Φέρνει πρόταση η Λουτ ανεβάζοντας κατακόρυφα πίεση και ρίσκο

Από τα λόγια στις πράξεις. Ό,τι ελέχθη, ελέχθη και ό,τι εκτιμήθηκε, μένει στην άκρη. Η Τζέιν Χολ Λουτ βρίσκεται στην Κύπρο και ανηφορίζει εντός της ημέρας τον προεδρικό λόφο με ένα και μόνο στόχο: Συμφωνία επί των όρων αναφοράς. Φέρνει, μάλιστα, δική της, διαμορφωμένη μέσα από τις επαφές της, πρόταση, αυξάνοντας κατακόρυφα την πίεση προς τις εμπλεκόμενες πλευρές.

Παρά ταύτα, με βάση τα ισχύοντα, η αποστολή της καθίσταται, εκτιμούν όλοι, πολύ δύσκολη, αφού πρέπει να συγκεράσει εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, από τη μια, και να ερεθίσει τα... κοιμώμενα αντανακλαστικά λύσης, στις δύο κοινότητες, από την άλλη.
Πρόταση και ρίσκο

Η πρόταση - περίγραμμα πλαισίου αναφοράς που αναμένεται να παρουσιάσει η κυρία Λουτ στις διαδοχικές συναντήσεις της τόσο με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όσο και με τον κατοχικό ηγέτη, θα πρέπει να απαντά στο μέγιστο ερώτημα, που είναι «τι άλλαξε σε σχέση με την Τουρκία από το Κραν Μοντανά που να επιτρέπει νέες συνομιλίες και διαφοροποίηση της στάσης της στα θέματα ασφάλειας - εγγυήσεων;». Απάντηση στο ερώτημα μπορεί, από μόνη της, να διαμορφώσει τις όποιες προοπτικές υπάρχουν, αλλά και να εγκλωβίσει την ελληνική κυπριακή πλευρά σε μια νέα διαδικασία, που δεν θα έχει τα εχέγγυα της επιτυχίας και άρα θα φέρνει πιο κοντά στο σημείο μηδέν, με όλα τα συνεπαγόμενα ρίσκα.

Την ίδια ώρα, θα πρέπει να είναι σαφές στην αντίληψη του καθενός ότι η Αμερικανίδα διπλωμάτης, έχοντας ως στόχο την κατάληξη σε κάτι χειροπιαστό, ενόψει ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ (τον Ιανουάριο), θα κινηθεί στην ίδια βάση που κινούνται διαχρονικά τα Ηνωμένα Έθνη. Δηλαδή, της μέσης γραμμής, του συγκερασμού απόψεων και του ελάχιστου κοινού εδάφους. Και εδώ προκύπτει ακόμη ένα κρίσιμο ερώτημα. Πόσο η πρόταση της Λουτ θα απαντά στις ελάχιστες επιδιώξεις της Λευκωσίας και, αν όχι, πόσο πρόσφορο θα είναι το έδαφος να εμβολιαστεί με άλλες θέσεις που θα γίνουν δεκτές και από την άλλη πλευρά, ως απαιτεί μια συμφωνία; Παράλληλα, θα πρέπει να σημειωθεί πως η απόρριψη της πρότασης από την οποιανδήποτε εμπλεκόμενη πλευρά θα πρέπει να συνοδευτεί και από ετοιμότητα να απορροφήσει την όλη ευθύνη της κήρυξης ενός επίσημου αδιεξόδου.
Τα θέλω της Λευκωσίας...

Δεδομένου ότι οι επόμενες των ημερών θεωρούνται και είναι, στην πραγματικότητα, κρίσιμες για το μέλλον του τόπου, το Προεδρικό, όπως εγκύρως πληροφορείται η «Σ», έχει κατασταλάξει στα εκ των ων ουκ άνευ θέλω του, που θα πρέπει το ολιγότερο να περιλαμβάνονται στο περιλάλητο πλαίσιο αναφοράς.

Αυτά συμπυκνώνονται στα εξής:

· Επαναβεβαίωση της βάσης λύσης, δηλαδή επιδίωξη συμφωνίας στη βάση της Διζωνικής, Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.

· Επαναβεβαίωση των προνοιών του Κοινού Ανακοινωθέντος του Φεβρουαρίου του 2014.

· Ξεκαθάρισμα των συγκλίσεων που επιτεύχθηκαν μέχρι και το Κραν Μοντανά, συμπεριλαμβανομένου του χάρτη που κατέθεσαν οι Τουρκοκύπριοι.

