο χάρτη ενσωματώνεται και η Αίγυπτος, όπως συμφωνήθηκε στη διάρκεια της Συνόδου της Ελούντας, ενώ δεν παραλείπει να αναφερθεί και στο φυσικό αέριο, που ουσιαστικά αποτελεί το οικοδόμημα των καλών σχέσεων με το Ισραήλ.