· Αναφορά στο πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα ως του οχήματος που μπορεί να οδηγήσει σε μια στρατηγική συμφωνία, η οποία θα ανοίξει τον δρόμο για συνολική λύση.

· Αναφορά στην ανάγκη καλής προετοιμασίας, ώστε οποιαδήποτε νέα διάσκεψη να έχει σοβαρότατες πιθανότητες επιτυχίας.
Προκύπτουν, όμως, ερωτήματα...

Πέραν του μεγίστου -τι διαφορετικό, δηλαδή, αναμένουμε από την Άγκυρα στα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων-, πολλά άλλα είναι τα ερωτήματα που προκύπτουν, ακόμη και αν όλες οι πιο πάνω θέσεις της ε/κ πλευράς γίνουν αποδεκτές.

Έμπειροι διπλωμάτες, με τους οποίους συνομιλήσαμε, υπεδείκνυαν, π.χ., πως δεν μπορεί η ε/κ πλευρά να δηλώνει ότι θέλει να συνεχίσει από εκεί που διακόπηκαν οι συζητήσεις στο Κραν Μοντανά και να θεωρεί ότι οι προτάσεις της όπως κατατέθηκαν -έστω και ως null and void- θα είναι σαν να μην υπήρξαν ποτέ.

Από την άλλην, είναι δεδομένο πως στο πλαίσιο της ισορροπίας που πάντα κρατούν -και δεν πρόκειται να εκπλήξουν ούτε αυτήν τη φορά- τα Ηνωμένα Έθνη θα ικανοποιούν και κάποια από τα θέλω της τουρκικής και τ/κ πλευράς. Ποια μπορεί να είναι αυτά, όμως; Και ποια εξ αυτών θα μπορούσαν, έστω καθ’ υπερβολήν, να γίνουν δεκτά, χωρίς να υπάρξει νέα διολίσθηση; Το μυαλό πολλών πάει στο ζήτημα ενός σαφούς ορίζοντα, λεγόμενου χρονοδιαγράμματος, το οποίο μετ’ επιτάσεως απαιτούν Τούρκοι και Τ/κ. Κάτι που, αν υιοθετηθεί, που φαίνεται να γίνεται ακόμη και στην έκθεση του Γ.Γ., θα βάλει το Κυπριακό σε μία λογική δαμόκλειας σπάθης, καθώς ενδέχεται είτε να υπάρξει λύση είτε να μην υπάρξει, αποτέλεσμα που θα επισωρεύσει νέα δεινά.
Προετοιμασία της... προετοιμασίας

Στο μεταξύ, οι πληροφορίες, μετά τη συνάντηση Κατρούγκαλου - Λουτ στη Νέα Υόρκη, δεν περιορίζονται στο ότι έγινε σαφής η πρόθεση της Αμερικανίδας να κομίσει δική της πρόταση για τους «όρους αναφοράς». Προκύπτει, επίσης, πως και η ίδια δεν βλέπει κορύφωση της διαδικασίας με μια νέα διάσκεψη πριν από τον ερχόμενο Μάιο. Ως εκ τούτου, από τη συμφωνία στα terms of reference εντός Ιανουαρίου, μέχρι τον Μάιο, προκύπτει ένα χρονικό διάστημα το οποίο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να περάσει αναξιοποίητο.

Κάπου εδώ, λοιπόν, μπαίνει στην εξίσωση η θέση της Λευκωσίας για την ανάγκη καλής προετοιμασίας και η εισήγησή της για τεχνοκρατικές διασκέψεις τόσο επί του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα, όσο και επί του άτυπου εγγράφου εφαρμογής της λύσης, που είχε ετοιμάσει ο κύριος Γκουτέρες και το οποίο ποτέ δεν συζητήθηκε. Διπλωματικές πηγές με τις οποίες συνομίλησε η εφημερίδα μας υπεδείκνυαν πως μια τέτοια εξέλιξη ίσως απαντά σε θέσεις και των δύο πλευρών περί διαλόγου όλων με όλους, έστω άτυπων - όπως το προωθεί ο κύριος Τσαβούσογλου - και περί ανάγκης επαρκούς προετοιμασίας μιας νέας διάσκεψης - όπως το απαιτεί η Λευκωσία, από την άλλη. Και κάτι τέτοιο, σημείωναν, θα καταδείξει, αν μπορεί να υπάρξει μείωση του χάσματος σε σημεία κλειδιά του Κυπριακού, που να αυξήσει τις ελπίδες για μια επιτυχή νέα διάσκεψη.